Ενώ το παίξιμο των ακόρντων στην κιθάρα για συνοδεία μπουζουκιού είναι λίγο-πολύ ξεκαθαρισμένο και έχουν γίνει πολλές συζητήσεις εδώ καθώς και στην κλίκα ,στο μπαγλαμά βλέπω ότι δεν υπάρχει ένας μπούσουλας παιξίματος.
Δηλ. παρατηρώ πχ να παίζονται όλες οι χορδές με φορά της πένας προς τα κάτω ,άλλες φορές παίζεται η πένα πάνω-κάτω ,ο ρυθμός πχ του χασάπικου που παίζεται στην κιθάρα με 4 χρόνους να παίζεται στον μπλαγλαμά με 2 χρόνους σαν δίσημος.
Αλλοι πάλι παίζουν την θέση χτυπώντας τις 3 χορδές και στην άρση παίζουν την 1η και 3η νότα της συγχορδίας παραλείποντας την 5η νότα.
Τελικά υπάρχει καποιος μπουσουλας ή παιζει ο καθένας σύμφωνα με το αυτί του?
Μπορούμε να έχουμε πρακτικά παραδείγματα σε βασικούς ρυθμους 2/4, 4/4 ,9/8 κλπ?
Αν υπάρχει συνοδεία μόνο μπαγλαμά χωρίς κιθάρα πως παίζεται?
Ένας τρόπος είναι να δεις την άποψη των συνθετών που παίζεις και να κρίνεις. Βλέπω π.χ ότι ο αγαπημένος σου συνθέτης είναι ο Μάρκος. Πάνε λοιπόν στο τραγούδι που σε ανδιαφέρει και άκου τι παίζει ο μπαγλαμάς.
Να προσθέσω ότι στου Μάρκου παίζει πολλές φορές μελωδία και το χτύπημα των ακκόρντων συνήθως-όσο καταλαβαίνω-είναι συνήθως μόνο θέση. Παίζει και ο Μπάτης σε πολλά. Ευρηματικό μπαγλαμά παίζει ο δελλιάς στο αντιλαλούν οι φυλακές (αν δεν κάνω λάθος αυτός παίζει).
σωστός ο ανέστος για την ακρόαση!
δυστυχώς ούτε για την κιθάρα είναι ξεκάθαρα τα πράγματα… για τον μπαγλαμά ακόμα λιγότερο, άσε που οι περισσότεροι θέλουν να παίζουν ντε και καλά μελωδία -τους φαίνεται παρακατιανή η συνοδεία;
υπάρχουν πολλοί τρόποι να συνοδεύσεις, κάποιοι που προτιμώ και όποιος θέλει συμπληρώνει.
είτε με πυκνό παίξιμο: συνεχόμενα θέση/άρση σε όγδοα, αν μιλάμε για ζεϊμπέκικο/απτάλικο σε 9/4 ή χασάπικο σε 2/4. μπορείς επίσης αντί για συνεχόμενες θέσεις/άρσεις να παίζεις 1θέση/3άρσεις εκεί που παίζει μπάσο/διπλά καντίνια η κιθάρα.
είτε με πιο αραιό: στο ζεϊμπέκικο να ακολουθάς βήματα του χορευτή (παίζεις τα μπάσα και τα μονά καντίνια της κιθάρας). δηλαδή από τα 9/8 παίζεις με όλα τα όγδοα εκτός από το δεύτερο και το έκτο (μόνο θέσεις).
στο χασάπικο μπορείς να παίζεις θέση στα μπάσα και άρση στα καντίνια, ιδίως στα σέρβικα.
βολεύει να έχεις και κουτάλια ή ζίλιες για τα τσιφτετέλια, τα συρτά και τους καρσιλαμάδες, όπου δεν ταιριάζει ο μπαγλαμάς. επίσης μπορεί να τον αντικαταστήσουν ποτηράκια ή κομπολόι-ποτήρι.
ενδιαφέρουσα η αποψη σου liga…
αναμένω και τους υπόλοιπους που παίζουν μπαγλαμά πχ babis κ.α. για να δούμε και άλλα πιθανά παιξιματα…
Αγαπητέ alexcr ο liga rosa -όπως πάντα- ήταν αρκετά αναλυτικός και σωστός και πλησίασε και τη δική μου αντίληψη.
