Παίζοντας λίγο καιρό μπαγλαμά, έχω μάθει τα πιασίματα στις βασικές συγχορδίες καθώς και αρκετές παραλλαγές τους.
Δυσκολεύομαι όμως να αποφασίσω ποια παραλλαγή να χρησιμοποιήσω.
Για παράδειγμα ενώ το πάτημα μονό της Φά (1η ή 3η χορδή) ουσιαστικά δίνει Ρε μινόρε συγχορδία, έχω παρατηρήσει στο youtube ότι αποφεύγεται και προτιμάται πιάσιμο που να χρησιμοποιεί και τα τρία δάκτυλα. Υπάρχει κάποιος λόγος πέρα από το να ξεχωρίζουμε αρμονικα απο τζουρά + μπουζούκι?
Σε τραγούδια με το κλασικό Ρε μινόρε, Λα ματζόρε, Ρε μινόρε (πχ “Πριν το χάραμα”), παίζω ανοικτή την Ρε μινόρε (όπως παραπάνω), και την Λα ματζόρε, με πέμπτες ουσιαστικά, πιάνοντας 1η και 3η χορδή 2ο τάστο.
Πιστεύετε ότι κάνω λάθος?
ΥΓ Εχω δοκιμάσει και μερικά εναλλακτικά κουρδίσματα(Φα-Λα-Ρε) για πιο ευκολο πιάσημο μερικών συγχορδιών, αλλά κατέληξα τελικά στο κλασικό Ρε-Λα-Ρε.
πολύ ωραίο θέμα! οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν τον μπαγλαμά σαν μικρό μπουζούκι και δεν καταδέχονται να παίξουν συνοδεία. επίσης ο μπαγλαμάς αποκτά μεγάλη μελωδική ικανότητα με τα ντουζένια (και αυτοσυνοδεία μαζί).
γενικά κοίταζε να μαζεύεις όλα τα ακκόρντα του κομματιού σε κοντινές θέσεις, πχ ανοιχτά ή γύρω από το 7ο τάστο, επίσης μπορείς να εναλλάζεις θέσεις μέσα στο κομμάτι. άφηνε την μπουργάνα να ακούγεται όπου ταιριάζει (πχ ρε, σολ, σι μινόρε/σιb ματζόρε), γλυκαίνει ο ήχος και είναι πιο ξεκούραστο.
μια που ανέφερες το ρε μινόρε/λα ματζόρε, κλασικό είναι το εξής πιάσιμο: ρε μινόρε με μπουργάνα ρε (ανοιχτή)- μεσαία ρε (5ο τάστο) - καντίνι φα (3ο τάστο) και λα ματζόρε εβδόμης με μπουργάνα σολ (5ο τάστο) - μεσαία ντο# (4ο τάστο) - καντίνι μι (2ο τάστο).
Εξαρταται και απο το κομματι που παιζεις.
Για τα πιο βαρια/μουρμουρικα οι ανοιχτες χορδες που δινουν διαρκεια νομιζω αποδιδουν καλυτερα. Πχ στο “Αντιλαλουν οι φυλακες” η ρε μινορε παιγμενη ρε καντινι-3ο ταστο κ ολες οι υπολοιπες ανοιχτες, δινει ενα αποτελεσμα πιο ταιριαστο. Αν απο την αλλη παιζεις κατι πιο γρηγορο ή χορευτικο, οπου οι πενιες πρεπει να ειναι κοφτες, τοτε ειναι καλυτερο το πιασιμο ρε καντινι-3, λα-5, μπουργκανα-7 (απο οπου παιζεις ευκολα και την κλασικη λα ματζορε με 2-4-7 αντιστοιχα).
Οι συγχορδιες με δακτυλοθεσια σε 5ες (τυπου A = 7-4-7, Am = 7-3-7) κατα τη γνωμη μου ειναι πρακτικες -γιατι σε συνδυασμο με τα αλλα 2 βασικα πιασιματα δινουν αρκετη ποικιλια απο μια θεση- αλλα σαν ακουσμα υστερουν σε σχεση με τα αλλα πιασιματα (και λογικο ειναι γιατι παιζεις μονο 2 νοτες). Αν δηλαδη η φα ματζορε για παραδειγμα, ειναι βασικη συγχορδια στο κομματι μου -οχι απλα ενα περασμα- δε θα προτιμησω το ευκολακι 3-0-3, αλλα θα προσπαθησω να παιξω απο αλλη θεση.
ωραια τα παραπάνω για τα πιασιματα.
