Κρητική «μαντόλα»

[pepe]

Αυτό το περίεργο όργανο ήρθε για μερικές μέρες στα χέρια μου εντελώς τυχαία. Ο κάτοχός του μου είπε: «…μια μαντόλα αντιγραφή από τις παλιές», συμπληρώνοντας με μια χειρονομία που έδειχνε το σχήμα, με νόημα, σαν να θεωρούσε αυτονόητο ότι θα καταλάβαινα.

Πράγματι, κατάλαβα. «Από τις παλιές;» του είπα, με την ίδια χειρονομία και με φωνή γεμάτη υπονοούμενα.

Κι όμως, δεν ήξερα ότι τέτοια όργανα ήταν γνωστά. Είχα διαβάσει στα Ελληνικά Λαϊκά Όργανα του Στ. Καρακάση (Δίφρος 1970) ότι κάποιος οργανοποιός στην Κρήτη είχε φτιάξει μια τέτοια μαντόλα, και λόγω του αξιοπερίεργου το είχα συγκρατήσει. Νόμιζα όμως ότι επρόκειτο για μια μοναδική κατασκευή, ή έστω ότι μπορεί να έκανε μερικές αλλά όχι τόσες ώστε να θεωρείται διαδεδομένο και αναγνωρίσιμο όργανο.

Εξακολουθώ να αγνοώ πόση διάδοση απέκτησε το όργανο. Ίσως ο άνθρωπος, με το να το γνωρίζει, απλώς φανταζόταν ότι το γνωρίζουν όλοι. Ίσως πάλι και να το γνωρίζουν όντως. Πάντως τόσο μοναδικό όσο νόμιζα δεν ήταν. Βρήκα κι αυτή τη φωτογραφία στο ίντερνετ, σ’ έναν ιστότοπο που άνοιξα προχτές αλλά σήμερα μού κάνει κόγξες, κι έτσι δε γνωρίζω στοιχεία, θυμάμαι μόνο ότι είναι από την Κρήτη:

Στον Καρακάση διαβάζουμε το όνομα του μάστορα: Μανόλης Βλαχάκης. Η φωτογραφία του στο βιβλίο (του Σωτήρη Τσιάνη, Sam Chianis) είναι του 1968. Η μαντόλα που παρουσιάζω είναι του γιου του, και είναι του 1999:

Στον Καρακάση διαβάζουμε επίσης ότι τα τάστα δεν είναι κάθετα αλλά κλίνουν (λοξεύουν). Αυτό είναι το πιο αξιοπερίεργο σημείο του οργάνου. Και σ’ αυτό που παρουσιάζω, γίνεται το ίδιο (δεν είναι θέμα προοπτικής στη φωτογραφία). Δεν μπορώ να φανταστώ τι λογική λειτουργίας έχει αυτό το σύστημα. Όπως είναι εύλογο, τα τάστα φαλτσάρουν. Ίσως πρέπει να μπει λοξά κι ο καβαλάρης. Δεν τον κούνησα. Πάντως δεν μπορώ να φανταστώ ότι δύο γενιές οργανοποιών εφαρμόζουν αυτή την πατέντα μόνο με το θράσος της άγνοιας: προφανώς ξέρουν γιατί τα τάστα μπαίνουν έτσι όπως μπαίνουν συνήθως, και ποια λογική διέπει τη λειτουργία τους, και θα σκέφτηκαν κάποιο τρόπο που η ίδια λογική (γιατί άλλη δεν υπάρχει σ’ αυτό τον κόσμο) μπορεί να εφαρμοστεί και με λοξά τάστα.

Το όργανο είναι παραλλαγή της πλακέ μαντόλας. Το καπάκι έχει το σπάσιμο των μαντολίνων, πολύ ελαφρό. Το ηχείο είναι κούφιο μέχρι περίπου την αρχή του κέρατου. Το ίδιο το κέρατο είναι μασίφ, κολλημένο στο ηχείο και στην κεφαλή.

