Xairetw sas
Otan ton prwtoakousa ton A. Kwsth htan se ena solo periergo me thn kithara.To tragoudi mou fainetai titloforeitai “ntertilidiko” kai exei ena “kaoumpoistiko-country” ufos…kai deixnei oti o mousikos pou to paikse exei arketa kila orxeis…
Vrhka kai alla dika tou kommatia (se teleiws diko tou styl)pou profanws einai gnwsta se olous sas…
Apla h8ela na mathw an exei kapoios stoixeia gi auton…fainetai na einai kommataki apokommenos apo tous upoloipous.Isxuei auto?
Sas euxaristw
N.R.
Πρόκειται για τον Κώστα Μπέζο ,εναν ιδιόμορφο καλλιτέχνη του ελαφρού τραγουδιού της εποχής του μεσοπολέμου,είχε συγκρότημα με χαβάγιες.Το ψευδώνυμο Α.Κωστής το χρησιμοποίησε στους δίσκους με τα ρεμπέτικα.
sokiN,
rikse mia matia stin eksis sizitisi pou egeine edo sto Forum…
aegeos
Αξίζει να σημειωθεί πως τα λίγα τραγούδια που υπογράφονται Α. Κωστής, είναι και η ΠΡΩΤΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ του Μπέζου, και ηχογραφήθηκαν ΟΛΑ σε ΔΥΟ ΟΛΕΣ ΚΙ ΟΛΕΣ βάρδυες του στούντιο, όχι συνεχόμενες. Ανεψιός του επίσης είναι ο Θάνος Καλλίρης, γιός του μουσικού Καλλίρη.
Από κεί και πέρα, ο Μπέζος εμφανίστηκε με τ’ όνομά του, κυρίως ως γελοιογράφος, αλλά και με τα χαβανέζικα “ʼσπρα Πουλιά”, φαίνεται δε πως έπαιξε και στο θέατρο.
Ανεψιά του είναι η Τζοβάννα (Μπέζου), γυναίκα του σκηνοθέτη Αντώνη Τέμπου. Έμαθα πως το φωτογραφικό και άλλο αρχείο, το έχει ένας μεγάλος έρωτάς του, η Δανάη (Στρατηγοπούλου). Μπορεί κανείς να πάει να τη βρει;
To exw kanei hdh. Dystyxws, amelhsa na vrw thn k. Tzovanna, parolo pou mou edwses ton ari8mo thlefwnou ths. Se prwth eukairia pou 8a eimai sthn Ellada 8a to syzhthsoume apo konta
CU
ʼντε, επιτέλους, να σε δούμε κι από κοντά, ξενητεμένο μας πουλί…
Ανεβάζω και στην σελίδα μας στο αντίστοιχο θέμα, δημοσίευμα για τον Κωστή Μπέζο και τις χαβάγιες του, με εντυπωσιακό δικό του σκίτσο για τον εαυτό του, όπου εξηγείται με κάθε λεπτομέρεια η ενασχόληση του με τις χαβάγιες.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, που πρέπει να έγινε σε συνεργασία με τον ίδιο τον Κωστή Μπέζο, ο Κορίνθιος καλλιτέχνης άρχισε να ασχολείται με τις χαβάγιες τον Σεπτέμβριο του 1928.
Κατά την γνώμη μου το σημαντικότερο κείμενο για τον Κωστή Μπέζο και τις χαβάγιες του. Απαντάει στο πότε, που, και πως ο Μπέζος ήρθε σε επαφή για πρώτη φορά με την χαβανέζικη μουσική.
ΗΤο ανεβάζω και σε μορφή pdf για να μπορεί ο καθένας να ζουμάρει και να το διαβάζει με την ησυχία του.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ 19-9-1931.pdf (491,5 KB)
«Από τους αγρίους εις τας Αθήνας»!!!
Σημειωτέον ότι δε γίνεται καμία μνεία περί Χαβανέζων (οι οποίοι είναι προφανώς οι άγριοι - είναι γνωστοί γενικά οι Χαβανέζοι για την αγριότητά τους, σχεδόν όσο και οι Αθηναίοι για την εκλέπτυνση του ήθους τους), ούτε καν στο επίπεδο του να εξηγηθεί η ονομασία «χαβάγια». Τίτλος clickbait, θα λέγαμε σήμερα.
σίγουρα, είναι πολύ χαμηλού επιπέδου το άρθρο. πέρα όμως από την (αστεία και μάλλον φανταστική) ιστορία με την ξαφνική έμπνευση, είναι ενδιαφέρουσα η πληροφορία ότι πήρε στοιχεία από τις ταινίες του καινούριου τότε ομιλούντος κινηματογράφου.
