Παραθέτω ένα σχετικά καινούριο άρθρο που μπορεί να σας ενδιαφέρει:
Πρέπει να κάνετε λίγο scroll down για να φτάσετε στο κείμενο!
Εδώ δύο κομμάτια που αναφέρονται στο άρθρο:
4 «Μου αρέσει»
Γιώργος Μακρυγιάννης (Νισύριος)
Νίσυρος, 1874-1933
Ο Γιώργος Μακρυγιάννης ήταν ένας αυτοδίδαχτος βιολιστής που έκανε τις πρώτες ηχογραφήσεις Ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Έκανε πολλές περιοδείες σε διάφορες περιοχές τόσο εντός Ελλάδος όσο και σε άλλες χώρες όπου έπαιζε τους νησιώτικους χορούς αλλά και μάθαινε νέα είδη που ενσωμάτωσε στη μουσική του. Χρησιμοποιούσε δύο βιολιά που το καθένα ήταν κουρδισμένο διαφορετικά.
Παρόλο που ήταν γόνος μουσικής οικογένειας δεν προχώρησε ποτέ σε μουσικές σπουδές. Δεν δίδαξε ποτέ βιολί ούτε στα 2 παιδιά του που έγιναν μουσικοί ενώ είχε μαθητές της τεχνικής του από το νησί της Κάλυμνου! Είναι αυτός που καθιέρωσε το βιολί αντί της νησιώτικης λύρας ως κυρίαρχο εκφραστή της παραδοσιακής μουσικής στη Νίσυρο. Έγινε γνωστός σε όλα τα νησιά του Αιγαίου αλλά επίσης και στην Τουρκία, Ρουμανία και Ουγγαρία ενώ η φήμη του τον οδήγησε στις ΗΠΑ όπου προχώρησε σε ηχογραφήσεις τα έτη 1917 με 1919.
Ο Γιώργος Μακρυγιάννης πέθανε στο κρεβάτι του σπιτιού του παίζοντας για τους φίλους του βιολί μέχρι τις τελευταίες του ώρες.
https://www.discogs.com/it/artist/6973459-Γεώργιος-Μακρυγιάννης
1 «Μου αρέσει»
2 «Μου αρέσει»
Η Ντόινα του Νισύριου σώζεται ως τα τώρα στην Κάλυμνο. Την έχω σ’ έναν δίσκο με τα Εννήματα, τους αδερφούς Τσουνιά, που σ’ όλο το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα ήταν τα πρώτα όργανα του νησιού. Ο Μικές Τσουνιάς, το βιολί, ήταν μαθητής μαθητή του Νισύριου. Και κάπου το πέτυχα και σε πιο πρόσφατο γιουτουμπάκι να το παίζουν σημερινοί νεαροί.
Το αναφέρω γιατί ακούγοντας κανείς την αρχική ηχογράφηση του Νισύριου, το τελευταίο πράγμα που θα σκεφτόταν ποτέ είναι νησί του νότιου Αιγαίου - και όμως!
1 «Μου αρέσει»
Ευχαριστούμε Εύα (και βέβαια: Εύγε Γιώργο Κοκκώνη με τα ωραία σου!)
Ωστόσο, το άρθρο (για την ακρίβεια εισήγηση) τα έχει τα χρονάκια του: ανακοινώθηκε το 2016 στο Διεθνές Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στις 3-5 Νοεμβρίου 2016 στο Ιάσιο Ρουμανίας με θέμα: Ο ελληνικός παραδοσιακός πολιτισμός στο ευρωπαϊκό πλαίσιο: Σχέσεις με το ρουμανικό και σλαβικό κόσμο. Ο πολιτιστικός άξονας Άθως-Αθήνα-Σόφια-Βουκουρέστι-Ιάσιο-Κίεβο-Μόσχα. Το Συνέδριο διοργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Alexandru Ioan Cuza του Ιασίου (Φιλολογική Σχολή, Τμήμα Ξένων Γλωσσών και Λογοτεχνιών, Έδρα Σλαβικών Σπουδών, Λεκτοράτο Νεοελληνικών Σπουδών).
