“Προπολεμικός ήχος” σε μπουζούκι, τζουρά, μπαγλαμά

Προσωπικά θεωρώ ότι το μπουζούκι έγινε «πιο δυτικό» όχι με τα τάστα αλλά με την εγκατάλειψη των ντουζενιών υπέρ του Ρε-Λα-Ρε.

Αναλυτικότερα:

α)

Αλλά τέλος πάντων καταλαβαίνω ότι το νόημα της ερώτησης έχει να κάνει με τη χρήση συγκερασμένης κλίμακας κι όχι με το αν έχουμε κινητά ή σταθερά τάστα.

β) Ο συγκερασμός δεν είναι κατ’ ανάγκην δυτική επιρροή. Ειδικά για τα έγχορδα με μπερντέδες (ή τάστα) είναι και αναγκαία λύση την οποία θα μπορούσε να σκεφτεί ο καθένας προκειμένου να μπορεί ο ίδιος μπερντές (ή τάστο) να εξυπηρετεί όλες τις χορδές. Το λαούτο γιατί είναι συγκερασμένο; Γιατί αν χαμηλώσεις τον μπερντέ που δίνει το Σι στη χορδή Λα, θα σου φαλτσάρει το Λα στη χορδή Σολ. Οπότε, επιλέγεις καλύτερα να σου φαλτσάρει (δηλαδή να βγει συγκερασμένο) το Σι, που είναι πιο αποδεκτό στο αφτί, και συνεχίζεις όπως πάντα να συνοδεύεις βιολιά, φωνές κλπ. που εκτελούν το Σι χαμηλά.

γ) Αντίθετα από τα ντουζένια, το Ρε-Λα-Ρε αποδεσμεύει τον κάθε δρόμο από τους υπόλοιπους. Δε σε οδηγεί να παίξεις το Ραστ ένα τόνο πιο κάτω από το Ουσάκ, μπορείς να παίξεις οτιδήποτε από οπουδήποτε. Άρα, απομακρύνεται από ένα πολύ θεμελιώδες στοιχείο της τροπικότητας (πολύ πιο θεμελιώδες από την ακριβή τιμή κάθε διαστήματος). Επιπλέον, σε πολλές από τις τονκότητες αχρηστεύονται οι ανοιχτές (γεμάτες), κι αυτό ανοίγει τον δρόμο σε πολύ αρμονικότερη συνοδεία. Άπαξ και άνοιξε αυτός ο δρόμος, επόμενο ήταν να εγκαταλειφθεί το παίξιμο με ανοιχτές ακόμη και στις τονικότητες όπου μπορούσε να συνεχιστεί, και παρέμεινε μόνο σαν επιλογή για δημιουργία ένός ιδιαίτερου ύφους σε κάποια τραγούδια, ενώ με τα ντουζένια ήταν κάτι το μόνιμο και όχι στοιχείο διαφοροποίησης.

1 «Μου αρέσει»