… πριν λίγο καιρό, συλλέγοντας πληροφορίες για κατασκευή lap steel (επίγονος της Χαβάγιας) είχα βρει κάποια στοιχεία. Οι πρώτες “Χαβάγιες” ήταν δημιουργίες ενός Σκανδιναβού μετανάστη (στην Αμερική), κατασκευαστή harp guitars. Η Χαβάγια ήταν ένας συνδυασμός harp guitar με κούφιο μπράτσο (hollow neck) - επαναλαμβάνω την αμερικάνικη ορολογία. Δεν έχω στοιχεία, αλλά νομίζω ότι το όνομα προέρχεται από το Χαβανέζικο Koa (ξύλο), το υλικό κατασκευής των πρώτων οργάνων (Hawaiian Koa guitar → Hawaiian).
Περισσότερα εδώ για όποιον ενδιαφέρεται
Έχουμε κάποιες ενδείξεις, γιατί αυτές οι κιθάρες έπρεπε να είναι από το συγκεκριμένο χαβανέζικο ξύλο;
(από τον σύνδεσμο που κοινοποίησε ο Μάνος Τουρπάλης)
Κεντρικά απάνω, ένα μοντέλο που πιθανότατα επηρέασε τον «εφευρέτη» κάποιας « κρητικής μαντόλας» όπως ο ίδιος την ονόμασε (Καρακάση, Ελληνικά μουσικά όργανα, Αθήνα 1970, σελ. 163), η φωτογραφία εδώ:
Την φωτογραφία αυτήν την είχα βρει σε μια σελίδα αφιερωμένη στα όργανα του Knutsen
http://www.minermusic.com/cc/whitexmas.htm
όπου έχει πάρα πολλές φωτογραφίες, αρχεία, πατέντες κτλ., πολλές αναφορές στο σχεδιασμό αλλά δυστυχώς πολύ λίγες πληροφορίες για υλικά - ακόμα και το αρχείο οργάνων πού δημοσιεύεται έχει πολλά ερωτηματικά (?).
http://www.harpguitars.net/knutsen/inventory.htm
Πιθανολογώ ότι το koa, ήδη μεγάλης (και συμβολικής) αξίας στην Χαβάη (*), γνωστό μεταξύ άλλων και για χρήση για μουσικά όργανα [(από τους Πορτογάλους, πριν τους Αμερικάνους σύμφωνα με αυτό (**)] είχε γίνει προσιτό στην Αμερικάνικη αγορά περίπου ταυτόχρονα με την προσπάθεια του Knutsen να εδραιωθεί ως κατασκευαστής (βλ. harp guitars patents 1896-1898) - ενώ η προσάρτηση της Χαβάης έγινε το 1898 - και άρχισαν να ανοίγουν (ή να διευρύνονται) οι εμπορικές συναλλαγές. Ίσως χρησιμοποιήθηκε για να προσδώσει αξία στα όργανα ως κάτι εξαιρετικό και ταυτόχρονα “νέο”. Για την ιστορία, ο Weissenborn - του οποίου το όνομα ταυτίστηκε με τις Χαβάγιες - ξεκίνησε την καρριέρα του δουλεύοντας στον Knutsen.
(*) https://martinandmacarthur.com/blogs/news/the-history-of-hawaiian-koa-wood-a-true-story
(**) https://www.thaliacapos.com/blogs/blog/know-your-tonewoods-hawaiian-koa)
Δηλαδή μαθαίνουμε ότι:
Πρώτον, η χαβάγια δεν είναι χαβανέζικο όργανο.
Δεύτερον, ότι είναι μια τόσο ιδιαίτερη κατασκευή και όχι απλώς μια κιθάρα παιγμένη με σλάιντ (το «σιδεράκι» του άρθρου) σε θέση ξαπλωτή.
Δε γνώριζα κανένα από τα δύο (αν και ο Μπέζος μάλλον μια κοινή κιθάρα έπαιζε ως χαβάγια).
