Η ρε πρώτη νότα της κλίμακας (όταν διδάσκουμε λαϊκή μουσική)

Χαιρετώ όλους,
συνήθως ξεκινούμε από την ΝΤΟ, για να πούμε τις νότες κι αυτό μας παρασέρνει και στις διδακτικές πρακτικές μας. Παρακάτω παραθέτω μια επιχειρηματολογία για να ξεκινούμε από τη ΡΕ όπως την κατέγραψα σε σχετικό group του fb γι’ αυτό και η γλώσσα έχει το δέον χιούμορ. Όμως όλα ισχύουν ως προτεινόμενα επιχειρήματα… οπότε αναμένω γνώμες…

Σας ευχαριστώ!

Το κείμενο έχει ως εξής (αυτούσιο):

Υπάρχουν 20+1 τουλάχιστον λόγοι για να διδάσκουμε και να διαδασκόμαστε μουσική με τις νότες
να ξεκινάνε από τη ΡΕ:
ΡΕ-ΜΙ-ΦΑ-ΣΟΛ-ΛΑ-ΣΙ-ΝΤΟ-ΡΕ
και όχι από τη ΝΤΟ,
(δηλαδή ντο-ρε-μι-φα-σολ-λα-σι-ντο)
όταν διδάσκουμε λαϊκά όργανα και λαϊκή μουσική:

  1. Γιατί όλα τα λαϊκά έγχορδα έχουν μια ανοιχτή χορδή ΡΕ, ώστε να έχουμε ολόκληρη κλίμακα σε μια μόνο χορδή.

  2. Γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των λαϊκών είναι σε τονικότητα ΡΕ ή κάπως σχετικές τονικότητες (ΣΟΛ, ΛΑ, ΦΑ) και όχι σε ΝΤΟ.

  3. Γιατί έτσι κι αλλιώς στα έγχορδα οι χορδές είναι σε νότες μάλλον σχετικές της ΡΕ (ΛΑ, ΣΟΛ, ΜΙ) που «σονάρουν» δυνατά και πλούσια όταν είναι ανοιχτές, δίνοντας τονικό χαρακτήρα στο όργανο, που «προακουστώς» (κατά το «προφανώς») δεν έχει σχέση με το ΝΤΟ…

  4. Γιατί κατά βάθος ΝΤΟ στη συνείδηση του οργανοπαίχτη είναι η 7η νότα της κύριας ΡΕ. Δεν νοείται η ΡΕ σαν 2η της κύριας ΝΤΟ.

  5. Γιατί και οι κεντροευρωπαίοι όταν χρησιμοποίησαν το αλφάβητο, προτιμούσαν να βαφτίσουν τις νότες με τη ΛΑ για πρώτη νότα (A, B, C, D, E, F, G -->> La, Si, Do, Re, Mi, Fa, Sol). H ΛΑ μοιάζει με τη ΡΕ (φτιάχνουν μινόρε κλίμακες και οι δύο) και όχι με τη ΝΤΟ.

  6. Γιατί και με το ελληνικό αλφάβητο, όταν βαφτίστηκαν οι φθόγγοι, με το Α αντιστοιχίστηκε η ΡΕ!

(Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Η -->> πΑ, Βου, Γα, Δι, κΕ, Ζω, νΗ)

  1. Γιατί σʼ αυτή την παράδοση ο «χαρμόσυνος» ήχος ξεκινά από ΡΕ (πΑ) και όχι από ΝΤΟ (νΗ).

  2. Γιατί είναι τόσο έντονη η παρουσία του ΣΙ ύφεση στα λαϊκά ακούσματα γενικά, που αν μη τι άλλο μας παραπέμπει σε κλίμακα ΡΕ (ακόμη και στην τονική μουσική που όταν υπάρχει σι ύφεση έχουμε σκάλα ΡΕ μινόρε ή ΦΑ ματζόρε).