Υπάρχουν διάφορες φθορές, αλλά δεν έχει κακό ήχο. Φωνακλάδικο πολύ. Επιφυλάσσομαι και για ένα δείγμα ήχου.

[pepe]

Προφίλ, πλάτη, και η κόλληση του μασίφ κομματιού με το υπόλοιπο.

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

Κι εμένα με είχε παραξενέψει όταν το είχα διαβάσει, όχι μόνο το ίδιο το όργανο, αλλά και η επιλογή του Καρακάση να το περιλάβει στο βιβλίο του, παρά την σημείωση ότι “Αν και δεν πρόκειται για πραγματικό λαϊκό όργανο, το παραθέτουμε γιατί είναι εφεύρεση ενός λαϊκού τεχνίτη και αποδεικνύει, κατά ένα τρόπο, πώς πλουτίζεται η λαϊκή τέχνη”. Επίσης, λίγο νωρίτερα, ο συγγραφέας σημειώνει για τον εφευρέτη “Καθώς είπε στον μουσικολόγο Σωτήρη Τσιάνη, το είδε πριν 30 χρόνια ( = περίπου δεκαετία 40) σ’ ένα ευρωπαϊκό περιοδικό, το αντέγραψε και το τροποποίησε”.

Δεν βρήκα, Περικλή, τίποτα σχετικό με την λοξή τοποθέτηση των τάστων, ενώ η φωτογραφία στο βιβλίο δεν προϊδεάζει για κάτι τέτοιο και είναι αρκετά κάθετα παρμένη (την ίδια έκδοση έχουμε). Όμως βέβαια, εσύ το πήρες στα χέρια σου το όργανο οπότε τέτοιο θέμα δεν τίθεται. Πάντως, ο Καρακάσης αφήνει να εννοηθεί ότι περίπου καταχρηστικά το περιλαμβάνει σε βιβλίο που ονομάζεται “Ελληνικά μουσικά όργανα”. Θα ήταν ενδιαφέρον να μας πληροφορήσει κάποιος, Καστρινός ή από αλλού, για την μετά το 1968 ιστορία του περίεργου αυτού οργάνου, που θυμίζει και κολοκύθα όπως και ο Κ. σημειώνει.

[alk]

Τα λοξά τάστα το μόνο που θα μπορούσαν να προσφέρουν είναι compensation "στενεύοντας"τα μπάσσα προς τα πάνω,αν το όργανο επινοήθηκε πριν το ηλεκτρονικό κουρδιστήρι. Δεν φαίνεται να έχει γίνει με ιδιαίτερη ακρίβεια( ή επιτυχία…αφού κανείς δεν χρησιμοποιεί τέτοια τοποθέτηση…ας μου επιτραπεί η υπόθεση)
Για το σχήμα: έχει ξανασυμβεί να σχεδιαστούν όργανα τέτοιου (περίπου) τύπου αλλά νομίζω έμπνευση ήταν η αρχαιοελληνική λύρα,της οποίας το σχέδιο προσπάθησαν να συμπεριλάβουν εν μέρει σε τέτοια όργανα. Ίσως το συγκεκριμένο να ήταν…η έμπνευση της έμπνευσης…και να έγινε λίγο…χαλασμένο τηλέφωνο.
Θα κοιτάξω να βρω φωτογραφίες

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

Κάτι ακόμα που με παραξένεψε, ξαναδιαβάζοντας σήμερα τη (συντομότατη) περιγραφή της “κρητικής μαντόλας" είναι η αναφορά και του Καρακάση στην ομοιότητα του οργάνου με βραχίονα αρχαίας λύρας, αλλά και τη σημείωση ότι ο δεύτερος βραχίονας λείπει… Εκείνο που δεν αναφέρθηκε είναι ότι οι βραχίονες της αρχαίας λύρας ήταν συμπαγείς, δεν ήταν τμήμα του ηχείου.

