Το ξέρατε; Το μόνο, σχεδόν, ελληνικό πράμα μέσα στο ρεμπέτικο είναι οι…στίχοι του!
Τάδε ανήγγειλε ο πανεπιστημιακός μουσικολόγος Νίκος Μαλιάρας σε διεθνές –περικαλώ- Μουσικολογικό Συνέδριο (Τhe National Element In Music) που έγινε τον Ιανουάριο του 2013 στο Μέγαρο Μουσικής, τα δημοσιευμένα Πρακτικά του οποίου μόλις πήρα είδηση -εκδόθηκαν τον Απρίλιο (http://nem2013.music.uoa.gr/NEMproc2013.pdf)
Ακολουθεί το επίμαχο απόσπασμα από την εισήγησή του με τίτλο “Theories establishing the Greek National Music, the use of traditional element and the ʽrembetikoʼ in Greek popular music in the 1950s and 60s. Some remarks on a special kind of political‐artistic populism”.
But, in my opinion, if we really want to be correct, it is really very hard to find any real elements of Greek musical identity in the rembetiko. If we exclude the Greek verses and the historical and social connotations they imply, there are hardly any real Greek musical features to recognize. The modes and scales are actually of Turkish, Persian or generally oriental origin. This is true for most of the rhythmic or dance patterns as well. They terms used to name those rhythm or dance patterns are also of oriental origin: zeibek, carsilama, abtal, ciftetel (rhythm or dance patterns), rast, usak, hidjaj, hidjaj‐kar, sabah (modes), to name just a few. Any relations of origin of the rhythms and modes from Greek antiquity or Byzantium referred to by Hatzidakis might be real and would form an object of scientific research today. But I do not think that they were really used in this sense by the composers of the rembetiko. The central musical instrument used in the rembetiko, the Bouzouki, originated from the Hellenistic pandouris, but returned to Greece in its Turkish form, name, tuning and playing technique. This is not bad, of course. But I think it has to be clearly pointed out.
(Μεταφράζω πρόχειρα, για κάποιον που μπορεί να το θέλει κι έτσι):
Ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, αν όντως θέλουμε να είμαστε ακριβείς, είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να βρούμε κάποια αυθεντικά στοιχεία ελληνικής μουσικής ταυτότητας στο ρεμπέτικο. Αν αφήσουμε κατά μέρος τους ελληνικούς στίχους και τις κοινωνικοϊστορικές τους συνδηλώσεις, παρατηρείται παντελής σχεδόν έλλειψη αυθεντικών ελληνικών μουσικών χαρακτηριστικών. Οι τρόποι και οι κλίμακες είναι στην πραγματικότητα τουρκικής, περσικής ή γενικά ανατολικής προέλευσης. Αυτό είναι αλήθεια επίσης και για τα πλείστα ρυθμικά ή χορευτικά μοτίβα. Οι όροι που χρησιμοποιούνται για την ονοματολογία αυτών των χορευτικών ή ρυθμικών μοτίβων είναι επίσης ανατολικής προέλευσης: ζεϊμπέκ, καρσιλαμά, αμπντάλ, τσιφτετέλι (ρυθμικά ή χορευτικά μοτίβα), ραστ, ουσάκ, χιτζάζ, χιτζασκάρ, σαμπάχ (δρόμοι), για να μνημονεύσουμε μόνο λίγα από αυτά. Οι από τον Χατζιδάκι αναφερόμενες τυχόν σχέσεις καταγωγής των ρυθμών και των τρόπων από την ελληνική αρχαιότητα και το Βυζάντιο, θα μπορούσαν να αληθεύουν και να αποτελέσουν αντικείμενο επιστημονικής έρευνας σήμερα. Αλλά δεν νομίζω ότι χρησιμοποιούνταν πράγματι με αυτή την έννοια από τους συνθέτες του ρεμπέτικου. Το μπουζούκι, κυρίαρχο μουσικό όργανο του ρεμπέτικου, εκπορεύεται από την ελληνιστική πανδουρίδα, ωστόσο επανέκαμψε στην Ελλάδα υπό τουρκική μορφή, τουρκικό όνομα, τουρκικό κούρδισμα και τουρκική εκτελεστική τεχνική. Αυτό βέβαια δεν είναι κακό. Ωστόσο, νομίζω ότι πρέπει ξεκάθαρα να υπογραμμιστεί.
[HR][/HR]
Δεν ξέρω σε εσάς, σε μένα φέρνει σαν εισηγητική έκθεση προς την ΟΥΝΕΣΚΟ, προς κατοχύρωση του ρεμπέτικου –ξέρετε πού…