Ρεμπέτικη φρασεολογία και άγνωστες λέξεις

Μη γελιέστε. Κατά 99% περί αυτού πρόκειται. Εγώ έτσι το θυμάμαι, ότι δηλαδή βρήκε ή άκουσε μια λέξη που ψευτο-ταιριάζει, είναι πιασάρικη (έτσι δεν είναι;), πάει και με το όνομά του και την κότσαρε στο στίχο για να κάνει το “μπαμ” του. Και το έκανε!

Ναι Κώστα, σωστά και λογικά όλα αυτά αλλά εμείς πρέπει να κάνουμε τη δουλειά μας, είτε μπάμ έκανε ο Μάρκος είτε όχι…

Στους στίχους : Εμαθά πως παίζεις ζάρια πως είσαι χασικλού και ξηγήσε στα παιχνήδια και εχείς και γιαβουγκλού . Τί σημένει ;

Γκόμενα, αγαπητικιά (δεν είμαι σίγουρος αν σημαίνει και κάτι πιο επίσημο, πχ αρραβωνιάρα). Καμιά φορά χρησιμοποιείται και για άντρες.

Όχι μόνο καμμιά φορά, και αυτό είναι η απορία μου. Ισχύει και για άντρες κανονικότατα, παρά την φαινομενικά θηλυκή κατάληξη.

Εγώ έχω ξέρω πως μόνο για άντρες χρησιμοποιούσαν την λέξη.
Το είχα ακούσει σε κάποια εκπομπή του Πάνου Σαββόπουλου (στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση, δεν θυμάμαι) όταν αναφερόταν στις Σμυρνιές της Κρεμμυδαρούς…

Δείτε κι εδώ http://tr.wiktionary.org/wiki/yavuklu (όπου nisanli=μνηστήρας)

όπως αναφέρει το wiki, πρόκειται για λέξη του προφορικού (sozlu) λόγου και έχει την έννοια του μνηστήρα. Οπότε αναφέρεται μόνο σε άντρες και κυριολεκτικά και μεταφορικά (αγαπητικος, προστάτης κλπ)

Δείτε κι ένα χρήσιμο πολυ-λεξικό: http://www.langtolang.com/ :241:

Αντιγράφω από την σελίδα: " Langtolang is a multilingual dictionary translating from/to English, Arabic, Chinese Simplified, Chinese Traditional, Czech, Danish, Dutch, Estonian, Finnish, French, German, Greek, Hungarian, Icelandic, Indonesian, Italian, Japanese, Korean, Latvian, Lithuanian, Norwegian, Polish, Portuguese Brazil, Portuguese Portugal, Romanian, Russian, Slovak, Slovenian, Spanish, Swedish, Turkish"

:088: :088: :088:

Η λέξη “γιαβουκλού” χρησιμοποιείται και για άντρες, αλλά και για γυναίκες.

Παραθέτω - μια και το έφερε η συζήτηση - το ποίημα του Ν. Εγγονόπουλου με τον αντίστοιχο τίτλο “Η γιαβουκλού” με τη γραφή του ίδιου του ποιητή.

Συμπλήρωση
Η λέξη “γιαβουκλού” συναντάται σε τραγούδια λαϊκά και στο θηλυκό γένος, όχι μόνο στο αρσενικό.
Παραδείγματα:

  1. (“Νέοι χασικλήδες”)
    "…Έμαθα πως παίζεις ζάρια
    είσαι και χασικλού
    εξηγείσαι στα παιχνίδια
    γιατ’ είσαι γιαβουκλού…"

  2. (" Ο νέος μάγκας")
    “…Βρε μάγκα αυτή σου πρέπει να 'χεις γιαβουκλού,
    που είναι αλανιάρα, τσαχπίνα χασικλού…”

Και ένα λεξικό τούρκικων λέξεων.

