Δεν υπήρχε. Εκτός αν κατά σύμπτωση υπήρξε σε κάποιον τόπο και εποχή χωρίς αυτό να είναι εις γνώσιν των ευρετών του σημερινού σχολικού ταμπουρά.
Δεν εννοώ την τρύπα μπροστά (αυτή υπήρχε), εννοώ τους βυζαντινής νοοτροπίας μπερντέδες.
1 «Μου αρέσει»
Μα και εγώ στην ουσία μιλάω για σύμπτωση. Είναι κάτι που δεν μπορείς να το αποκλείσεις. Και βέβαια δεν το ξέρανε οι σημερινοί.
Αλλά θεωρώ ότι και λαϊκοί οργανοπαίκτες είχαν γνώσεις βυζαντινής μουσικής. Ήταν τέτοια η πανσπερμία και η ποσότητα των κατοίκων π.χ. στη Κωνσταντινούπολη που θα μπορούσε άνετα να φτιαχτεί ένα τέτοιο όργανο.
Για να καταλάβω: Το «μπουζούκι» ήταν ονομασία ταμπουρά και ταυτόχρονα αποτελούσε ξεχωριστή διαφοροποίησή του; Δηλαδή, υπήρχανε μπουζουκοειδή μπουζούκια, αλλά λέγανε και γενικά διάφορους ταμπουράδες μπουζούκια;
Περικλή, καλό θα ήταν να ανέβαζες μια φωτογραφία του “ταμπουρά” όπως αυτός έχει υιοθετηθεί από τα Μουσικά σχολεία. Ευχαριστώ!
ωραία !
παρε αυτό. Αρχαία Πανδούρα 700πχ.
αλλα και αυτο απο την Μεσσοποταμία ηρθε.
Βρε ολα εισαγωγής ειναι?
1 «Μου αρέσει»
Ναι. Υπάρχουν ξεκάθαρες μαρτυρίες από τα χρόνια γύρω στην Επανάσταση «εκείνος έπαιζε ταμπουρά κι εγώ μπουζούκι», άρα ήταν διαφορετικά όργανα και το μπουζούκι ήταν παλιότερη μορφή του δικού μας μπουζουκιού, αλλά από την άλλη υπάρχουν και βίντεο με τον Φουσταλιέρη να ονομάζει το όργανό του (που είναι ταμπουράς) εναλλάξ “μπουζούκι” και “μπουλγαρί”.
Συνυπογράφω κι εγώ την προτροπή του Λουκά να διαβάσεις το βιβλίο του Σταύρου Κουρούση «Από τον ταμπουρά στο μπουζούκι» (αλλά όχι πρώτη + δεύτερη έκδοση: πρώτος και δεύτερος τόμος της δεύτερης έκδοσης! Μετά τη δεύτερη δεν υπάρχει λόγος να διαβάσεις και την πρώτη, άλλωστε πρέπει να έχει εξαντληθεί.)
Σχολικός ταμπουράς. Όπου βλέπουμε τρεις μπερντέδες μαζεμένους, στα σάζια συνήθως είναι δύο.
3 «Μου αρέσει»
To «μπουζούκι» αρχικά δεν ήταν άλλο όργανο αλλά άλλη κατασκευή που την ίδια δουλειά έκανε. Σήμερα βέβαια «μπουζούκι» λέμε το μπουζούκι όπως είναι σήμερα. Τώρα το πιο κοντινό στον τρίχορδο μακρυμάνικο ταμπουρά προηγούμενων αιώνων (γιατί υπήρχαν και μικροί τρίχορδοι-μπαγλαμάδες, κοντόλαιμοι τρίχορδοι, δίχορδοι, πολύχορδοι συνοδευτικοί) θα ήταν ένας σχολικός ταμπουράς, ή ίσως κι ένα σκέτο σάζι ακόμα (πόσο σίγουρο είναι πως οι Ρωμαίοι για κάποιο λόγο προτιμούσαν την τρύπα οπωσδήποτε στο καπάκι ενώ οι Τούρκοι στο σκάφος;) με λιγότερα διαστήματα (αλλά χωρίς κάποια αυστηρή τυποποίηση), αρματωμένος ανάποδα για τριπλή μουργκάνα ελλείψει δυνατότητας τετραπλής, χωρίς wound χορδές, και παιγμένος ως «μελωδικά δίχορδο» όργανο.
1 «Μου αρέσει»
Και βεβαίως, δεν ξέρω αν το έχει παρατηρήσει κάποιος αλλά το όργανο δεν είναι καμπύλης μορφής, τριγωνικής είναι. Ήταν, φαίνεται, αδύνατη πρακτικά η κατασκευή καμπύλων οργάνων.
2 «Μου αρέσει»
Μπαλαλάικα!
Είχα γράψει προ πολλών ετών αυτό: ΚΑΡΠΑΘΙΚΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ: ΟΙ ΤΑΜΠΟΥΡΑΔΕΣ
Αν και δε νομίζω να έλεγα πολύ διαφορετικά πράγματα απ’ όσα είπα κι εδώ.