[emc]

@alk

Για το σχήμα: έχει ξανασυμβεί να σχεδιαστούν όργανα τέτοιου (περίπου) τύπου αλλά νομίζω έμπνευση ήταν η αρχαιοελληνική λύρα,της οποίας το σχέδιο προσπάθησαν να συμπεριλάβουν εν μέρει σε τέτοια όργανα. Ίσως το συγκεκριμένο να ήταν…η έμπνευση της έμπνευσης…και να έγινε λίγο…χαλασμένο τηλέφωνο.
Θα κοιτάξω να βρω φωτογραφίες

Info on 1927 Calace lyra/lyre mandolin?

[alk]

ακριβώς αυτό σκεφτόμουν emc.
και βέβαια παραλλαγές της ιδέας με ένα μόνο…βραχίονα όπως εδώ

Lyra Mandolin

Κύριε Νίκο, πιστεύω πως πρόκειται για μια κυρίως καλλιτεχνική απόδοση της ιδέας παρά κάτι που ξεκίνησε με βάση θεωρίας κανόνων ακουστικής ή οργανοποιίας.
πάντως, ως γενική σκέψη και κάπως αυθόρμητη: το σχήμα της αρχαιοελληνικής λύρας με τα σημερινά έγχορδα δεν είναι τόσο μακρυά όσο νομίζουμε.
οι 2 βραχίονες θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε ένα τετράγωνο πλαίσιο τέτοιου τύπου

και απο κει είναι μόνο λίγους αιώνες δρόμο από τα σύγχρονα τοξωτά…και θα μας έλυνε και την απορία για το πως διασώθηκε και η ονομασία “λύρα” σε κάτι διαφορετικό.
Πέφτω ίσως όμως στην παγίδα να ορίζω τα γεγονότα σύμφωνα με το αποτέλεσμα που με βολεύει…οπότε θα αφήσω την έρευνα στους ειδικούς.

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

Αλέξανδρε, σου ξεφεύγει κάτι βασικότατο: οι δύο βραχίονες είχαν τεντωμένη μεταξύ τους μία ισχυρή “χορδή” που επάνω της αρματώνονταν οι 6 ή περισσότερες παλλόμενες χορδές. Η ιδέα αυτή είναι ένας “προπομπός” του ενός και μοναδικού βραχίονα, που όμως εφευρέθηκε και εφαρμόστηκε με επιτυχία στα “μικρά τόξα” (pan tur) των Σουμερίων που, αφού πέτυχαν, διαδόθηκαν και στους Αιγυπτίους και στους Έλληνες (πανδουρίς). Είναι όμως σταθερός ο βραχίονας, ενώ η “φέρουσα χορδή” της λύρας (και της αρχαίας κιθάρας, ακριβώς το ίδιο είναι) έχει τα γνωστά προβλήματα της άρπας, όπου το κούρδισμα κάποιας χορδής μεταβάλλει το ύψος του ήχου σε όλες τις υπόλοιπες, και αυτό το φαινόμενο ήταν στη λύρα πολύ εντονότερο φυσικά, αλλά ευτυχώς το πλήθος των χορδών ήταν πολύ λιγότερο.