Μήπως Ελένη εννοιολογικά (στην Τουρκική γλώσσα) αναφέρεται σε άντρες και εδώ στην Ελλάδα, με την πάροδο του χρόνου, χρησιμοποιήθηκε και για γυναίκες και έχει επικρατήσει και για τα δύο φύλα; Πάντως εγώ το έχω συνδέσει με άντρες.
Ωραίο το ποίημα του μεγάλου Εγγονόπουλου, αλλά η ποίηση δεν μας δίνει ρεαλιστικά στοιχεία μιας και στο “σώμα” της περιέχει κατά κύριο λόγο την έμπνευση του δημιουργού η οποία δεν υπακούει σε κανόνες, γένη κλπ.
Θα ψάξω σε κανένα κείμενο εκείνης της εποχής μήπως και βρω κάτι σχετικό και θα ενημερώσω!

Το wiki αναφέρει ότι κατεβάζει η κούτρα του καθενός, συνήθως χωρίς κανέναν αρμόδιο έλεγχο (συγνώμη αλλά τα έχω πάρει και άλλες, άπειρες φορές με τα διάφορα wiki…)

Ελληνοτουρκικό λεξικό: yavuklu = 1: μνηστήρας 2: μνηστή 3: αγαπημένος, αγαπητικός, αγαπητικιά.

Ευχαριστούμε Νίκο! Το λεξικό σου μας έβγαλε από κάθε αμφιβολία που είχαμε!
Η λέξη κατοχυρώνεται :088:

Κι εγώ απ’ όσο ξέρω η λέξη “γιαβουκλού” αφορά το σερνικό. Και το παρακάτω παράδειγμα

είναι λάθος.
Ο στίχος λέει: “…έχεις και γιαβουκλού”.

Θα διορθώσω το συγκεκριμένο τραγούδι στα κιτάπια μου.
Ωστόσο, και σε λεξικά, αλλά και σε άλλα τραγούδια απαντά και στο θηλυκό γένος.

Συνεχίζω εδώ τη συζήτηση για το λεξιλόγιο, για να μην ξεφεύγουμε θεματολογικά.
Η λέξη “μπουζουριέρα” χρησιμοποιείται και αυτή, πολύ στην αργκό.
Την έχω πετύχει στις φράσεις:

  • “χρησιμοποιεί μια γκόμενα σαν μπουζουριέρα”, με την έννοια της βιτρίνας, της κάλυψης…
  • με την έννοια επίσης “κρατάω τσίλιες”, “παραφυλάω…”
  • και με την έννοια της φυλακής…
    -Μεταφέρω και την άποψη του Νίκου: “ποτηράκι μέσα στο οποίο βάζουν τα ζάρια πριν να ρίξουν”

:082: :082:

Ναί, Άρη, έχεις και γιαβουκλού λέει (αν αναφέρεσαι και εσύ στον Νταλγκά) αλλά, λέει και «είσαι και χασικλού» πριν, ανεξήγητα κάπως αφού στους προηγούμενους στίχους σε άντρα αναφερόταν. Με τα δανεικά ακουστικά σου, μήπως μπορείς να βγάλεις τι λένε οι στίχοι αμέσως μετά; Ίσως από εκεί βγεί κάποιο σχετικό νόημα.

Δεν έχω κανέναν παλιό δίσκο , μα σε ένα βίντεο το τραγουδάνε η Χαρούλα και ο Νταλάρας στον Λυκαβητό με τους στίχους που ανάφερες εσύ Άρη .Αρχηνάει η Χαρούλα : Εμαθά πως παίζεις ζάρια πως είσαι χασικλής και ξηγέσε στους ντέκέδες είσαι και νταβατζής … και συνεχίζει ο Νταλάρας με τος στίχους που αρχηκός ανάφερα εγώ και επανάλαβες εσύ τον τελευτέο .

Τελικά, η λέξη “γιαβουκλού” ξεκάθαρα απαντά και στο θηλυκό γένος.

