Γιά να δούμε αν μπορεί να γίνει δουλειά με γραπτό λόγο…
Παρατήρησα ένα λάθος που κατά τη γνώμη μου οφείλεται σ’ αυτό: κακή κατανόηση του ρυθμού. Είναι ένα σημείο όπου, αν επιπλέον κάνεις και κάτι λάθος ως προς τη στάση, την κίνηση, το κράτημα, τη φορά της πενιάς κλπ., δε θα μπορέσω να βοηθήσω, ωστόσο, ακόμη κι αν όλα αυτά διορθωθούν, το λάθος θα παραμείνει. Για να φύγει το λάθος πρέπει να ξεκαθαρίσεις στον νου σου το σωστό.
Πρόκειται για τις τρεις πρώτες νότες στο Πολίτικο χασάπικο. Μι-Μι-Μι. Όπως αρχίζεις το κομμάτι δεν ακούγεται κάτι ιδιαίτερα άρρυθμο, όταν όμως τελειώνει το πρώτο θέμα και στο καπάκι ξαναρχίζει, εκεί τα τρία μι είναι σε λάθος στιγμή και πετάνε όλο το κομμάτι έξω από τον ρυθμό.
Πρόσεξε τι γίνεται εδώ:
Το κομμάτι αρχίζει με ελλιπές μέτρο. Ελλιπές μέτρο σημαίνει ότι, ενώ κανονικά το χασάπικο είναι «εν, δυο, εν, δυο…», το πρώτο μέτρο είναι λειψό. Αρχίζει κατευθείαν στο «δυο». Το πρώτο από τα τρία μι σκάει ακριβώς πάνω στο «δυο», και η τέταρτη νότα (ρε# στο «μι-μι-μι-ρε#-μι-ντο») πάνω στο «εν» του επόμενου μέτρου. Άρα αυτό το ρε# είναι η πρώτη τονισμένη νότα.
Το θέμα συνεχίζεται και ολοκληρώνεται, αλλά ο συνθέτης χρωστάει μισό μέτρο. Μας το επιστρέφει στο τέλος του θέματος: το κλείσιμο είναι Μι-Λα (μι στην μπουργάνα, λα μεσαία ανοιχτή). Το Μι είναι στο «δυο» του προηγούμενου μέτρου, και το Λα, η τελευταία νότα, είναι στο «εν» του επόμενου. Αυτό το επόμενο λοιπόν είναι το μισό μέτρο που μας έλειπε από την αρχή. Παίζεις «εν» κι έχεις τελειώσει το θέμα! Στο «δυο» (εδώ είναι που φαίνεται ότι το ‘χεις καταλάβει λάθος) βρίσκεσαι ήδη στην επόμενη φράση, που είναι η αρχή της επανάληψης, δηλαδή ξανά το Μι-Μι-Μι (περίπου 0:40’').
Το λάθος που κάνεις είναι το εξής: παίζεις το μι-μι-μι σαν να ήταν στο «εν», παραβλέποντας ότι η προηγούμενη νότα (το καταληκτικό Λα) ήταν ήδη στο «εν» και ότι η επόμενη νότα (ρε#) είναι κι αυτή στο «εν» του επόμενου μέτρου, άρα τρως ένα «δυο» και έχεις πολλά συνεχόμενα «εν» που διασαλεύουν τον ρυθμό.
Για να το ξεκαθαρίσεις αυτό στο μυαλό σου, θα πρότεινα:
Άσε το όργανο κάτω. Μέτρα «εν, δυό» ρυθμικά, παίζοντας πενιές στον αέρα, κάτω-πάνω (κάτω στο «εν», πάνω στο «δυο»). Και τραγούδα τη μελωδία με το στόμα, με να-να-να ή λέγοντας τις νότες. Θα πρέπει, μετά από μερικά άδεια μέτρα με «εν, δυο», να μπεις στο ελλιπές, να πεις «εν» και μετά, τη στιγμή που θα έλεγες το «δυο», να αρχίσεις με το μι-μι-μι.
Μην το πας έτσι για όλο το θέμα. Μας ενδιαφέρει μόνο το σημείο με το λάθος. Αν τραγουδάς «μι-μι-μι-ρε-μι-φα» (προφανώς δε θα τραγουδήσεις τη λέξη «δίεση» μαζί με το «ρε»), θα πρέπει το «ρε» να σκάσει μαζί με την κάτω πενιά, και το «φα» στην επόμενη πάνω πενιά. Ακολουθεί μια κάτω πενιά χωρίς νότα, και στην επόμενη πάνω ξαναβάλε το μι-μι-μι και επανάλαβε σαν λούπα αυτή τη σύντομη φρασούλα. Πολλές φορές. Τραγουδάς τις συλλαβές «μιμιμιρέμιφα» και παίζεις αεροπενιές πάνω-κάτω.
Άμα το κάνεις κάμποσες φορές, επόμενη άσκηση: μια λούπα με το κλείσιμο του θέματος και το ξαναξεκίνημά του. Πιάσ’ το από το σημείο που κατεβαίνεις την κλίμακα: μι-φα-μι-ρε-ντο-σι-λα, μι (μπουργάνα) - λα, και μετά πάλι το μιμιμιρέμιφα. Αυτό πάει ως εξής:
Πάλι μετράς μερικές φορές «εν, δυό», παίζοντας αεροπενιές, και κάποια στιγμή, αφού έχεις πει «εν» κι έχεις παίξει αεροπενιά κάτω, στην πενιά πάνω αντί να πεις «δυό» ξεκινάς με το «μι» της κατεβασιάς «μι-φα-μι-ρε-ντο-σι-λα». Σ’ αυτό το «δυο» παίζεις τις δύο πρώτες νότες, μι-φα, στο επόμενο «εν» τις άλλες δύο (μι-ρε), στο «δυο» τις άλλες δύο (ντο-σι), στο επόμενο «εν» το σκέτο λα, στο «δυό» το μπάσο μι, στο άλλο «εν» το καταληκτικό λα, κι έφτασες στο ελλιπές μέτρο: χωρίς διακοπή, αφού είχες κλείσει με «εν», ξαναρχίζεις στο «δυο» με το μι-μι-μι και συνεχίζεις όπως στην πρώτη άσκηση. Θα παίξεις λοιπόν πάλι το μιμιμιρέμιφα, που όπως είπαμε κλείνει στο «εν», μετά ένα «δυο» χωρίς νότα, και στο «δυο» ξαναρχίζει η λούπα.
Για να το κάνεις αυτό με άνεση, απομνημόνευσε τις συλλαβές των νοτών σαν να ήταν λόγια. Αν αυτό σε μπερδεύει, λέγε απλώς νανανα.
Άμα το εμπεδώσεις αυτό, η διάρκεια της κάθε νότας και της κάθε παύσης θα σου έχει αποτυπωθεί στο μυαλό, και μάλιστα όχι σαν σκέτο μηχανικό άκουσμα αλλά με κατανόηση. Τώρα πρέπει από το μυαλό να πάει και στα δάχτυλα. Οπότε, ξεκίνα να το περνάς και στο όργανο. Όχι το κομμάτι, τις δύο λούπες!
Εκεί, αν δεις ότι σκαλώνεις και με άλλα ζητήματα (κράτημα πένας, δαχτυλισμοί κλπ.), θα πρέπει αυτά να μη σε κάνουν να ξεχάσεις τον στόχο. Αυτή τη στιγμή λύνουμε το πρόβλημα του ελλιπούς μέτρου (δηλαδή πώς πάει ρυθμικά το κλείσιμο και το ξαναξεκίνημα της πρώτης φράσης), και κανένα άλλο. Κάθε άλλο πρόβλημα θα περιμένει τη σειρά του.