Τελευταία διαβάζω μανιωδώς για την οργανοποιία (πρόσφατη μούρλα), και μάλιστα θέλω να φτιάξω και ένα οργανάκι και μου γεννήθηκε ένα ερώτημα: Ποιό είναι το ιδιαίτερο “μυστικό” των καλών οργανοποιών, αυτό που προσδίδει στα όργανά τους τον καλό αλλά και τον προσωπικό τους ήχο;
Τι θέλω να πω: Λίγο πολύ, για το πώς κατασκευάζεται ένα όργανο, είναι όλα πλέον γνωστά, θες το Ίντερνετ, θες το ότι αρκετοί έχουν μιλήσει και δείχνουν την τέχνη τους, ξέρουμε για το ποιά ξύλα είναι καλά για το σκάφος, το χέρι, το καπάκι, τα καμάρια, τους καβαλάρηδες, τους τρόπους κατασκευής, τις κόλλες, τα βερνίκια, όλη τη “μαραγκοδουλειά”, δεν νομίζω πλέον να υπάρχει κανένα κενό, εδώ μέσα και σε άλλες σελίδες έχω διαβάσει “τ’ άντερά μου”, με φωτό, με βίντεο, τα πάντα…
Όμως διαισθάνομαι ότι κάτι ξεφεύγει, ότι υπάρχει και κάτι άλλο που οι μάστορες του είδους κρατάνε καλά κρυμμένο για τον εαυτό τους και δεν το λένε πουθενά… Και αυτό δεν έχει να κάνει με παλαιότερα μυστικά που δεν είναι πια μυστικά όπως τα ζωικά κόκαλα και τέτοια… Το ερώτημα μου γεννήθηκε μετά από μια επίσκεψη σε έναν νέο οργανοποιό όπου μου έδειξε ένα όργανο (μπουζούκι). Τέλεια κατασκευή, άψογα όλα, χαμηλά οι χορδές, τέλεια φινιρίσματα, όλα έδειχναν μια άψογη δουλειά που προμήνυε κάτι καλό. Ο ήχος; Σκέτη απογοήτευση. Ρηχός, το όργανο δεν μίλαγε, δεν είχε βάθος, δεν είχε ένταση, δεν είχε “σκάσιμο”, ούτε καμιά “γλύκα”, ούτε τίποτα, ένα πράγμα απρόσωπο και αδιάφορο… - Πως σου φαίνεται; μου λέει, - Καλό είναι του λέω, τι να πω…
Θυμήθηκα ότι σε μια συνέντευξη του Καρβούνη διάβασα ότι “άλλο η μαραγκοδουλειά, αλλά τα μυστικά μου για τον ήχο μου δεν τα λέω”… Άρα υπάρχουν μυστικά… Ποιά μπορεί να είναι αυτά; Προσωπικά υποψιάζομαι ότι είναι η γνώση και η αυστηρή επιλογή και ο συνδυασμός των ξύλων, στη σελίδα του Παπαδάμου διάβαζα ότι έχει κατηγοριοποιήσει και τους ήχους (ήχος Α, Β, Γ…), μάλλον στα ξύλα οφείλεται, και δεν λέει τι ξύλα για ποιόν ήχο φυσικά… Ποιά είναι η γνώμη σας;
Εμ γι’ αυτο ειναι μυστικα επειδη δεν ειναι ευρεως γνωστα…Παντως αν ημουν επιδοξος οργανοποιος θα προσπαθουσα οχι να μου τα πουν αλλα να τα ανακαλυψω μονος μου, και πολυ περισσοτερο να εισαγω δικα μου νεα μυστικα. Οσο για την αποτυχια του νεου οργανοποιου η αποψη μου ειναι πως κανεις δεν εμαθε χωρις να αποτυχει.
Αυτό που πρέπει να είναι τελικά Φοίβε είναι η αίσθηση των πραγμάτων. Δηλαδή ο καλός οργανοποιός έχει έναν ήχο στο κεφάλι του και αυτόν ψάχνει όταν ταιριάζει τα ξύλα. Και ισχύει παντού:
-Είναι σαν τον συνδυασμό που κάνεις με τα ρούχα σου πριν βγεις έξω και καμιά φορά κάτι δε σου κολλάει και το αλλάζεις.