Όσο για το πόσες χιλιετίες είναι απαραίτητες μέχρι να φτάσει ένας άνθρωπος να σκεφτεί ότι υπάρχει, εκτός από τη νύξη μέσω δακτύλων, και άλλος τρόπος να ηχήσει μιά τεντωμένη χορδή, και ο τρόπος αυτός πλησιάζει την ανθρώπινη φωνή καλύτερα από κάθε άλλον τρόπο, αυτό είναι κάτι που πάρα πολύ μ΄ έχει παραξενέψει.  Μα καλά, δεν έτυχε ποτέ, μέσα σε τόσους αιώνες, να μετακινηθεί κατά τύχη ένα έγχορδο όργανο με τέτοιο τρόπο κατά μήκος ενός π.χ. ξύλινου αντικειμένου όπως μπαούλο κλπ, με αρκετά επεξεργασμένες πλευρές, ώστε κάποια χορδή του να ακουμπήσει στη γωνία και, με το σύρσιμο του οργάνου, να παραχθεί ήχος;  Ή κάτι άλλο, και αυτό απλούστατο:  Να συρθεί πάνω στο βραχίονα κάποιο ύφασμα της ενδυμασίας του οργανοπαίκτη (ή μιάς χορεύτριας...:089:) .  Εντάξει, δεν θα παραχθεί ο λαμπερός ήχος που εξασφαλιζουν οι σωστά τεντωμένες αλογότριχες αλλά, η ιδέα θα είχε ήδη πέσει.

[1980gms]

Αυτή η εικόνα προέρχεται από το mandolincafe : Scroll and beyond - harp mandolins

Την παραθέτω με τις σημειώσεις αυτού που την έβαλε…θα μπορούσε να είναι ο Βλαχάκης…?

[pepe]

Καλησπέρα σας, έλειπα τριήμερο.

@Νίκος Πολίτης

Δεν βρήκα, Περικλή, τίποτα σχετικό με την λοξή τοποθέτηση των τάστων, ενώ η φωτογραφία στο βιβλίο δεν προϊδεάζει για κάτι τέτοιο και είναι αρκετά κάθετα παρμένη (την ίδια έκδοση έχουμε).

Κι εγώ,Νίκο, τόσα χρόνια δεν το είχα προσέξει, ενώ ήξερα πολύ καλά τη συγκεκριμένη σελίδα του βιβλίου (αυτήν που σκάναρα στο #1). Κι όμως, το γράφει ξεκάθαρα! Ξαναδιάβασε προσεκτικότερα.

Πιθανόν και στη φτγρ του 9η Έκθεση Οργανοποιίας - Κανονίσματα να είναι λοξά τα τάστα. Άμα το κοιτάζει κανείς υποψιασμένος, φαίνεται (νομίζω).

Υπάρχει φωτογραφία σε βιβλίο (αγνώστων στοιχείων) άλλης μιας τέτοιας μαντόλας, που δεν είναι η «δική μου», και που τα τάστα της ήταν ίσια. Πέρασε κάποτε για επισκευή από του Ραπακούσιου, από τον οποίο και η πληροφορία. Μπορεί, αν δεν ήταν βιβλίο αλλά το εξώφυλλο εκείνου του ελληνικού δίσκου του National Geographic, να ήταν αυτή του 9η Έκθεση Οργανοποιίας - Κανονίσματα. Σ’ αυτή την περίπτωση τα τάστα δεν είναι λοξά, και με απατά ο συνδυασμός προοπτικής και προϊδεασμού.

Δεν ξέρω αν ήμουν σαφής: ο Δημήτρης ο Ραπακούσιος επισκεύασε ένα όργανο, που το θυμάται πολύ καλά, και που το είχε επίσης δει σ’ ένα βιβλίο που δεν το θυμάται, θυμάται μόνο ότι δεν ήταν του Καρακάση. Κι εγώ λέω μήπως δεν ήταν βιβλίο αλλά δίσκος, εκείνος που αναφέρεται στη λεζάντα της εικόνας του 9η Έκθεση Οργανοποιίας - Κανονίσματα…

@Νίκος Πολίτης

Εκείνο που δεν αναφέρθηκε είναι ότι οι βραχίονες της αρχαίας λύρας ήταν συμπαγείς, δεν ήταν τμήμα του ηχείου.

