Καλησπέρα σε όλους τους ρεμπέτες και τις ρεμπέτισσες, καλές πενιές στις χορδές σας. Απευθύνομαι με πάσα ευγένεια και συναδελφικότητα στους αυτοδίδακτους μπουζουξήδες εξ υμών για να ζητήσω τη συνοπτική συμβουλή σας αναφορικά με την αποτελεσματικότερη - κατά τη γνώμη σας - μέθοδο αυτο-εκμάθησης του μπουζουκιού άνευ διδασκάλου, σολφέζ κτλ… Δυό κουβέντες από την προσωπική σας αντίστοιχη πορεία ενδεχομένως να με βοηθήσουν να εξελιχθώ ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά. Ευχαριστώ προκαταβολικά όσους και όσες συνδράμουν με τη συμβουλή τους.
Πρεπει να μαθεις να ‘‘παιζεις’’ και οχι να πιεζεσαι. Ξεκινα με χαμηλες δυναμεις στα χερια και ας μην ακουγεσαι τοσο δυνατα, ωστε να ανεβασεις σιγα σιγα δυναμη. Ειναι πιο ευκολο νομιζω απο το αντιστροφο. Η δαχτυλοθεσια και η πενα ειναι το βασικο και θελει να δεις απο κοντα παικτες, να δεις βιντεα πολλα και να ακουσεις πολλα κιλα μπουζουκι! Ξεκινα εκτελωντας ευκολα κομματακια ολοκληρα αρχη μεση τελος και βρες καποθ μαθε τους δρομους. Μιλα με μουσικους και ρωτα να μαθεις γιατι, οχι μονο πως. Το σημαντικοτερο ολων ειναι η συνεχης επαφη. Ειτε για εξασκηση ειτε για μερακι. Διαφερουν το ενα με το αλλο, αν και η σωστη εξασκηση θελει μερακι! Αμα παιζεις καθε μερα, δε θα αργησεις να δεις σοβαρα αποτελεσματα. Στην αρχη η προοδος ειναι παντα μεγαλυτερη σε αισθηση. Απλα να ασχολεισαι
Κατ’ αρχήν, για να καταλάβεις πώς δουλεύει το όργανο, πρέπει να ξέρεις να το κουρδίσεις. Το κούρδισμα χρειάζεται συνέχεια (σ’ ένα παίξιμο, ο κάθε μουσικός διορθώνει μικροξεκουρδίσματα τουλάχιστον ανά μισή ώρα, αν όχι και πολύ συχνότερα). Αυτό όμως είναι δύσκολο αν δεν έχεις ήδη καταλάβει πώς δουλεύει το όργανο, οπότε εδώ πέφτουμε σ’ έναν φαύλο κύκλο.
Ας πούμε ότι με κάποιον τρόπο το έλυσες αυτό (ίσως άλλοι φορουμίτες να έχουν προτάσεις), και το όργανο είναι κουρδισμένο. Βάλε με τον νου σου ένα απλό τραγούδι που ξέρεις να το πεις σωστά. (Καλές προτάσεις είναι διάφορα του Μπάτη.) Ψάξε να βρεις μία μία τις νότες. Γενικά δουλεύεις πιο πολύ με την 1η χορδή (την πιο ψιλή), οπότε κυρίως εκεί πάνω θα ψάξεις να βρεις τι γίνεται. Πάτα ένα-ένα τάστο μέχρι σε κάποιο να αναγνωρίσεις ότι πέτυχες τη σωστή νότα. Προσπάθησε να το αποτυπώσεις στη μνήμη σου και προχώρα στην επόμενη νότα. Μπορεί να σου πάρει πολύ χρόνο να ολοκληρώσεις τη μελωδία, αλλά μην το βάλεις κάτω.
Σταδιακά θ’ αρχίσεις έτσι να μαζεύεις μελωδίες που μπορείς να τις κουτσοπαίξεις. Τότε θ’ αρχίσει λίγο λίγο να σου αποκαλύπτεται η γεωγραφία της ταστιέρας. Υπάρχουν κάποια τραγούδια που χρησιμοποιούν 2ο και 3ο τάστο αλλά ποτέ 4ο, άλλα που χρησιμοποιούν 2ο και 4ο αλλά ποτέ 3ο. Σιγά σιγά οι ήχοι (που επιδιώκεις να βγάλεις) αρχίζουν να συνδέονται με την εικόνα της ταστιέρας, που σημαίνει ότι την κάθε επόμενη νότα θα τη βρίσκεις όλο και πιο εύκολα, χωρίς να δοκιμάζεις κάθε φορά τόσα τάστα όσα στην αρχή.
