Κατά τύχη έπεσα πάνω σε ένα τούρκικο ντοκιμαντέρ με έναν γέρο που χωρεύει ζεϊμπέκικο:
http://web.mac.com/jcler/yayla/Derriere_la_Foret/Entrées/2007/6/6_zeybek.html
http://web.mac.com/jcler/yayla/Derriere_la_Foret/Derriere_la_Foret.html
Και κάτι για τους γαλλομαθείς και ειδήμονες!
http://web.mac.com/jcler/yayla/textes_files/Cler_aksak.pdf
http://web.mac.com/jcler/yayla/textes_files/paysage.pdf
http://web.mac.com/jcler/yayla/textes.html
Εὐα τη μου θύμισες…
Ο Jerome Cler υπήρξε καθηγητής μου στο Στρασβούργο. Πρόκειται για κορυφαίο εθνομουσικολόγο, ειδικευμένο στη μουσική της Τουρκίας, πολύ καλό μουσικό (έπαιζε όλους τους τύπους σαζιού σε όλα τα κουρδίσματα, κι όλα όργανα της Τουρκίας) και ιδιαίτερα ανεπτυγμένο άνθρωπο. Τώρα απ’όσο ξέρω έχει εγκατασταθεί στη Βενεζουέλα και μελετάει τις μουσικές εκείνης της χώρας…
Οι μουσικοί που φαίνονται στο πρώτο βίντεο, ήταν οι τελευταίοι μιας μακρόχρονης μουσικής παράδοσης (ο παππούς με το βιολί, ο παππούς με το ικιτέλι). Ο Jerome Cler τους είχε από κοντά, τους έκανε δίσκουε στην εταιρεία OCORA… Επίσης, είχαν έρθει τότε στο Στρασβούργο για συναυλία στο Πανεπιστήμιο, κι είχαν δώσει και “ιδιωτική” συναυλία στο σπίτι ενός μουσικού. Ήμουν και στις δύο, τους άκουσα να παίζουν από κοντά, ήταν πάρα πολύ ζεστοί άνθρωποι… Έχω σε cd τη μια από τις δύο συναυλίες (του Πανεπιστημίου), αν κάποιος ενδιαφέρεται ας στεἰλει ΠΜ να δούμε πως γίνεται να του την στείλω…
Τι ωραία σύμπτωση! Δεν είχα ιδέα ποιος είναι ο Jerome Cler, και να που βρέθηκε ένας φοιτητής του! Το κλιπάκι μου φάνηκε ενδιαφέρον, γιατί όλο το σκηνικό μου θύμισε το πλαίσιο που χορεύεται ο ζεϊμπέκικος και στην Ελλάδα: συνάντηση φίλων (“yaranlik”), παλαμάκια από τους γύρω και ένας χορευτής που χορεύει για το κέφι του, αυτοσχεδιάζοντας. Υπάρχουν βέβαια τα “καραγκιοζλίκια” που έβλεπες παλιά στα τουριστικά μαγαζιά της Πλάκας, που είχαν ένα χορευτή του μαγαζιού που έκανε απίστευτες φιγούρες και που σήκωνε τραπέζια με τα δόντια και άλλα παρόμοια!
Εύα
Μήπως οι ειδήμονες τεχνικοί μπορούν να ξαναφέρουν τις σήμερα χαμένες πληροφορίες;
Για ρίξτε μια ματιά εδώ
κι εδώ η σελίδα του : http://yayla.paris-sorbonne.fr/Derriere-la-foret-Ormanin όπου μπορείτε να βρείτε και τα κείμενα του.
Απόλαυση! Και πάρα πολύ καλοφτιαγμένο! 31:50: Απορία: για να παίζει σωστά η φλογέρα στη μύτη (αντί στο στόμα), θέλει αρκετόν αέρα. Το άλλο ρουθούνι, με μπαμπάκι το έχει κλείσει; 33:20: ίσως το μόνο πεντάρι, σχεδόν όλα τα άλλα εννιάρια, 2223 και πάντα γρήγορα, όχι όπως στο Αϊδίνι. 35:08: «Μηχανικός» (με ομπρέλα!) στα βοσκοτόπια του Ταύρου; 51:08: στράκες με το δεξί, το αριστερό συνεχίζει να παίζει! Και, όλα τα λεφτά: Σε κάποιο σημείο, ο παπούς με το σάζι εξηγεί στον Ευρωπαίο, πώς δημιουργήθηκε η φυλή τους: Εν αρχή ήταν ο Αδάμ, βεβαίως. Από την πλευρά του προέκυψε η Εύα (τα ονόματα τα διακρίνεις, στα Τούρκικα). Όταν αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον Παράδεισο, - … «πήραν και το κοπάδι μαζί τους»!
Αλέξανδρε, ευχαριστούμε πολύ!
Δεν το είδα, και δεν έχω δει ποτέ «φλάουτο μύτης», μόνο διαβασμένα το 'χω. Από τα διαβάσματα δεν μπορεί να προκύψει αυτή η απορία, που φαντάζομαι άμα το δεις θα είναι αυτόματη και εύλογη. Οπότε, δεν ξέρω! 
Αυτό που ξέρω όμως και το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον, παρόλο που πλέον δεν το θυμάμαι με λεπτομέρειες, είναι το εξής:
Δεν υπάρχει κανένας πρακτικός λόγος να προτιμήσει κανείς να φυσάει τη φλογέρα με τη μύτη αντί για το στόμα. Το ότι, παρά ταύτα, υπάρχει αυτή η παράδοση σε κάποιους λαούς, θεωρείται επιβίωμα από εποχές τόσο αρχαίες που δεν υπήρχε καν μουσική όπως την εννοούμε συνήθως, υπήρχε μόνο τελετουργικός - μαγικός θόρυβος. Δηλαδή από εποχές πολύ πρωτόγονες, μάλλον πρώιμη νεολιθική αν όχι και παλαιολιθική. Σ’αυτό το πλαίσιο, το φύσημα με τη μύτη συνδέεται με διάφορους αρχέγονους συμβολισμούς, σχετικά με την πνοή και το ανθρώπινο σώμα, διαφορετικούς από τους ανάλογους για το στόμα.
Φλογέρα με τη μύτη έπαιζε ένας πωλητής της λαϊκής, όταν δεν εβρυχάτο. Ο μοναδικός πρακτικός λόγος που θα μπορούσα να δώ εγώ, απολαμβάνοντας το όλο σέταπ, θα ήταν «ένας ακόμη τρόπος, κάπως ανετότερος από το ξελαρύγγισμα, να προσελκύσει πελάτες». Αλλά ο μοναδικός «πελάτης» που ενδιαφέρθηκε, ήταν ο «δικός μας». Κανένας, απολύτως, συμβολισμός. Κι από πάνω, αν και δεν έβλεπες το ρύγχος, η φλογέρα ήταν μάλλον αγοραστή και φερμένη από Γερμανία, κανονική παιδική blockflöte, με την οποία κι εγώ έχω παίξει, παιδί (όταν βρέθηκα, δυό δεκαετίες αργότερα, στη Γερμανία, ήδη έφτιαχνα τις φλογέρες μου από καλάμια που ο ίδιος έκοβα και τρύπαγα…)
Πολύ ενδιαφέρον αυτό, πάντως! Και θα μπορούσα να φανταστώ και δύο αυλούς, έναν σε κάθε ρουθούνι, για μελωδία, ισοκράτημα και το στόμα ελεύθερο να τραγουδήσει ό,τι θέλει!
Ναι, το είδα τελικά και δεν ήταν ακριβώς αυτό που φανταζόμουν. Δε φτάνει που ήταν σχολική φλογέρα τύπου Χόνερ, ήταν και μπλε!
Αλλά πάντως εγώ είδα έναν πρακτικό λόγο. Ξέρεις πολλά άλλα πνευστά που να μπορείς να παίζεις και να καπνίζεις ταυτόχρονα;
Δεν κάπνιζε, καβάτζα το είχε για να μη χάσει χρόνο μόλις τελειώσει το παίξιμο. Ε, δεν γίνεται και τα δύο, εξήντα χρόνια καπνιστής έκανα…
(είπα να το σχολιάσω κι εγώ το μπλε μπογιάτισμα…)
Το σκέφτομαι εδώ και πολλή ώρα και πιστεύω ότι, αφού για να φυσήξεις τη φλογέρα πρέπει όπως και να το κάνουμε να εισπνέεις κάθε τόσο, γίνεται. Είναι λίγο περίπλοκο βέβαια, αλλά με εξάσκηση όλα μαθαίνονται. Αρκεί να υπάρχει στόχος.
Με μπλε φλογέρα μύτης όμως ή χωρίς;
Λες, το συγκεκριμένο χρώμα να βοηθάει τον χρήστη, να ξεφυσάει μόνο απ’ το ένα ρουθούνι; Αν δούμε πόσα συμβαίνουν ή, δεν συμβαίνουν όταν ακολουθούμε καταστάσεις τύπου φενγκ σούι, ακόμα κι αυτό θα μπορούσε να συμβεί…
Υπάρχουν επίσης ορισμένα είδη ασκαύλων, π.χ. η ιρλανδική γκάιντα, που τον ασκό τον γεμίζεις φυσώντας όχι με το στόμα αλλά με φυσερό. Και θυμάμαι μια ωραία παλιά εικόνα στο Μουσικό Λεξικό της Οξφόρδης, μ’ έναν που παίζει ιρλανδική γκάιντα καπνίζοντας ένα κρεμαστό γυριστό τσιμπούκι.
Δεδομένου ότι στο συγκεκριμένο όργανο χρησιμοποιείς τον ένα αγκώνα για το φυσερό (που το 'χεις δεμένο με ζώνη στη μέση σου), τον άλλο αγκώνα για τον ασκό, τα δάχτυλα όπως σε όλα τα πνευστά, την κόψη της παλάμης για να χειρίζεσαι κάτι κλειδιά στους άλλους αυλούς, και το γόνατο για να ταπώνεις ορισμένες στιγμές την άκρη του κύριου αυλού (πράγμα που ενεργοποιεί ορισμένες ειδικές δυνατότητες του οργάνου), το να καπνίζεις κι από πάνω είναι η αποθέωση του multitasking.
Αλλά οπωσδήποτε έχεις το ένα πέλμα και ολόκληρο το άλλο πόδι ελεύθερα για να παίζεις ντέφι ή να χειρίζεσαι πεταλιέρες.
Μπορεί από το άλλο να είναι συναχωμένος.
Α, ουδέν πρόβλημα! Λίγο Φενγκ Σούι και ξεσυναχώνεται αμέσως!