με τη φορά της πενας τι γινεται; οταν παιζουμε δηλ. 2/4 η πένα πάει κάτω-πάνω όλες οι χορδές;
στα 9/8 τι γινεται; τι ρόλο παίζει η ταχύτητα του κοματιού;παίζουμε και τα 9 όγδοα κάτω-πάνω ;υπάρχει η δυνατότητα να παίξουμε τα 9/8 σε 6 χρονους;
χμ, νομίζω στον μπαγλαμά δεν είναι τόσο στάνταρ τα πράγματα όσο πχ στην κιθάρα. μπορείς να παίζεις πυκνά ή αραιά, αναλόγως το κομμάτι, το ωραίο με τον μπαγλαμά είναι ότι τον ρυθμό μπορείς ακόμα και να καταστρατηγήσεις τον βασικό κανόνα “σταθερά θέση/άρση βρέξει χιονίσει”! δηλαδή κάποιες φορές παίζεις στο ζεϊμπέκικο κάτω τις θέσεις (_) και πάνω όλες τις άρσεις (^), οπότε βγαίνει: _^^^ ^^ ^^^ ^^^ (ελπίζω να έγινα κατανοητός).
Απο οτι κατάλαβα οι ανοιχτές συγχορδιες δεν είναι τοσο ταμπού οσο φοβόμουνα.
Δοκίμασα χτές και την Λα εβδόμης (2-4-5) και μια χαρά μου ακούστικε. Την κλασική Λα (2-4-7) που λεει ο adouan ποτέ δεν κατάφερα να την πιάσω καλά και δεν την πολυ υπολογίζω…:240:. Εν τω μεταξύ φαντάζομαι πως αν μου είναι δυσκολο στον μπαγλαμά θα ειναι ακατόρθωτο σε τρίχορδο.
Μια ακόμα ερώτηση, την Σολ μινόρε (για ενα ωραίο Χιτζαζ ας πούμε), προτιμάτε (0-1-5), (8-10-0) ή (8-10-12)?
όλα μια συνήθεια είναι, εκτός από την ντο μινόρε σε 70άρι μπουζούκι!
εσύ γράφεις από καντίνι σε μπουργάνα, έτσι; δοκίμασε τα και αντίστροφα, καμιά φορά ταιριάζει περισσότερο. ας πούμε την σολ μινόρε την προτιμάω (5-1-0) και (12-13-0). γενικά όλα χρήσιμα είναι, αναλόγως τι θες.
Καλησπέρα, ξανανοίγω αυτό το θέμα καθώς τελευταία έχω έντονα την ίδια απορία όσον αφορά το ρυθμικό κομμάτι του μπαγλαμά. Πράγματι εξαρτάται το κομμάτι, αλλά π.χ. στο Καμηλιέρικο, προτιμάται: _ ^^ _ ^ _ ^^ _ ^^ ή _ ^ _ ^ _ ^ _ ^^ ;
Στην πρώτη περίπτωση κάποιες φορές, επειδή ο ήχος είναι πολύ κοφτός (λόγω tempo) δεν ακούγεται ωραία, παρ’όλα αυτά αποδίδει ακριβώς το μέτρο του καμηλιέρικου. Το ίδιο και με το παλιό ζεϊμπέκικο, έχω ακούσει παραλλαγές σε πιο βαριά τραγούδια (π.χ. μπιρ αλλάχ) στα οποία ο μπαγλαμάς παίζει συμπληρωματικό ρυθμό (και όχι εννιάσημο) _ ^ _ ^ όλη την ώρα.
Ο ρόλος του μπαγλαμά ως γνωστόν είναι συνοδευτικός και συμπληρωματικός της κιθάρας ή άλλων τεμπο-οργάνων. Δηλαδή αν η κιθάρα παίζει εννιάσημο ρυθμό, ο μπαγλαμάς θα μπορούσε να παίξει 2/4. Πώς αποφασίζουμε ποιό ρυθμό θα παίξουμε με τον μπαγλαμά;
Θα έλεγα ότι για το πώς θα παίξεις τον ρυθμό ισχύει το ίδιο που αναφέρθηκε πιο παλιά για τις συγχορδίες:
Σαν πολύ γενικό μπούσουλα μπορεί κανείς να σκέφτεται ότι ούτε τα πάρα πολλά είναι ωραία ούτε τα πάρα πολύ λίγα. Άμα λοιπόν η κιθάρα παίζει τον ρυθμό αραιά και στακάτα, ο μπαγλαμάς έχει περιθώριο να γεμίζει και τους ενδιάμεσους χρόνους, είτε μ’ αυτό που περιγράφεις ως 2/4 είτε έτσι:
Μάλιστα αυτή η πυκνή πενιά συνδυάζεται ωραία και με το αντίθετό της, τις αραιές αλλαγές: μπορείς να βρεις στην ψιλή χορδή τη νότα που είναι κοινή στις περισσότερες συγχορδίες του κομματιού, και να παίζεις σε τέτοια θέση ώστε αυτή η νότα να ακούγεται όλη ή σχεδόν όλη την ώρα.
