Λάθος έχει κάνει ο ανεβάστορας. Δεν αναγνωρίζω την τραγουδίστρια, αλλά η Σωτηρία Ιατρίδου (δασκάλα μου στην κιθάρα) γεννήθηκε το 1901.
Νίκο στα σχόλια στο συγκεκριμένο βίντεο ένας σχολιαστής λέει το εξής:
“Η ηχογράφηση έχει ενταχθεί μεν στον δίσκο “Τα ελαφρά του Μεσοπολέμου”, ωστόσο δεν πρόκειται για ηχογράφηση που κυκλοφόρησε σε δίσκο 78 στροφών: προέρχεται από ραδιοφωνική εκπομπή του ΕΙΡ του 1955 με θέμα την ιστορία της ελληνικής επιθεώρησης.”
Άρα υπάρχει περίπτωση να είναι η Ιατρίδου.
1 «Μου αρέσει»
Καλησπερα. Εξηγήστε μου σας παρακαλω καποιος, το καραντουζενι (γενικά τα ντουζενια) μπορεί να κουρδιστει και σε αλλους τόνους απλά να έχει τα ίδια διαστήματα? Πχ ρε σολ λα, μι λα σι κλπ.?
1 «Μου αρέσει»
Φυσικά, εφ’όσον το σηκώνει το όργανο. Στο μπουζούκι είναι ρε-σολ-λα, για να μην πάει ψηλότερα το καντίνι, ενώ στο σάζι/μπουλγαρί κλπ θα μπορούσε να γίνει λα-ρε-μι ή αντίστοιχο.
1 «Μου αρέσει»
Παντως τις τελευταίες 6-7 μερες επιασα πρωτη φορα να ασχοληθω με ντουζενια και ενα εχω να πω, μαγεία!!! Και αν δεν εβρισκα πληροφοριες απ’το φορουμ δεν θα τα επιανα ποτε. Ευχαριστώ συμφορουμιτες
1 «Μου αρέσει»
Πάρε το βιβλίο του Σταύρου που τα έχει αναλυτικά, αυτός έχει κάνει όλη την δουλειά εδώ και στην “Κλίκα”.
Ό,τι θες εδώ είμαστε!
2 «Μου αρέσει»
φυσικα και μπορει. αμα θες βαλε και ψιλοτερες χορδες κατω για να τις σηκωνεις ανετα μι η φα. η και σε ολο το οργανο. ετσι δεν θα φοβασαι μην σου τραβηξει το μανικι και θα ειναι και μαλακες στο παιξιμο. υπαρχουν και 10αρες και 9αρες. ακομα και 9μιση.
2 «Μου αρέσει»
Και με βοηθησαν να βγαλω και κατευθείαν κομματια που καιρο τα ειχα στο μυαλο μου αλλα κατι δεν μου κολλαγε στον τονο. Σακαφλια (Γεννιτσαρη), Μπραΐλα, ντερβισης (θενκς basilas) . Τωρα παω για νυχτα τοιχο τοιχο, δεν μου λετε, ντουντου, τον κουμπουρα. με την βοήθεια του προσφατου άλμπουμ με τα ντουζενια “σκοποι παλαιας κοπής” Των μελών του φορουμ
2 «Μου αρέσει»
Οι παλιοί, ιδίως όσοι βρίσκονταν πιο κοντά στην προφορική και ανεπίσημη παράδοση, δεν κούρδιζαν με διαπασών, γιατί δε θα τους εξυπηρετούσε σε τίποτε. Άσε που έπαιζαν και σε όργανα που μπορεί να είχαν άλλες διαστάσεις από τις τυποποιημένες (όσο τέλος πάντων έχουν τυποποιηθεί), βλ. τον πολύ μακρύ μπαγλαμά του Γενίτσαρη με την καρύδα, σ’ ένα γνωστό βίντεο, που είναι μάλλον μεγέθους τζουρά.
Άρα, ναι, το απόλυτο ύψος δεν έπαιζε μεγάλο ρόλο, μόνο τα διαστήματα.
2 «Μου αρέσει»
Επιπλέον, μεταφορά ενός κουρδίσματος (με την έννοια της σειράς διαστημάτων) σε διαφορετικά τονικά ύψη είναι κάτι κλασικό σε κάθε είδος μουσικής: βιολί=βιόλα=τσέλο, κρητικό λαούτο = νησιώτικο λαούτο, μαντολίνο=μαντόλα, και εδώ που τα λέμε, και μπαγλαμάς=μπουζούκι.