Κάποια πράγματα που μπορώ να προσθέσω (στα γρήγορα τώρα κι αν καταφέρω θα επανέλθω πιο αναλυτικά):
-το πόσες χορδές και προς ποιά κατεύθυνση (άρση η θέση) θα τις παίξεις μπορεί να εξαρτηθεί από το πιάσιμο/την αναστροφή της συγχορδίας που επιλέγεις (αν είναι δίφωνη, δίφωνη με ανοιχτή χορδή, ή τρίφωνη)
-νομίζω ότι στα παλαιότερα τραγούδια ταιριάζει κοφτό παίξιμο, με αυστηρότητα στο ρυθμικό σχήμα της κιθάρας (χωρίς γεμίσματα όγδοων ή δεκάτων έκτων). Το πιο “σαματατζήδικο” παίξιμο κατ εμέ ξεκίνησε και ανήκει στη πιο λαϊκή εποχή (μετά το '55)
Ενδιαφέρον που έθεσες αυτή την παράμετρο. Κατά τη γνώμη μου, παίζεται αλλιώς. Βέβαια αυτό είναι γενικό και αόριστο.
Ο ρόλος του μπαγλαμά είναι αφενός ρυθμικός, αφετέρου να συμπληρώνει το ψηλό τμήμα του φάσματος συχνοτήτων. Εφόσον όλο αυτό γίνεται με συγχορδίες, αναδεικνύεται και σε όργανο αρμονίας αλλά δε νομίζω ότι αυτή είναι από τις πρώτιστες ιδιότητές του.
Σε κάθε περίπτωση ο μπαγλαμάς δεν είναι προέκταση της κιθάρας στα ψηλά. Συμπλήρωμα ίσως - αν και βασικά θα έλεγα συμπλήρωμα όλης της κομπανίας, όχι ειδικά της κιθάρας.
Θα έλεγα λοιπόν: όταν κάθεσαι μόνος σου και μελετάς ή χαζογρατζουνάς, δοκίμασε όλους αυτούς τους τρόπους που αναφέρθηκαν. Κάποιοι θα σου αρέσουν για ορισμένα τραγούδια, κάποιοι για όλα, κάποιοι για κανένα. Μετά, όταν μαζευτείς με τους συμπαίκτες σου, κοιτάς πειραματικά ποιοι από τους τρόπους που δεν απέρριψες ταιριάζουν με το πώς παίζουν οι υπόλοιποι. Έτσι κι αλλιώς ούτε η κιθάρα (ούτε φυσικά το μπουζούκι) έχουν ένα μοναδικό τρόπο να παίζονται: υπάρχει το στυλ του κάθε τραγουδιού, της κάθε εποχής/σχολής, και του κάθε συγκεκριμένου σημερινού κιθαρίστα. Στις μέρες μας κυκλοφορούν μερικά εξαιρετικά ζευγάρια κιθαρομπούζουκου που ο ένας συμπληρώνει τον άλλον λες και ακούς ένα μουσικό να παίζει και τα δύο.
Τώρα, αν γυρεύεις κάποια γενικά do’s and dont’s, θα έλεγα ότι:
(α) σε ρυθμικό παίξιμο ο μπαγλαμάς μπορεί άνετα να παίζει πιο πυκνά από την κιθάρα χωρίς να μπουκώνει
(β) γενικά ο μπαγλαμάς θέλει λίγα: όπου παίζει μελωδία να μην έχει πολύ στόλισμα γιατί δεν του πάει, ιδίως μάλιστα στα πολύ ψηλά, κι όπου παίζει συγχορδίες ας μην παραφορτώνει. Π.χ. σε μια αλλαγή από Ρε ματζόρε σε Σολ ματζόρε, που έχουν το Ρε ως κοινή νότα, βρίσκω ότι είναι ωραίο να πιάσεις και τις δύο συγχορδίες έτσι ώστε η πιο ψηλή σου νότα να είναι το Ρε (οκτάβα της πρώτης χορδής). Φυσικά, ανάλογα με το τραγούδι και με το παίξιμο των αλλωνών.
Όλα αυτά εντελώς υποκειμενικά.
