Έχει και μερικούς που δεν κάνουν τίποτα απ’αυτα τα δύο που αναφερθήκατε. (Ίσως τριτη λυση για καποιους) Για να γλυτώσουν κάποιον χρόνο και ίσως αρκετά χρήματα που προϋποθέτουν οι βαριές επισκευές η ακόμα και οι πιο εύκολες, πιάνουν και αλλάζουν καπάκι στο οργανο και μαζί και οτι άλλο βρουν. Αυτό δεν το ζητάνε μόνο οι πελάτες αλλά και καποιοι οργανοποιοι το επιδιώκουν, έτσι ωστε να τελειώνουν με την εκάστοτε αναπαλαίωση και να συνεχίσουν οποιαδηποτε αλλη παραγγελία ή εργασία έχουν αναλάβει. Προσωπικά για μένα τέτοιου είδους επεμβάσεις είναι λάθος αλλά ο καθένας έχει το δικαίωμα να κάνει ότι θέλει με την περιουσία του. Έχω δει πολλά οργανα να καταστρεφονται έτσι οπως: Βελουδιου, Σταθοπουλου, Κοπελιαδη, Μουρτζινου και φυσικά και από άγνωστους οργανοποιους.
σωστα τα λες, αλλα… αυτο δεν ειναι αναπαλαιωση. αυτο ειναι απλως επισκευη σε ενα οργανο. ετσι το βλεπουν και πολλοι μαστορες, ισως και οι πελατες. γι’αυτο πρεπει πρωτα οι πελατες να ξερουν τι εχουν στα χερια τους και μετα να πανε σε ειδικους της αναπαλαιωσης και οχι απλα σε εναν οργανοποιο-μαστορα. ποσες και ποσες ταστιερες δεν εφαγε αυτην η πλανη… προσωπικα εχω ενημερωσει τετοιους κατοχους οργανων περι τινος προκειται, και καποιοι ευτηχως με ακουσαν και δεν τα πηγαν στο ‘‘σφαγειο’’…
Ειναι αξιο παρατηρησης πως εδω και κανα 15 χρονια κα πισω , οργανοπιοι (καποιοι απο αυτους γνωστοι) συχνα αλλαζαν καπακια , ταστιερες, και μαλιστα χωρις να χρειαζοταν αλλαγη.
Προσωπικη προσφατη εμπειρια ( κανα 1,5 χρονο πριν)
Ενα Ζοζεφ Β με παρα πολυ καλη φωνη αλλαχτηκε απο πολυ γνωστο οργανοποιο ταστιερα , καραολο , και ισως καπακι (? με ερωτιματικο αυτο ) …μαλιστα μπηκε ταστιερα με πλακακια ενω ειχε αρχικα ταστιερα με κλαρα . Ο λογος ηταν πως ο κατοχος μπερδευοταν με την κλαρα και ηθελε τσαμπουκαδες πλακακια . Προσπαθησα να εξηγησω στο κατοχο γιατι δεν επρεπε να αλλαχτει κατα την γνωμη μου …αλλα τελικα επεμενε να γινουν οι αλλαγες… το οργανο πλεον εχασε σχεδον μιση αξια απο αυτη που μπορει να ειχε εαν ειχαν γινει συντηρησεις και οχι α;λλαγες /επισκευες, παρ οτι που οι επισκευες εγιναν σωστα και απο πολυ καλο οργανοποιο , και ο ηχος του κρατηθηκε ως επι το πλειστον κοντα στον αρχικο
Τρανταχτό και στενάχωρο παράδειγμα, η καταστροφή του ταμπουρομπουζουκου του γερο-Μιλάνου…
Έχουμε φωτογραφίες, Νικόλα;
Από το φόρουμ είχα μάθει τις άσχημες πληροφορίες:
εδώ στο 86, είναι ολόκληρο το όργανο.
Όλες οι φωτογραφίες, και των δύο δημοσιεύσεων, είναι είτε του αρχικού οργάνου αλλά με το παλιό καπάκι, είτε ενός άλλου, νεώτερου. Άρα, φωτογραφίες με το καπάκι του Ρότσκου ή δεν υπάρχουν, ή δεν τις δημοσίευσε κάποιος να τις δούμε. Πάντως, στο νήμα που μνημονεύει ο Νίκος και το είχα παρακολουθήσει λεπτομερέστατα τότε, πολλοί τονίζουν ότι είναι απαράδεκτο να αλλάζεται το καπάκι παλιού ιστορικού οργάνου, έστω και αν με το παλιό επηρεάζεται αρνητικά η λειτουργικότητα του οργάνου ή εξαφανίζεται εντελώς.
