Τελικά έχει δει κανείς 7-ταστο μπαγλαμά από παλιότερη επίσκεψη στο μουσείο ή αλλού ;
O Βαμβακάρης έκανε λόγο και για άλλες σημαντικές διαφορές που δεν μπορώ να τις επαληθεύσω και άρα κρατάω το λόγο του :
Λέει συγκεκριμένα πως ο τζουράς δεν ήταν μεγάλος όπως σήμερα αλλά στο μέγεθος σημερινού μπαγλαμά και πως ο μπαγλαμάς ακόμα πιο μικρός χώραγε στην κωλότσεπη.
Ναι, υπάρχουν τέτοιοι μπαγλαμάδες.
Εγώ νομίζω ότι ο τζουράς της παλαιάς σχολής είναι σαν αυτό που κρατάει ο Γιοβάν Τσαούςστη φωτογραφία
Υπάρχουν οργανοποιία που έχουν σχέδια και κατασκευάζουν;
Αυτό, δεν το ξέρω.
…
Τα όργανα του Γιοβάν Τσαούς έχουν μελετηθεί από τον Μιχάλη Μουντάκη στο βιβλίο του Σταύρου Κουρούση, ήταν ένας ταμπουράς και ένα μπουζούκι (όχι τζουράδες).
Ότι πιο κοντινό σε αντίγραφα οργάνων εκείνης της εποχής, είναι αυτά που κατασκευάζει ο Νίκος Φρονιμόπουλος: αντίγραφο του ταμπουρά του Μακρυγιάννη, και αντίγραφο μπουζουκιού Γκέλη.
Τους συζητήσαμε σε μια παρέκβαση θέματος για παλιό ταμπουρά εδώ Παλιός δίχορδος ταμπουράς - #5 από emc
Αυτό είναι αυθεντικό όργανο
(https://www.facebook.com/Kadoglou.Luthiery/videos/355524021673834/)
(https://www.facebook.com/Kadoglou.Luthiery/videos/2116369475080768/)
Έχω έναν ταμπουρά στα πρότυπα Γιοβάν Τσαους, τον οποίον έχει κατασκευάσει ο Γιάννης Αλεξανδρής. Υπέροχο όργανο!
Πολλοί οργανοποιοι πλέον φτιάχνουν αντίγραφα.
Αλλη πληροφορία, πρόσφατα, ο οργανοποιός Α. Δελλιος επισκευασε τα αυθεντικά όργανα του Τσαους στο σπιτι του Κουναδη.
Στο προφιλ του Δελλιου έχει και βίντεο
Στο μπαγλαμά που ανέβασε ο Άνθιμος βλέπω ότι το τελευταίο τάστο είναι λίγο πιο μακρυά τοποθετημένο και το ίδιο ακριβώς είδα και στο μπαγλαμά που ανέβασε ο Μπάμπης. Με γελάει το μάτι μου ή το βλέπετε και σεις;
Έχεις δίκιο το βλέπω κι εγώ. Επίσης μετράω 6 μεταλλικά τάστα εκτός αν για έβδομο μετράει το κοκάλινο ζυγό
Του Άνθιμου είναι εφτάταστος με έξι τάστα. Μεταξύ Σολ και Λα (με ανοιχτή Ρε) λείπει το Σολ#/Λαb.
Προφανώς πρόκειται για όργανα με πολύ μικρή κλίμακα. Τα τάστα πέρα από το 7ο, αλλά ακόμη και το ελλείπον 6ο, θα ήταν τόσο στενά ώστε δεν έβγαζαν εύκολη και καθαρή νότα, κι έτσι τα ξεφορτώθηκαν.
Και τι έπαιζαν με τόσο λίγα τάστα;
Κατ’ αρχήν έπαιζαν κυρίως ό,τι τραγουδούσαν, οπότε τεράστια έκταση δε χρειάζεται. Και σίγουρα θα υπάρχουν κουρδίσματα που να τοποθετούν τη βάση κάθε δρόμου σε τέτοιο σημείο ώστε όλες οι απαραίτητες νότες να βγαίνουν σωστά. Για παράδειγμα, σίγουρα δεν έπαιζαν Νιαβέντ ή Πειραιώτιο (που χρειάζονται αυξημενη 4η) με τονική την ανοιχτή 1η χορδή.
Σωστή η παρατήρηση του Βασίλα! Μοιάζει κάπως με διατονική κλίμακα, όπως συζητούσαμε σε άλλο θέμα. Πρέπει να το δούμε σε συνάρτηση με κάποιο ντουζένι, και μάλιστα με βάση στην μεσαία χορδή (οπότε βγαίνει και η απαραίτητη οκτάβα).
Πολύ πρόχειρα σημαδεμένες, οι χαρακιές στις οποίες στερεώθηκαν τα τάστα.
Πάντως καραντουζένι, συριανό, αραμπιέν που είναι και τα βασικά μπαγλαμαδοντουζένια δε χρησιμοποιούν καθόλου το τάστο που λείπει. Με κάνει μεγάλη εντύπωση πάντως ο μινιμαλισμός. Δλδ τόσο δύσκολο ήταν να βάλει 2-3 σιδεράκια ακόμη; Έτσι για να μη σκοτιζόμαστε.
και το ρε σι σολ είναι μέσα
Ένα σωρό νότες έχεις και να μην παραπονιέσαι καθόλου. Άλλοι ξέρεις με τι πορεύονται;
Τα λαϊκά όργανα, τα εντελώς λαϊκά, που δε φτιάχνονται από οργανοποιούς αλλά -αυτό που λέει η λέξη- από τον λαό, είναι πράγματι πολύ μίνιμαλ. Και προορίζονται και για μίνιμαλ μουσικές (χωρίς να κάτσουμε τώρα να βρούμε ποιο από τα δύο είναι αποτέλεσμα του άλλου). Υπάρχουν αρκετά όργανα που δε βγάζουν παραπάνω από μια 6η (Ντο-Λα π.χ.), και κάποια μάλιστα που μέσα σ’ αυτή την έκτη δεν έχουν παρά τις έξι φυσικές νότες, σταθερές χωρίς υφεσοδιέσεις. Μιλάμε δε για όργανα με πλήρες (για το είδος τους) ρεπερτόριο!
Μετά, υπάρχει και η περίπτωση οργάνων που με λίγο ζόρι παίζουν και παραπέρα από την έκτη. Αυτά παίζουν ρεπερτόριο που βασικά περιορίζεται στην 6η αλλά κάποτε, σπανίως, φτάνει και πιο πάνω. Η ιδιαίτερη προσπάθεια και ο ζορισμένος ήχος που θα βγάλουν οι ψηλές νότες τονίζει ακριβώς το εξαιρετικό του πράγματος. Ε, και σ’ έναν εφτάταστο μπαγλαμά, με λίγο ζόρι παίζεις και πέρα από το 7ο τάστο (εκεί θα παίξεις ούτι!). Μόνο που εδώ έχεις επιπλέον και όλες τις νότες της μεσαίας, αναλόγως το ντουζένι. Θεωρητικά και της μπουργάνας.
Μουσείο Λαϊκών Οργάνων (φτγρ από το βιβλίο του Ανωγειανάκη): μπαγλαμάδες μεσοπολέμου, μήκος 41,5 ο πρώτος, 38,5 ο δεύτερος, 53 ο τρίτος. Χωρίς άλλα στοιχεία (εκτός από μερικά ακόμη μετρικά).
Όπως βλέππουμε, ο πρώτος είναι εννιάταστος με 8 τάστα.
