Κρητική λύρα με 19 χορδές είναι αυτή ;;;;; ( !!! )
Αυτή η λύρα είναι επινόηση του Ρος Ντέιλι, που την υλοποίησε αρχικά μαζί με τον (Νίκο…?) Μπρα αλλά τελικά με τον Στέλιο Πετράκη (οργανοποιοί). Βασικά τρεις είναι οι χορδές, όλες οι υπόλοιπες είναι συμπαθητικές και ο αριθμός τους μπορεί να ποικίλλει.
Είναι υβρίδιο από διάφορα είδη λύρας. Το σχήμα στηρίζεται στην παλιά, προ Σταγάκη, κρητική λύρα. Το κούρδισμα των βασικών χορδών είναι σαν της σύγχρονης κρητικής. Οι συμπαθητικές προέρχονται από τη βουλγάρικη γκαντούλκα, αλλά και από διάφορα όργανα άλλων ειδών από Ινδίες, Αφγανιστάν κλπ. που παίζει ο Ρος. Το δοξάρι είναι της πολίτικης λύρας. Από την πολίτικη προέρχεται και το κόνσεπτ των πολύ μακριών κλειδιών που εξέχουν προς τα πίσω, στηρίζουν τη λύρα στον ώμο του παίχτη, κι έτσι τον διευκολύνουν να παίζει στις ψηλές θέσεις, αφού το αριστερό του απαλλάσσεται από την επιπλέον δουλειά να κρατάει και να στηρίζει το όργανο.
Ο Ρος σπούδασε διάφορα όργανα από διάφορους ανατολικούς, εν ευρεία εννοία, πολιτισμούς, άλλα λαϊκά και άλλα λόγϊα. Το καθένα τους το έμαθε πάνω στο κανονικό του ρεπερτόριο. Ο ίδιος όμως παίζει δική του πρωτότυπη μουσική, που δεν είναι ούτε κρητική, ούτε τούρκικη, ούτε αφγάνικη, είναι όμως η μουσική κάποιου που στις αποσκευές του κουβαλάει στοιχεία από όλα αυτά. Έτσι, κάποια στιγμή σκέφτηκε ότι για τη μουσική του θα ήθελε μια λύρα με ορισμένα χαρακτηριστικά, που κανονικά δε βρίσκονται συγκεντρωμένα σε καμία υπάρχουσα λύρα. Ο ίδιος σκέφτηκε τι θα ήθελε να έχει η λύρα του, και οι δύο οργανοποιοί βρήκαν πώς μπορεί να γίνει αυτό στην πράξη. Στη συνέχεια, ο Ρος βρήκε και πώς να παίζεται!
Το όργανο βρήκε απήχηση και άρχισαν να το παίζουν κι άλλοι. Ως επί το πλείστον, μουσικοί που ήδη έπαιζαν κρητική λύρα, π.χ. ο ίδιος ο Πετράκης. Έτσι σήμερα έχει φτάσει να είναι ένα σχετικά συνηθισμένο όργανο (όχι άγνωστο τέλος πάντων) στην Ελλάδα. Δεξιοτέχνις του οργάνου, που να ξεκίνησε κατευθείαν σ’ αυτό και όχι σε άλλη λύρα, είναι η Κέλλυ Θωμά.
Edit:
Δικό της είναι, όπως διαβάζω στο ΥΤ, το κομμάτι.
2 «Μου αρέσει»
Είναι σίγουρο αυτό βρε Περικλή; Εγώ θυμάμαι την Κέλλυ Θωμά στο Χουδέτσι, να παίζει λύρα. Έτσι, σκέτα. Αν το όργανο που έβλεπα να κρατάει ήταν αυτό, θα μου είχε εντυπωθεί η εικόνα, όμως εγώ θυμάμαι απλά, λύρα. Κρητική λύρα, χωρίς συμπαθητικές. Πότε περίπου κατασκευάστηκε αυτό το όργανο, ξέρουμε;
1 «Μου αρέσει»
Να πω την αλήθεια δεν έχω παρακολουθήσει όλη της την πορεία από το μηδέν. Μεταφέρω την πληροφορία όπως τη θυμάμαι από μια συνέντευξη του Ρος, ή μήπως του Στέλιου (;), απ’ όπου και οι πληροφορίες για την ιστορία της δημιουργίας του οργάνου. Η «ετυμολόγηση» των στοιχείων του οργάνου (αυτό βουλγάρικο, το άλλο κρητικό…) είναι δική μου.
Φαντάζομαι ότι πρέπει να μετράει χοντρά-χοντρά καμιά 30ριά χρόνια.