Εδώ είναι μισό μισό. Στην τελευταία φτγρ του #2, η διακόσμηση του βραχίονα αυτού έχει σ’ ένα σημείο τρία κυκλάκια, σαν μάτια, που σχηματίζουν τρίγωνο, και λίγο πιο ψηλά ένα τέταρτο. Στο ύψος του τέταρτου είναι η κόλληση με το μασίφ κομμάτι. Μέχρι εκεί είναι συνέχεια του ηχείου.

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

@pepe

Κι όμως, το γράφει ξεκάθαρα! Ξαναδιάβασε προσεκτικότερα.

Ρε για κύττα! Φυσικά και έχεις δίκιο! (βέβαια, δεν κλείνουν προς τα πλάγια, κλίνουν…)

@pepe

Εδώ είναι μισό μισό.

Ναι, μισό μισό είναι, αλλά η βασική διαφορά συνεχίζει να ισχύει: ο “μισός μισός” βραχίονας δεν χρησιμεύει, από κοινού με τον δεύτερο, για τάνυση της “φέρουσας χορδής” της αρχαίας λύρας, άρα καμμία σχέση, λειτουργικά.

[pepe]

@Νίκος Πολίτης

Κάτι ακόμα που με παραξένεψε, ξαναδιαβάζοντας σήμερα τη (συντομότατη) περιγραφή της “κρητικής μαντόλας" είναι η αναφορά και του Καρακάση στην ομοιότητα του οργάνου με βραχίονα αρχαίας λύρας, αλλά και τη σημείωση ότι ο δεύτερος βραχίονας λείπει… Εκείνο που δεν αναφέρθηκε είναι ότι οι βραχίονες της αρχαίας λύρας ήταν συμπαγείς, δεν ήταν τμήμα του ηχείου.

Λέει «λύρα-κιθάρα». Είχα την εντύπωση -ίσως εκ παραδρομής;- ότι αυτό σημαίνει τις κιθάρες τύπου ρεμπέτικες 9χορδες. Αυτές έχουν δεύτερο κανονικό βραχίονα, και νομίζω ότι είναι γνωστές και με την ονομασία harp-guitar, όπου το harp (άρπα) δεν απέχει πολύ από την αρχαία λύρα. Βέβαια να έχουν τέτοια προέκταση δεν το έχω υπόψη μου, αλλά δεν ξέρω και πολλά για τις κιθάρες.

Ίσως έκανα έναν δικό μου αχταρμά από μισοχωνεμένες πληροφορίες…

[emc]

@pepe

Λέει «λύρα-κιθάρα». Είχα την εντύπωση -ίσως εκ παραδρομής;- ότι αυτό σημαίνει τις κιθάρες τύπου ρεμπέτικες 9χορδες. Αυτές έχουν δεύτερο κανονικό βραχίονα, και νομίζω ότι είναι γνωστές και με την ονομασία harp-guitar, όπου το harp (άρπα) δεν απέχει πολύ από την αρχαία λύρα. Βέβαια να έχουν τέτοια προέκταση δεν το έχω υπόψη μου, αλλά δεν ξέρω και πολλά για τις κιθάρες.

Ίσως έκανα έναν δικό μου αχταρμά από μισοχωνεμένες πληροφορίες…

Όχι ακριβώς, αυτές εννοεί μάλλον Lyre Guitars, French Lyres

Κάπου είδα φωτογραφία μιας τέτοιας (ή ίσως αυτού του είδους Fretted Harp Guitars, Harpolyre ) παλιού οργάνου της φιλαρμονικής εταιρίας Κέρκυρας, δεν τη βρίσκω τώρα και δεν είμαι σίγουρος αν ήταν εδώ στο φόρουμ ή αλλού.

[pepe]

Αυτή την κατηγορία δεν τη γνώριζα.

Απερίγραπτο κιτσαριό μού φαίνεται. Δεν το έχω ξαναπεί ποτέ αυτό για ολόκληρη οικογένεια με τόσο πολλές διαφορετικές παραλλαγές.

