Αναζητώ βιβλιογραφία σχετικά με το ριβάιβαλ του ρεμπέτικου στη δεκαετία '70. Αυτή τη στιγμή δε με ενδιαφέρει τόσο να πληροφορηθώ τα ίδια τα γεγονότα όσο το πώς τα έχουν δει οι μουσικολόγοι και οι κοινωνικοί επιστήμονες. Έλληνες και ξένοι, τότε και τώρα.
Ορισμένοι φίλοι εδωμέσα που είστε μανούλες στον εντοπισμό ονλάιν άρθρων, είμαι έτοιμος να εκτιμήσω τη βοήθειά σας!
Ευχαριστώ πολύ.
Να υποθέσω ότι δεν υπάρχει τίποτε;
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι αναφορές που έχω εντοπίσει, που όλες είναι σε κείμενα με κάποιο άλλο κύριο θέμα, είναι ίσως οι μόνες. Πίστευα ότι το ριβάιβαλ σίγουρα θα είχε αποτελέσει αντικείμενο μελετών. Φαίνεται πως τελικά όχι. Ε;
Ψάξε για δημοσιεύσεις του Risto Pekka Pennanen.
Αυτόν κυρίως έχω βρει, αλλά είναι αυτή η περίπτωση που αναφέρω: ό,τι έχει να πει για την αναβίωση εντάσσεται πάντοτε στην εξέταση κάποιου άλλου κεντρικού θέματος. Όχι πως δε μου κάνουν κι αυτά, μια χαρά είναι. Θέλω όμως να καλύψω το ενδεχόμενο να έχει γράψει κάποιος, είτε ο Πένανεν είτε άλλος, και κάποια εργασία με θέμα “Όλα όσα ψάχνει ο Περικλής σχετικά με το ρεμπέτικο ριβάιβαλ”. Μέχρι στιγμής δε βρίσκω να υπάρχει κάτι τέτοιο.
Περικλή ψάξε καλύτερα αν έγινε κανένα αφιέρωμα στο Δίφωνο ή άλλο αντίστοιχο περιοδικό. Αν και για την αναβίωση τα είπε όλα ο Βακατάτσης στο “Νάυλον ντέφια και ψόφια κέφια”
Έλα ρε Στέλιο! Αναβίωση δεν είναι αυτοί οι κάλπηδες που κράζει ο Βακατάτσης!
Περικλή, αυτό το άρθρο το έχω ήδη παραθέσει εδώ, αλλά μπορεί να σε ενδιαφέρει:
http://www.scribd.com/doc/59899036/REBETIKO-MARGINALITY
Ο Joel Bresler έχει φτιάξει μια εξαιρετική ιστοσελίδα για την Ιουδαιο-Ισπανική (Ladino) μουσική, που είναι στο σύνολό της μια αναβιωμένη μουσική. Περιέχει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις διάφορες τάσεις και φάσεις αυτής της αναβίωσης:
http://www.sephardicmusic.org/second_halfc_survey.htm
Εύα
Περικλή, μπορεί να διάβασες ήδη την παρά κάτω συνέντευξη…Εγώ πάντως τη βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα:
http://www.oasisfm.gr/04,112,01,00.aspx
Εύα
Σας ευχαριστώ.
Η συνέντευξη στην «Όαση» όντως ενδιαφέρουσα, και δεν την είχα διαβάσει, ούτε και τα ήξερα αυτά τα γεγονότα, εκτός από κάτι σπόντες και γενικότητες. Καλά, ο Σαββόπουλος κι εκεί ήταν; Όσο για το ισπανοεβραίικο σάιτ, Εύα, τι να πω… ειλικρινά με ξάφνιασες: πώς διάβολο το ήξερες ότι ψάχνω και τέτοια πράγματα, που δεν τα είχα ζητήσει;
Πάντως παραμένω με την εντύπωση ότι δεν πρέπει να υπάρχει κάποια αυτοτελής μελέτη για τη συγκεκριμένη αναβίωση. Τα γεγονότα τα βρίσκει κανείς είτε σε πηγές σαν αυτή τη συνέντευξη, είτε σε ξώφαλτσες αναφορές (λες και θεωρούνται πασίγνωστα) σε μελέτες που το κύριο θέμα τους είναι άλλο. Και, φαντάζομαι, και σε περιοδικά εκείνης της εποχής, τα οποία δεν πρόκειται να αναζητήσω γιατί ούτε εμένα είναι αυτό το βασικό θέμα μου ώστε να θέλω να το εξαντλήσω.
