Πρόταση για νέα λήμματα: βουρλίζω και βούρλα

Το Ρεμπέτικο Γλωσσάρι Συζήτηση για το Ρεμπέτικο Γλωσσάρι
1

Ακούγονται στο τραγούδι:
«Σε καινούρια βάρκα μπήκα» ή «Οι ψαράδες» που ηχογραφήθηκε το 1927 με την Παπαγκίκα.

Σε καινούρια βάρκα μπήκα
και στον Άη Γιώργη βγήκα

Είδα ναύτες παλληκάρια
που ψαρεύανε τα ψάρια

Έχετε, ψαράδες, ψάρια
αστακούς και καλαμάρια;

Έμπα μέσα, διάλεξέ τα
και παλάντζα ζύγισέ τα

Πάρε βούρλα, βούρλισέ τα
κι όσο θέλεις πλήρωσέ τα

Επειδή τα: «βούρλα» / «βουρλίζω» είναι γνωστά σχεδόν μόνο με τη μεταφορική τους σημασία και αγνοείται η κυριολεκτική, ας προστεθούν οι λέξεις, να μην γίνονται παρανοήσεις.

Βούρλο:= υδρόφιλο φυτό με μακρόστενο και ανθεκτικό βλαστό τον οποίο, τις παλαιότερες εποχές, χρησιμοποιούσαν για τη μεταφορά ψαριών (και άλλων ειδών)

Βουρλίζω [(βουρλιάζω, βρουλιάζω) ] τα ψάρια= περνώ στο βούρλο τα ψάρια από τα βράγχια τους, για την ασφαλή μεταφορά τους, τα αρμαθιάζω.

[βούρλο < μεσαιων. ελλην. βούρλον < αρχ. ελλην. βρούλλον].

2

απο αρχαιοτάτων χρόνων η ίδια μέθοδος.

9k=

2 «Μου αρέσει»
3

Βέβαια εμένα δε μου το βγάζεις από τον νου ότι αυτή η διάταξη των στίχων είναι από τυχαίο σαρδάμ. Λογικά πηγαίνουν χιαστί:

Πάρε βούρλα, βούρλισέ τα *
και παλάντζα ζύγισέ τα

Έμπα μέσα, διάλεξέ τα
κι όσο θέλεις πλήρωσέ τα

Αλλιώς, το «και παλάντζα ζύγισέ τα» μένει συντακτικά ξεκρέμαστο.

*Ή έστω πέρασέ τα: νομίζω πως το 'χω ακούσει κι έτσι - όχι πως κάνει διαφορά…

4

εννοεί μάλλον, μπες στη βάρκα και διάλεξε
και κατόπιν, παρε βούρλα και περασέτα.

σωστή είναι η σειρά.

5

ίσως “από βράγχια / στόμα” για καλύτερη σαφήνεια

6

Για ‘μέναν η καλύτερη φράση είναι

Έχουμε παστά και χλώρια

και πεντ’ έξη οκάδες χώρια

(για τους μερακλήδες, που δε ρωτάν «πόσο η οκά;»)

7

Καλά, μόνο εγώ το βλέπω ότι στο «και παλάντζα» κάτι λείπει; Δε στέκει έτσι ξεκάρφωτο! Και πάρε παλάντζα, και φέρε παλάντζα, και πιάσε παλάντζα. Όχι σκέτο «και παλάντζα».

Ενώ στο «πάρε βούρλα […] και παλάντζα» όλα είναι άρτια.

8

Το τραγούδι λέει “και μπαλαντζοζύγισέ τα”, άλλο αν η Παπαγκίκα δεν το κατάλαβε αυτό και είπε μπαλάντζα ζύγισέ τα.

9

Λογικό είναι νομίζω: πρώτα τα διαλέγει, μετά τα ζυγίζει, μετά τα βουρλίζει, και το <<παλάτζα>> είναι επίρρημα.

