Καλημέρα σας και Καλή Χρονιά σε όλους.
Μετά απο μεγάλο διάστημα απουσίας απο την όμορφη παρέα του φόρουμ (σε αυτό συνέβαλλε καθοριστικά η νέα μορφή του, που ποτέ δεν “χώνεψα” - αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα συζήτησης), επανέρχομαι με μια απορία, που αφορά το είδος του ξύλου του καπακιού, την ωρίμανση του ήχου και το “μπασάρισμα” που επέρχεται προϊόντος του χρόνου. Σίγουρα έχουν γίνει συζητήσεις επι αυτού αλλά θέλω να γίνω πιο συγκεκριμένος. Πέραν απο τις διαφορές κέδρου - έλατου, πέραν απο την “ωρίμανση” του ήχου που ο καθένας την αντιλαμβάνεται προφανώς με υποκειμενικό τρόπο και πέραν της γενίκευσης οτι τα ελάτινα καπάκια “μπασάρουν”, τί ακριβώς γίνεται με το “μπασάρισμα” του οργάνου ως φαινόμενο; Είναι αναπόφευκτο και μή επιθυμητό; Εξαρτάται απο την κατασκευή και έχει συγκεκριμένη, προδιαγεγραμμένη και πεπερασμένη πορεία με το πέρασμα του χρόνου; Συμβαίνει σε αμφότερα τα ξύλα ή αφορά μόνο στα ελάτινα καπάκια; Υπάρχει δυνατότητα επέμβασης σε ένα όργανο που πλέον στα αυτιά μας ακούγεται με υπερτονισμένες τις μεσαίες - χαμηλές συχνότητες; Ζήτω την κατανόηση σας για τα μαζεμένα ερωτήματα και για την πιθανή ύπαρξη ανάλογου νήματος που μου διαφεύγει. Και πάλι Καλή Χρονιά και Υγεία σε όλους μας!
Έχω ακούσει όργανα που ήταν πιο μπάσα και μου άρεσαν πάρα πολύ. Νομίζω είναι θέμα κατασκευαστή! Αλλά να μας που οι φίλοι με περισσότερη εμπειρία. Γενικά μου αρέσουν πιο πολύ τα πρίμα. Να προτιμήσουμε ένα όργανο με πολύ καλά και ωραία μπάσα ή ένα όργανο με πολύ καλά πρίμα? 
ή μεσαία? Πιο γλυκό ήχο έχουν αυτά με μεσαίες συχνότητες? Με πιο ξύλινο γλυκό ήχο… Τι προτιμά η πλειοψηφία?
Τα ελάτινα καπάκια συνήθως είναι πιο πρίμα από τα κέδρινα. Μάλλον για να το πω πιο σωστά, δύο παρόμοια όργανα με ίδια ξύλα, σχήμα και υλικά αλλά με διαφορετικά καπάκια (το ένα με έλατο και το άλλο με κέδρο) όταν φτιαχτούν ο ήχος που βγάζουν στο μεν με το κέδρο θα είναι πάντα αυτός (μεσαίος προς μπάσος - άντε να ανοίξει λίγο ακόμα) ενώ στο έλατο με το παίξιμο θα ανοίγει και δυναμώνει (πιο πρίμος ήχος εξαρχής).
Υπάρχει ένας τρόπος να φτιαχτεί ο ήχος (μέσω ρύθμισης του καβαλάρη) αλλά μη περιμένεις τεράστια αλλαγή. Μπορεί να γίνει πιο όμορφος, πιο λαμπερός, πιο εσωτερικός ή εξωτερικός, πιο στρογγυλός, όχι όμως πιο πρίμος 
Φίλε alko ευχαριστώ για τις επισημάνσεις για τις οποίες έχουμε συζητήσει αρκετές φορές εδώ στο φόρουμ. Εγώ μένω στην έννοια του “μπασαρίσματος” που επέρχεται - όπως, και αν επέρχεται - με την πάροδο του χρόνου, ασχέτως αν ένα όργανο, ελάτινο ή κέδρινο είναι πολύ ή λιγότερο πρίμο στην αρχή. Θέλω να καταλάβω αν το “μπασάρισμα” συμβαίνει σε όλα τα όργανα ως αναπόφευκτη διαδικασία της ωρίμανσης. Και αφορμή για όλο αυτό είναι ένα όργανο που είχα διαλέξει για φίλο πριν 7-8 χρόνια. Για όσο το κράτησα στα χέρια μου (τους 2-3 πρώτους μήνες απο την κατασκευή του) το εκτίμησα ως ένα εξαιρετικό πρίμο όργανο. Τις προάλλες που το ξανάπιασα στα χέρια μου, μετά απο όλο αυτό το διάστημα, μου φάνηκε εμφανέστατα πιο μπάσο, έχοντας χάσει εκείνη την σπιρτάδα που το χαρακτήριζε στις ψηλές του…Θα μου πείτε οτι μπορεί να υπερβάλω είτε στην αρχική είτε στην πρόσφατη εκτίμηση…Ίσως…Πάντως το όργανο είναι σε άριστη κατάσταση, σχεδόν καθόλου παιγμένο απο τον ενθουσιώδη αλλά…“τεμπέλη” φίλο και όχι “φτηνής” κατασκευής…
Χωρίς να έχω γνώσεις οργανοποιΐας καλό είναι το όργανο να μην κάθεται που λέμε.Από αυτά που έχω ακούσει το όργανο πρέπει να παίζεται για να εξελιχθεί.