  3. Γιατί και σε άλλες λαϊκές παραδόσεις, πιο πολύ χρησιμοποιείται το ΡΕ και οι σχετικές (ΛΑ, ΣΟΛ, ΜΙ) παρά η ΝΤΟ. Υπάρχουν άραγε πολλά ροκ, μπλουζ και δωδεκάμετρα από ΝΤΟ;

  4. Ειδικά όπου συμμετέχει η κιθάρα σαν λαϊκό όργανο κυρίως έλκει τονικότητες φιλικές της ΡΕ λόγω χορδών (καθώς χορδίζεται: ΜΙ, ΛΑ, ΡΕ, ΣΟΛ, ΣΙ, ΜΙ). Η ίδια η ΡΕ είναι πολύ «κεντρική» ανοιχτή χορδή στην κιθάρα, (για να μην πούμε για το βιολί, το ούτι, το μαντολίνο…)

  5. Γιατί είναι καλύτερο - π.χ. στις φλογέρες - να έχουμε το ΝΤΟ σαν «καβάτζα νότα της κλίμακας προς τα κάτω» όταν δεύτερη βασική νότα και συγχορδία του κομματιού μετά τη ΡΕ είναι η ΝΤΟ. Πολλά κομμάτια βασίζονται σʼ αυτό το «τροπικό» ιδίωμα (βλέπε «σαράντα παλικαριά», «συννεφιασμένη κυριακή», «τη υπερμάχω» - σχέση που παρατήρησε και μεγάλος έλληνας συνθέτης).

  6. Γιατί πολλά λαϊκά πνευστά, από μια εύλογη προτίμηση των κατασκευαστών - οργανοπαικτών ξεκινούν από ΡΕ. Εκεί θεωρείται δεδομένο…

  7. Γιατί κάνει ευκολότερα μνημοτεχνικό λογοπαίγνιο: Ρε! μη φας σόλα «sido»*!!! (Εντάξει αυτό δεν είναι δυνατό επιχείρημα, αλλά μην ξεχνάμε ότι του έπεσε να είναι στη δέκατη τρίτη θέση!!!) * sido: φανταστική μάρκα για σόλες.

  8. Γιατί, ακόμη και από τύχη, στο πεντάγραμμο (με κλειδί του ΣΟΛ) θα βολεύει που δεν θα αναγκαζόμαστε να μαθαίνουμε στα παιδιά τη βοηθητική γραμμή (που χρειάζεται η ΝΤΟ) από το πρώτο μάθημα! Άντε μετά να εξηγήσεις ότι η βοηθητική γραμμή είναι ξεχωριστή γραμμή και δεν είναι για πάντα κολλημένη στις ΝΤΟ!!!

  9. Γιατί πριν τη μεταφώνηση (Δημοτικό) τα παιδιά κινούνται ευκολότερα στο τετράχορδο ΡΕ-ΜΙ-ΦΑ-ΣΟΛ, το Ντο τους αποσυντονίζει, ιδίως στις μικτές χορωδίες (που σχεδόν πάντα τέτοιες έχουμε).

  10. Γιατί είναι ευκολότερο να ξεκινήσουμε να μαθαίνουμε ένα λαϊκό έγχορδο χωρίς τις δυσκολίες του ΝΤΟ και να το προσθέσουμε αργότερα στις νότες που μαθαίνουμε σε «άλλες» χορδές.

  11. Γιατί είναι περιττό από τα πρώτα μαθήματα του εγχόρδου να ψάχνουμε για ξεκίνημα τη ΝΤΟ στην από πάνω χορδή, ειδικά στα μπουζούκια, μπαγλαμάδες, τζουράδες… Δυσκολεύουμε τα παιδιά χωρίς λόγο.

