Παίρνοντας λοιπόν αφορμή το σχόλιο του κου Σπουρδαλάκη στο θέμα “Αγορά ακριβού οργάνου”, ανοίγω αυτό το θέμα (με την άδεια του), ώστε να ακούσουμε (διαβάσουμε) γνώμες και απόψεις που μπορεί να προέρχονται είτε από εμπειρίες είτε και από αλλού, σχετικά με την αντοχή του μπουζουκιου (τρίχορδου και τετράχορδου) μέσα στο χρόνο και αν μπορεί αυτό να βελτιωθεί με την πάροδο των χρόνων ή αν είναι καταδικασμένο να γερνάει και να μπαίνει στο περιθώριο. Θα είναι ενδιαφέρων να δούμε και εδώ τι είναι εκείνο που μπορεί να κάνει ένα μπουζούκι να αντέξει στο χρόνο.
Ανοίγω λοιπόν πρώτος τη συζήτηση, καταθέτοντας τις εμπειρίες μου από δύο μπουζούκια που κατέχω. Το ένα χρονολογείται από το 1984 και είναι κατασκευής Κύπριου οργανοποιού, του Βάσου. Το όργανο αυτό ήταν το πρώτο μου, που σαν αρχάριος και λόγω των μετακομίσεων που έτυχαν και του στρατιωτικού κ.λ.π., δεν του παρείχα και την καλύτερη μεταχείριση. Είναι ένα χοντροκομένο όργανο (οχτάχορδο) με χοντρό μανίκι και όμως σκεύρωσε. Το καπάκι δεν έχει ιδιαίτερα προβλήματα, αλλά ο ήχος έχει αλλάξει πολύ. Αν τώρα το ξεσκευρώσω, λέτε να επανέλθει ο ήχος του? Και αν επανέλθει και είναι όλα καλά, τότε θα έχω ένα μπουζούκι άνω των 26 ετών που θα παίζει ωραία. Αυτό που θέλω να πω και να θέσω και ως ερώτημα, είναι το εξής: Μήπως όλα τα όργανα, και κυρίως το μπουζούκι που μας ενδιαφέρει και πιο άμεσα, χρειάζονται επεμβάσεις δια μέσω του χρόνου ώστε να αντέχουν? Θα μπορούσε ένα όργανο το οποίο δεν έτυχε καμμίας επιδιόρθωσης ή σέρβις από γεννήσεως του να αντέξει και υπό ποιες συνθήκες? Ή μήπως λόγω της κατασκευής του, αυτό είναι αδύνατο?
Όλα τα όργανα,και όχι μόνο αυτά της οικογένειας του μπουζουκιού,έχουν την ανάγκη της συχνής παρακολούθησης - συντήρησης, για να αντέξουν καλά σε βάθος χρόνου.
έτυχε πριν από λίγο καιρό να βρεθώ σε μια συζήτηση φίλων οργανοποιών και με εξέπληξαν οι απόψεις τους για το θέμα αυτό. αλήθεια υπάρχουν όργανα που σε ένα χρόνο από την κατασκευή τους χρειάζονται γενική επισκευή και πέταμα. το καπάκι θα καθίσει το μάνικο θα σκευρώσει και υπάρχουν και άλλα που αν και τα αγοράζει κανείς 400 ευρώ περίπου θα μπορούσαν να μείνουν ανέπαφα για πάρα πολλά χρόνια. σαφώς και το μπουζούκι δεν ειναι ένα όργανο από μόνο του καταδικασμένο στο χρόνο. υπάρχουν εξαιρετικά δείγματα οργάνων που παραμένουν εν ζωή πάνω από 100 χρόνια. η αλήθεια είναι πως τελικά θα επιζήσουν στο χρόνο μόνο αυτά που κατασκευαστικά έχουν τις προδιαγραφές να ζήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά και με την προυπόθεση πως ο κάτοχος τους θα τα προσέχει θα τα αγαπά και θα τα σέβεται και όχι να τα κρεμάσει κάπου και αυτό είναι όλο. τώρα βέβαια αν και υπάρχουν και φτηνά όργανα που πιθανώς να τα δίνουν οι κατασκευαστές τους με εγγυήσεις προσωπικά όμως σεβομαι αυτά που είναι μοναδικά όργανα παραδοσιακής κατασκευής από μαστόρους με μεράκι και θέλω το όργανο ο παίχτης να το πληρώνει ακριβά για να το προσέξει κιόλας για να το χαρούν και τα εγγόνια του.
Όσο αφορά το θέμα του καπακιού, έχω να πω ότι με τη σωστή επιλογή του ξύλου και μια προσεκτική κατασκευή το καπάκι δεν θα πρέπει να βυθιστεί ποτέ.
Γιαυτό και μερικοί κατασκευαστές δίνουν εγγύηση για πάντα, με την έννοια ότι αν συμβεί κάτι τέτοιο έχει την υποχρέωση της αποκατάστασης.
Το πρόβλημα αυτό βέβαια αφορά κυρίως τα τετράχορδα επειδή λόγω του επιπλέον ζεύγους των χορδών αλλά και του κουρδίσματος ασκούν περισσότερη δύναμη στο καπάκι απότι τα τρίχορδα.
Για το θέμα του σκευρώματος, δεν ισχύει το ίδιο.