Παρεμπιπτόντως, θα άξιζε τον κόπο και ο Χάρης και οποιοσδήποτε άλλος να δει πώς τα λέει όλα αυτά ο ίδιος ο Ρος. Ο λόγος και η σκέψη του είναι εντελώς απελευθερωμένα από οποιαδήποτε εμμονή με εθνικές ή άλλες κτητικότητες, αυθεντικά vs νόθα, κλπ. Πρόχειρο λινκ δεν έχω, απλώς αφήνω εδώ την ιδέα να βρίσκεται.
2 «Μου αρέσει»
ε εντάξει όλες οι λύρες του νυχιού κάπως ίδια τεχνική έχουν απλά στη συγκεκριμένη κουρδίζεις και κάνα τέταρτο
1 «Μου αρέσει»
… και πού να δεις, στο περσικό σαντούρι πόσες ώρες κουρδίζεις! (για να μη μιλήσουμε για άρπα…)
1 «Μου αρέσει»
Δεν κουρδίζεις όλη την ώρα όμως. Οι συμπαθητικές δεν πιάνονται, ούτε από δάχτυλο ούτε από δοξάρι, οπότε το κρατάνε το κούρδισμα.
Έχουν δε κλειδιά τύπου κανονακιού, και κουρδίζονται με το μεγάλο κλειδόσχημο κουρδιστήρι.
1 «Μου αρέσει»
Δεν τις “πιανει” ο καιρός όπως τις κλασικές χορδές?
Απορία που θα ρωτήσω και τον Μαστροπαναγιωτη.
1 «Μου αρέσει»
Τις πιάνει λιγότερο. Γιατί δε παίζονται, άρα ξεκουρδίζονται λιγότερο συχνά και πολύ λιγότερο!
2 «Μου αρέσει»
εξαρτάται πόσο ψείρας είσαι. Τις πιάνει αλλα συγχωρούν μέχρι 1 σημείο.
1 «Μου αρέσει»
Νομίζω ότι και ξεκούρδιστες να είναι, δε χαλά ο κόσμος. Η συμπαθητική ηχεί όταν ακούσει τη νότα της (ή κάποιαν αρμονική της) από την κύρια χορδή. Αν είναι ξεκούρδιστη δε θα την ακούσει, οπότε πολύ απλά δε θα ηχήσει. Όχι πως είναι λύση αυτή, αλλά σε μια περίπτωση ανάγκης τέλος πάντων παίζεις.
(Ή μήπως ηχεί και όταν ακούσει στο περίπου τη νότα της; Τότε αλλάζει το πράγμα.)
1 «Μου αρέσει»
η συμπαθητική δημιουργεί μια ιεραρχία στις νότες.Δηλαδή οι νότες τους, παιγμένες ακούγονται πιο ζουμερες απο τις γύρω τους, που δεν έχουν συμπαθητική πάνω τους. Για αυτό και με κουράζουν λίγο.
Ο Αλέκος πάντως έπαιζε με 3-4 στην Πολίτικη, σε ενα του όργανο…
1 «Μου αρέσει»
Με 19 συμπαθητικές προφανώς καλύπτεται κάθε πιθανή νότα, οπότε δεν υπάρχει αυτή η ιεραρχία. Όλες οι νότες συνοδεύονται από συμπαθητική.
1 «Μου αρέσει»
Δεν έχω μεγάλη εμπειρία αλλα αν πχ κάνεις κανονικό ουσάκ, θα πέσεις μεταξυ 2 συμπαθητικών και η κάθε μια θα σε τραβάει αλλού.Κάτι τέτοιο εννοω
1 «Μου αρέσει»
Τις ακριανες χορδές , που δεν ακουμπούν πάνω στο μανίκι , πως τις παίζει ;
Χάρη, αυτές είναι συμπαθητικές χορδές, έτσι λέγονται, γιατί «συμπάσχουν» με την παιζόμενη χορδή και δονούνται και αυτές, χωρίς να είναι ανάγκη να τις ακουμπάει το δοξάρι.
Δεν το ξερα … Ευχαριστώ για την πληροφορία ! 
2 «Μου αρέσει»
Πάντως είναι στα προηγούμενα μηνύματα.
Σε τρεις μόνο παίζει, όπως σε μια κρητική λύρα. Οι υπόλοιπες, όσο κι αν δεν το φανταζόμαστε με το μάτι, είναι σε σημεία που το δάχτυλο δεν τις πιάνει ούτε κατά λάθος, και το δοξάρι επίσης.
τα περί συμπαθητικών χορδών στα “τοξοτά” όργανα παγκοσμίως, σε αυτό το PDF
3 «Μου αρέσει»