Σχετικά με τη δημιουργία του σχολικού ταμπουρά είναι πολύ διαφωτιστικό το βιβλίο Paradosiaka της Ελένης Καλλιμοπούλου (μουσικός, εθνομουσικολόγος, από τις πρώτες ή και πρώτη γενιά αποφοίτων των Μουσικών σχολείων, σήμερα καθηγήτρια), που δεν έχω πάρει χαμπάρι να μεταφράστηκε στα ελληνικά. Άσε που είναι συναρπαστικό και για λόγους άσχετους από τον ταμπουρά, καθώς προσφέρει μια οπτική στο φαινόμενο να παίζουμε ελληνικά παραδοσιακά όργανα στις πόλεις, σε συναυλίες, φεστιβάλ, σχολεία κλπ. η οποία (οπτική) ακόμη και σήμερα, που το βιβλίο έχει πλέον τα χρονάκια του, παραμένει πρωτότυπη και αποκαλυπτική.
3 «Μου αρέσει»
Θα πρέπει απλά να μην τους είχε απασχολήσει, αν είχαν βάρκες και βουτσιά.
Αγαπητέ φίλε Ζαράζ, οι βάρκες καρφώνονταν με χοντρόκαρφα ξύλινα, για να κρατήσουν το καμπύλο σχήμα, τα βουτσιά δένονταν με κλαδιά, σήμερα; με σιδερόβεργες. Στα όργανα, τέτοιες λύσεις δεν προσφέρονταν.
1 «Μου αρέσει»
Λάθος αυτό Νίκο. Εδώ ξέρανε και γυρίζανε άλλα και άλλα υλικά π.χ. κέρατο στο ξύλο θα κολλάγανε; Στη ναυπηγική πάλι δεν σκαλίζανε απλά το ξύλο στην μορφή που το θέλανε αλλά το καμπύλωναν με φωτιά και νερό. Και μιλάμε για χοντρά ξύλα. Στα σανιδάκια θα είχανε θέμα; Απλά όταν η μορφή ενός οργάνου έχει καθιερωθεί δύσκολα αλλάζει.
Αυτό, ναι, οι παραδοσιακές κοινωνίες / αντιλήψεις απεχθάνονται τις χοντρές αλλαγές / καινοτομίες. Έτσι λοιπόν, το συγκεκριμένο μάρμαρο της Μαντίνειας παρουσιάζει εικόνα κάποιου παρελθόντος, όπου ακόμα η μορφή δεν είχε πιεστεί να αλλάξει προς το ωραιότερο / λογικότερο της καμπύλης.
Μα παιδιά, τα σκαφτά όργανα προϋπήρχαν των ντουγάτων και γίνονται πιο εύκολα καμπύλα παρά όχι καμπύλα.
Μπα, εγώ πιστεύω ότι αν είναι ακριβής η απεικόνιση στο ανάγλυφο, και ήταν όντως τρίγωνο το όργανο, θα ήταν από επιλογή κι όχι από αδυναμία.
αυτό, που το στηρίζεις, Περικλή μου;
Εξάλλου μην ξεχνάς ότι μέχρι σχετικά πρόσφατα είχαμε ταμπουράδες και σε τριγωνικό και σε τετράγωνο σχήμα. Θυμάμαι κάποιες φωτογραφίες που είχανε μπει σε ένα παλιό θέμα. Και επίσης θυμάμαι ότι είχαμε μπερδέψει, χωρίς πάντως να ξεκαθαριστεί, μια εικόνα που πιθανότερα ήταν φουρνόξυλο και έμοιαζε με ταμπουρά.
Το άλλο θέμα είναι ότι μέχρι την βιομηχανική επανάσταση τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι τεχνίτες ήταν σχεδόν τα ίδια με τους αρχαίους. Π.χ. Η αρίδα τρυπάνι.
Μα δεν έχουμε δει τόσα ντοκιμαντέρ με παραδοσιακούς τεχνίτες να φτιάχνουν μόνοι τους τα όργανά τους, με πρωτόγονα εργαλεία*, και να είναι ταμπουράδες ή λύρες κανονικού καμπύλου σχήματος; Ο Τούρκος ο Ραμαζάν με τα σάζια του, οι Δραμινοί και οι Βορειομακεδόνες με τις λύρες τους κ.ά.
Τέλος πάντων, κι αν το «πιο εύκολο» είναι ανακρίβειά μου, σίγουρα «εξίσου εφικτό».
*Λουκά, η βιομηχανική επανάσταση άργησε να φτάσει σε κάθε χωριό του κόσμου. Αλλού δεν είχε φτάσει το 1970, αλλού δεν έχει φτάσει ακόμα!
Ναι Λουκά μου, όμως άλλο το καμπύλωμα του ξύλου με θέρμανση (φωτιά), τεχνική με την οποία διαμορφώθηκαν οι γάστρες των πλοίων με (καμπυλωμένα στη φωτιά) στραβόξυλα, και άλλη η τεχνική της κάμψης της δούγας με υγρασία, όπου πρέπει να βρεθούν κόλλες ανθεκτικές αρκετά ώστε να κρατήσουν το ξύλο που θέλει να ξαναϊσιώσει και η κόλλα (ή κάτι άλλο) το εμποδίζει.
Ακριβώς αυτό λέω Περικλή. Η τεχνική των αρχαίων πάνω στα υλικά (και δεν μιλάω μόνο για τους Έλληνες), ήταν τόσο προηγμένη που στην ουσία μόνο με την βιομηχανική επανάσταση ξεπεράστηκε. Μέχρι αρκετά πρόσφατα στην χώρα μας η κατασκευή π.χ. καϊκιών χρησιμοποιούσε αρχαίες τεχνικές.
Περικλή μου, μιλάμε για τις τεχνολογικές δυνατότητες προκλασικών αρχαίων εποχών.