Α, δε συμφωνώ Νίκο. Κατ’ αρχήν, ακόμη κι αν παίζεις καθαρά μελωδία από την αρχή μέχρι το τέλος, πάλι συνοδευτικά θα την παίζεις. Άμα υπάρχει μπουζούκι, το αφτί πάντα αυτό βάζει πρώτο όργανο. ‘Υστερα, σ’ ένα παλιού πειραιώτικου στυλ βαρύ τραγούδι που το μπουζούκι να βαράει και ανοιχτές και που υπάρχουν ελάχιστες αλλαγές συγχορδιών, το βρίσκω πολύ ωραίο να κάνει κι ο μπαγλαμάς το ίδιο με το μπουζούκι, ενώ η κιθάρα κάνει τα δικά της (που δε θα είναι τόσο συγχορδίες όσο …ξέρεις, δεν μπορώ να το περιγράψω αλλά κείνο το ημισολιστικό παίξιμο που σχολιάζει τη μελωδία), ή αλλιώς να πιάσει τη μία ή τις δύο μόνες συγχορδίες του κομματιού και να τις επαναλαμβάνει με αυτοθυσία επ’ άπειρον. Μην ξεχνάμε ότι η μουσική που τον γέννησε ήταν μίνιμαλ: η ποικιλία δεν αποτελούσε αρετή. Και μόνο με το δεξί να παίζεις, ανοιχτά ρε-λα-ρε σε σταθερούς χρόνους επί 4 λεπτά (ενώ με το αριστερό τρως ή γράφεις μήνυμα), υπάρχουν τραγούδια που ως ακροατής εγώ δε θέλω τίποτε παραπάνω.
Στις μουσικές όπου η ποικιλία αποτελεί αρετή ο μπαγλαμάς πρέπει οπωσδήποτε να υποστεί κάποιες προσαρμογές.
μια συμπλήρωση, γιατί δικαίως ενίσταται ο μπάμπης: και πυκνά να παίζουμε, τα τονίσματα είναι πάνω στο ζεϊμπέκικο και τα υπόλοιπα ίσα κρατάνε ρυθμό. όχι σαν τα σαματατζίδικα ισοπεδωτικά παιξίματα του λαϊκού.
καμιά φορά μ’αρέσει να παίζω με τις θέσεις των ακκόρντων, ειδικά σε ένα βαρύ χουζάμ που όλο και ανεβαίνει σε ένταση. στην αρχή χαλαρά, αραιά και χαμηλά με ανοιχτές, μετά στα μεσαία και τέλος πυκνά και δυνατά στις ψηλές!
περικλή, αναφερόμουν στην πανταχού παρούσα μανία να παίζουν όλοι σολιστικό όργανο. πόσο δύσκολα βρίσκεις μπάσο-τύμπανα σε σχέση με lead κιθαρίστες, πόσο δύσκολα βρίσκεις μπασοκίθαρα/μπαγλαματζήδες σε σχέση με μπουζουξήδες, κλπκλπ.
Πάντως η απάντηση είναι όντως στο άκουσμα. Στο μάνα με μαχαιρώσανε ο μπαγλαμάς παίζει πιο πολύπλοκη μελωδία από το μπουζούκι, στα ζηλιάρικα σου μάτια κάνει και βασικά γεμίσματα και κείνο το κλασσικό στο μπαγλαμά με την ψιλή ρε (όχι συγχορδία) που εναλλάσεται με λα, στο ώρες με θρέφει αυστηρά συγχορδία και μάλλιστα μόνο ρε, ενώ η κιθάρα βάζει και λα και απόσο ακούω μόνο θέση. Τώρα ας πούμε σου έδωσα 3 παραδείγματα με διαφορετικό μπαγλαμά στον ίδιο συνθέτη. Αν δεν υπάρχει κιθάρα και συνοδεύει μόνο μπαγλαμάς οι ανοικτές είναι μια καλή λύση καθώς και οι συγχορδίες με αανοικτή μουργκάνα. Γενικότερα είμαι της άποψης του πέπε. Ο μπαγλαμάς δεν είναι προέκταση της κιθάρας ούτε και του μπουζουκιού. το σκεπτικό του είναι το στόλισμα τόσο σε μελωδία όσο σε ρυθμό, ανάλογα τα γούστα.
Συμφωνώ και με λίγκα που λέει για τα σολιστικά όργανα. Και όταν βρίσκεις κιθαρίστα, έχει τόσο σολιστική νοοτροπία που βάζει περισσότερα μπασογεμίζματα απότι γεμίζει ο μπουζουξής…