Από κει και πέρα, υπάρχει θεωρητική διαπραγμάτευση άλλων αναβιώσεων, καθώς και κάποια θεωρητική βιβλιογραφία περί των αναβιώσεων ως γενικού φαινομένου πέρα από περιπτώσεις. Και υπάρχουν ακόμη εργασίες, όπως αρκετές του Πένανεν, που πιάνουν άλλα ζητήματα σχετικά με το ρεμπέτικο, οπότε αρχίζει κι αυτό να αποκτά το θεωρητικό του λεξιλόγιο.
[Πρέπει να σας ομολογήσω ότι όσο τον διαβάζω τον Πένανεν αρχίζει να με εντυπωσιάζει λιγότερο. Υπάρχει ένα ολόκληρο ρεύμα στην εθνογραφία, που εξετάζει διάφορα θέματα υπό το πρίσμα του εθνικισμού. Αυτό είναι καλό, γιατί πολλές φορές σου δείχνει ότι πράγματα που θεωρούσες δεδομένο ότι έτσι είναι γιατί έτσι είναι, στην πραγματικότητα μπορεί απλώς να παρουσιάστηκαν έτσι μέσα από μια διαδικασία «στρατευμένης» επιλογής και ερμηνείας. Για παράδειγμα ο Πένανεν εντοπίζει και σπάει το μύθο του Σμυρναίικου τραγουδιού, αποδεικνύοντας ότι ήταν στην ουσία ένα πολύγλωσσο και πολυεθνικό (στην τελική μη-εθνικό) μουσικό είδος, του οποίου τα ελληνόφωνα δείγματα παρουσιάστηκαν αναδρομικά στην Ελλάδα ως η κατεξοχήν φωνή των χαμένων πατρίδων. Μέχρι εδώ καλά. Ότι η σεφαραδίτισσα Ρόζα, οι αρμένηδες Τομπούλης και Μέλκον, και άλλοι, δεν ήταν ακριβώς έλληνες καλλιτέχνες που στην προσωπική τους ζωή είχαν αρμένικη ή εβραίικη καταγωγή, καλό είναι να το συνειδητοποιούμε. Αλλά αυτός ο ευλογημένος ο Πένανεν παραπαίρνει φόρα: μοιάζει σαν να θεωρεί εχθρό την κάθε παγιωμένη αντίληψη, αμφισβητεί κάθε όρο και έννοια που έχει χρησιμοποιηθεί ως κώδικας συνεννόησης (λέει για παράδειγμα «πρέπει να ξαναορίσουμε το ρεμπέτικο»), διακρίνω κάπου μια φοβία προς κάθε έννοια εθνικότητας / εθνότητας (π.χ. «ελληνόφωνοι ορθόδοξοι»: εντάξει ρε φίλε, πες τους Έλληνες, δεν θα είσαι εθνικιστής!), και μέσα σ’ όλη αυτή την εικονοκλαστική ορμή ξεχνάει να ορίσει με ακρίβεια τς δικές του έννοιες.]
Φαίνεται λοιπόν ότι έχει γίνει όλη η προεργασία ώστε να έρθει κάποιος και να κάνει μια ειδική εκτενή μελέτη πάνω στην εν λόγω αναβίωση, αλλά ότι αυτός δεν έχει έρθει ακόμη. Πιθανώς αυτό να είναι το θέμα είτε του υπάρχοντος Μάστερ είτε του εν εξελίξει διδακτορικού μιας Γιαπωνέζας εθνομουσικολόγου, της Αγιάκα Σάτο, αλλά αφενός δεν είμαι σίγουρος και αφετέρου είναι στα Ιαπωνικά.