Από το ποιητικό ντοκουμέντο του Σμυρνιού Βάσου Περδικομάτη:

"… Είμαι νταής κι η γιαβουκλού μου στα κρυφά
οπίσω απ΄τα μπαντζούρια καμαρώνει,
και σαν τση ρίξω μια μοβόρικια ματιά,
ανεστενάζει, τρέμει και κερώνει…

Είμαι νταής κι έχω το ούζο για Θεό
και γιαβουκλού σε κάθε δρόμο και ντουρσέκι…"

Τα [b]ΜΠΕΛΕΝΤΕΡΙΑ

[/b]Με παραξενεύει, που επανερχόσαστε σε “λυμένα” πράγματα ξανά και ξανά… Μόνο και μόνο επειδή τα υπόδειξαν άλλοι;! Δεν καταλαβαίνω…
Ο Άρης π.χ. ανακαλύπτει τώρα, ενώ το έχω επισημάνει από το Νοέμβρη, τι λέει ένα τραγούδι, δίνει τα μπράβο για την επιμονή έρευνας αλλού γι’ αλλού (όχι πως περίμενα κανα μπράβο! αλλά εξεπλάγην με την αδιαφορία στον κόπο και χρόνο μου, ώστε να παραθέσω ΜΟΝΟ τεκμηριωμένα στοιχεία).
Π.χ. :
ΜΠΕΛΕΝΤΕΡΙΑ - 30.11.2007, 21:52
Που τονίζω πως το τραγούδι δεν λέει “ψαρέψεις” , αλλά :
Ίσα ρε σεις μπιλεντέρια
το λουλά πιάστε στα χέρια…
Και ΕΔΩ: 01.12.2007, 03:14 - Μην “ψαρέψεις” άλλα… ΜΠΙΝ-ΛΑΝΤΕΝρια… (Α, ρε Αγάθωνα… α, ρε Αγάθωνα !!!)
Και ΕΔΩ : Νατα πάλι τα “ΜΠΕΛΕΝΤΕΡΙΑ” - 09.02.2008, 01:50
Και ΕΔΩ : ΓΙΑ ΤΑ ΜΠΙΛΑΝΤΕΡΙΑ-ΜΠΙΛΕΝΤΕΡΙΑ-ΜΠΕΛΕΝΤΕΡΙΑ (και ΜΠΙΡΑΝΤΕΡΙΑ): 09.02.2008, 17:11

Το ΣΑΡΜΑΚΟ :

Το “σαρμάκο” έχει καταντήσει πια σίριαλ ! Μέχρι και ο Άρης ξέχασε το ενθουσιώδες σχόλιό του στη σκέψη μου συσχετισμών Μάρκου, Μάρκου Μπότσαρη και λοιπών ηρώων τού Βαμβακάρη !!! Ή την τεκμηριωμένηκαταγραφή νοήματος (βλέπε σημειώσεις μου : Έλληνας στρατιώτης τουρκόφωνος ή Κέντρο Τεκμηρίωσης Τουρκικού Πολιτισμού --> που η λέξη στην προφορική παράδοση σημαίνει γενικώς ΕΠΙΘΕΣΗ )
Βλέπε -
ΕΔΩ : SARMAK = ΠΟΛΙΟΡΚΩ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΩ, ΠΕΡΙΣΤΡΕΦΟΜΑΙ, ΠΕΡΙΤΥΛΙΓΟΜΑΙ - 18.11.2007, 01:08
ΚΑΙ ΕΔΩ : Για το σαρμάκο (και πάλι και τέλος) - 18.11.2007, 18:38

Τι να κάνουμε ! Το “σαρμάκο” σημαίνει γυρνοβολάω, διπλαρώνω, κάνω στενό μαρκάρισμα [δλδ = περιτυλίγω, πολιορκώ]
(εκ του sarmak & sarmalamak = συστρέφομαι, περιστοιχίζω, περιβάλλω, περικυκλώνω, συσπειρώμαι, ελίσσομαι συστροφικά – εναγκαλισμός-περίπτυξη-περιέλιξη-συστροφή-σπείρα)

Αν κάποιος/οι με την έννοια αυτή τής “περιτύλιξης”-“δίπλωσης” κατανόησε -κακώς- από την τουρκική για “αναδίπλωση” και “λουφάρισμα”, “τουμπέκιασμα” έχει κάνει μέγα λάθος !

