Τα ασυνήθιστα όργανα του ρεμπέτικου

Είναι ένα θέμα που με απασχόλησε στο παρελθόν, αλλά ελάχιστα μπήκα στη διαδικασία να το συζητήσω με άτομα που γνωρίζουν περισσότερα.

Αν θεωρήσουμε ότι τα βασικά και πιο συνηθισμένα όργανα που βρίσκουμε σε ηχογραφήσεις στα ρεμπέτικα είναι το μπουζούκι, ο τζουράς, η κιθάρα, ο μπαγλαμάς, το βιολί, και σε λιγότερες περιπτώσεις (αλλά με συγκεκριμένη χρήση και εμφάνιση) το ούτι και την οικογένεια του μαντολίνου…

…τότε ποια όργανα είναι αυτά που είναι ασυνήθιστη ή σπάνια η χρήση τους, αλλά τα συναντάμε στις αυθεντικές ηχογραφήσεις των ρεμπέτικων; Και συγκεκριμένα θα ήθελα να συνεισφέρει ο καθένας και η καθεμιά με ενδεικτικές μερικές ηχογραφήσεις. Για παράδειγμα γνωρίζω ότι κάποιες παλιές ηχογραφήσεις με την Αμπατζή έχουν ως βασική συνοδεία το τσέλο (και γι’αυτό ακούγονται και κάπως ΣΑΝ να μην έχουν ρυθμό).

Το κανονάκι το οποίο το ακούμε σε αρκετές ηχογραφήσεις του παρελθόντος.Το τσέλο που λες δεν ξέρω αν όντως ακουγόταν τότε ειδικά στα ρεμπέτικα αλλά ακόμα και το ούτι δεν ξέρω αν όντως υπήρχε στα ρεμπέτικα.

2 «Μου αρέσει»

ΜΕΣ' ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΟΥ ΤΗ ΦΥΛΑΚΗ, 1926, ΜΑΡΙΚΑ ΠΑΠΑΓΚΙΚΑ - YouTube Εδώ υπάρχει τσέλο.

Επίσης για ούτι άκου ό,τι έχει παίξει ο Μάρκος Μέλκον και ο Αγάπιος Τομπούλης.

3 «Μου αρέσει»

Η ορχήστρα του Κώστα Παπαγκίκα περιελέμβανε και τσέλο. Επομένως όλα τα τραγούδια της Μαρίκας Παπαγκίκα, ρεμπέτικα ή άλλα, έχουν τσέλο.

Σε κάποια συζήτηση είχαμε μαζέψει μερικά ρεμπέτικα με κλαρίνο.

Υπάρχει και το ακορντεόν. Από κάποια εποχή και πέρα θα το κατατάσσαμε μάλλον στα συνηθισμένα όργανα, όχι; Ενώ προπολεμικά υπήρχε η φύσα ή αρμόνικα, συγγενές όργανο προς το ακορντεόν και πάλι σχετικά όχι και τόσο σπάνιο.

Υπάρχουν και αρκετά με πιάνο, από παλιά (εποχή Περιστέρη) μέχρι νεότερα.

Ίσως τα πιο σπάνια όργανα του ρεμπέτικου να είναι τα κρουστά! Υπάρχουν καναδυό του Κατσαρού με τουμπελέκι, και ίσως μετά βίας άλλα καναδύό αλλωνών. Ενώ τα ποτηράκια με κομπολόι και τα ζίλια δεν είναι τόσο σπάνια. Το ντέφι, μάλλον ολωσδιόλου ανύπαρκτο.

Η κρητικά λύρα του Πιπεράκη.

Κάπου κάπου μπάντζο.

4 «Μου αρέσει»

“Τέτοια ζωή με βάσανα” Μ. Βαμβακάρης
Η εισαγωγή είναι οι γέφυρες ανάμεσα στα τετράστιχα με κλαρίνο !

" Έτος ηχογρ. 1947 - Στο κλαρίνο ο Ν. Καρακώστας,διεύθυνση ορχήστρας Σπύρος Περιστέρης"

4 «Μου αρέσει»

Στο μπάντζο ο Παναγιώτης Τσόρος! Ηχογράφηση στη Νέα Υόρκη στα 1929.

5 «Μου αρέσει»

Μέσα σ’αυτά να προσθέσουμε και το τσίμπαλο. Το βρήκα ψάχνοντας τραγούδια της ορχήστρας Κώστα Παπαγκίκα. Παραθέτω το τραγούδι.