Λειτουργικά δε βλέπω σε τι διαφέρουν από τις στάνταρ κιθάρες. Όλο το περίεργο ντιζάιν φαίνεται να αποσκοπεί μόνο στο να μοιάζει με κάτι άλλο από αυτό που είναι (π.χ. με ανθοδοχείο). Βέβαια, το ίδιο ισχύει και για τη μαντόλα, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό: αν μη τι άλλο, δε μοιάζει σαν όργανο που λειτουργεί διαφορετικά, είναι σαφές ότι παίζεται με δακτυλισμούς στο μπράτσο σαν μαντόλα, ενώ στις λύρες-κιθάρες προς στιγμήν μπερδεύεσαι ότι παίζονται σαν λύρες, με ανοιχτές χορδές…

[emc]

@pepe

Απερίγραπτο κιτσαριό μού φαίνεται. Δεν το έχω ξαναπεί ποτέ αυτό για ολόκληρη οικογένεια με τόσο πολλές διαφορετικές παραλλαγές.

Λειτουργικά δε βλέπω σε τι διαφέρουν από τις στάνταρ κιθάρες. Όλο το περίεργο ντιζάιν φαίνεται να αποσκοπεί μόνο στο να μοιάζει με κάτι άλλο από αυτό που είναι (π.χ. με ανθοδοχείο).

Τί να κάνουμε, η αρχαία Ελλάδα πήρε πολλούς Ευρωπαίους στο λαιμό της

[nikos_politis (Νίκος Πολίτης)]

@emc

Τί να κάνουμε, η αρχαία Ελλάδα πήρε πολλούς Ευρωπαίους στο λαιμό της

και χωρίς να φταίει η ίδια, μάλιστα…

[adouan]

Οι harp guitars έχουν παραπάνω μπάσες, όπως οι ρεμπέτικες εννιάχορδες. Στο κυριότερο μοτίβο η προέκταση είναι τμήμα του ηχείου, και υπάρχει και δεύτερη τρύπα. Βέβαια υπάρχουν και σχέδια με μασίφ προέκταση, όπως οι εννιάχορδες.

Το στοιχείο που κολλάει στην κουβέντα είναι ότι στην κατηγορία harp-οτιδήποτε υπάρχουν και όργανα που έχουν μόνο την προέκταση του ηχείου, κι ας μην έχουν παραπάνω χορδές.
Πχ αυτό είναι harp mandolin, παρότι δεν έχει έξτρα χορδές

Αλλά harp mandolin είναι κι αυτό εδώ, που έχει έξτρα χορδές:
//youtu.be/80qLCxPjtbc

Αντίστοιχα, το harp ukulele όπως περγράφεται στη wikipedia:

The term harp ukulele is used to describe two different variants of the ukulele:

[ul]
[li]an ukulele with unfretted strings extending from the body, essentially forming a miniature harp guitar[/li][li]an ukulele with an “arm” extending from the upper bout, often hollow to increase the volume of the sound chamber, which visually resembles a harp guitar but does not support added strings.[/li][/ul]

[pepe]

Δείγματα ήχου:

1. Η κλίμακα του οργάνου.
2. Το μερακλήδικο πουλί (συγχωρέστε το παίξιμό μου, δεν ξέρω ούτε μαντολίνο ούτε μαντόλα, μόνο λαούτο και μπαγλαμά…). Παιγμένο μόνο στις νότες της πρώτης θέσης, που έτσι κι αλλιώς είναι πολλές (δυο οκτάβες και μια νότα, και δεν τις χρησιμοποιώ όλες), γιατί από τη δεύτερη (7ο τάστο) και μετά το φάλτσο είναι πιο έντονο. Δεν ξέρω αν συνήθως παίζουν εκεί ή πιο ψηλά.

