Προφανέστατα, το όργανο αυτό (που δεν σώθηκε, νομίζω) είχε μπερντέδες «πειραγμένους», που μπέρδεψαν το Μάρκο. Σώθηκαν όμως δύο άλλα, παρεμφερή όργανα που υπάρχουν σε φωτογραφίες στο δίσκο βινυλίου με τραγούδια του, μαζί με κάποιες παρατηρήσεις / αναλύσεις του Κουνάδη, που είχε στο σπίτι του αυτά τα όργανα και τα είχα δεί και εγώ.
Απ’οτι ξερω τα οργανα του Γιοβαν-τσαους τα ειχε φτιαξει ο οργανοποιος Λαζαριδης αντιγραφοντας ενα οργανο που ειχε φερει απο τη Μικρασια ο Τσαουσης! Υπαρχει και ενα μισοφτιαγμενο!
Ιδιαίτερο τρίχορδο μπουζούκι αντιγραφή του μπουζουκιού του Γιοβάν Τσαούς από σφενδάμι με ξύλινα κλειδιά και μάνικο από ντούγες ώστε να λειτουργεί σαν πρόσθετο ηχείο!
Νόμιζα οτι η ταστιέρα θα ήταν πιο πολύπλοκη, μπορεί και να μην είναι ακριβώς η ίδια;
Καλησπέρα αδερφέ,ο κ.Παπαδάμου εκτός απο οργανοποιός και καλός δεξιοτέχνης είναι και άριστος γνώστης της μουσικής ιστορίας και του ρεμπέτικου…Αν του κάνεις ένα τηλεφώνημα θα σε κατατοπίσει σχετικά με το '‘ταμπούρι’'του Γιοβαν Τσαους…Θα ήθελα πάντως πολυ να μάθω αν και το αυθεντικο όργανο είχε μανικο απο ντουγιες ή το κατασκεάσε ετσι ο κ.Παπαδαμου ‘‘ποιητική αδεία’’…:088:
Στα διασωθέντα όργανα του Γιοβάν Τσαούς η ταστιέρα, αν θυμάμαι καλά, είναι «καλώς συγκερασμένη» χωρίς καθόλου «πρόσθετα» τάστα. Μου είναι κάπως πολύπλοκο να σκανάρω από το LP φωτογραφίες και σημείωμα και να τα ανεβάσω, ίσως με λίγο ψάξιμο στο ιντερνέτ βρεθεί κάτι. Για το μάνικο, νομίζω ότι απλά ήταν ζωγραφισμένο ώστε να δίνει την εντύπωση ότι οι δούγες “συνέχιζαν” στο μάνικο, που στα αρχικά μοντέλα μπορεί να ήταν και κούφιο.
Στο σημείωμα του δίσκου ΓΙΟΒΑΝ ΤΣΑΟΥΣ ο Παναγιώτης Κουνάδης σημειώνει, έχοντας μελετήσει τα όργανα από κοντά (μιας και βρίσκονται στα χέρια των απογόνων του Τσαούς) ότι τα διαστήματα στην ταστιέρα δεν διαφέρουν από τα σαζια στην Τουρκία (αναφέρει και δύο τύπους αλλά δεν θυμάμαι)…
Τον ταμπουρα αυτον τον ειχε παραγγείλει ο Τσαουσης απο καποιον Λαζαριδη ,αν δεν κανω λαθος στην Αθηνα.
Προσφυγας και καλος οργανοποιός!!!
Το οργανο βρισκεται στα χερια ενος ανηψιου του στην Αθηνα!!!
Κυριάκος Πεσματζόγλου ή Λαζαρίδης λεγόταν ο οργανοποιός που κατασκεύαζε τα όργανα του Γιοβάν Τσαούς.
Ο ίδιος ο οργανοποιός του, το συγκεκριμένο όργανο της γνωστής φωτογραφίας που έβαλε ο Αkios, το ονομάζει “ταμπούρ”.
Θυμίζει και σάζι και ταμπουρά, πάντως.