Να βλέπεις μπουζουξήδες όσο μπορείς σε βίντεο. Όσο αρχίζεις να καταλαβαίνεις το όργανο, θ’ αρχίσεις να καταλαβαίνεις και τι κάνουν με τα χέρια τους. Εκεί παίζει τις ίδιες τρεις νότες που βάζω κι εγώ στο τάδε τραγούδι, αλλά κοίτα τι δάχτυλα χρησιμοποιεί! Εγώ το κάνω αλλιώς και δε μ’ έχει βολέψει, κάτσε να δοκιμάσω και τον δικό του τρόπο. Α, για κοίτα την πένα, δεν τη χτυπάει όπως τη χτυπάω εγώ, τι ακριβώς κάνει;
Πρέπει επίσης να δουλέψεις τον ρυθμό. Όλες οι νότες σ’ ένα τραγούδι (κατ’ αρχήν!) είναι είτε ίσες σε διάρκεια μεταξύ τους, είτε στο μισό η μία της άλλης, είτε στο διπλάσιο κλπ., δεν έχουν τυχαίες διάρκειες. Πρέπει λοιπόν να επιδιώξεις να πέφτει η κάθε πενιά ακριβώς τη σωστή στιγμή, ούτε πιο πριν γιατί σ’ έπιασε άγχος ούτε πιο μετά γιατί ήταν δύσκολη και σκάλωσες.
Κι αν είναι δύσκολη και δεν προλαβαίνω να τη βρω;
Πάρε όλο μαζί το κομμάτι πιο αργά. Ας είναι και υπερβολικά αργό, κηδεία. Δε μας νοιάζει, δεν παίζεις σε ακροατήριο (θα ‘ρθει καιρός και γι’ αυτό). Πάρ’ το τόσο αργά ώστε να τα προλαβαίνεις όλα εγκαίρως. Απομόνωσε το σημείο που σε δυσκολεύει και μελέτησέ το νότα νότα: υποτίθεται ότι έχεις βρει ποιες είναι οι νότες, αλλά δεν έχεις καταφέρει να τις παίξεις σε σωστό χρόνο; θα πρέπει λοιπόν να κάτσεις να λύσεις το πρόβλημα που υπάρχει σ’ αυτό το σημείο, όχι σ’ όλο το υπόλοιπο κομμάτι που δεν έχει τίποτε να λύσεις.
Κάνεις καθόλου παρέα με μουσικούς; Βοηθάει πάρα πολύ. Δεν ξέρω τη φάση σου, αλλά αν υποθέσουμε ότι υπάρχουν ξερωγώ τρεις φίλοι που οι δύο παίζουν κιθάρα, και κάθε τόσο χάνονται σε συζητήσεις που ο τρίτος δεν καταλαβαίνει λέξη, και κάποια στιγμή ο τρίτος αποφασίσει να μάθει μπουζούκι, μπορεί μεν στην αρχή να αισθάνεται σαν νέοπας μπροστά τους και να μην ανοίγεται σε μουσικές συζητήσεις. Μόλις όμως σπάσει αυτό, και αρχίσεις σιγά σιγά να είσαι σε θέση να καταλάβεις κάτι που θα σου πει ο παλιός, ας είναι και σε άσχετο όργανο και σε άσχετο μουσικό είδος, όλη η γνώση του αλλουνού θα είναι στη διάθεσή σου.
Καλή στράτα!
Α, και βέβαια μπορεί να μη θες παρτιτούρα αλλά το να ξέρεις να ονομάζεις τις νότες σου είναι βασικό.
Οι δύο ακριανές χορδές, όταν είναι ανοιχτές (δεν πατάς τίποτε), παίζουν Ρε. Η μία το χαμηλό και η άλλη το μεσαίο. Η δεύτερη χορδή παίζει το Λα. Αν παίξεις τη μεσαία χορδή στο τρίτο τάστο, είναι το Ντο.