Ο Μάρκος Βαμβακάρης μια χαρά είχε κατανοήσει τη λέξη, όπως φαίνεται από όλο το κείμενο, και άψογα την χρησιμοποίησε, δηλώνοντας το διπλάρωμα που θα κάνει στη γκόμενα.
Ίσως δεν έχετε κατανοήσει μάλλον τι μας λέει ο Μάρκος !!! Γιατί, όταν ο Μάρκος στόλιζει τον εαυτό του με λεβέντικες ιδιότητες σε όλο το τραγούδι, δεν λουφάρει, ούτε μαζεύεται και ούτε κάνει τελικά την “πάπια”…
Τεσπα. Ο καθένας ό,τι καταλαβαίνει !
Απλά, τα ξαναθυμίζω για τους νεότερους αναγνώστες, γιατί διαπίστωσα πως στην καταγραφή αποσιωπούνται οι τεκμηριωμένες εργασίες…
ΣΗΜΕΙΩΣΗ :
Η χρήση της λέξης στην τουρκική υπάρχει ακόμα, σε κείμενα λογοτεχνικά, πολιτικά, στρατιωτικά …

ΠΡΟΤΑΣΗ :
Απευθυνθείτε για διευκρινίσεις, μιας και χρησιμοποίησαν τη λέξη, στην Ομάδα «Σαρμάκο» τής Επιτροπής Πρωτοβουλίας για το σώσιμο της Columbia
Με τι έννοια την έχουν χρησιμοποιήσει άρα; Το σίγουρο είναι πως ΟΧΙ με έννοια “κάνω τουμπεκί”, επειδή καταστρέφουν το ιστορικό κτήριο τής Columbia…
Ορκίζομαι !!! Χεχεχε! Δεν έχω κάνει ποτέ ουδεμία συζήτηση μαζί τους…

Ο yavuklu = πιασμένος, κατειλημμένος, δεσμευμένος, αγαπητικός, μνηστήρας
Η yavuklu = καπαρωμένη, ερωμένη, αρραβωνιάρα


    Στην τουρκική η λέξη είναι προφορική και halk ağzı (=ενδημικό, επαρχιακό, λαϊκό, ιδιωματικό, πρόστυχο - κοινώς αργκοτικό) 

yavuklu --> yavuklanmak - yavuklamak = προσυμφωνώ, δεσμεύω, εμπλέκομαι [& αρραβωνιάζομαι]

Το λήμμα yavuklu είναι συνώνυμο με το sözlü (που κι αυτό σημαίνει προφορική δέσμευση, υπόσχεση, διαβεβαίωση και αραββωνιάζομαι) και με το nişanlı (μπλεγμένος, μαρκαρισμένος, προορισμένος, κατειλημμένος, αρραβωνιασμένος) καθώς και με το sevgili (ευνοούμενος, χαϊδεμένος)

  • Το sözlü γενικώς σημαίνει = δια του στόματος, φωνητικώς, προφορικώς, κατά λέξει κλπ.

bitirim - bitirimci
αρεστός, συμπαθητικός, ευχάριστος, απολαυστικός, φιλάρεσκος, φίνος, κομψεμένος, έξοχος, πανούργος, οξύνους, καπάτσος , πνευματώδης, ευφυής, ευφευρετικός, έμπειρος

Sτην τουρκική slang = “ξύπνιο μούτρο”, διαβόητος, παληάνθρωπος, παλιοτόμαρο, υποκείμενο
και
“Κόλαση”, λέσχη, καζίνο, “μπαρμπουτιέρα”
και
ο ιδιοκτήτης ή διευθυντής μιας λέσχης παράνομων παιχνιδιών
ή και
ο γκάγκστερ

yağlı = Γιαγ(γ)λ-e-ί = Ελαιούχος, λιπαρός, λαδωμένος
π.χ.
γιαγλίδικο πιλάφι - καλοβουτυρωμένο ρύζι (το πλουσιοπάροχο - όχι σκέτο - “ορφανό”)

Στην καθομιλουμένη, λαϊκή και ιδιωματική γλώσσα, τής ευρύτερης μεσογειακής λεκάνης = εύπορος, κερδοφόρος ή και πλούσιος εργοδότης
[χρησιμοποιείται και σαν = χρήμα με ουρά]

ΣΗΜΕΙΩΣΗ :

Όταν χρησιμοποιείται με την αρνητική σημασία, θα το αποδίδαμε = “Γλίτσας” ή “Λιγδιάρης”