-Είναι το πως παίζεις ένα κομμάτι στο μπουζούκι ή στην κιθάρα και αισθάνεσαι ότι το έπαιξες ή πολύ δυνατά ή πολύ χαλαρά, δηλαδή έξω από αυτό που έχεις στο μυαλό σου. Και όταν το παίζεις όπως το έχεις, χαίρεσαι εσύ αλλά και αυτοί που σε ακούν!
-Είναι σαν τον γλύπτη που αφαιρεί ή προσθέτει ακριβώς τόση ύλη όσο χρειάζεται.
Δηλαδή το ταλέντο ενός οργανοποιού είναι να έχει αυτήν την εικόνα του ήχου αλλά και να μπορεί να τη δημιουργήσει τεχνικά. Δεν αρκεί μόνο το ένα ή το άλλο, είναι σαν τη ρήση του Φώτη Κόντογλου περί καλλιτεχνών, να το έχουν αλλά να μπορούν και να το βγάλουν.
Από εκεί και πέρα, τα μυστικά που λες είναι οι λεπτομέρειες, αυτά που βρίσκει ο καθένας για να οδηγηθεί εκεί που λέει το αυτάκι του. Το οποίο βέβαια αυτάκι τους διαμορφώνεται και αυτό δυναμικά μέσα στην πορεία του χρόνου, δηλαδή η αισθητική σημαδούρα τους αλλάζει και αυτή λίγο ή πολύ. Δεν είναι οι ίδιοι τώρα ή πριν από είκοσι χρόνια.
Αλλά τα μυστικά, δεν έχουν και πολύ σημασία για μένα, αν εσύ σαν οργανοποιός βγάζεις αυτό που θέλεις. Είναι και λίγο μύθος, και λίγο παραμύθι κατά τη γνώμη μου, χωρίς βέβαια να υποτιμώ τις χίλιες μύριες τεχνικές που υπάρχουν και είναι και πολύ δύσκολες να εφαρμοστούν από τον καθένα.
Προσωπική μου άποψη είναι πως “μυστικά” δεν υπάρχουν στην οργανοποιεία. Όταν η “μαραγκοδουλειά” έχει σαν στόχο την κατασκευή μουσικού οργάνου είναι δεδομένο οτι πρέπει να εφαρμοστούν συγκεκριμένοι κανόνες της φυσικής παραγωγής του ήχου και της τεχνολογίας του ξύλου. Ή τους γνωρίζεις και τους εφαρμόζεις ή όχι. Φυσικά αυτό πρέπει να επιτευχθεί μέσα απο τη σωστή “μαραγκοδουλειά”. Απο εκεί και πέρα - όταν δεν υπάρχει συγκεκριμένο πλαίσιο αναφοράς για το τί είναι ποιοτικό όργανο, ποιος είναι ο καλός ήχος κτλ -η κουβέντα θα γίνεται για να γίνεται…
Ακριβώς αυτή είναι και η ουσία. Σκληρή δουλειά, ατελείωτες δοκιμές κ’ εμπειρία (όχι μόνο στην οργανοποιία αλλά ΠΑΝΤΟΥ!).
Επειδη κι εγω προσφατα αρχισα να ασχολουμαι και παλιοτερα περνουσαν τετοιες σκεψεις απο το κεφαλι μου…σε διαβεβαιω οτι δοκιμαζοντας θα βρεις πολλα,θα παρουσιαζονται μπροστα σου ενα-ενα.
Μπορει το πρωτο σου οργανο να βγαλει ηχο και ολα καλα…αλλα απο το δευτερο,τριτο και μετα πιστευω οτι θα ξεκινησεις να ερμηνευεις τα φαινομενα.
Εκτός από τα παραπάνω που ειπώθηκαν, νομίζω ένα σημαντικό «μυστικό» στην οργανοποιία είναι το μεράκι, και το μεράκι όποιος και να σου το δείξει δεν μεταδίδεται ούτε αντιγράφεται… οπότε μπερδεύονται περισσότερο τα πράγματα…
σίγουρα είναι και η “διαίσθηση” που λέει ο διόνυσος, είναι και οι γνώσεις με την εμπειρία που λέει ο πίκινος. μυστικά δεν ξέρω αν υπάρχουν, αλλά τόσες γνώσεις (από τον χειρισμό των εργαλείων, τη διαλογή των ξύλων, μέχρι το κούρδισμα του καπακιού και την ρύθμιση του καβαλλάρη) και τόσες ακονισμένες αισθήσεις που απαιτούνται, δεν μεταφέρονται ούτε εξηγούνται εύκολα. γιαυτό μένουν στην ιστορία σαν “μυστικά”.
όχι βέβαια πως, κυρίως παλιότερα, δεν υπήρχαν και οι άκρως μυστικοπαθείς μάστορες. που το μόνο που κατάφεραν ήταν να χαθεί τόση σοφία και να χάσει την αίγλη το όνομά τους από τους (μοιραία) ανεπαρκείς συνεχιστές του ονόματός τους…
Καποιοι συμφωνουν, πως ο καθε οργανοποιος εχει το δικο του χαρακτηριστικο ηχο, που δυσκολα μπορει να αντιγραφει απο καποιο αλλο κατασκευαστη .
Καποιοι επισης μιλουν για την χρυση εποχη του 40-50 και τον ηχο των μπουζουκιων του Ζοζεφ.
Καποιοι δε “διαφημιζουν” οτι μπορουν να αναδημιουργησουν τον ηχο αυτο στις κατασκευες τους.
Εαν δεν υπηρχουν μυστικα, τοτε ολοι θα πρεπει να μπορουν να αναδημιουργησουν τον ηχο του ταδε οργανοποιου.
-“Θελω ηχο Α.Σταθοπουλου παρακαλω με ολιγον Ζοζεφ” αστειευομαι φυσικα, αλλα καπου τα πραγματα συνχαιονται
Υπαρχουν τελικα επτασφραγιστα μυστικα στη δημιουργια ενος μπουζουκιου?
Εαν ναι, τοτε εκεινοι που υπερηφανευονται πως βγαζουν ηχο Ζοζεφ, απλα ψευδονται
Εαν οχι, τοτε ολοι οι καταξιωμενοι σημερινοι οργανοποιοι μπορουν να βγαλουν ηχο κατασκευαστη ταδε
Καλά, εγώ για να ανακαλύψω μόνος μου σιγά σιγά, με αποτυχίες κλπ, όλα τα “μυστικά”, δεν υπάρχει περίπτωση, εκτός και αν αλλάξω δουλειά και γίνω οργανοποιός για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής μου, οπότε αν φτιάχνω καμιά δεκαριά όργανα το χρόνο, σε μερικά χρόνια θα έχω καταλήξει κάπου… Θέλω να πω ότι η γνώση μεταδίδεται από δάσκαλο σε μαθητή και έτσι ο κόσμος κάνει άλματα, φανταστείτε να έπρεπε να ανακαλύψουμε απ’ την αρχή στην μουσική τις… νότες, τους ρυθμούς, τις κλίμακες και τα διαστήματα! Και εκεί είναι το ζήτημα, οι μεγάλοι και ονομαστοί μάστορες ξέρουν κάποια πράγματα, κάποιες λεπτομέρειες που τις κρατάνε για τον εαυτό τους, γιατί αυτές τους δίνουν τον “ήχο τους”, και έτσι έχουν κάνει όνομα. Αυτές οι λεπτομέρειες είναι ψιλά γράμματα, ξεφεύγουν από τα σχέδια, τις φωτογραφίες, τα βίντεο και τις πληροφορίες που ανταλλάσσουμε, μάλλον… Αυτό παλιά ήταν επιδημία, κανείς δεν έδειχνε πουθενά, έτσι δημιουργήθηκαν και οι διάφοροι οίκοι οργανοποιίας π.χ. κιθάρες στην Ισπανία, σιγά σιγά όμως τα τείχη των συντεχνιών έπεσαν, έγιναν μελέτες σε επιστημονικό επίπεδο και σήμερα είναι αλλιώς τα πράγματα, παγκοσμίως… Για αυτές τις ειδοποιές λεπτομέρειες μιλάω, γιατί μιλάω, και πως είναι υπαρκτές και πολύ συγκεκριμένες, πως πέρα απ’ τη διαίσθηση, και τις δοκιμές, και τις αποτυχίες, είναι και θέμα τεχνικής και γνώσης που μπορεί να μεταδοθεί, αλλά εκεί τα στόματα είναι κλειστά… Πιθανόν απ’ την άλλη να τα ξέρουμε ήδη όλα, αλλά να μην εφαρμόζονται όπως πρέπει από όλους τους κατασκευαστές, σου λέει ο άλλος: “τι έγινε, δεν βρήκες αυτό το ξύλο, βάλε άλλο”, ή να μην δίνεται ιδιαίτερη προσοχή σε τομείς κεφαλαιώδεις όπως οι καβαλάρηδες και η χάραξη, ή την κόλλα που βάζει ο άλλος στα καμάρια, ή το τάδε ξύλο απ’ τον τάδε προμηθευτή, ή δεν ξέρω τι άλλο… Πάντως είμαι σίγουρος πως κάποιοι ξέρουν την σωστή συνταγή γιαυτό και υπάρχουν τα μεγάλα ονόματα στην οργανοποιία με τον αναγνωρίσιμο και καλό ήχο, ο Βάρλας, ο Καρβούνης, ο Κλεφτογιάννης κλπ… Και ίσως τελικά αυτή είναι και η διαφορά του επαγγελματία απ’ τον ερασιτέχνη, εγώ ο φουκαράς που περνάω την ώρα μου στον ελεύθερο χρόνο μου, πόσα όργανα να φτιάξω μέχρι να μάθω; Ένα, δυο, τρία; Δεν φτάνουν…
Μην ξεχνάμε και την ικανότητα και τις δεξιότητες του κάθε οργανοποιού (και όχι μόνο).
Κάπου είχα διαβάσει την ωραία φράση “Είναι άλλο να γνωρίζεις πως παίζεται ένα βιολί και άλλο να μπορείς να παίξεις ο ίδιος”. Και προσθέτω εγώ: Δεν πα να κοιτάς τον Καβάκο με τις ώρες και να σου εξηγεί κιόλας το τι ακριβώς κάνει (και όλα του τα “μυστικά” μαζί), είναι τελείως απίθανο μόνο με αυτό να γίνεις καλός βιολιστής. Θέλει ειδικές δεξιότητες, άπειρη μελέτη, θέληση, πίστη, απομονωτισμό κτλ κτλ, για να φτάσει κανείς σε κάποιο επίπεδο.
Ο Φρονιμόπουλος αναφέρεται συχνά σε μια σχετική απάντηση διάσημου παλαιού οργανοποιού “Τα μυστικά μου κρύβονται μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη του δεξιού μου χεριού”. Εννοώντας προφανώς την προσωπική του αίσθηση από την αφή των υλικών.
Ο Μιχάλης Μουντάκης μου έχε πεί ότι ο πατέρας του όταν επρόκειτο να δαλέξει το καπάκι για κάποιο όργανο έμπαινε σε μια διαδικασία εσωστρέφειας και περισυλλογής, χαϊδεύοντας, πιέζοντας, λυγίζοντας κτλ διάφορα διαθέσιμα καπάκια μέχρι να επιλέξει το κατάλληλο για το συγκεκριμένο όργανο. Και απορούσαν οι γυιοί του γιατί χάνει τόσο χρόνο σε μια τέτοια διαδικασία. Φαίνεται ότι η αίσθηση του αγγίγματος των ξύλων ήταν και γι αυτόν κάποιο “μυστικό”. Πως όμως να μεταδώσει με λόγια αυτή την αίσθηση, ώστε να περάσει ως γνώση στην επόμενη γενιά; Είναι σαν να προσπαθείς να μεταδώσεις σε ένα τυφλό πως είναι να βλέπεις το κίτρινο χρώμα (ή το κόκκινο ή το μπλέ κτλ). Η γνώση μεταδίδεται. Η εμπειρία πολύ δυσκολότερα.
Καλησπέρα σας κύριοι.
Δεν είμαι ειδικός επί του θέματος ωστόσο νομίζω ότι η απάντηση κρύβεται στο “try & error”. Δοκιμάζεις υλικά, αποστάσεις, κόλλες κλπ και ελέγχεις το ακουστικό αποτέλεσμα.
Θυμάμαι πριν καμιά 30αριά χρόνια όταν αγόρασα την πρώτη κιθάρα μου προς 4.000 δρχ, μια άθλια κατασκευή που ωστόσο με συντρόφευσε πολλές πολλές ώρες της εφηβίας μου, με ένα αρχικά άθλιο ήχο. Ωστόσο άρχισα να γεμίζω σημεία του σκάφους της με διάφορα χαρτιά, σκληρά, μαλακά, εφημερίδες και κατάφερα στο τέλος να επιτύχω ένα ανεκτό ήχο… με την μέθοδο (try & error)…
Για την ιστορία, την έχω ακόμα την κιθάρα, σκεβρωμένη πια… την οποία ωστόσο την έχω στολισμένη σε περίοπτη θέση μεταξύ μιας φανταχτερής ηλεκτρακουστικής, μιας μαύρης ηλεκτρικής και ένός τετράχορδου μπουζουκιού… Οι παλιές αγάπες δεν ξεχνιούνται
καλησπέρα και από μένα φίλοι μου.Το κυριότερο πράγμα σε έναν οργανοποιό η σε κάποιού που θέλει να ασχοληθεί,το μυστικό εινε ένα να δόσεις την ψύχη σου σε αυτό που κανίς και την αγάπη σου, τα άλλα έρχονται σιγά σιγά μετά από πολύ δουλεία και κόπο. Έχοντας κατασκευάσει τρίχορδα και τετράχορδα μπουζούκια το κάθε ένα που έκανα μου έβγαζε και από κάτι,το παραπάνω από αυτά που ξερουμαι. Στο τέλος κατέληξα ότι καταθέτοντας την ψυχή μου στο κάθε ένα όργανο και την αγάπη μου, έβγαζα φοβερά αποτελεσματα.και αυτό που σε κανί να νιώθεις καθώς παίζει κάποιος το όργανο που έκανες εινε η ανταμείβει σου . Αυτό ξεχωριζη τούς οργανοποιουσ γιατί το κάνεις για σένα με αγάπη και όχι για τα λεφτά για να αφήσουμε τουλάχιστον κάτι σε αυτών το τόπο μέχρι να πεθάνουμε και μετά να ακούμε τής πενιές τον οργάνων μας και να χαιρόμαστε για τον κόπο και τής θυσίες που κάναμε για να τα φτιάξουμε ευχαριστώ.
Φυσικά και όλοι έχετε δίκιο.Κατ΄αρχήν για να ξεκινήσεις θέλει μεράκι,ψυχή και αγάπη.Σίγουρα χρειάζεται ικανότητα,δεξιότητες,-αν δεν τις έχεις έμφυτες,θα πρέπει να τις καλλιεργήσεις - ,σίγουρα θέλει εσωστρέφεια και περισυλλογή την ώρα της εργασίας,και καλές είναι οι δοκιμές σε υλικά και τεχνικές,και η σκληρή και επίμονη,και επίπονη εργασία,και σαφώς το όργανο έχει μαραγκοδουλειά,ΟΧΙ ΟΜΩΣ ΜΟΝΟΝ ΑΥΤΗ.Αλλιώς ο κάθε μαραγκός διαβάζοντας και λίγο από το ίντερνετ,και παίρνοντας την πληροφορία,θα γινόταν οργανοποιός.Άλλο όμως πληροφορία,άλλο γνώση,και άλλο εφαρμοσμένη γνώση,δηλαδή εμπειρία.Φτιάχνοντας δύο τρία καλά όργανα,δεν κατατάσεσαι στην σειρά των οργανοποιών πρώτης τάξης.Στον γερό Ζοζέφ πήγαινε κάποιος επίδοξος οργανοποιός,και του έδειχνε , ότι καινούργιο όργανο είχε φτιάξει.Φυσικά δεν ήταν της ίδιας αξίας με τα όργανα του μάστορα.Κάποια φορά λοιπόν του πήγε ένα όργανο εξαιρετικά πετυχημένο.Το παραδέχτηκε και ο παππούς.Άρχισε λοιπόν τους κομπασμούς,ότι πλέον “έμαθε”.Και η απάντηση του γέροντα.“Αυτό είναι πολύ καλό.Όμοιο μπορείς να ξαναφτιάξεις”;
Συνοψίζοντας θα έλεγα ότι μυστικά έχει ο κάθε μάστορας,αλλά τα έχει για τον εαυτό του.Το αστείο είναι ότι πάρα πολλά από αυτά τα θεωρούμενα μυστικά,για άλλους μαστόρους δεν είναι μυστικά ,και για άλλους είναι.Ρωτώντας και δουλεύοντας με χέρια και νου πας στην πόλη.Αλλά θέλει χρόνο αυτή η ιστορία,δεν γίνεται άμεσα.
Καλησπερα σας!!
Το 2009 που ξεκινησα να ασχολουμαι με την κατασκευη ζητησα απο εναν οργανοποιο να μου δειξει μερικα πραγματα για να ξεκινησω! Η απαντηση του ηταν πηγαινε στο παζαρι και παρε ενα παλιο φτηνο μπουζουκι! Ανοιξε το καπακι δες πως ειναι και ξεκινα να φτιαχνεις!!!
Ετσι ξεκινησα και εγω μου ειπε!!
Πολλες φορες που εφτιαχνα ενα οργανο μελετουσα τα δικα μου μπουζουκια
που ειχα απο παλια και επαιρνα βοηθεια!!!
Ευτυχως για μενα βρεθηκε ο καταλληλος ανθρωπος και με εβαλε στα μονοπατια της τεχνης!
Τεραστια βοηθεια ειναι το ιντερνετ που χωρις αυτο θα ηξερα το 30% απο αυτα τα λιγα που ξερω!
Και εννοω και τους ανθρωπους που εχω γνωρισει μεσα απο αυτο το μεσο και με βοηθησαν!!
Οποιονδηποτε οργανοποιο και αν ρωτησα με mail ολοι μου απαντησαν με διαθεση καλη!!
Οποτε το παρελθον εχει περασει που κανεις δεν μιλαγε! Τωρα ειναι ευκολα τα πραγματα
αρκει να εχεις παθος και αγαπη για αυτο που κανεις!!
Εχω βοηθηθει και εχω παρει τρομερες ιδεες απλα κοιτωντας διαφορες φωτο και sites οργανοποιων!!
Kυριε Δημήτρη δυστυχώς όταν ξεκίνησα ευρισκα ένα μεγάλο τείχος παντού και ευτυχώς βρέθηκε και για μένα ο κατάλληλος άνθρωπος και μου άνοιξε τον δρόμο για αυτό το λόγω θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε αυτούς που βοηθάνε κάποιους που έχουν το μεράκι και επίσης το δάσκαλο που μου δίδαξε την οργανοποιία και είναι ένας απο τούς πιο παλιούς στο χώρο Πάντως μπράβο σας για τα φώτα που δίνετε σε πόλους μέσο του ίντερνετ να σαι καλά ευχαριστώ και να βγαίνουν όργανα που θα αφήσουν την ιστορία μας.
— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 23:33 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 23:00 —
[video=youtube_share;P6eiZ2hUUuI]http://youtu.be/P6eiZ2hUUuI[/video]