Στο μπλογκ της Εύας είδα ένα λινκ για το άρθρο του Αλέξη Πολίτη «Οι “Ρίμες”: έμμετρες αφηγήσεις περιστατικών».
Ρίμες είναι τραγούδια σαν, για παράδειγμα, τους εκπληκτικούς και μάλλον ελάχιστα γνωστούς «Αδικοπνιγμένους» του Ρούκουνα. Το τραγούδι αυτό δεν το γνώριζα. Το πρωτοάκουσα στην εκπομπή του Νίκου και του Χρήστου στον Ψυχώ ΦΜ.
Απολαύστε υπεύθυνα, και εγώ συνεχίζω σε τρία λεπτά και 13 δευτερόλεπτα:
Εξ αφορμής λοιπόν των Αδικοπνιγμένων, έστειλα τότε στο Νίκο Φορλάν ένα πρόχειρο σημείωμα σχετικά με τις ρίμες. Το είχα κρατήσει, και το παραθέτω εδώ. Δεν είναι βέβαια καμιά μελέτη αξιώσεων, στο πόδι είναι γραμμένο. Τώρα όμως που μέσω της Εύας ξαναείδα το άρθρο του Αλ. Πολίτη, θυμήθηκα ότι συγκαταλεγόταν στις πηγές απ’ όπου, ασυνείδητα, είχα διαμορφώσει την εικόνα μου για το θέμα.
Παραλείποντας τις προσωπικές κουβέντες, το σημείωμα ήταν το εξής:
Σημείωση: Για τη «Σάμο στις 78 στροφές» υπάρχει θέμα εδώ.
Για τους “Αδικοπνιγμένους” έχει γίνει συζήτηση και πιο παλιά, εδώ, και μάλιστα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, μια και προέκυψαν και προσωπικές μαρτυρίες για το πραγματικό αυτό γεγονός.
Γενικά, η ρίμα είναι η ραχοκοκαλιά του ρεμπέτικου τραγουδιού.
Είτε με την πιστή αναπαραγωγή αυτών των δίστιχων που ομοιοκαταληκτούν, κατά την εποχή της ανώνυμης δημιουργίας, είτε με την ενσωμάτωσή τους αργότερα ως μοτίβο, στο έργο των επώνυμων δημιουργών.
Αυτό δεν είναι συζήτηση, είναι η εξονυχιστικότερη έρευνα που έχω διαβάσει εδωμέσα. Ξεκινάει με το «ρε παιδιά ξέρετε τίποτε γι’ αυτό το τραγούδι;» και καταλήγει, μέσα σε τρία χρόνια, σχεδόν με το τι νούμερο παπούτσι φόραγε ο καθένας από τους 60 που ήταν στο καράβι.
«Η προσχωσιγενής διαστρωμάτωση του αστικού - λαϊκού τραγουδιού». Πολύ καλό άρθρο: εμπεριστατωμένο, μεστό, και με μια σπάνια ισορροπία ανάμεσα στην εξαιρετική πυκνότητα των πληροφοριών και στον άνετο, ευκολοδιάβαστο λόγο. Έχει σε δυο-τρία σημεία προτάσεις που η καθεμιά τους σε ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι μεγάλο άρθρο από μόνη της.
Η ρίμα είναι η ραχοκοκαλιά του ρεμπέτικου, εφόσον εννοούμε τη ρίμα = ομοιοκαταληξία. Οι «ρίμες» ως συγκεκριμένο ποιητικό είδος έχουν μια πορεία που απλώς διασταυρώνεται σε κάποια σημεία με το ρεμπέτικο.
Μιας και το θέμα άνοιξε εξʼ αιτίας των «Αδικοπνιγμένων» με το Ρούκουνα μια περίπτωση ναυαγίου που έγινε ρίμα και κατέληξε τραγούδι είναι και το Κιμωλιάτικο «Αγγελετής». Το περιστατικό τοποθετείται αρχές του 20ου αιώνα.