Για τη μαντόλα που αναφέρει λίγο παραπάνω ο Νίκος, έχουμε κάνει ειδική (και συναφή) συζήτηση εκεί: Κρητική «μαντόλα»
Δεν την θυμόμουν αυτή τη συζήτηση! Ξαναδιαβάζοντάς την τώρα, σημειώνω ότι είχε τότε «παίξει» και η πιθανότητα, να μιμείται το μυτερό κομμάτι, το σχήμα του μπράτσου της αρχαίας ελληνικής λύρας, κάτι που εμένα δεν με είχε πείσει, αφού δεν έχει την ίδια λειτουργικότητα και θα ήταν και «μισό». Βλέπουμε τώρα όντως, ότι ο κατασκευαστής απλά μιμήθηκε τον Knutsen, που τότε δεν τον ξέραμε. Το όνομά του πάντως μνημονεύεται και στην παλαιότερη συζήτησή μας: Στο Νο. 9 της, δημοσιεύεται φωτογραφία του Βλαχάκη με την «μαντόλα» του, παρμένη από κάπου αλλού, όπου ο ίδιος μεν αναφέρεται ως “a guy from Crete”, ο δε πρωτοδημοσιεύσας την αναφορά υποθέτει, λογικά βέβαια, ότι ο guy μάλλον δεν είδε ποτέ του όργανο του Knutsen ή του Mozzani (να που υπάρχει και άλλος!). Βέβαια ο Βλαχάκης είχε δει το όργανο σε φωτογραφία ξένου περιοδικού στη δεκαετία ΄40 (!) και το αντέγραψε, όπως κατέθεσε στον μουσικολόγο του Καρακάση.
Καλά, και τη φωτογραφία με τη μαντόλα πάνω στον καναπέ μου πού τη βρήκες;;;
Copy paste από τον καναπέ σου, μέσω γκουγκλαρίσματος κρητική μαντόλα, επιλογής Images for κρητική μαντόλα και επιλογής της φωτογραφίας που θεώρησα ότι μου έκανε καλύτερα. Τώρα που ξανάκανα τη δουλειά, για να γράψω αυτό το μήνυμα, βλέπω ότι τη φωτογραφία που επέλεξα, την είχε επιλέξει το γκουγκλ πριν από μένα για μένα, μέσα από το Ρεμπέτικο Φόρουμ!
(Αν είχες, στο συγκεκριμένο θέμα του φόρουμ μας, ανεβάσει φωτογραφία όχι της μαντόλας πάνω στον καναπέ σου, αλλά π.χ. μιάς «λυροκιθάρας», από κείνες που κι εσύ, όπως κι εγώ, θεωρείς καρακιτσαριό, η λυροκιθάρα αυτή θα ήταν πιθανότατα αυτή τη στιγμή μία από τις κρητικές μαντόλες που φιγουράρουν στο Images. Φυσικά, εγώ δεν θα είχα προτιμήσει να διαλέξω αυτήν. Προσοχή, λοιπόν, με το διαδίκτυο, αλλά αποδεικνύεται ότι το φόρουμ μας τουλάχιστον είναι αξιόπιστη πηγή!!!)
Προσωπικά δεν παίρνω ποτέ εικόνες απευθείας από το Γκούγκλ - ίματζες, αλλά περνάω πρώτα από την ιστοσελίδα όπου με παραπέμπει η κάθε εικόνα (εκείνην απ’ όπου δημοσιεύτηκε), που συνήθως όλο και κάποια πληροφορία θα δίνει ώστε να καταλάβω αν είναι όντως αυτό που ψάχνω. (Καλά, προφανώς όταν ξέρω πώς μοιάζει αυτό που ψάχνω δε χρειάζεται τόση σχολαστικότητα).
(Να, για παράδειγμα, βλέπω τώρα ότι η αναζήτηση “κρητική μαντόλα” στο Γκουγκλ ιματζες έχει όντως μερικές μαντόλες, αλλά επίσης λύρες, μαντολίνα, λαούτα, μπουλγαριά, και όσο κατεβαίονω προς τα κάτω εμφανίζονται επίσης ψάρια, ξηροί καρποί και άλλα μειούμενης συνάφειας.)
Δεκαπέντε χρόνια μετά το παραπάνω σχόλιο, ας αποκαταστήσουμε την αλήθεια.
Ο Κωστής Μπέζος είχε σίγουρα ηχογραφήσει τουλάχιστον 20 τραγούδια με χαβάγιες, πριν ο Τέτος Δημητριάδης του προτείνει και ο Μπέζος το δεχτεί να ηχογραφήσει τα περίφημα 12 τραγούδια για την Victor και την Orthophonic.
Τα πρώτα από τα τραγούδια αυτά της Αμερικής, ηχογραφήθηκαν τον Μάϊο του 1930. Ο Μπέζος όμως ήδη από το 1929 είχε ηχογραφήσει τραγούδια για την ODEON, για την Parlophone, και για την Columbia. Πιθανόν και για την HMV.
Έτσι
δεν ισχύει με τα σημερινά δεδομένα που έχουμε.