  12. Γιατί αν διδάσκουμε πράγματα που κάνουν «κλικ» στον μαθητή σε κάθε τους λεπτομέρεια (αφού συμβούν όλα τα προηγούμενα) κερδίζουμε τη συναρπαστική ατμόσφαιρα της μάθησης. Αν επιμένουμε σε κάτι που φαίνεται ότι δεν έχει νόημα, αλλά προέρχεται από μια αόριστη αυθεντία, χάνουμε το παιχνίδι χωρίς να καταλάβουμε γιατί!

  13. Γιατί στον ήχο η πράξη προηγείται της θεωρίας, ιδίως όταν η δεύτερη πασχίζει να βοηθήσει την πρώτη.

  14. Γιατί σε ένα περιβάλλον που καταστρέφεται από τις κάθε λογής σπατάλες μας, θα μπορούσε να υπάρχει μια «οικολογία της εκπαίδευσης» σύμφωνα με την οποία (επιλέγοντας το ΡΕ) κάνουμε τεράστια οικονομία σε ενέργεια από λέξεις, εξηγήσεις, παρτιτούρες, ασκήσεις, δακτυλοθεσίες, κακόηχες ασκήσεις τεχνικής, ασκήσεις πέννας, ακατανόητη για τον μαθητή επιμονή του δασκάλου, εκεί από το πρώτο μάθημα θα μπορούσαμε να μαθαίνουμε τραγούδια!!!

  15. Γιατί όλα αυτά τεκμηριώνονται από τις έρευνες, δεν γράφονται πρώτη φορά, είναι δημοσιευμένα κ.λπ. κ.λπ. αλλά εδώ πρόκειται για ένα μια διαδικτυακή δραστηριότητα… Άσε που ίσως μου φανούν χρήσιμα στο μάθημά!!!

2 «Μου αρέσει»

Καλώς ήρθες φίλε :088:

Σωστός.
Και καλωσήρθες.

γουελκαμ κι απο μενα~!!!

Organotopia, καλώς ήρθες στο φόρουμ! Ο Χαράλαμπος Παγιάτης είχε καθιερώσει τη ρε ως τονική στο βιβλίο του «οι λαϊκοί δρόμοι», ήδη από το 1987. Δεν έβαλε το μυαλό του κάτω να σκεφτεί μέχρι και είκοσι και παραπάνω επιπλέον λόγους να το δικαιολογήσει αυτό, ένας και μόνος του έφτανε: το μπουζούκι (τρίχορδο ή τετράχορδο) έχει τη ρε στο καντίνι και αυτό έχει σημασία. Όλα τα υπόλοιπα, λυπάμαι που θα σε απογοητεύσω, είναι εκ περισσού.

Σε ευχαριστώ,

η ανάγκη αναφοράς στους περισσότερους λόγους, προέκυψε επειδή, όπως θα είδες, το ΡΕ προκύπτει ακόμα κι όταν δεν υπάρχει το μπουζούκι που λες! Τα παιδιά στο σχολείο για παράδειγμα είναι ένα ζήτημα, η φλογέρα ένα άλλο, κι αυτά δεν έχουν σχέση καν μεταξύ τους. Για να μην πούμε για τα άλλα πολλά και ετερόκλητα όργανα.

Σε ευχαριστώ, λοιπόν και επαυξάνω, ρωτώντας, κατά κάποιο τρόπο:
Δεν είναι ένα ζήτημα σημαντικό που αξίζει να το αξιοποιήσουμε περαιτέρω, εμείς που, για κάποιο λόγο, είχαμε την τύχη να το βιώσουμε στο μπουζούκι;

Αυτό που αναφέρω για μια «οικολογία της εκπαίδευσης» δεν είναι τόσο ευφυολόγημα!
Πιστεύω ότι έχουμε να κερδίσουμε πολλά από την διεύρυνση αυτή και να έχουμε θεαματικά αποτελέσματα από ένα τέτοιο σύστημα εκπαίδευσης…