Εντωμεταξύ, μετά από μερικές μέρες συμβίωσης με το όργανο στο ίδιο σπίτι, παρατηρώ ότι το αλλόκοτο σχήμα του είναι εξαιρετικά λειτουργικό για κουβάλημα, ακούμπημα κλπ., κάτι που αξίζει να εκτιμηθεί, μέσα στους μπελάδες που μας προκαλούν άλλα όργανα…

[gaidarakos (Γαϊδαράκος)]

Σε σχέση με τη κλασσική μάντολα έχει διαφορά; Να υποθέσω οτι κουρδίζεται μι-λα-ρε-σολ; Θυμήθηκα πάντως κάτι ρεμπέτικα που η μάντολα που χρησιμοποιήθηκε στην ηχογράφηση μου ακουγόταν σαν ούτι. Αν δε το διάβαζα στο ένθετο του cd μάλλον δε θα το καταλάβαινα

[alk]

@Γαϊδαράκος

Σε σχέση με τη κλασσική μάντολα έχει διαφορά; Να υποθέσω οτι κουρδίζεται μι-λα-ρε-σολ; Θυμήθηκα πάντως κάτι ρεμπέτικα που η μάντολα που χρησιμοποιήθηκε στην ηχογράφηση μου ακουγόταν σαν ούτι. Αν δε το διάβαζα στο ένθετο του cd μάλλον δε θα το καταλάβαινα

η υπόθεση μαντόλα, στο ρεμπέτικο είναι μπερδεμένη υπόθεση και η ίδια η κατασκευή του οργάνου δεν έχει κατασταλάξει απόλυτα, κυρίως γιατί είναι όργανο που δεν φτιάχτηκε μαζικά όπως το μαντολίνο αλλά μόνο για παραγγελίες.
Υπάρχουν 2 βασικές σχολές στα αχλαδόσχημα (με τα ιρλανδέζικου τύπου πλακέ ας μη μπλεχτούμε)
Οι ναπολιτάνικες μαντόλες που είναι σχετικά μικρές και κουρδίζονται Ντο-Σολ-Ρε-Λα
και οι τύπου Ρώμης (κυρίως σχολή Εμπεργκερ) που ήταν αρκετά μεγαλύτερες και κουρδιζόταν Σολ-Ρε-Λα-Μι (1 οκτάβα χαμηλότερα απο το μαντολίνο)
Ο Έμπεργκερ έκανε επίσης την μικρή μαντόλα, την οποία ονόμαζε Μαντολιόλα

Στις Ελληνικές “ρεμπέτικες” ηχογραφήσεις ακούγονται κυρίως οι Ντάβος, Σκαρβέλης και Περιστέρης. όλοι παίζουν το χαμηλό κούρδισμα αλλά πιστεύω όλοι χρησιμοποιουσαν το μικρό όργανο, δηλαδή είχαν την μικρή μαντόλα κουρδισμένη μια 4τη χαμηλότερα. Πρόσφατα αγόρασα 1 Ναπολιτάνικου τύπου όργανο που δεν είχε παιχτεί για πολλά χρόνια και ήταν οπλισμένο ακριβώς έτσι, με πολύ χοντρές χορδές.
Υπάρχει η γνωστή φωτογραφία με τα Πολιτάκια η οποία δείχνει 2 πολύ μεγάλα όργανα . Δεν ξέρω αν αυτά τα όργανα έχουν ηχογραφηθεί. Μέχρι τώρα δεν έχω βρει κάτι.
Αυτό που πρέπει να ερευνηθεί είναι η κατασκευή μαντολίνου/μαντόλας στην Πόλη. Σίγουρα κάποια όργανα κατασκευάστηκαν εκεί και πιθανών τα όργανα που ακούμε στις ηχογραφήσεις να μην είναι καν ιταλικά, αλλά κατασκευασμένα εκεί. Γνωρίζουμε επίσης πως πως ο Σταθόπουλος μαθήτευσε στην Πόλη και ήταν και κατασκευαστής μαντολίνου. Δεν γνωρίζω περισσότερα.