Το σύνολο pdf που μας παραθέτει η Εύα είναι τα Πρακτικά εκείνου του Διεθνούς Συνεδρίου.
Η εισήγηση του Κοκκώνη έχει δημοσιευτεί στα ελληνικά το 2017 και συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο του Λαϊκές μουσικές παραδόσεις, Fagotto books
2 «Μου αρέσει»
1 «Μου αρέσει»
Είδα ότι το συνέδριο ήταν το 2016, αλλά τα Πρακτικά βγήκαν το 2022, κάπως πρόσφατα δηλαδή! Ο Κοκκώνης αρέσει και σε μένα και σκοπεύω να παραγγείλω το βιβλίο που αναφέρεις σύντομα.
Εδώ είναι ένα κείμενο για Μπακλαχοράνι από την Φιλολογική Ηχώ, το οποίο αναφέρεται και στο άρθρο:
https://pleias.library.upatras.gr/index.php/fil_ixo/article/view/29172/29155
Και κάτι ωραίες φωτογραφίες εποχής…
https://groups.google.com/g/merakediyorum/c/mdlckhupkZE
Εύα
3 «Μου αρέσει»
αυτο το pdf μάλλον περιλαμβάνεται στο CD.
1 «Μου αρέσει»
Haiducească / The outlawry song.
Θα σημαίνει κάτι σαν «κλέφτικο» - αναγνωρίζουμε τη λέξη Haidouk, κλέφτης, αντάρτης, χαΐνης. Παραδοσιακό, λέει η περιγραφή, από τη Βεσσαραβία της Μολδαβίας.
Αλλά είναι πασίγνωστο και ως ελληνικό χασάπικο, αν και δε θυμάμαι πώς το ονομάζουμε εμείς!
(Κάπου στο φόρουμ υπάρχουν ήδη ανοιγμένα νήματα για τις ελληνορουμανικές μουσικές σχέσεις, αλλά δεν τα βρίσκω. Ας το μετακινήσει κανένας συνάδελφος, ή το μετακινώ εγώ αν μου βρείτε πού.)
Ελληνικό χασάπικο και μάλιστα, πασίγνωστο; Προσωπικά, τίποτα δεν μου θυμίζει αυτή η μελωδία. Κάποιο ηχητικό, να βοηθήσει;
Αν θυμόμουν τον τίτλο, θα έβρισκα και το ηχητικό.
Οργανικό, πολύ πιο αργό από αυτό εδώ. Κατά πάσα πιθανότητα πολίτικο.
1 «Μου αρέσει»
Ά, μάλιστα! Τα «μαυροθαλασσίτικα» που λέω εγώ. Ρουμάνικες / μολδάβικες μελωδίες, δίσημες. Ήρθαν στην Κων/λη και εκεί ενσωματώθηκαν» στο «ελληνόφωνο» ρεπερτόριο ως "χψζ χασάπικο"ή “χψζ χασαποσέρβικο”, ανάλογα το τέμπο.
Το έπαιζε ο Μουγάδης σε μας.
Το συγκεκριμένο το είχα ξαναβάλει πριν 7 χρόνια. Με παρόμοιο σχόλιο περί μαυροθαλασσίτικου από τον Νίκο Π.
Στο sealabs έχει διάφορα με τίτλο «χασάπικο πολίτικο». Αυτή του #3 λέει ότι είναι του 1931 με τον Αμιράλη. Με αυτήν ταιριάζει άλλη μια ηχογράφηση του 1949 στην Αμερική.