θεωρώ την υπόθεση “ρε” μια από τις μεγαλύτερες κατάρες του μπουζουκιού και της λαϊκής μουσικής (κάτι αντίστοιχο συμβαίνει στην κιθάρα με το Λα μινόρε και τους αρχάριους κιθαρίστες, επειδή είναι μια “εύκολη θέση”)… Φαινομενικά είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον (και ωραίο) να μάθεις να παίζεις με ανοιχτές, όμως σε επίπεδο παιδαγωγικό θεωρώ έως και υπερβολή την εμμονή στον τόνο του ρε.
Προσωπικά, μόλις άρχισα να παίζω όλα τα κομμάτια που ξέρω από όλες τις τονικότητες, τότε άρχισα να καταλαβαίνω πολλά για το μπουζούκι, για την μουσική γενικά, το χρώμα της.

21. Γιατί όλα αυτά τεκμηριώνονται από τις έρευνες, δεν γράφονται πρώτη φορά, είναι δημοσιευμένα κ.λπ. κ.λπ. αλλά εδώ πρόκειται για ένα μια διαδικτυακή δραστηριότητα…

Φίλε organotopia θα ήθελα να μας αναφέρεις και τις έρευνες και τις πηγές, με ενδιαφέρει το θέμα !

Δυναμική είσοδος στο φόρουμ. Καλώς όρισες και από εμένα organotopia. Όσο για την άποψή μου για το θέμα, το ψευδώνυμό μου πιστεύω τα λέει όλα !!!

Σε ευχαριστώ babis,

Είναι προφανές ότι μόλις παραθέσω τις πηγές θα προκύψει το ίδιο περιεκτικό (πιστεύω) κείμενο των 20 σημείων έτοιμο για συνέδριο ρεμπετολογίας!!! Η παραίνεσή σου με εμπνέει!
Αμήν.

Σε παρακαλώ όμως - και ελπίζω το ίδιο να νοιώθουν όλοι - να μας μιλήσεις με τα δικά σου «σημεία» για τον πλούτο που σου έδειξαν οι πολλές τονικότητες. Φαντάζομαι θα δώσεις τότε σε κείμενο κάτι από το βίωμα όλων μας, όπως είναι πολύ όμορφο να γίνεται στα φόρουμ και μας βοηθάει να πηγαίνουμε παρακάτω.

Είμαι σίγουρος ότι είδες πως δεν υποστηρίζω γενικά τις «ανοιχτές χορδές», απλά το πρακτικό ζήτημα ότι «έλκουν» κάποιες συνήθειες και προτιμήσεις μας. Ελπίζω, επίσης να φαίνεται επίσης ότι δεν εμμένω στη ρε, η πραγματικότητα μάλλον μου το υποβάλλει ως πρακτικό ζήτημα και ανάγκη. (Αν κουρδίσω σε άλλα χέρτζ θα έχω «πρακτικό» πρόβλημα κι ας λέω ότι είμαι στη ΡΕ).

Και μια ιδέα: ας συζητήσουμε ποια συγχορδία έλκει η Κιθάρα γιατί έχω την εντύπωση ότι τραβάει αρκετά τη ΜΙ (μινόρε). Κάτι η «ρομάντζα» του Ανώνυμου, κάτι το «Τίποτα άλλο δεν έχει σημασία» των «Μεταλλικών», κάτι το «Τσιγάρο» του Κότσιρα κάτι τα μπλούζ, ίσως κάτι ο αείμνηστος Κατσαρός, αλλά και κάτι που το Μι είναι η 5η τη του Λα που αναφέρεις κι εσύ…

Πρακτικά αυτό γίνεται;
διδάσκουμε στα παιδιά βασιζόμενοι στη ΡΕ, ή ακολουθούμε τις νότες από ΝΤΟ επειδή χρησιμοποιούμε το πεντάγραμμο;
Αναφέρομαι ξεκάθαρα στην εκπαίδευση, επειδή είναι ένα ζήτημα που αντιμετώπισα και θα αντιμετωπίσω…