Aν το θυμηθείς πάντως collectogram, ρώτησε τον εγγονό του εάν ποτέ μετανάστευσε στην Αμερική (πέριξ της Νέας Υόρκης) ο παππούς του ή εάν ζει εκεί καμιά κόρη του Λαζαρίδη. Αυτό το ρωτάω, διότι θα ήθελα να διασταυρωθούν τα λεγόμενα μιας κυρίας που είχα συναντήσει εκεί το 1998, η οποία είχε έρθει σ’ ένα μαγαζί που παίζαμε κι είχαμε χρησιμοποιήσει ως διαφημιστικό τη γνωστή πια εικόνα που παρατίθεται στο πρώτο μήνυμα του θέματος αυτού, έξαλλη διότι μας ζήτησε τα ρέστα για το πού βρήκαμε τη φωτογραφία!!! Της απαντήσαμε ότι ήταν από το διαδίκτυο. Η ίδια τότε έβγαλε από την τσάντα της μια αυθεντική φωτογραφία (την ίδια ακριβώς) και ισχυρίστηκε ότι ήταν κόρη του οργανοποιού που είχε φτιάξει το όργανο που κρατάει ο Τσαούς! Ο δε πατέρας της -όπως μας έδειξε- είναι ο δεύτερος εικονιζόμενος από δεξιά, με την τραγιάσκα. Μας είπε ότι είχε στην κατοχή της την αυθεντική φωτογραφία, διότι ο πατέρας της ήταν αυτός που παρήγγειλε τη φωτογράφιση και πλήρωσε ο ίδιος το φωτογράφο… Μάρτυρας γι’ αυτά που γράφω είναι η Ελένη Λαζάρου (τραγουδίστρια στο “Τζιβαέρι”), η οποία τότε δούλευε κι αυτή στο μαγαζί, καθώς και οι υπόλοιποι 3 μουσικοί που ήταν παρόντες στη συζήτηση (δεν τους αναφέρω διότι είναι άγνωστοι στο φόρουμ αυτό). Δεν θυμάμαι όμως καθόλου να μας ανέφερε το όνομα “Λαζαρίδη”. Είπε Πεσματζόγλου; Δυστυχώς τα στοιχεία της που μας έδωσε (όνομα και τηλέφωνο) χάθηκαν…
Ο Κυριάκος Λαζαρίδης - Πεσματζόγλου είχε δώσει μια συνέντευξη στο “Ριζοσπάστη”, ημερομηνία 30-1-1983.
Εκεί αναφέρεται ως Λαζαρίδης μόνο, όχι με το άλλο επώνυμο (άραγε ποιο από τα δυο να είναι το κύριο
Δήλωνε πως είναι οργανοποιός από το 1917 και πως έμαθε την τέχνη αυτή από ένα θείο του στην Πρίγκηπο της Κων/πολης.
Νομιζω οτι εστελνε οργανα σε μουσικους της Αμερικης.Επισης ενας γιος του επαιζε κιθαρα και τραγουδουσε σε ενα γνωστο τριο του 50-60!Ακομα ειχε εφευρει ηλεκτρικο μπουζουκι μασιφ,χωρις σκαφος! Περισσοτερα συντομα!
Θα ήταν πολύ σημαντικό εάν έχει να μας δόσει στοιχεία για τον παππού του. Έστω πότε και που γεννήθηκε, που έμαθε οργανοποιός κτλ. Δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου στοιχεία για αυτόν τον πολύ γνωστό οργανοποιό.
Πράγματι υπάρχει αυτό το άρθρο (δεν είναι συνέντευξη) του Ριζοσπάστη που αναφέρεται στο επάγγελμα του οργανοποιού. Ο Λαζαρίδης πολύ λίγα λέει παραπάνω από αυτά που αναφέρει η Ελένη. Εκτός από τον Λαζαρίδη, είχαν επίσης πει λίγα λόγια ο Νίκος Στασινός και ο Νίκος Γέρος. Αλλά τα ιστορικά στοιχεία που υπάρχουν στο άρθρο είναι μάλλον πενιχρά και πολύ φοβάμαι ότι δεν είναι και πολύ αξιόπιστα. Για παράδειγμα λέει ότι εκείνη την εποχή οι οργανοποιοί ήταν μόλις 10-15 άτομα όλοι και όλοι που μάλιστα “ζούν σε ένα κύκλο ερμητικά κλειστό”. Νομίζω ότι την εποχή του άρθρου ανθούσε το μπουζούκι και μόνο το εργαστήριο του Κυριάκου Μουρατίδη είχε ίσως πάνω από 10 τεχνίτες. Αν προσθέσουμε μόνο τα πολύ γνωστά εργαστήρια του Ζοζέφ, των Παναγήδων, των Τσακιριάν, των Απαρτιάν κτλ σίγουρα οι οργανοποιοί ήταν πολλοί παραπάνω από 10-15.