Λοιπόν, μπορείς να ξεκινήσεις από αυτό το Ντο, να πας στο ρε της ανοιχτής ψιλής, και μετά να ψάξεις σ’ ένα-ένα τάστο της ψιλής χορδής να βρεις τις επόμενες νότες, τραγουδώντας μέσα σου «Ντο Ρε Μι Φα Σολ Λα Σι Ντο», που προφανώς ξέρεις να το τραγουδήσεις.
Θα παρατηρήσεις ότι κάποιες νότες είναι στο αμέσως επόμενο τάστο από την προηγούμενη, ενώ άλλες είναι στο μεθεπόμενο (δηλαδή πηδάς ένα τάστο). Τα τάστα που δε χρησιμοποίησες για το Ντο-Ρε-Μι-Φα-Σολ-Λα-Σι-Ντο είναι οι υφέσεις και οι διέσεις. Για παράδειγμα, στο τρίτο τάστο της χορδής Ρε έχεις τη νότα Φα, και στο πέμπτο τάστο έχεις τη Σολ. Το τέταρτο το παρέκαμψες. Αν σε κάποιο τραγούδι, αντί για Φα, πρέπει να μπει το επόμενο τάστο, τότε είναι Φα δίεση. Δίεση σημαίνει ένα ημιτόνιο (ένα τάστο) ψηλότερα. Αν το Φα παίζεται κανονικά στο τρίτο τάστο, αλλά αντί για Σολ βάζουμε το 4ο τάστο, τότε είναι Σολ ύφεση. Ύφεση σημαίνει ένα τάστο (ένα ημιτόνιο) πιο χαμηλά. Άρα το ίδιο ταστο άλλοτε λέγεται Φα# και άλλοτε Σολb.
Όπου δύο διαδοχικές νότες απέχουν ένα τάστο, το λέμε διάστημα ημιτονίου. Δύο τάστα, διάστημα τόνου.
Θα τα βρεις σιγά σιγά. Υπάρχουν ιστοσελίδες, βιβλία και βιντεάκια για τα πάντα. (Και φόρουμ φυσικά!) Το θέμα είναι να ψάχνεις παντού, και πάνω στο όργανο και σε επίπεδο πληροφορίας. Γενικά οι πληροφορίες που μπορεί κανείς να καταλάβει είναι ανάλογες με το επίπεδό του, και οι απορίες που μπορεί να έχει φτάνουν λίγο πιο πάνω από το επίπεδό του. Μόλις λύσει αυτές τις απορίες, και ανέβει ένα σκαλάκι, μπορεί να έχει απορίες σ’ ένα επίπεδο ένα σκαλί πιο πάνω, και σταδιακά να ψάξει να τις λύσει. Και ούτω καθεξής.
Πέτρο μου, πριν πούμε οτιδήποτε: Από μουσική σκαμπάζεις; Είσαι σε θέση να ακούσεις μία μελωδική φράση και να την τραγουδήσεις αμέσως, χωρίς λάθη, ώστε ένας τρίτος που αποδεδειγμένα σκαμπάζει από μουσική να μην σου πει: - “Είσαι εκτός!”; Αν όχι, τότε χρειάζεσαι δάσκαλο, αλλιώς τον καιρό σου θα χάσεις.
Αν όμως σκαμπάζεις από μουσική, τότε, στην περίπτωση που δεν γίνεται να αναζητήσεις τις υπηρεσίες δασκάλου (που βεβαίως θα ήταν η προσφορότερη πρόταση για να προχωρήσεις), άρπαξε το όργανο και άρχισε να γρατζουνάς, ακούγοντας όμως πάντα προσεκτικά τους ήχους που παράγει το γρατζούνισμά σου, αξιολογώντας τους και προσπαθώντας να είναι όσο γίνεται πιο ευχάριστοι στο άκουσμα του αφτιού σου, διορθώνοντάς τους βεβαίως όταν νομίζεις ότι πρέπει. Με τον τρόπο αυτό εγώ, που δεν είχα την παραμικρή μουσική παιδεία, κατάφερα να μάθω να παίζω και να τραγουδάω, σε βαθμό που ικανοποιεί τις προϋποθέσεις που ο ίδιος είχα θέσει.
