Κάτι έψαχνα για τη λέξη «αλανιάρης» και κοίταξα το γλωσσάρι. Το λήμμα «αλάνης» είναι πλήρες και πολύ καλοδουλεμένο, αλλά το «αλανιάρης» δεν υπάρχει. Μόνο μέσα στο «αλάνης», στην αρχή, αναφέρονται άλλες μορφές της λέξης και παράγωγά της. «Αλανιάρης» όμως είναι συχνή λέξη στα τραγούδια.
Μήπως να προστεθεί κι αυτό το λήμμα; Δε χρειάζεται ερμήνευμα, απλώς μια παραπομπή «βλ. Αλάνης».
Σίγουρα πρέπει να προστεθεί: “Είμαι αλανιάρης, στους δρόμους και γυρίζω”, κλασικός Μάρκος. Και απαντά συχνά και στο θηλυκό: Αλανιάρα μερακλού κττ.
Με την ευκαιρία ας παραπέμψουμε και στο σχετικό εκτεταμένο λήμμα του Κ. Λαδόπουλου, από ένα “Λεξικό του Ρεμπέτικου” που ετοίμαζε…
Να υποθέσουμε ότι ποτέ δεν ολοκληρώθηκε η ετοιμασία του λεξικού;
Μα, η ετοιμασία πρέπει να είχε ολοκληρωθεί, αλλιώς δεν θα το έδινε για έκδοση στον Λιβάνη…
Δηλαδή τί, υπάρχει στα βιβλιοπωλεία να το αγοράσουμε;
Μπα…φαίνεται πως ναυάγησε το εγχείρημα -εκδοτικώς τουλάχιστον
Επίσης, όπως γράφει και ο Κ. Λαδόπουλος, «αλάνι» σημαίνει και «αλάνα», όπερ θα έπρεπε νομίζω να μπει και στο λήμμα, αφού έχουμε τουλάχιστον μία περίπτωση αυτής της χρήσης στο ρεπερτόριο («φύλα τσίλιες απ’ τ’ αλάνι, κι έρχονται δυο μολισμάνοι»).
Ό,τι και να έγραψε ο οποιοσδήποτε, άλλο αλάνι / αλάνης, άλλο αλανιάρης και άλλο αλάνα (η). Χωρίς αμφιβολία, και τα τρία λήμματα πρέπει να έχουν θέση στο γλωσσάρι μας. Και τα μεν αλάνης, αλάνι, αλανιάρης, αλανάκι, αλανιάρα, αλάνικο ήδη έχουν τη θέση τους στο λήμμα «αλάνης (ο)», οπότε καλό θα ήταν να προστεθεί και το λήμμα «αλάνα (η)», που δεν περιγράφει άνθρωπο, αλλά πολεοδομικό χώρο.
Να επισημάνω όμως και κάτι ακόμα: Έριξα μια ματιά στο τουρκικό λεξικό μου. Το λήμμα alan (ουσιαστικό) έχει τις ερμηνείες 1. πεδίο, τομέας, χώρος 2. περιοχή, αλάνα, τερέν 3. γήπεδο 4. πλατεία 5. έκταση, εμβαδόν. Που σημαίνει ότι στα Τουρκικά, η λέξη περιγράφει αποκλειστικά πολεοδομικό χώρο και όχι ανθρώπους*. Την επέκταση της χρήσης της λέξης και σε ανθρώπους, φαίνεται ότι την κάναμε εμείς οι Έλληνες.
( * )
οι ερμηνείες περιλαμβάνουν και τα κατακτητής, εκδοχέας, αγοραστής που όμως δεν πέρασαν στην ελληνοποίηση της λέξης.
υ.γ.
η σωστή ορθογραφία θα ήταν μολυσμάνοι.
Σοβαρά, αυτό λέει τόσα χρόνια; !!! Ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι αλάνι εννοεί την αλάνα! Ξαφνικά διαλύθηκε το σκοτάδι μπρος μου. Χρόνια προσπαθούσα να μαντέψω ποιος είναι το αλάνι και τι υπονοείται πίσω από την περίεργη, εδώ, σύνταξη με το «από». Επιτέλους έβγαλε νόημα!
Ούτε καν επέκταση. Αλάνα, η αλάνα. Αλανιάρης, αυτός που περιπλανιέται στις αλάνες. (Όπως καλντερίμι - καλντεριμιτζού, σοκάκι - σοκακτζού, στράτα - στρατοκόπος…) Αλάνι / αλάνης, ο αλανιάρης κατά συγκοπή.
Όσο για το άλλο Νίκο, την ένσταση για το «αλάνι» του Ζαράζ, μη μου το χαλάς τώρα που χάρηκα! Αφού με αλάνι-άνθρωπο δε βγαίνει νόημα.