Φίλε Λάμπρο, όλα αυτα τα “τεχνικής” φύσεως, περί παιξίματος σε όλη την έκταση της ταστιέρας, συχνού παιξίματος, σωστών επιπέδων υγρασίας, ύψους και πίεσης και πλάτους καβαλάρη κτλ κτλ είναι λίγο πολύ γνωστά. Ακόμα και αν όλα αυτά ως παράγοντες συνυπάρχουν στο βέλτιστο επίπεδο για ενα αρχικά πρίμο όργανο είναι “μοιραίο” τελικά αυτό να “μπασάρει”; Είναι κάποιες ιδιότητες του ξύλου που οδηγούν νομοτελειακά προς τα εκεί;
Αυτό καλό θα ήτανε να στο απαντήσουν πιο έμπειροι ή ακόμα καλύτερα κάποιος οργανοποιός.
Σε παρόμοια ερώτηση που έκανα στον Καφετζοπουλο, μου είπε ότι το σωστό όργανο όπως παίζει εξαρχής έτσι πρέπει να παίζει σε όλη του την ζωή. Μπασαρισματα, μπουμαρισματα, κ.τ.λ. δεν θεωρεί ότι πρέπει να υπάρχουν.
Οπως και το δικό μου.
(Καφετζόπουλος 1996)
καλημέρα κι από μένα, να πω τα δικά μου:
όλα τα καπάκια παραμορφώνονται, λίγο ή πολύ, και άμεσα (μόλις βάλεις χορδές), πθανώς και αργότερα με το βάσανο της μόνιμης πίεσης των χορδών στην πάροδο του χρόνου. Αλλά
όχι, δεν συμβαίνει σε όλα, τουλάχιστον όχι σε βαθμό που να είναι αντιληπτό/ενοχλητικό. Στο εν λόγω μπουζούκι πιθανότατα άλλαξε η γεωμετρία του καπακιού (εγκάρσια καμπύλη ή ακόμα και η διαμήκης τομή ως προς το ύψος του καβαλάρη/ χορδών από τον χορδοκράτη). Γενικά μεγαλύτερη εγκάρσια καμπυλότητα δίνει πιο πρίμο ήχο, όπως και η γωνία που σχηματίζεται από την “εξοδο” των χορδών από καβαλάρη προς χορδοκράτη (“γωνία προσβολής” ή break angle) και οι αλλαγές αυτών των χαρακτηριστικών με τον χρόνο μπορούν να αλλάξουν τον ήχο σημαντικά.
Όλα τα ξύλα/καπάκια παραμορφώνονται λίγο ή πολύ μόλις περαστούν οι χορδές. Προφανώς παίζει ρόλο και το ίδιο το ξύλο (ελαστικότητα), και ο οπλισμός (καμάρια), όπως και το σύνολο όλων αυτών σαν “σύστημα” κολλημένο στο σκάφος. Η εμπειρία του οργανοποιού και οι προτεραιότητές του (άμεση απόκριση ή ωρίμανση σε βάθος χρόνου σε σχέση με την αντοχή) οδηγούν στις ανάλογες αποφάσεις.
Εκτός από τον καβαλάρη που αναφέρθηκε παραπάνω, μπορεί κανείς να επέμβει και με άλλους τρόπους πο δραστικούς (π.χ. κατέβασμα πάχους καπακιού περιμετρικά ή ξήλωμα του μισού καπακιού (από τον καβαλάρη και κάτω που δεν έχει καμάρια), αφαίρεση μιας “σφήνας” από τα χείλη και ξανακόλλημα *). Αλλά είναι πιο σοβαρές επεμβάσεις και δεν είναι εύκολο να αποφασίσει κανείς για την αναγκαιότητά τους, σε τέτοια περίπτωση προφανώς απαιτείται οργανοποιός - και καλύτερα ο ίδιος ο κατασκευαστής αν γίνεται.
(*) δεν ήμουν και “αυτόπτης μάρτυρ” βέβαια, αλλά έχω διαβάσει σε σχετική κουβέντα ότι αυτή ακριβώς την επέμβαση (και “γδάρσιμο” του εσωτερικού του καπακιού) έκανε ο Ζοζέφ για να βελτιώσει τον ήχο σε μπουζούκια μη δικής του κατασκευής. Την έχω δει και με τα μάτια μου (χωρίς “γδάρσιμο”) σε γνωστό οργανοποιό της πόλης τουλάχιστον δύο φορές, και αμφότερα τα μπουζούκια συνήλθαν.
Αλλά είναι λίγο βίαιη επέμβαση για τα γούστα μου, “αν δεν σε πειράζει μην το πειράζεις κι εσύ”, το προτιμώ αυτό και γίνομαι λίγο πιο ανεκτικός.