1 «Μου αρέσει»

Πολύ ενδιαφέρον ! Εμαθα κάτι σήμερα… Τον ήχο του τσίμπαλου και πως δηλαδή το έχω ακούσει και άλλες φορές βέβαια περνώντας το όμως για σαντούρι με… echo :slight_smile:

Χρειάστηκε και η βοήθεια του net για να ξεκαθαρίσω περισσότερα :

"Το τσίμπαλο δεν είναι το τσέμπαλο· το τσέμπαλο είναι ο πρόγονος του πιάνου, ενώ το τσίμπαλο είναι ένα όργανο παρεμφερές με το σαντούρι, σαν μεγάλο σαντούρι, πάνω σε τέσσερα πόδια. Το τσέμπαλο είναι όργανο της μουσικής μπαρόκ, το τσίμπαλο της λαϊκής (αν και ο Μάνος Χατζιδάκις είχε παρουσιάσει το 1979 τον λαϊκό τραγουδιστή Γ. Φλωρινιώτη, με συνοδεία τσέμπαλου). Το τσέμπαλο το έχουν τα λεξικά, το τσίμπαλο, όχι.

Ωστόσο, τα δυο όργανα είναι αδελφάκια ετυμολογικώς, μια και ανάγονται και τα δύο στο ελληνικό κύμβαλον απ’ όπου προήλθε το λατινικό cymbalum… "

2 «Μου αρέσει»

Μες τα βαριά μεσάνυχτα, με τσίμπαλο.

του Τάκη Λαβίδα, στίχοι του Κ. Μάνεση.
Πρώτη εκτέλεση, με τη Σωτηρία Μπέλλου 1951

1 «Μου αρέσει»

Θα μπορούσε να συμπεριληφθεί ίσως και ο ταμπουράς, αν και λέμε για την ιστορία του κτλ σε ηχογραφήσεις υπάρχουν ελάχιστα δείγματα.

ήθελα να το ρωτήσω αυτο
ξέρουμε ηχογραφήσεις με σάζι και ταμπουράδες;

το ενδιαφέρον είναι πως δεν υπάρχει τίποτα με λάφτα, νέι και τανμπούρ, παρότι υπάρχει Πολίτικη λύρα. Αναρωτιέμαι αν υπήρχαν μουσικοί να γνωρίζουν αυτά τα όργανα στην Ελλάδα.

και ένα του Μπιθικώτση με τσέμπαλο🙂

1 «Μου αρέσει»

ο Τομπούλης εβαλε σε μερικα. δεν τα εχω σημειωμένα καπου τώρα.

Ο Τομπούλης έπαιζε όργανα τύπου τσουμπούς με χορδές ουτιού. Για ταμπούρ πρώτη φορά ακούω.θα το ψάξω.Ευχαριστώ

να προσθεσω εδω κατι για Τσιμπαλο και Τσέμπαλο(δύσης).
το Τσέμπαλο ειναι όργανο νυκτό(με πένα, ακίδες).
το Τσίμπαλο ειναι κρουστό οπως το σαντούρι.
οι Ρουμάνοι το χρησημοποιούν ακόμη.

ηχος Ευρωπαϊκού Τσέμπαλου.

1 «Μου αρέσει»

Ο Τομπούλης δεν έπαιζε ταμπούρ, νομίζω όμως ότι χτησιμποιούσε αυτή την ονομασία, ταμπούρ (ή ταμπούρι ίσως;) για ένα άλλο όργανο που έπαιζε. Μάλλον το τσιμπίσι, αλλά επειδή θυμάμαι επίσης και την «ουντόλα» του (ουτι-μαντόλα) δεν είμαι πολύ σίγουρος ποιο είναι ποιο.

Όσο για ταμπουράδες και σάζια:

Ό,τι ηχογραφήσεις ήξερε ο καθένας (όχι και πολλές δηλαδή) έχουν αναφερθεί σ’ εκείνο το νήμα. Έχω την εντύπωση, αν δε με απατά η μνήμη μου, ότι δεν έχουν αναφερθεί (εκεί) οι ηχογραφήσεις που περιλαμβάνονται στο συνοδευτικό σιντί τού «Από τον ταμπουρά στο μπουζούκι».

Επειδή έτυχε αυτό το θέμα το διαβαζα ξανά πριν 3-4 μέρες, υπάρχουν κάποια λινκ τα οποία αφορουν ηχογραφήσεις ταμπουρά τα οποία ωστόσο σήμερα δεν λειτουργούν. Συν οι ηχογραφήσεις του cd του Σταύρου οι οποίες νομίζω όσοι δεν έχουν το cd δεν μπορούν να τις ακούσουν αλλού.

To “ταμπούρ” του Τομπούλη πρέπει να είναι κάποιο απ’ τα μεταλλικά μπαντζοειδή με τα οποία έχει φωτογραφηθεί κυρίως με τη Ρόζα, αλλά και με άλλους νομίζω.

ένα από αυτά είναι και το ΝΤΟΥΡΟΥ με Παναγιώτη τη Τσόρο 1929.κιθάρα - μπάμτζο

2 «Μου αρέσει»

κιθάρα έγραψα ?
δεν υπάρχει κιθάρα .μονον μπάντζο .εχω την αίσθηση πως γίνεται χρήση κάποιου bandpass φίλτρου, για αλλαγή ηχοχρώματος.
Αυτό φαίνεται σε τελείωμα φράσης και έναρξη της επομένης .
Εσείς τι λέτε ?

1 «Μου αρέσει»