Γενικά, άμα έχεις μπουζούκι-κιθάρα-μπαγλαμά, ο μπαγλαμάς δεν είναι ούτε η βάση του ρυθμού ούτε της αρμονίας. Είναι το κάτι παραπάνω, αφού ο ρυθμός και η αρμονία (και η μελωδία βέβαια) έχουν ήδη καλυφθεί. Τι παραπάνω μπορείς να κάνεις; Αφενός να σχολιάζεις τον ρυθμό και την αρμονία, αφετέρου -το κυριότερο- να συμβάλεις ηχοχρωματικά.
Πάντως προσωπικά δεν είμαι και κατά της μελωδίας:
Δε θα το έθετα τόσο απόλυτα. Αν το μπουζούκι και ο μπαγλαμάς παίζουν μαζί τη μελωδία, και πάλι συνοδευτικός είναι ο ρόλος του μπαγλαμά. Οι συγχορδίες δεν είναι ο μοναδικός τρόπος συνοδείας, και από την άλλη κι η μελωδία δεν είναι κατ’ ανάγκην ταυτόσημη με το σολιστικό παίξιμο (μπορεί να υπάρξει και συνοδευτικό μελωδικό παίξιμο).
κατ’αρχήν, αν μιλάμε για ζεϊμπέκικο ο ρυθμός θα είναι πάντα εννιάσημος. αυτο που λες “παίζει 2/4” πιο σωστά θα το λέγαμε “παίζει συνεχόμενα 16α ή 32α”. καταλαβαίνω τί εννοείς, αλλά κάποιος άλλος μπορεί να μπερδευτεί.
βασικά ακούμε τις πρώτες εκτελέσεις και βλέπουμε πως το χειρίστηκε ο μπαγλαματζής (σε κάποιες αναλαμβάνει ακόμα και την επανάληψη της εισαγωγής). προσωπικά προτιμώ σαν άκουσμα τα συνεχόμενα 16α/32α με γεμάτες στα ισχυρά, παρά ένα αυστηρό ζεϊμπέκικο.
γενικά ο μπαγλαμάς ως συνοδεία έρχεται και συμπληρώνει το δίπολο κιθάρα-μπουζούκι, ενοποιώντας όλο το άκουσμα. συχνά τον παρομοιάζω με αρμολόγημα στον ήχο της κομπανίας!
Η φύση του ήχου του μπαγλαμά είναι τέτοια ώστε με αραιές πενιές στον ρυθμό μπορεί να ακουστεί κάπως φτενός, τζούφιος. Ενώ με συχνές, γεμάτες και μονότονες δημιουργεί κάτι σαν ίσο που, από την πολλή επανάληψη, τελικά παύεις μεν να το προσέχεις αλλά δημιουργεί κάτι το συναρπαστικό στον συνολικό ήχο… (Δεν ξέρω αν γίνομαι σαφής)
Ναι, ή κάλλιστα να χτυπάς γρήγορα διπλοπενιές την τονική για να συμπληρώνεις μια μελωδία (κυρίως σε πιο ρομαντικά τραγούδια). Εκφράζεται ένας καημός έτσι.
Ναι, ακριβώς. Παίζει περισσότερες νότες μικρότερης διάρκειας με άλλα λόγια.
Από όσο έχω ακούσει (και έχω παίξει), ο μπαγλαμάς σε ένα ζεϊμπέκικο ακούγεται - και συμπληρώνει - πιο ωραία το τραγούδι αν παίζει 16α ή 32α.
Και μετά έκατσα και σκέφτηκα: Από πότε υπάρχει αυτό το παίξιμο; Σήμερα φαντάζει ως η αυτονόητη επιλογή για μπαγλαμά σε σχήμα που να έχει τουλάχιστον ένα μπουζούκι και μία κιθάρα, συν οτιδήποτε τυχόν επιπλέον. Εξίσου αυτονόητο φάνταζε από τότε που πρωτοξεκίνησα να μαθαίνω, λίγο μετά το 1990. Άρα, ας υποθέσουμε ότι ήταν ήδη στάνταρ γύρω στο '80 που έσκασε μύτη η γενιά του Γκολέ και των άλλων πρωτοπόρων της επανανακάλυψης (ή αναβίωσης) του ρεμπέτικου. Πιο πριν;
Σε παλιές-παλιές ηχογραφήσεις, αυτές που κυρίως ακούω αυτά τα χρόνια και τις έχω πιο φρέσκες στο μυαλό μου, δε νομίζω να έχω συναντήσει αυτό το παίξιμο. Όποτε σκέφτομαι μπαγλαμά, θυμάμαι το στιλ του Μπάτη, που είναι κυρίως μελωδία + ανοιχτές (και που πρόσφατα μάθαμε, ή τέλος πάντων πρόσφατα προσέξαμε περισσότερο, ότι είναι σε ντουζένια). Στα πιο μετά, δεκ. '40, δεκ. '50, δεν έχω την ετοιμότητα να πω αν και πού το έχω ακούσει.