Ενα καινούριο όργανο μπορεί να συμπεριφερθεί ποικιλοτρόπως στις μεταβολές της υγρασίας ως προς το μπράτσο.
Έτσι τους πρώτους μήνες, ανάλογα με την υγρασία και γενικά τις καιρικές μεταβολές, ταξίδια κλπ, μπορεί να παρουσιαστούν κάποια προβλήματα μετακίνησης του μπράτσου εμπρός, (με αποτέλεσμα το σήκωμα των χορδών), ή πίσω, (με αποτέλεσμα χαμήλωμα και το γνωστό τρίξιμο). Ο αγοραστής θα πρέπει να ενημερωθεί για την τυχόν συμπεριφορά αυτή του οργάνου έτσι ώστε να κάνει υπομονή έτσι ώστε πιθανόν να χρειαστούν δυό - τρείς επισκέψεις στον οργανοποιό μέχρι την σταθεροποίηση του οργάνου.
Και σαυτή την περίπτωση μερικοί κατασκευαστές δίνουν την αντίστοιχη εγγύηση.
Άρα θεωρητικά, ένα μπουζούκι μετά τα πρώτα πιθανά προβλήματα νεότητας και μετά τις απαραίτητες επεμβάσεις, θα μπορούσε να αντέξει για πάρα πολλά χρόνια. Ισχύει αυτό όμως και στην πράξη, ανεξαρτήτως των ξύλων που θα χρησιμοποιηθούν? Θεωρώντας πάντα ότι ό,τι ξύλο χρησιμοποιήθηκε έχει παλαιώσει σωστά. Διότι αντιλαμβάνομαι ότι ένα ξύλο το οποίο εμπεριέχει ακόμα υγρασία, ακόμα και αν είναι από τα “καλύτερα”, αυτό θα δημιουργήσει προβλήματα στεγνώνοντας. Τι παίζει περισσότερο ρόλο τελικά, το είδος του ξύλου, ή η τεχνική του μάστορα? ή μήπως ένας συνδυασμός των δύο?
Νομίζω ότι η απάντηση είναι αυτονόητη.
Το δικό μου τρίχορδο το αγόρασα πριν 33 χρόνια. Δεν είναι τίποτα το σπουδαίο και δεν γνωρίζω καν τον κατασκευαστή του. Τα μειονεκτήματά του είναι ότι έχει χαμηλή ένταση (ίσως να οφείλεται στο πάχος του καπακιού) και ότι το μανίκι του είναι λίγο πιο φαρδύ από τα συνηθισμένα τρίχορδα, επομένως και πιο βαρύ από άλλα μπουζούκια που έχω πιάσει.
Από τότε που το αγόρασα το καπάκι έχει παραμείνει στην αρχική του θέση διατηρώντας την εγκάρσια καμπυλότητά του (κατά μήκος του καβαλάρη), το δε μανίκι δεν έχει παραμορφωθεί στο παραμικρό προς ουδεμία κατεύθυνση. Δεν το έχω πάει ποτέ για επισκευή ή τίποτε άλλο, τελευταία φορά του άλλαξα χορδές πριν δέκα χρόνια περίπου (εκτός από μία ΡΕ που έσπασα πέρυσι κάνοντας πειράματα στο κούρδισμα) και το κουρδίζω τρεις - τέσσερις φορές το χρόνο που σημαίνει ότι διατηρεί το κούρδισμά του ανερξάτητα από το πόσο συχνά το χρησιμοποιώ ή τη διάρκεια που παίζω κάθε φορά.
Πως και γιατί συμβαίνουν αυτά, μακάρι να ήξερα.
Υ.Γ. Για όποιον έχει περιέργεια, το εν λόγο μπουζούκι φαίνεται σε φωτογραφία “Στη σελίδα μου”. Μπας και μάθω ποιανού κατασκευαστή είναι.
Φιλε ρε μινορε αμα εχεις να αλλαξεις χορδες 10 χρονια το μπουζουκι δεν παιζει ουτως η αλλως αφου πανω του δεν εχει χορδες αλλα σκουριασμενα συρματα…
Κι όμως. Οι χορδές γυαλίζουν σαν καινούργιες. Και δεν χρησιμοποιώ ούτε λάδια, ούτε άλλα υγρά, ούτε κάποιο συντηρητικό για τις χορδές που κατά καιρούς συζητάτε. Και ο ήχος του μπουζουκιού είναι πολύ καθαρός και γλυκός. Απλά δεν έχει ένταση. Τώρα, αν φταίει και η παλαιότητα των χορδών για την ένταση, ας τις αλλάξω.
Παρεμπιπτόντως, (το έχω αναφέρει ξανά) στη λύρα μου έχω τις ίδιες χορδές, εδώ και 25 χρόνια. Είναι Dogal γυαλίζουν σαν καινούργιες και από θέμα απόδοσης, όσοι την έχουν ακούσει και έχουν παίξει, απλά παθαίνουν.
Το ότι δεν έχει σπάσει ακόμα μια χορδή, δε σημαίνει πως αποδίδει και αυτό που πρέπει!
Οι χορδές, μετά από κάποιο χρόνο χάνουν την απόδοσή τους και πρέπει να αλλάζονται .
Προς απόδειξην, αλλάξτε παλιές χορδές και αν ο ήχος είναι ίδιος…