Ό,τι άλλο εντοπίσετε εξακολουθεί να με ενδιαφέρει. Ευκαιρίας δοθείσης μπορώ να κάνω και μια παρουσίαση των όσων έχω ήδη μαζέψει, ώστε να έχουμε κι εδώ στο φόρουμ ένα πρώτο πυρήνα συγκεντρωμένων πηγών.
Γι’ αυτόν το λόγο Περικλή είχα ανοίξει και θέμα "[b]Γιατί τα Σμυρνέικα λέγονται Σμυρνέικα":[/b] όπου τελικά συμπέρασμα δεν βγήκε. Η εργασία του Πενάνεν με είχε ιντριγκάρει σχετικά με την ονομασία, όπου εγώ προσωπικά δεν βρήκα τον όρο “σμυρνέικα” σε παλιές αναφορές του μεσοπολέμου (βρήκα μόνο τούρκικα, ανατολίτικα κλπ) και ξαφνικά εμφανίζεται και παγιώνεται πολύ μετά…
Διόνυσε, ευχαριστώ. Μόλις πέρασα μια βόλτα από εκεί, άφησα ένα επισκεπτήριο, και βρήκα και παραπομπές απ’ όπου έφτασα στο αρχείο της Ύδρας, το οποίο επιφυλάσσομαι να ξεφυλίσω αυτές τις μέρες.
Θάνος Μικρούτσικος “Μουσικώς ύποπτος”, επιμέλεια (συνέντευξη) Παρασκευάς Καρασούλας εκδ. Φ. Νάκας
Στη μεταπολιτευτική περίοδο ο λαϊκισμός , ως γνήσιος χαμαιλέων, αλλάζει πρόσωπο με μεγάλη ταχύτητα, σε αντίθεση με ότι συνέβαινε προδικτατορικά. Γύρω στο '78 εμφανίζεται μια τάση αναβίωσης του ρεμπέτικου τραγουδιού που πολύ γρήγορα πήρε διαστάσεις υστερίας. Το έναυσμα το έδωσαν οι διανοούμενοι και τα ζεϊμπέκικα, τα χασάπικα και τα τσιφτετέλια ήταν στην ημερήσια διάταξη. Όλοι θυμόμαστε τις άπειρες επανεκδόσεις δίσκων του ρεμπέτικου τραγουδιού, τις δεκάδες αναμνηστικές και οπισθοδρομικές, κυριολεκτικά, κομπανίες με τις άθλιες εκτελέσεις των ρεμπέτικων τραγουδιών και τα καινούρια τραγούδια τους σε στιλ ρεμπέτικο.
Η ρεμπετομανία έδωσε τη θέση της στο τραγούδι-σλόγκαν, με εμφανή κάποια ροκ χαρακτηριστικά, το οποίο με τη σειρά του αντικαταστάθηκε από ένα τραγούδι ρυθμικό που κλίνει προς την ντίσκο.
Η λέξη ρεμπετομανία είναι χαρακτηριστική, την έχει χρησιμοποιήσει και ο Θεοδωράκης σε κείμενο του απαριθμίζοντας τα κακά του μεταπολιτευτικού τραγουδιού (“η ρεμπετομανία, το σταρ σύστεμ” κλπ)
Αρχείο του Ed Emery είναι, ουσιαστικά, έτσι που το παρουσίασες νόμισα, πριν ακολουθήσω τον σύνδεσμο, ότι επρόκειτο για το Ιστορικό Αρχείο της πόλης της Ύδρας και σκέφτηκα “-καμμία σχέση με σμυρναίικα!”. Καλό ξεφύλλισμα! Για το δικό μου περί λογοκρισίας, δες καλύτερα απευθείας εδώ (Κλίκα), και στα Ελληνικά είναι και κάποιες διορθώσεις έχει υποστεί.