Είναι κανείς εδώ που να έχει εντοπίσει πότε περίπου ο μπαγλαμάς ανακαλύπτει και διαμορφώνει αυτό τον συγκεκριμένο συνοδευτικό ρόλο (δηλαδή τις συγχορδίες); Εγώ το μόνο που ξέρω να πω είναι ότι, όσο κι αν θεωρείται στάνταρ ρεμπέτικο όργανο, ποτέ -ούτε παλιά ούτε σήμερα- δεν υπήρξε ιδιαίτερα συνηθισμένος σε ηχογραφήσεις και λάιβ. Ίσως και για οικονομικούς λόγους (πιο λίγα μερτικά);
Χωρίς να έχω σκεφτεί συνειδητά το συγκεκριμένο θέμα και το ρόλο/τρόπο παιξίματος του μπαγλαμά θεωρώ πως η ‘‘μετάβαση’’ θα έγινε στην εποχή των λεγόμενων αρχοντορεμπέτικων και μετέπειτα. Μιας και αυτά ήταν μέσες άκρες συνέχεια του ρεμπέτικου και των γνήσιων ακούσματα αλλά είχε αλλάξει η εποχή, εκείνα τα χρόνια καταλήγω ότι έγινε η μετάβαση. Αφενός ήταν ο καιρός που δούλευε και προωθήθηκε το ‘‘νέο’’, αφετέρου μάλλον χρειαζόταν να έχει μια βάση κάπου ώστε να στεριώσει…τρέχα γύρευε. Σαν να μου έρχονται στο μυαλό ακούσματα με αυτό τον τρόπο του μπαγλαμά από μνήμης. Θα τα ακούσω όμως πιο προσεκτικά και θα επανέλθω.
Ακόμη, αν ισχύει αυτό, δηλαδή να μιλάμε για τον, πλέον, συγκεκριμένο συνοδευτικό ρόλο του μπαγλαμά, να έγινε γύρω στο '50-'55 και μετά -χρόνια δηλαδή που ο Γκολές ήταν ακροατής και άρα διαμόρφωνε τα ακούσματα και την μουσική αντίληψή του- τότε πιθανότατα να είχε περάσει από τότε αυτός ο ρόλος του οργάνου και το οποίο υιοθετήθηκε στο ύφος των επανεκτελέσεων του '80. Κι αυτό όχι επειδή ο λχ Γκολές δεν ήθελε τον τρόπου του Μπάτη αλλά, φαντάζομαι, γιατί είχαν ‘‘ανακαλύψει’’ το παλιό ρεμπέτικο, ήξεραν ότι υπήρχε, αλλά όχι εις (αρκετό) βάθος. Κάπως σαν τα ντουζένια με τις συνεντέυξεις της Κάιλ πιστεύω ότι έγινε κι εδώ. ¨Εμαθε για τον Κηρομύτη αλλά δεν γνώριζε για τους αντίστοιχους χαβάδες. Δηλαδή ο Γκολές ήθελε να φέρει το παλιό ηχόχρωμα αλλά αν οι δίσκοι του Μπάτη πχ δεν ήταν διαδεμοδένοι ίσως να μην ήξερε καν τον τρόπο αυτό.
ΥΓ: Σαν να μου έρχεται οτι ο Τσιτσάνης δεν γνώριζε για το Μπάτη ( ; ) όσο ήταν στην Αθήνα και το έμαθε αρκετά μετέπειτα κάπου στο '60. Δεν θυμάμαι όμως σίγουρα, αν σας έρχεται διορθώστε με. Όπως και να έχει η ουσία είναι οτι ακόμα και στον κύκλο τους οι ίδιοι οι καλλιτέχνες μπορεί να τύχαινε να μην έχουν ακούσει συνάδελφό τους και μιλάμε για 2 άτομα της εποχής του '30. Επομένως διόλου απίθανο να μην γνώριζε ο Γκολές το στυλ του Μπάτη 30-40-50 χρόνια μετά. Άλλωστε ο Μπάτης δεν ήταν από τα άτομα που έχουμε συνεντεύξεις κτλ, τα μόνα που έχω διαβάσει είναι για κάποιες επισκέψεις του Νέαρχου Γεωργιάδη.
Συμφωνώ Pepe,και αυτό ίσως είναι το πρώτο στην Ιστορία.https://www.youtube.com/watch?v=Fw2ZRIGViaU.
και τους βάλαν στην βαγώνα και τους πήγαν στην στρατώνα,
γύρω,γύρω ντερβισάδες,και στην μέση οι μπαγλαμάδες.