ειχα δει το 2000 το καπακι το παλιο κρεμασμενο στο μαγαζι του ροτσκου. και τον ειπα, αυτο ειναι απο παλιο μπουζουκι, και μου ειπε οτι ηταν του μιλανου και οτι το εφεραν για επισκευη. δεν θυμαμαι τι αλλα ειπαμε,περασαν χρονια. αλλα μολις μου ειπε του μιλανου, στενοχωρηθηκα μεσα μου. ειχε κι εναν παλιο ταμπουρα τοτε εκει για επισκευη…
Βεβαίως και δεν είναι αναπαλαίωση αλλά κάποιοι θέλουν να το θεωρούν ότι είναι!!!
ο καθενας οσο ξερει λεει… μην ξεχναμε ομως οτι οι τεχνικες επισκευων και αποκαταστασης αναπτυχθηκαν πολυ τα τελευταια χρονια σε σχεση με παλαιοτερα… εχω μια κιθαρα της δεκατιας του 20’ και ηταν σκευρωμενη. ο μαστορας εβγαλε την ταστιερα, την ισιωσε, πηγε πισω και το μανικι και την ξανακολλησε. αν την πηγαινα πριν 20, 30 χρονια στο μαστορα, η ταστιερα πανω στο καραολο θα ειχε μεινει η μιση απο την πλανη.
για να παρουμε μια ιδεα… σκεφτειτε αυτο το οπλο ως μουσικο οργανο. ποσοι θα το κραταγαν, ποσοι θα το πεταγαν, και ποιοι θα το εδιναν σε ποιον, για αυτο το αποτελεσμα…
Πολύ εύστοχο το παράδειγμα σου!
Αν σκοπός μας είναι να «εκπυρσοκροτήσει» ένα μουσικό όργανο, τότε πολύ καλά έκανε ο «συντηρητής» του ταμπουρά του Μιλάνου και ξήλωσε το αυθεντικό καπάκι. Για ιστορικά όμως όργανα, όπως ήδη ειπώθηκε, δεν είναι αυτός ο σκοπός μας…
Εγώ πάλι απορώ κάπως μ’ αυτή την άποψη. Αναπαλαίωση δε σημαίνει ότι το όργανο θα ξαναγίνει λειτουργικό; Τα αναπαλαιωμένα ιστορικά κτίρια δε γίνονται εκθέματα - μπαίνουμε μέσα και τα χρησιμοποιούμε.
Θα μου πεις: μα αν δεν μπορεί να γίνει λειτουργικό παρά μόνο με υπερβολικά ριζικές αλλαγές; Εκεί είναι δύσκολο θέμα, πώς ισορροπούν οι προτεραιότητες μεταξύ ιστορικής διατήρησης και λειτουργικότητας. Σίγουρα, το ιστορικό όργανο θα το δει κι ο μελετητής ενός μελλοντικού αιώνα που θα είναι πιθανώς σε θέση να καταλάβει πράγματα που εμείς δεν μπορούμε, ή να μάθει κάτι που δε θα είχε άλλη πηγή να το μάθει, υπό την προϋπόθεση βέβαια να έχει μπροστά του το αυθεντικό κομμάτι με τα αυθεντικά του στοιχεία… - θέλω να πω, δεν απορρίπτω τη λογική της ιστορικής διατήρησης (όχι εύκολα τουλάχιστον), αλλά ούτε και να παραβλέψω ότι το όργανο φτιάχτηκε για παίξιμο.
Γι αυτή κυρίως την περίπτωση μιλάμε. Άν ένα ιστορικό όργανο μπορεί να ξαναγίνει λειτουργικό χωρίς να χάσει σημαντικά ιστορικά γνωρίσματά του, τόσο το καλύτερο. Άν όμως χρειαστεί να θυσιαστεί π.χ. το καπάκι του ταμπουρά του Μιλάνου προκειμένου να “ξαναπαίξει” το όργανο, ο ερευνητής της οργανολογίας προτιμάει να το εξετάζει ολόκληρο, παρά κάποιος παραλής συλλέκτης να έχει στην κατοχή του (ίσως και χωρίς να το παίζει) ένα όργανο που ούτε του Μιλάνου θα είναι, ούτε βεβαίως και τη φωνή του ταμπουρά του Μιλάνου θα έχει ενώ κάπου, σε κάποιον τοίχο οργανοποιού, θα κρέμεται ασύνδετο ένα καπάκι παλαιού οργάνου.
Ναι, αλλά δεν είναι πάντα τόσο ξεκάθαρα τα πράγματα. Εκτός από τον παραλή συλλέκτη μπορεί να υπάρχουν και κάτοχοι λιγότερο παραλήδες, μερακλήδες ωστόσο, καμιά φορά και απόγονοι του αρχικού κτήτορα, που θέλουν ρε παιδί μου να παίζουν με το μπουζούκι του Χ αλλά δεν αντέχουν το κόστος μιας αναπαλαίωσης έτσι όπως περιγράφεται στην αρχή της συζήτησης, το οποίο προφανώς θα είναι πολύ ψηλό.
Μπες λίγο στη θέση τους: σου ‘ρχεται εσένα από κάπου το περίφημο μπουζούκι του Χ, τι μοναδική χαρά, μόνο που τι κρίμα, δεν παίζει… Ε τι διάολο να το κάνεις; Να το βάλεις στη βιτρίνα; Μα δεν είσαι μουσείο. Να το πουλήσεις; Μα δε μιλάμε γι’ αυτή την περίπτωση αλλά για απόκτημα που να έχει και συναισθηματική αξία για τον κάτοχο.
Κατανοώ ποια είναι, ψυχρά αντικειμενικά, η καλύτερη λύση. Αλλά δεν μπορούμε να απαιτούμε από τον καθένα να είναι πάντοτε ψυχρά αντικειμενικός, ιδίως με τέτοια πράγματα.
Πιστεύω πως εάν το καπάκι δεν έχει κομμάτια εντελώς σπασμένα η που του λείπουν , 90% μπορεί να συντηρηθεί…… έχω δει πολλές περιπτώσεις που έμεινα με ανοιχτό το στόμα μετά την αναπαλαίωση
Δεν ξέρω τι είχε το καπάκι του Μιλανου όποτε δεν μπορώ να επι φέρω άποψη
Προσωπικά ο Νικος ο Φρονιμοπουλος μου επισκευασε ένα λαουτο του Χρήστου Παρασιδη που δεν ήταν και στα καλύτερα του. Ήδη από φωτογραφίες τον βλέπω παλι και επισκευάζει λαουτα εντελώς διαλυμένα. Σπασμένες όλες οι ντούγιες, καπάκι σπασμενο από 10 μεριες και να λείπει το 1/4 ίσως και παραπανω από την επιφάνεια του, ο ντακος να λείπει εντελώς, και το χέρι να μην ειναι καν κόλλημενο στο σκάφος. Μερικοί οργανοποιοι έχουν το μεράκι και το θεωρουν πρόκληση να κρατάνε κομμάτια της ιστορίας μας ζωντανά. Άλλοι σου λένε άλλαξε καπάκι και τέλος. Είναι και τι θες να ξοδέψεις… Ότι πληρώνεις παίρνεις και αυτό ισχύει και στη μουσική ευτυχώς η δυστυχώς!!!
Πολλές φορές, μεγάλη ευθύνη έχουν και οι ιδιοκτήτες των οργάνων. Προφανώς λόγω άγνοιας και κουλτούρας. Προ έτους φίλος καλός, μου έφερε ένα μπουζούκι (αγνώστου κατασκευαστή, καθώς δεν είχε ετικέτα), τρίχορδο, φαρδύ μπράτσο και παχύ, ρηχό σκάφος, και ροζέτα στην τρύπα. Το όργανο το είχε ο αδελφός του παππού του στο Κουλουριώτικο καίκι που ήταν καπετάνιος. (Ο φίλος 80 χρονών τώρα). Το όργανο ήταν σε καλή σχετικά κατάσταση, λίγες οι φθορές, κάποιες στερεοποιήσεις ήθελε, αλλά το σοβαρό του πρόβλημα ήταν η κλίση του μπράτσου. Εκεί χρειαζόταν αντιμετώπιση. Η οδηγία του πελάτη ήταν να αλλάξω το καπάκι με καινούριο, και αφού διορθώσω την κλίση, να αλλάξω και ταστιέρα, αφού το στενέψω… Προσπάθησα να τον μεταπείσω με χίλια δυο επιχειρήματα. Το κράτησα περίπου ένα χρόνο στο εργαστήριο, χωρίς να του κάνω τίποτα. Το πήρε κι έφυγε. Προφανώς θα το πάει σε άλλον συνάδελφο. Η καρδιά και το μυαλό, μου έλεγαν " Έτσι έπρεπε να γίνει. Δεν θα κάνεις εσύ την ιεροσυλία".Η τσέπη μου όμως μην σας πω, τι μπινελίκια μου έριχνε αυτή την δύσκολη εποχή.