10

Γιατί να είναι επίρρημα, ή τμήμα σύνθετου ρήματος, όταν όλοι, συμπεριλ. της Παπαγκίκα, ξέρουμε το κοινότατο ουσιαστικό «η παλάντζα»;

(Και παλάντζᾳ ζύγισέ τα: δοτική του οργάνου. Με τι; με την παλάντζα. Η υπογεγραμμένη σχεδόν δεν ακούγεται λόγω φθοράς στην πλάκα.) :rofl:

11

:rofl: :rofl: :rofl:

(και παραγέμισμα, μέχρι ο Χρήστος να φιλοτιμηθεί να φτιάξει την κατάσταση…)

12

Γιατί το να είναι επίρρημα ή τμήμα σύνθετου ρήματος κάνει την οικονομία να μην υποθέτει ότι μπερδεύτηκαν οι στίχοι, και μάλιστα με τρόπο που δεν στέκει συντακτικά.

13

Ε ναι, την κάνει αυτή την οικονομία. Αλλού όμως κάνει σπατάλη υποθέσεων!

14

Νίκο, έχω δει τα αιτήματά σου για να αυξηθεί το όριο λέξεων στα μηνύματα… αλλά στην προκειμένη ειδικά δεν χρειαζόταν να απαντήσεις με ξεχωριστό μήνυμα :sweat_smile:

image
image1598×634 80.3 KB

Βάλαμε πιο πλούσιες αντιδράσεις, για να καλύπτονται αυτές οι ανάγκες!

Σίγουρα δεν πιάνουν το 100% των σύντομων μηνυμάτων, αλλά και το 70% να πιάνουν, μας καλύπτει.

1 «Μου αρέσει»
15

Δεν μπορώ να απαντήσω γιατί έχει αρχίσει η νύστα και δεν μου έρχεται αυτή τη στιγμή κάποιο κόσμιο παράδειγμα ανάλογης επιρρηματικής χρήσης…

17

Χρήστο μου, το κύριο επιχείρημά μου σχετικά με την παράκληση αυτή, είναι ότι ο λόγος που χρειάστηκε αυτός ο περιορισμός ήταν να αποφευχθεί η χρήση του χώρου μας για μηνύματα τύπου τσάτ. Όμως, ευτυχώς, ποτέ δεν αποπειράθηκε κάποιος κάτι τέτοιο. Αν, πράγματι, ελευθερώσουμε αυτόν τον περιορισμό και βρεθούν μέλη μας να μπούν στον πειρασμό του τσάτ και το κάνουν, πρώτος εγώ θα χειροκροτήσω την επαναφορά του περιορισμού.

18

Καλημέρα! Διαβάζω, αλλά δεν γράφω συχνά. Σε μια παραλλαγή από την Πάρο υπάρχει και η συνέχεια:
Και πού να βρω τόσα βούρλα για να τα περάσω ούλα,
κάνε βούρλα τα μαλλιά σου και παλάντζα την ποδιά σου.

2 «Μου αρέσει»
19

Βέβαια, γνωστό κι αυτό! Δεν ξέρω αν το έχω ακούσει από Πάρο (πιθανόν). Το άλλο (και πού να 'βρω…) δεν το ήξερα.

Γενικώς είναι από τα τραγούδια όπου ναι μεν προσθαφαιρούνται ελεύθερα δίστιχα (έχουμε και κάτι άλλο, πιο τρανό και πιο μεγάλο, κ.ά.), αλλά πάντα στη συγκεκριμένη θεματική, ποτέ εντελώς ανεξάρτητα όπως γίνεται σε άλλους σκοπούς.

Edit: Νομίζω κυκλοφορεί και αλλιώς: «Κάνω βούρλα τα μαλλιά μου…» κλπ., καθώς επίσης και σε «πονηρή» παραλλαγή με βυζιά. Βέβαια στη λαϊκή γλώσσα τα βυζιά λέγονται βυζιά χωρίς τίποτε το επιλήψιμο, κανείς δεν κοκκινίζει (αλλιώς δε θα υπήρχε και η λέξη βυζαίνω), και το να μιλήσει κανείς για τα βυζιά μιας κοπέλας είναι σαν να μιλάει για την όμορφη μέση της, τα μάτια της ή οτιδήποτε άλλο ωραίο επάνω της.

Σήμερα όμως εκλαμβάνεται ως πονηρό. Είμαστε πιο πουριτανοί…

20

Eυτυχισμένες οι εποχές όπου τα ψάρια περίσσευαν, τα βούρλα όχι…

1 «Μου αρέσει»
21

Δεν νομίζω ότι είμαστε πιο πουριτανοί αλλά ότι η χρήση του <<στήθη>> ως κλινικού και κόσμιου όρου τα <<βυζά>> τα έχει βερνακουλάρει.