Ενδιαφέρον, δεν το ήξερα. Όμως, άλλο “Pesrev Buzurk makam” και άλλο “tanbur – i – bozurg”.
Το πιθανότερο είναι, αφού κανείς δεν αμφισβητεί την τουρκική λέξη buyuk (μεγάλος), να χρησιμοποιήθηκε από τους Πέρσες η λέξη Buzurk / Bozurg και για την επισήμανση κάποιου μακάμ, εκτός από επισήμανση κάποιου μουσικού οργάνου. Κάτι σαν “το μεγάλο μακάμι”, όπως έχουμε (στα Περσικά!) “το σωστό μακάμι (το ράστ)”, τον “σωστό φθόγγο” (δηλαδή τον πρώτο, τον κατ’ εξοχήν φθόγγο, το ραστ) και άλλους ακόμα παρόμοιους προσδιορισμούς. Επομένως, φοβάμαι ότι δεν μας βοηθάει και πολύ αυτή η (κατά τ’ άλλα πολύ ενδιαφέρουσα) πληροφορία, στο να ετυμολογήσουμε την ελληνική λέξη μπουζούκι.
Άλλη εντελώς λέξη η τουρκική “buyuk” και άλλη το “bozuk”.
Οι παραδοσιακοί Τούρκοι μουσικοί θεωρούσαν το μπουζούκι όργανο “ελαττωματικό”, “ξεκούρδιστο”, γιατί χρησιμοποιούσε (και χρησιμοποιεί, ακόμα, βέβαια) το συγκερασμένο (γι’ αυτούς, τουλάχιστον, απλοποιημένο) σύστημα της δυτικής μουσικής και όχι το ασυγκέραστο, πιο περίπλοκο, της Αραβοπερσικής μουσικής.
Από τη σελίδα 111 και μετά αναφέρεται και στο μπουζούκι και περιέχει σημαντικές πληροφορίες.
Δοκίμασα να σκανάρω τις σελίδες, αλλά βγαίνουν με πολλά λάθη, τα οποία μη γνωρίζοντας την τουρκική γλώσσα, δεν μπορώ να διορθώσω, ενώ με το πρωτότυπο κείμενο μπορεί κανείς (με τη συνδρομή της ιντερνετικής μετάφρασης) να βγάλει μια άκρη…
Βάζω και αυτή την πληροφορία, εδώ, στο νήμα όπου συζητούμε τα ετυμολογικά της λέξης “μπουζούκι”.
Στο βιβλίο “Theōrētikon stoicheiōdes tēs musikēs: kata ton kanonismon tōn triōn didaskalōn tu neu systēmatos, Grēgoriu Prōtopsaltu, Churmuziu Chartophylakos kai Chrysanthu Prusēs” (1859),
[i]"Οι Άραβες όμως εξ αρχής επιμελήθησαν, και προσεκτικώτερον κατεγίνοντο, επί της αξιολόγου ταύτης επιστήμης της Μουσικής, επενοήσαντες σημαδόφωνα (σες ισαρετί),
εστόλισαν αυτήν δια πλειόνων φθορών (μποζούκ),
και ηύξησαν την τέχνην της μουσικής.[/i]
Κυρίες και κύριοι, δεν έχω το χρόνο, αλλά ψάξετέ το, η λέξη είναι καθαρώς ελληνική. Προέρχεται από την ελληνική λέξη βιζούκιον, η οποία σημαίνει το γυναικείο στήθος, εξ’ ου και η ονομασία του οργάνου. Αν θυμάμαι καλά, το έχω δει στο λεξικό του Σούδα.
Πάντως με μια γρήγορη αναζήτηση για τον όρο “βιζούκιον” δεν βρήκα καμία αναφορά για την λέξη αυτή, πόσο μάλλον για το ότι σημαίνει “γυναικείο στήθος”, παρά μόνον αυτό (που φαίνεται λίγο άσχετο):
Όταν βρεις λίγο χρόνο γράψε μας πού έχεις συναντήσει αυτή την “ελληνική λέξη”
Και στο παρελθόν που συζητήθηκε εδώ Βουζούκι και Ελευσίνια μυστήρια
δεν βρέθηκε τέτοια λέξη (ή και “βυζούκιον”)
Σε περίπτωση που δεν την έχεις συναντήσει, καλό θα ήταν να είμαστε επιφυλακτικοί, διότι καραδοκούν ελληνοειδείς φεϊκιές και ποικιλώνυμες κατασκευές
Δεν είναι στον Σουΐδα (ή αλλιώς «στη Σούδα»). Κοίταξα και μήπως γράφεται με ύψιλον, που θα ήταν λογικό αφού μας συνδέει και με το βυζί, αλλά ούτε τέτοιο λήμμα υπάρχει.
Μπορεί να είδες τη λέξη κάπου αλλού, δεν αμφισβητώ την πιθανότητα να υπάρχει. Αλλά από το να υπάρχει μέχρι να έχει δώσει μιαν άλλη λέξη με τελείως άσχετο περιεχόμενο υπάρχει απόσταση.
Επομένως, θα προσθέσω σ’ αυτό…
…και μια επιπλέον παράκληση: γράψε μας επίσης αν βρήκες μόνο τη λέξη, ή αν διάβασες και για ετυμολογική σχέση της με το μπουζούκι.
Εμείς, νομίζεις πως έχουμε χρόνο για τέτοια, απ’ την αρχή καταδικασμένα ψαξίματα; Εσύ θα το ψάξεις, και αν βρεις κάτι θα μας το ανακοινώσεις.
Προσοχή, όμως: αφού βρεις ό,τι τυχόν βρεις, θα διαβάσεις ολόκληρο αυτό το νήμα (αν δεν το έχεις ήδη διαβάσει, χρόνος ανάγνωσης 27 λεπτά) και μόνον όταν βεβαιωθείς ότι αυτό που βρήκες δεν έχει ήδη παρουσιαστεί σε κάποιαν / - ες από τις 90 παραπάνω δημοσιεύσεις, θα μας το γνωστοποιήσεις.