@anestakos, @nikos_politis και @pepe, κατ’ αρχάς θέλω να σάς ευχαριστήσω θερμά για τη συγκινητική σας ανταπόκριση στο αίτημά μου για αυτοδιδακτική συνδρομή. Θα εφαρμόσω τις συμβουλές σας, βεβαίως, μα κάπως έτσι επιχειρώ ήδη την αρχική προσέγγιση μου στο τρίχορδο μπουζούκι εδώ και λίγες ημέρες. Τουλάχιστον δεν κάνω κάτι λάθος, μάλλον. Εδώ και μια διετία, με κάποια διαλείμματα, έχω επιδοθεί αυτοδιδάκτως σε blues με ηλεκτρική κιθάρα, κάποια ταπεινή εξέλιξη την είχα εκεί. Τραγουδώ ως μπάσος σε δύο αξιόλογες κλασικές χορωδίες εδώ και 7-8 χρόνια - δίχως μουσική Παιδεία - όπου η τονική ακρίβεια είναι πρώτιστης σημασίας. Θα πορευτώ με αυτά που καταλαβαίνω και όσα ανακαλύπτω δουλεύοντας πάνω στο οργανάκι. Ευχαριστώ πολύ!
Δε θα εχεις προβληματα με το φαλτσο δλδ. Αυτο που θα σε δυσκολεψει ειναι το μελωδικο σκελος στο μπουζουκι, αλλα οπως ειπαν, μην το παρατησεις. δεκα τραγουδακια μετα θα εισαι σε αλλο επιπεδο.
Ευχαριστώ πολύ. Δεν το αφήνω, θα το βρω, πού θα μού πάει. Έτσι και με την κιθάρα, κάποια στιγμή το όργανο “ξεκλείδωσε”, τουλάχιστον σε ένα πρώτο στάδιο, αισθάνθηκα πως σιγά-σιγά μπορώ να εκφράζομαι με αυτό και μέσω αυτού. Έτσι φαντάζομαι θα γίνει σταδιακά και με το τρίχορδο οργανάκι, αν το παλεύω κάθε μέρα 2-3 ώρες συνολικά, τουλάχιστον.
Ίσως θα είχε νόημα καμμιά φορά να συναντήσω κάποια ρεμπετοπαρέα από εσάς, αν πάτε σε κάποιο κουτούκι να παίξετε για πάρτη σας προσεχώς. Είδα γίνονται μαζώξεις του παρόντος forum άπαξ μηνιαίως, αλλά γίνεται και με απλές, άτυπες συναντήσεις. Να ακούσω εσάς να παίζετε δεξιοτεχνικά, να μαθαίνω και να τραγουδάμε.
Εννοείται. Πάντα έτσι γίνεται, και ωραία το διατύπωσες: ξεκλειδώνει το όργανο.
Καλά τώρα, δε χρειάζεται να ορίζεις τέτοιους στόχους που μετά, αν δεν τους τηρήσεις, να αισθάνεσαι τύψεις κλπ. Άμα το όργανο μάς γαργαλάει, το σκαλίζουμε συνέχεια κι έτσι το μαθαίνουμε πιο γρήγορα. Αν δε μας γαργαλάει, σιγά μην απολογηθούμε: σ’ όποιον αρέσει να το πιάνει μια φορά την εβδομάδα ή μια φορά στα τόσα, καλά κάνει. Εννοείται ότι δε μαθαίνεις έτσι: άμα θες να μάθεις, τότε θα το κάνεις συχνά από μόνος σου, όχι επειδή «πρέπει συχνά»!
Είναι παρεούλα το άτιμο το τρίχορδο, δεν ζητάει τίποτα, μόνο να το αγαπάς. Και νομίζω πως σού γνέφει πότε το παίζεις σωστά. Όταν πετυχαίνει περισσότερο ο ήχος, ο τρόπος, ο τόνος, η μελωδία, έστω και στο δικό μου αρχάριο στάδιο το οργανάκι ακούγεται διαφορετικό, στο στοιχείο του, ωσάν να αντηχεί πιο περήφανο.