(Περιέργως, δεν μπορώ να θυμηθώ άλλα σε παλιές ηχογραφήσεις, μόνο όσα αναφέραμε ήδη. Ωστόσο είναι τόσο έντονη η γενική μου αίσθηση ότι πρόκειται για κοινότατο σκοπό, ώστε πρέπει να υπάρχουν και παλιές ηχογραφήσεις που απλώς δε μου 'ρχονται.)
Καθως και:
Επίσης, τραβώντας λίγο από τα μαλλιά, βλέπουμε κι εδώ το ίδιο μοτίβο, με τον ρυθμό αναποδογυρισμένο σε 3-2-2-2:
Στην Ελλάδα ο πρώτος Νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας ήταν νομίζω ο Ν. 2387/1920 “Περὶ τῆς πνευματικῆς ἰδιοκτησίας”, όπου λαμβανόταν μέριμνα και για τα της μουσικής:
Παράλληλα, έπαιζε μπάλα διεθνώς από το 1851 η Sacem (Société des auteurs, compositeurs et éditeurs de musique), ενώ τον Ιανουάριο του 1930 ιδρύεται στην Ελλάδα και η ΑΕΠΙ.
Επίσης, μια καλή ιδέα του τι συνέβαινε στην πράξη με αμοιβές και δικαιώματα παίρνουμε και από τα συμφωνητικά που υπάρχουν στο βιβλίο του Πετρόπουλου (βλ. π.χ. του Μοντανάρη του 1931)
Κρίνοντας από καρτέλες της ΑΕΠΙ στο όνομα του Βαγγέλη Παπάζογλου
[από το Γ’ Βιβλίο του Γιώργη, σελ. 488 - 493]
φαίνεται να μην πληρώνονταν οι δημιουργοί απευθείας κατά την ηχογράφηση των τραγουδιών.
Οι δημιουργοί προκύπτει ότι πληρώνονταν τα πνευματικά τους δικαιώματα, κατά έτος και μάλιστα ανά τρίμηνο.
Όπως φαίνεται μάλιστα από τη σελ. 493, οι πληρωμές γίνονταν με βάση τις πωλήσεις των δίσκων.
Γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 1920 πρέπει να άρχισαν να πληρώνονται δημιουργοί, εκτελεστές και τραγουδιστές.
Οι τραγουδιστές συνήθως πληρώνονταν εφάπαξ αμοιβή ανά μουσικό τεμάχιο. Άλλοι τραγουδιστές μπορεί να είχαν συμβόλαιο για ερμηνεία τόσων τραγουδιών ανά χρονική περίοδο.
Οι εκτελεστές και διευθύνοντες την ορχήστρα αμείβονταν μετά τη φωνοληψία ανά μουσικό τεμάχιο ή εν συνόλω για τόσα τραγούδια
Οι δημιουργοί αμείβονταν με ποσοστό επί της λιανικής τιμής πώλησης εκάστης πλευράς δίσκου (π.χ. βλέπω 3,75% στην περίπτωση του Μοντανάρη)
οσο προχωρουσε η τεχνολογια και ανεβαιναν οι πωλησεις του φωνογραφου και του δισκου, ετσι αρχισαν να πληρωνονται και περισσοτεροι οσοι σχετιζονταν με αυτο. ετσι απο το εφαπαξ πηγαμε στα ποσοστα επι των πωλησεων. σου λεει ο καλλιτεχνης… τι ρε μαγκα? εσυ θα κονομησεις απο τοσους δισκους και εγω θα παρω μονο ενα μεροκαματο? γι’αυτο και καποιοι βαλαν και το ονομα τους σε καποια παραδοσιακα. αλλοι γιναν φιρμες και πουλαγαν οι δισκοι λογω του ονοματος τους… πιστευω οτι ξεκινησαν στην αρχη, τα πρωτα χρονια, ως απλες συμφωνιες και μετα οσο εδραιωθηκε η βιομηχανια, εγιναν καθεστως. παντως υπαρχουν ακομα περιπτωσεις εκμεταλευσης των εταιριων και χυμα καταστασεων αργοτερα στα χρονια. οπως με τον γνωστο ρομπερτ τζονσον στην αμερικη, που ενω γραψανε το ονομα του, δεν ειχε ποσοστα, διοτι η συμφωνια ηταν εφαπαξ, 10-15 δολλαρια το τραγουδι. και αυτα το 36-37 στους φτωχους και αγραμματους αφροαμερικανους πολιτες β’ κατηγοριας. ισως και αλλου…
Μπορεί, δεν έχουμε στοιχεία, αυτό το εφάπαξ να ήταν π.χ. 50 μεροκάματα, οπότε ο καλλιτέχνης, κατά το «κάλιο πέντε και στο χέρι» να συμφωνούσε. Καθώς βέβαια εδραιωνόταν σιγά σιγά μια κατάσταση αρχικά παντελώς ασταθής και πρωτόγνωρη, πρέπει οριστικά να κατέληξαν στη λύση των ποσοστών για τους δημιουργούς, ενώ οι ερμηνευτές και οι μουσικοί διευθυντές ορχήστρας πρέπει να πληρώνονταν στη λογική του μεροκάματου, φυσικά του καλοπληρωμένου μεροκάματου.
Εγώ απάντησα στο ερώτημα του Αλέξανδρου που [αν κατάλαβα σωστά] αφορούσε αποκλειστικά τη δισκογραφία: πότε πληρώνονταν οι συντελεστές για το έργο τους, πριν από τη φωνοληψία, έπαιρναν εφάπαξ ένα ποσό, ανάλογα με τις πωλήσεις, κάτι άλλο;
Εδώ χρειάζεται μελέτη, ο Μάρκος νομίζω πως δεν αναφέρει κάτι σχετικό, ανέτρεξα στον Παπάζογλου και βρήκα τις πλροφορίες που ανέφερα πιο πάνω, ο Πετρόπουλος επίσης διασώζει στοιχεία από καρτέλες, σκόρπιες πληροφορίες επίσης μπορούμε να βρούμε στα απομνημονεύματα δημιουργών, όλα αυτά πρέπει να συγκεντρώσουμε για να καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα, όσον αφορά στη δισκογραφία και μόνο.
Όσον αφορά αυτού του τύπου τις εκδόσεις και τα σχετικά απορρέοντα δικαιώματα, πρέπει να καλύπτονταν από τα άρθρα 371, 432 και 433 του Ποινικού Κώδικα του 1834. Σύμφωνα με αυτά, προστατεύονταν τα έργα του «ανθρώπινου νοός», ενώ κατά το άρθρο 432 απαγορευόταν η «μετατύπωση» έργου χωρίς την άδεια του δημιουργού (εδώ γινόταν λόγος για “τυπωμένα έγγραφα” και “μουσικές συνθέσεις”, άρα πρέπει να περιλαμβάνονταν οι παρτιτούρες) και με το 433 η προστασία επεκτάθηκε και σε αλλοδαπούς υπό τον όρο της αμοιβαιότητας.
Έδώ μια συζήτηση που έγινε στις 14/6/21 σχετικά με τα πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα από τον Πανελλήνιο Μουσικό Σύλλογο (ΠΜΣ), και τον ΟΕΜ Απόλλων, με την συμμετοχή του δικηγόρου Γιάννη Μαραγκουδάκη ειδικού σε ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων.