Έτσι παίζει, νομίζω, ο Νίκος ο Ανδρίκος. Γκούγκλαρέ τον.
Μήπως είναι απλώς λαούτα σαν τα σημερινά, αλλά με στριφτάλια και κεφαλή λάφτας/ουτιού αντί για μπουζουκοκιθαροπρεπή; Μερικοί παραπάνω μπερντέδες δεν είναι ειδοποιός διαφορά, ιδίως αν πρόκειται για ζωγραφική επεικόνιση.
Σε ηχογραφήσεις πάντως του Τζεμίλ Μπέη έχει και λάφτα με συγχορδίες (με μία συγχορδία μάλιστα, χωρίς αλλαγές, σχεδόν σαν κρουστό). Όχι σε τυπικώς κλασικά κομμάτια.
Βασικά, είχα την εντύπωση ότι η λάφτα ήταν αρχικά λαϊκό όργανο, κι ότι ο ίδιος ο Τζεμίλ Μπέης ήταν που την εισήγαγε στην κλασική ορχήστρα - παράλληλα όμως και με την εισαγωγή λαϊκών κομματιών στο κλασικό ρεπερτόριο, και άρα γενικότερα με την κατάργηση των ξεκάθαρων ορίων κλασικού-λαϊκού. Δηλαδή ότι την εποχή που ο Νίκος ξέρει ως τέλος της χρήσης της λάφτας στην κλασική ορχήστρα εγώ την ξέρω ως αρχή. Ίσως να μην τα θυμάμαι και σωστά.
Όπως και να 'χει, τον καιρό που παιζόταν ως λαϊκό όργανο γιατί να μην κράταγε και συγχορδίες;
Σημειωτέον πάντως ότι και το ελληνικό λαούτο, στις πιο παλιές ή παλαιινές καταγραφές που έχω ακούσει, συνοδεύει με τρεις τρόπους:
α) Συγχορδία τονικής χωρίς αλλαγές, ή σχεδόν χωρίς αλλαγές (άντε να θεωρηθεί ότι σε κάποιο σημείο γίνεται αλλαγή τονικής και μπαίνει μια δεύτερη συγχορδία). Δηλαδή ρυθμικό ισοκράτημα.
β) Σκέτη μονόφωνη μελωδία μαζί με του κύριου οργάνου.
γ) Μελωδία με αυτοσυνοδεία από τις υπόλοιπες χορδές, μ’ έναν αρκετά σύνθετο και κάργα ιδιωματικό τρόπο, που τον έχουμε ξανασυζητήσει.
Η σημερινή λογική των συγχορδιών που αλλάζουν παρακολουθώντας την κίνηση της μελωδίας, ακόμη κι αν είναι ουδέτερες (δίφωνες) συγχορδίες, πρέπει να είναι κιθαριστικής εμπνεύσεως.
Άρα, ακόμη κι αν η λάφτα έκανε ό,τι κάνει κι ένα λαούτο, πρέπει να σκεφτούμε τι έκανε εκείνο τον καιρό ένα λαούτο: όχι ό,τι κάνει και σήμερα.