2 «Μου αρέσει»
@pepe Μάλλον εννοείς αυτό το νήμα:
O Walter Feldman έχει επίσης γράψει ένα ενδιαφέρον άρθρο που (μεταξύ άλλων) μιλάει για το χασάπικο στις διάφορες μουσικές παραδόσεις:
Παραθέτω ένα απόσπασμα:
With this ethnographic and political background it is possible to approach the somewhat eclectic repertoire formerly played at the wedding feast in Moldavian villages, in recent generations most typically in Bessarabia and Northern Bucovina. This repertoire, known as the “Song of the Cup” (Cântec de pahar) contains several stylistic elements. Here we will focus on two of the most prevalent – the first derived from the klezmer dance form known as “Khosid” (= Rom. Husid) and the other connected with the traditional dance of the butchers’ guild of Istanbul, known in Turkish as kasap, Greek hassapiko (or hassapiko serba or serviko), Moldavian bulgăreasca, Yiddish bulgarish. This latter combination proved influential among Roma (Gypsy) and Jewish communities all through Eastern Europe, and among the Greeks, Turks and Roma of Istanbul. By the 1880s this same musical process had crossed the ocean to America, where Greek and Jewish professional musicians continued to learn from and influence one another up until the late 1950s. But almost coincidentally as it were, historical and social events – mainly from ca. 1920-1950, led to the rapid demise of this musical trend, sundering the musical and dance connections that had long connected Moldavians, Jews, Greeks, and to some extent the musician Roma of Istanbul.
Τσέκαρα αυτά τα δύο, αλλά όχι όλη την υπόλοιπη σελίδα. Θα περίμενα να υπάρχουν περισσότερες παλιές ηχογραφήσεις. Του 1949 δεν την πιάνω για παλιά. Μόνο από τον Παπατζή το ξέρουμε; Μήπως δεν είναι τόσο πασίγνωστο και απλώς έτσι νόμιζα επειδή έτυχε να το ξέρω εγώ; (Αλλά μπα, δε νομίζω.)
Όπως και να 'χει, αυτά τα κοινά ελληνορουμάνικα κομμάτια, που νομίζω θεωρείται δεδομένο ότι εμείς τα πήραμε από κεινούς κι όχι το αντίστροφο ή κάτι άλλο, είναι αξιοπαρατηρητο πόσο πολύ έχουν ελληνοποιηθεί. Αυτό το χασάπικο, είτε με Παπατζή είτε με σύγχρονες εκτελέσεις (βασικά η ίδια η μελωδία, ανεξαρτήτως εκτέλεσης), δεν ξεχωρίζει σε τίποτε από τα όντως ελληνικά.
@Eva_Broman Μπράβο Εύα!
Δεν ήξερα ότι οι Μολδαβοί και οι Εβραίοι (στα Γίντις) ονόμαζαν το χασάπικο «βουλγάρικο»!
Νομίζω ότι εδώ πρέπει να ανήκει κι ο Καροτσέρης. Δεν κρατιέμαι να μη βάλω μια ηχογράφηση που μόλις βρήκα, και που δε φαίνεται να υπάρχει στο ΥΤ, μόνο στο Σίλαμπς. Ειδικά εδώ δεν πολυταιράζει το σχόλιό μου περί ελληνοποίησης, αλλά ακούστε τρελή ενορχήστρωση, το 1924:
Ξεχωρίζει στο μέτρο: Είναι δίσημο, μέτρο σπανιότατο μέχρι ουσιαστικά ανύπαρκτο στην ελληνική παραδοσιακή μουσική.
Εννοώ από τα (μεταγενέστερα προφανώς) χασάπικα με τραγούδι, τα ρεμπέτικα. Ή και χωρίς τραγούδι. Όταν ο Μάρκος π.χ. έγραφε χασάπικα, το είδος ήταν ήδη χωνεμένο στην ελληνική μουσική και ο ίδιος πρέπει να το θεωρούσε ως μια από τις προφανείς επιλογές. Και τα έγραφε όπως κάθε άλλο τραγούδι του. Το ίδιο και οι υπόλοιποι.
Αυτά λοιπόν τα καθαρά ελληνικά χασάπικα, βρίσκω ότι δε διαφέρουν από τις ελληνικές εκδοχές των ρουμάνικων οργανικών χασάπικων.
Εδώ το “βλάχικο χασάπικο”, που αναφέρει ο Κοκκώνης:
Και εδώ ο Καροτσιέρης με την ίδια ορχήστρα:
Και από την klezmer παράδοση, ένα bulgarish:
Ολόκληρη συζήτηση στο sealabs: