Εμένα φίλε μου για διακοσμητικό μου φαίνεται. Δεν βλέπω το που θα έμπαινε καβαλάρης (στο “καπάκι” ή στο καράολο), για να πατήσει κάποια χορδή. Από την άλλη αν ήταν όργανο φαίνεται ότι θα ήταν μονόχορδο και δεν ξέρω σε τι θα εξυπηρετούσε με βάση και το μέγεθός του μια και το συγκρίνω με το χέρι στην φωτογραφία.
Αλλά να σου πω την αλήθεια δεν έχω ξαναδεί και κάτι παρόμοιο οπότε πραγματικά δεν ξέρω.
Μάλλον πρόκειται για Σέρβικο Gusle ή κάποιο άλλο τοξωτό μονόχορδο της περιοχής. Είναι όργανο το οποίο συνήθως συνοδεύει εμμελείς απαγγελίες επικής ποίησης και το βρίσκεις και σε Αλβανόφωνες περιοχές αλλα και στη Βουλγαρία,με άλλα ονόματα.
@alk Σ’ευχαριστώ πολύ!! Πραγματικά δείχνει να είναι σαν Gusle μ’ένα google search που έκανα με την αναφορά σου. Και πάλι χίλια ευχαριστώ!!
Υπάρχει και αναφορά στο παραπάνω άρθρο.
Γκούσλε είναι. Η τρύπα για ένα μοναδικό κλειδί είναι μια μάλλον σπάνια ιδιαιτερότητα (δεν υπάρχουν πολλά μονόχορδα όργανα, το γκούσλε όμως είναι). Ο καβαλάρης απλά ακουμπιέται σε κάποιο σημείο της μεμβράνης-καπακιού και συγκρατείται εκεί από τη χορδή. Η υπερβολική διακόσμηση για ένα μουσικά τόσο στοιχειώδες όργανο δε μου κάνει εντύπωση, θυμίζει κάτι υπερβολικά περίτεχνες γκλίτσες και ρόκες, φτιαγμένες από ανθρώπους που …είχαν χρόνο! (Και μεράκι.) Η σκαλιστή κοτσίδα στην ταστιέρα, που θα ήταν αντιλειτουργική για ένα συνηθισμένο όργανο, εδώ δεν εμποδίζει γιατί η χορδή πατιέται στον αέρα, όπως και σε κάποια άλλα είδη λύρας (π.χ. γκαντούλκα).
Και βέβαια Gusle είναι. Μπράβο στον Κωνσταντίνο που βρήκε και παρόμοιο όργανο που σχεδόν σε τίποτα δεν διαφέρει από αυτό. Και όπως λέει και ο Περικλής, χρόνο να ΄χεις, να σκαλίζεις χρόνια ολόκληρα, και τον είχαν αυτό το χρόνο!
Αλλά μπορεί κάποιος να μου εξηγήσει, γιατί στο όργανο του παραδείγματος, ο καβαλάρης είναι τοποθετημένος λοξά;
Δεν ξέρω. Η προφανής απάντηση θα ήταν ότι δεν έχει καμία σημασία, αφού η χορδή είναι μία και δε χρειάζεται να έχει κοινή γεωμετρία με καμία άλλη. Αλλά έχω δει λοξούς καβαλάρηδες και σε κάπως παρεμφερή όργανα με περισσότερες χορδές. Δεν μπορώ τώρα να ξαναβρώ τέτοιες εικόνες (παντού είναι ίσιοι οι καβαλάρηδες), πάντως ήταν όργανα τύπου spike fiddle (τοξωτά με ηχείο από καρύδα, ποδαράκι από κάτω, μπράτσο τύπου καρεκλοπόδαρου, μεμβράνη αντί καπάκι, ποικίλος αριθμός χορδών), και νομίζω συγκεκριμένα δίχορδες αιγυπτιακές ραμπάμπες. Παρά την αβεβαιότητά μου, ωστόσο είμαι αρκετά σίγουρος ότι το έχω δει πάνω από μία φορά.
Δεν μπορώ να φανταστώ να έχει κάποια λογική (αν και ποτέ δεν ξέρεις), ίσως απλώς δεν τους ενοχλεί αφού τα όργανα είναι άταστα και βρίσκουν τη νότα κατευθείαν με το αφτί και όχι σημαδεύοντας οπτικά συγκεκριμένο σημείο της χορδής (οπότε, ακόμη κι αν οι αποστάσεις είναι ελαφρώς διαφορετικές ανάμεσα στις δύο χορδές, δεν έχουν πρόβλημα).
Περίεργο σίγουρα.
Χαίρομαι που βρέθηκε τι όργανο είναι και τελικά έμαθα και κάτι καινούριο.
Παρατήρησα όμως ότι υπάρχει μια διαφορά σε σχέση με τα άλλα gusle που είδα στις φωτογραφίες και στο βίντεο.
Η τρύπα για το κλειδί στο όργανο του Κωνσταντίνου είναι στο ένθετο καράολο που προσαρμόζει σε ένα ξύλινο πείρο στο μπράτσο. Σε όλα όσα είδα ψάχνοντας, το κλειδί μπαίνει σε τρύπα που γίνεται στο μπράτσο, και αυτό είναι λογικό λόγω σταθερότητας και αντοχής.
Μάλλον έχει να κάνει με το ότι είναι λαϊκό όργανο και ο καθένας το έφτιαχνε όπως νόμιζε.
Ο λοξός καβαλάρης είναι πολύ συνηθισμένος σε φωτό. Ίσως βοηθάει στον ήχο κάνοντας ό,τι και το λοξό καμάρι;
Εδώ ένα από το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης, καταχωρημένο ως <<μουσικό όργανο>>, του 1955, από την… Σιέρα Λεόνε;
αυτό το άρθρο του Νίκου Πολίτη θα το βρείτε εδώ παρακάτω.