Κατά κόρον γίνεται αυτό στα σάζια. Όχι μόνο υπάρχει μεγάλη ποικιλία μεγεθών, αλλά ορισμένα τουλάχιστον από τα μεγέθη σηκώνουν και αρκετό νερό στο πόσο ψηλά/χαμηλά θα κουρδιστεί το ίδιο όργανο. Στο δικό μου, που είναι μπάγλαμα (το μεγαλύτερο από τα συνηθισμένα μεγέθη), ο δάσκαλος μού είχε πει «κανονικά λα αλλά σονάρει καλύτερα στο σι», μόνος μου διαπίστωσα ότι και το ντο δεν είναι κακό, και κάποιος άλλος μού είχε πει «μα τι χορδές βάζεις, αυτό θέλει τάδε χορδές και κούρδισμα ρε».
1 «Μου αρέσει»
9 «Μου αρέσει»
Τσίφτης κι άψογος. Ευχαριστούμε Μπάμπη!
Η υπάρχουσα βιβλιογραφία μάς παρέχει συγκεχυμένες πληροφορίες γύρω από τα ντουζένια.
Μετριοπαθή σε βρίσκω! Η συγκεκριμένη βιβλιογραφία που αναφέρεις, όντως παρέχει κάποιες πληροφορίες που όμως είναι συγκεχυμένες. Αλλού όμως έχουμε δει την εξωτική λέξη «ντουζένι» να προσφέρει τρελή έμπνευση στη φαντασία συγγραφέων.
την έβδομη βαθμίδα σολ ανοιχτά στη μεσαία (ιδιαίτερα χρήσιμη σε καταληκτικές φράσεις και κινήσεις γύρω από την τονική)
Υποτονική μάλλον, παρά έβδομη.
Ο Μπάμπης δίνει, όπως είναι φυσικό, εξαιρετική σημασία στην ηχογραφημένη συνέντευξη του Κηρομύτη κατά την οποία ακούγεται ο ίδιος να κουρδίζει. Αν δεν ακούσεις κάτι τέτοιο, ή έστω ένα άρπισμα πάνω στις τρεις ανοιχτές, το να βγάλεις το ντουζένι από την ηχογράφηση ενός κανονικού κομματιού μού φαίνεται υπεράνθρωπο και οπωσδήποτε, ως κάποιο βαθμό, επισφαλές. Αλλά βέβαια εκεί είναι μαζεμένη όλη η πληροφορία, αρκεί κάποιος να την αποκρυπτογραφήσει.
Ρωτώ λοιπόν: Σήμερα, που το ίντερνετ είναι πιο πλούσιο από το 2006, τι πηγές υπάρχουν για τα ντουζένια, πέρα από τις κανονικές ηχογραφήσεις κομματιών, δηλαδή πηγές ανάλογες μ’ αυτές του άρθρου; Ξέρω σίγουρα μερικά βίντεο Γενίτσαρη και Μουφλουζέλη που έχουμε δει εδώ (η εικόνα με ήχο είναι βέβαια πολύ σαφέστερη από τον σκέτο ήχο). Άλλα;
1 «Μου αρέσει»
και εδω άρθρο του Σταύρου Κουρούση απο Κλίκα (ότι απέμεινε). Απρίλιος 2017.
αργεί πολυ να ανοίξει. υπομονή.
“Τα κουρδίσματα (ντουζένια) του μπουζουκιού και του μπαγλαμά”
επίσης υπάρχουν και αυτα (άρθρα) του Σταύρου Κουρούση.
3 «Μου αρέσει»
Μπράβο Μπάμπη, και σε ευχαριστούμε. Τόσα χρόνια δεν είχα διαβάσει το άρθρο σου, έχει οξυδερκείς παρατηρήσεις και σωστή ερμηνεία.
Εκείνα τα χρόνια (αρχές δεκ '00) μόνο τον Κώστα Ζαφειρίου ήξερα που έψαχνε τα ντουζένια, δεν ξέρω αν ήταν και άλλος εκτός από εσένα και τον Σταύρο.
(Μήπως να μπει σε θέμα για ντουζένια όλο αυτό;)
2 «Μου αρέσει»
Αλήθεια Μπάμπη, μήπως είχες ασχοληθεί ποτέ με σάζι;
Το σάζι εμφανίστηκε στην Ελλάδα γύρω στο 1980. Μαζί με ούτι, μπεντίρ κλπ. ήταν ένα μπόλι που εισήγαγαν στη μουσική μας αφενός ο Ρος Ντέιλι και αφετέρου οι Δυνάμεις του Αιγαίου. Το σάζι κρατάει την κουλτούρα των ντουζενιών. Υπολογίζω ότι καμιά δεκαριά χρόνια μετά πρέπει να άρχισαν να βγαίνουν οι πρώτοι που ήξεραν και σάζι, άρα τη λογική των ντουζενιών, και ρεμπέτικα με τρίχορδα (όπως βέβαια επίσης και δρόμους και μακάμια), και που θα άρχισαν να ψάχνουν πώς γεφυρώνονται αυτοί οι δύο τομείς γνώσης.
Προσωπικά, κάπου μεταξύ '90 και ‘95 έκανα μια τριετία σάζι στου Ρος, μαζί με διάφορα θεωρητικά μαθήματα περί την ανατολική μουσική, ενώ έπαιζα ήδη μπαγλαμά. Κάποια στιγμή μου μπήκε η ιδέα να δοκιμάσω στον μπαγλαμά το κούρδισμα σε πέμπτες (ρε-σολ-ντο από τα ψηλά = λα-ρε-σολ στο σάζι, από τα ψηλά πάλι). Δεν είναι ακριβώς το ίδιο γιατί στο σάζι όλα τα κουρδίσματα είναι re-entrant (=η μεσαία είναι η πιο μπάσα, οπότε μόνο ονομαστικά οι νότες είναι έτσι όπως τις λέμε, αφού στην πράξη οι οκτάβες ανακατεύονται, πράγμα που δημιουργεί άλλη πραγματικότητα απ’ ό,τι στα δικά μας 3χ), αλλά ήταν πολύ εύκολο να δουλέψει σε κομμάτια Σολ Ραστ ή οτιδήποτε συμβατό.
Ασφαλώς, αυτό δεν ήταν «ψάξιμο με τα ντουζένια» (αμφιβάλλω αν ήξερα καν τι ήταν τα ντουζένια). Άλλωστε, αφενός μεν, με άλλα ντουζένια που είχα μάθει στο σάζι ούτε που μου πέρασε να τα δοκιμάσω στον μπαγλαμά, ενώ ορισμένα ούτε στο ίδιο το σάζι δε με έπεισαν ιδιαίτερα. Αφετέρου, το κούρδισμα σε πέμπτες δεν είναι δα και το πλέον ντουζενιάρικο, είναι ένα από τα πιο στάνταρ κουρδίσματα εγχόρδων παγκοσμίως, όμως εγώ δεν το ήξερα αυτό τότε!
1 «Μου αρέσει»
Καλησπέρα,
το άρθρο αυτό δεν ήταν πρωτότυπη έρευνα, αλλά η έρευνα είχε γίνει νωρίτερα, ήταν μέρος της διπλωματικής μου, του 2003.
Πριν, όχι μόνο δεν ήξερα τα ντουζένια, καλά καλά δεν ήξερα μπουζούκι, δλδ αν αναλογιστεί κανείς ότι μπουζούκι έπιασα το 1999-2000… Είχα βέβαια διαβάσει την αυτοβιογραφία του Μάρκου, αλλά τότε τα “ντουζένια” θεωρούνταν λίγο πολύ χαμένος θησαυρός… Στην πιάτσα μου λέγανε ότι τα ξερε ο Στέλιος, αλλά ότι δεν τα έδειχνε. Εμένα πάντως ενώ μου είχε πει να πάω σπίτι του, τελευταία στιγμή μου το είχε ακυρώσει τότε (μάλλον βαριότανε ο άνθρωπος, δεν το λέω με κακία).
Δεν σκέφτηκα να πάω στο Γενίτσαρη, αλλά δεν ξέρω αν θα μου τα έδειχνε και αυτός…
Η κασέτα με την εκπομπή της Μιχαλίτση ήταν το ανέλπιστο δώρο που περιμένει ένας νεαρός ερευνητής ώστε να γράψει στην πτυχιακή του κάτι που δεν έχει δημοσιευτεί.
Πάντως, ο Κουνάδης τα είχε στη συνέντευξη του Μπαγιαντέρα που πρόσφατα έβγαλε ως podcast… Μπορεί έως τότε να μην ήταν κάτι πολύ ενδιαφέρον για τους ερευνητές το να αποκαλυφθούν τ κουρδίσματα, ακόμα έλλειπαν πολύ πιο βασικά πράγματα όπως η καταγραφή του ρεπερτορίου, η εύρεση των δίσκων… και οι παλιοί μπουζουξήδες μπορεί να το θεωρούσαν ενοχικά “υποκόσμιο” ή “τουρκομερίτικο” πράγμα, ή απλά αδιάφορο και να μην δίνανε πια βάση… όσοι ερωτήθηκαν πάντως και όταν, απαντήσανε: Μπαγιαντέρας, Κερομύτης, Μάρκος, Γενίτσαρης…
Με ούτι και σάζι, πέρασα αλλά δεν έκατσα που λένε, την περίοδο 1999-2004 που έκανα παρέα με τούρκους και που είχα πιο εθνικ αναζητήσεις πήγα να μπλέξω, ευτυχώς σώθηκα από μια τενοντίτιδα που με έβαλε στη θέση μου. Δεν μπορούμε να τα πάιζουμε όλα, επέλεξα να μείνω στο αμιγώς ρεμπέτικο.
Λατρεύω να τα ακούω όμως, ειδικά το ούτι.
Το ζήτημα είναι ότι εν έτει 2023, τα ντουζένια δεν διδάσκονται επίσημα… απ όσο γνωρίζω δηλαδή
5 «Μου αρέσει»
Για την ιστορία, να επισημάνουμε ότι -σε ακαδημαϊκό επίπεδο- με τα ντουζένια ασχολήθηκε σε κάποιες σελίδες της διατριβής του (Westernisation and Modernisation in Greek Popular Music ) το 1999 ο Risto Pekka Pennanen.
Το Κεφάλαιο της διατριβής όπου περιλαμβανόταν και η πραγμάτευση των ντουζενιών («The organological development and performance practice of the Greek bouzouki») μεταφράστηκε επικαιροποιημένο στα ελληνικά:«Οργανολογική εξέλιξη και εκτελεστική πρακτική του ελληνικού μπουζουκιού» (μέρος Α΄), περιοδικό Πολυφωνία, τχ. 14 (άνοιξη 2009): σ. 38-91// μέρος Β΄ : περιοδικό Πολυφωνία, τχ. 15 (φθινόπωρο 2009): σ. 100-138.
1 «Μου αρέσει»
αναφερθήκαμε (παλαιότερα) για το βιβλίο του και εδω.
Για τα ντουζενια νομιζω, η γνωση δεν χαθηκε ποτε. Παντα καποιοι μπουζουξηδες τα ηξεραν, και αυτοι που ηθελαν να τα μαθουν, το εψαχναν και τα μαθαιναν. Για μενα μια πηγη ντουζενιων, ηταν και ο τυρναβος της δεκαετιας του 90’. Υπηρχε ενας κυκλος μουσικων εκει και προς λαρισσα μερια που τα γνωριζε. Ειχανε και αμεση σχεση με τον γνωστο θαναση παπακωνσταντινου που γνωριζε πολλα. Αυτο που παρατηρησα απο τοτε, ειναι η αδιαφορια των περισσοτερων να τα μαθουν, να τα παιξουν, αλλα και να τα ακουσουν απλα. Ακομα και τωρα που βγηκαν ολα στο διαδυκτιο αβερτα κουβερτα, δεν ειδα καποιον να παιζει ενα ντουζενι σε ζωντανη εμφανιση. Και ειμαι σιγουρος οτι τα ξερουν πολλοι. Τουλαχιστον οι ρεμπεταδες. Αφου δεν τα παιζουν ουτε αυτοι, φανταζομαι οι αλλοι επαγγελματιες μπουζουξηδες… εδω επιβεβαιωνονται οι παλιοι που λεγαν, αφου τα παιζεις ολα τωρα με το ευρωπαικο, και παιζεις και με ορχηστρα, τι να τα κανεις τωρα αυτα; αχρηστα ειναι. Πρακτικα εχουν ενα δικιο. Απ την αλλη, ειναι πολυ ωραιο να αλλαζεις κουρδισμα, αλλαζεις την χροια σε κατι διαφορετικο απο αυτο που εχεις συνηθησει. Σου αλλαζει τον ηχο στο αυτι και την μουσικη σου σκεψη. Αυτο που θελω να πω ειναι οτι, η γνωση παντοτε υπηρχε γι αυτους που ηθελαν και θελουν να μαθουν. Δεν αξιοποιηθηκε ποτε ομως μεχρι τωρα. Παρεμειναν μονο για το σπιτι και την στενη παρεα. Ευτυχως μας αφησαν ντοκουμεντα ομως, αντε να δουμε τι θα κανει νεα γενια…
4 «Μου αρέσει»
αυτο ακριβώς.
εγκαταλείφθηκαν με την κυριαρχία του 8κορντ το 60, οταν κυριαρχούσε Ideal και Fender.
τα ντουζενια δεν εχουν “νόημα”, οταν δεν υπάρχουν μερακλήδες 6χορδοι.
οταν επανήλθαν τα 6χορδα (μουσικά σχολεία), τα ντουζενια ειχαν ξεχαστεί.
και πρόβλημα ηταν το να αλλάζεις κούρδισμα σε " θορυβώδη" περιβάλλοντα.
την σήμερον με τα ψηφιακά κουρδιστήρια, το πρόβλημα δεν υφίσταται.
θελει βέβαια κάποιο χρόνο να"ξανα-κάτσει" το όργανο .
αντε ασχοληθείτε οι νεότεροι 6χορδοι!