Από τα σχόλια του Κουνάδη όπως αναγράφονται στο εσώφυλλο της έκδοσης του CD:
«Είχα την ευκαιρία να μελετήσω τα όργανα του Γιοβάν Τσαούς που βρίσκονται σε άριστη κατάσταση στα χέρια των απογόνων της αδελφής της γυναίκας του. Πρόκειται για 2 τρίχορδους ταμπουράδες, ο μεγάλος, με ελεύθερο μήκος χορδής 64 εκατοστά κι ο μικρός, αντίστοιχα με μήκος 52 εκ. Ενα τρίτο όργανο, μισοτελειωμένο καταστράφηκε σε κάποια μεταφορά. Πρόκειται για ιδιότυπα, από μορφολογική άποψη, όργανα και έχουν κατασκευαστεί από το γνωστό οργανοποιό του Πειραιά Κυριάκο Πεσμαζόγλου ή Λαζαρίδη, κατά πάσα πιθανότητα αντίγραφα προτοτύπων (sic) που πρέπει να έφερε ο Γ.Τ. από τη Μ. Ασία. (…) Όσον αφορά στη μορφή (…) διατηρούν το σχήμα του ταμπουρά που συναντάμε σε γκραβούρες, πίνακες ζωγραφικής (…) του 17ου και 18ου και 19ου αιώνα. Το πιό ενδιαφέρον, -κατασκευαστικά- στοιχείο είναι το κούφιο μπράτσο, που αποτελεί συνέχεια του σκάφους. Στο τελείωμα του σκάφους έχουμε την πύκνωση στις ντούγιες, ένα διακοσμητικό συνδετικό και εν συνεχεία τις ντούγιες του μπράτσου. Έχει οκτώ κλειδιά από σκληρό ξύλο μέσα από το οποίο περνάν κοκκάλινα στριφτάρια. Στις άκρες είναι γραμμένο το όνομά του με κοκκάλινα γράμματα (ΤΣΑΒΟΥΣ και Ι. ΤΣ.). Το κούφιο μπράτσο ελαφρύνει πολύ το όργανο, ενώ η συνέχεια σκάφους-μπράτσου, διευκολύνει την κίνηση του αριστερού χεριού στις υψηλές νότες. (…) Όσον αφορά στο μεγάλο όργανο (…), ακολουθεί με ακρίβεια τα διαστήματα του προπολεμικού σαζ-μπαγλαμά που κατασκεύαζαν στην Τουρκία, όπου γίνεται χρήση των γνωστών διαστημάτων της μονοφωνικής μουσικής, 9/8, 10/9 (επόγδοος και επιένατος τόνος) και 16/15 ή 256/243 για τα ημιτόνια, με 5 σημεία ενδιάμεσης παρέμβασης στα διαστήματα του τόνου. (…) Το 2ο όργανο (…) ακολουθεί τα διαστήματα του τουρκικού σαζ-τζουρά, με μικρολάθη στις τοποθετήσεις των τάστων που οφείλονται μάλλον στον κατασκευαστή. Είναι φανερό ότι τα όργανα αυτά δεν ήταν δυνατόν να έλθουν σε ταυτοφωνία με τα μπουζούκια και τους μπαγλαμάδες (…) που ήταν χωρισμένα για να παίζουν συγκερασμένα διαστήματα. Αυτός είναι και ο κυριώτερος λόγος που ο Γιοβάν Τσαούς περιγράφεται πάντα να παίζει μόνος. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΥΝΑΔΗΣ»
Αγαπητοί μου φίλοι, αγαπητή Ελένη, αγαπητέ Νίκο,
Θαύμα αισθητικής το όργανο αυτό και με ουράνιο ηχόχρωμα. Δίνω χίλια μπράβο στον αγαπητό συνάδελφο και φίλο τον Ισίδωρο για την εξαιρετική προσπάθεια του. Πολύ θα ήθελα να πιάσω και να παίξω με ένα απο αυτά τα όργανα του Ισίδωρου.
Έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου να φτιάξω ένα τέτοιο όργανο. Θα το κάνω στα σίγουρα. Θα πειραματισθώ με το κούφιο μπράτσο και τις συμπαθητικές χορδές. Η ώρα είναι κοντά .
Γειά χαρά σε όλους και καλές γιορτές!
Μπάμπη, η κιθάρα ήταν ακουστική και μάλιστα με cutaway. Δεν ξέρω αν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί λαϊκή. Την είδα σε οργανοποιείο όπου μάλλον είχε πάει για επισκευή.
Προς Μητσο
Δεν ξερω τι εννοουσε η κυρια και αν ελεγε για καποιον αλλον στην φωτο και ειχε μπερδευτει ομως εδω εχει γινει λαθος.
Ο δευτερος με την τραγιασκα απο δεξια ειναι ο Μεγαλος χορευτης της Σαλαμινας Βαγγελης Λαθουρης.Μεγας μερακλης, ειχε Ταβερνα στην Σαλαμινα ,που την ειχε απο τον πατερα του και απο εκει οπως μου ειχε πει ο συγχωρεμενος περασαν ολοι απο τον 19 ο αιωνα εως αργοτερα ,ηταν μεγας γνωστης πραγματων και γνησιος μερακλης και το δε ζειμπεκικο του ηταν μνημειωδες ,τον γνωρισα σε ηλικια 90 ετων και οντως διαπιστωσα και απο τις αλλες φωτογραφιες οτι ηταν ο ιδιος ανθρωπος στην φωτογραφια
Το οργανο υπαρχει στα χερια καποιας ανηψιας του Γιοβαν νομιζω στο εξωτερικο ,θα πρεπει καποια στιγμη ο συλλογος οργανοποιοιας να αναλαβει πρωτοβουλια με σκοπο να γινει μια αντιγραφη του συγκεκριμενου οργανου που αποτελει πλεον ενα ιστορικο κομματι του πολιτισμου μας .
Ο Λαζαριδης τις παλιες ετικετες τις υπογραφε σαν Πεσματζογλου εχωντας δει οργανα του παλια θα ελεγα οτι πρεπει να θεωρηθει απο τους πρωτομαστορες του ηχου του μπουζουκιου ,αρκετα παλιοτερος απο τον ζοζεφ ,εφτιαξε μπουζουκια σε πολλους μεγαλους την δεκαετια του 30.