(Μάκης)
Χαίρεται, έχω μια γενικότερης φύσεως απορία σχετικά με το τι είναι το ρεμπέτικο και την όλη διαμάχη για το λαικό καθώς επίσης και γιατί τα πάντα μεταξύ '32-'40 τα εντάσουμε και τα λέμε ρεμπέτικα. Επίσης έχω ήδη αρχίσει να διαφωνώ για τον όλο μύθο περί “μαγκιάς” και “ρεμπετοσύνης-ντομπροσύνης” των συνθετών-δημιουργών-τραγουδιστών της εποχής εκείνης.
Είναι γύρω στην μία δεκαετία που ακούω αυτό το πράγμα που αρκετοί ονομάζουν “ρεμπέτικο”, αλλά πλέον έχει αρχίσει να διαλύεται ο μύθος των “γιγάντων”. Ας βάλω λοιπόν όλες τις απορίες μου στην σειρά.
Πρώτα από όλα, γιατί λέγοντας ρεμπέτικα, εντάσουμε μέσα τριάντα διαφορετικά μοτίβα παιξίματος και μουσικής? Δηλαδή ο Σκαρβέλης ή ο Τούντας τελικά παίζανε “ρεμπέτικο”? Εγώ προσωπικά, αυτά θα τα έντασα στα “Πολίτικα” παύλα “Σμηρνιώτικα”. Το μόνο κοινο που έχουν με το στυλάκι το “Πειραικό” είναι ότι και τα δύο είναι “Ζειμπέκια-Καμηλιέρικα-Απτάλικα-Καρσιλαμάδες-Χασάπικα κ.λ.π” και λίγο μετέπειτα από το '32 χρησιμοποιούσαν στις συνθέσεις τους και μπουζούκια. Τίποτα παραπάνω. Ακόμη και οι στοίχοι είχαν εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο. Δηλαδή οι μουσικές ομοιότητες μεταξύ του “Πειραικού” και του “Σμηρνιώτικου” είναι ότι σχέση έχουν τα σύγχρονα ζειμπέκικα, κοινώς ψιλο “σκυλάδικα” με τα “Πειραικά”. Ο Μπαγιαντέρας έπαιζε “Πειραικά”?. Αυτά είναι κλασικά “κανταδόρικα” όπως τα ονομάζουν που ουσιαστικά εάν τα προσέξει κανείς είναι τα δικά μας τα λαικά σε μια πιο πρωτόγονη μορφή και με πιο φτωχή ενορχίστρωση. Δεν είναι ανάγκη να συνεχίσω και σε άλλους συνθέτες. Άρα μήπως τελικά τα λαικά που παίζονταν μεταξύ '32-‘40 τα βάλαμε όλα μέσα σ’ 'ενα κουβά και επειδή γενικώς βαριόμαστε να ψάχνουμε τις διαφορές τους τα ονομάσαμε ρεμπέτικα? Άλλωστε ακόμη και τα “χασικλίδικα” όπως τα λένε δεν είναι τίποτα άλλο παρά λαικά με μια στοιχομυθεία γύρω από τα ναρκωτικά και την “ντάγκλα” του χασισιού. Γιατί δεν παρεδεχόμαστε λοιπόν ακόμη και για αυτά, ότι δεν είχαν καμία μα καμία μαγκιά, απλά αυτό τράβαγε την περίοδο εκείνη και για αυτό τα γράφανε. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι ήταν και τις “μόδας”. Αυτές ήταν οι επιρροές τους, οπότε και για αυτά γράφανε. Ο Καζαντζίδης αργότερα τραγουδούσε για την ξενιτειά και τέτοια συναφή γεγονότα. Και πάλι αυτό τράβαγε, αυτά έβλεπε αυτά τραγούδαγε. Σήμερα ο άλλος τραγουδέι “μπές μες στο καμπριολέ και πάμε για φραπέ” και πάλι το ίδιο ισχύει, αυτό δηλαδή τραβαέι και αυτό λοιπόν τραγουδάει. Τότε δηλαδή ήταν μεγάλο πράγμα να πίνεις τσιγάρα να περπατάς λοξά και να τσακώνεσαι και απλά σήμερα είναι μαγκιά να έχεις καμπριολέ. Δηλαδή θέλουν ορισμένοι να πούνε πως αυτός που έγραψε το παραπάνω τραγούδι είναι μάγκας? ΔΕν λέω μπορεί το σύγχρονο τραγούδι να είναι πιο ρηχό σε στοίχους, αλλά τελικά μήπως και γιγαντοποιήσαμε και όλα τα παλαιότερα. Ας μην ξεχνάμε πως εδώ και καμιά δεκαριά χρόνια είναι και αυτό της μόδας, να επιστρέφουμε δηλαδή σε παλαιότερα ακούσματα-κτίσματα-μουσικές.
Πολλοί μιλάνε για την απλότητα του “Ρεμπέτικου”. Τελικά ήταν απλότητα ή απλά δεν μπορούσαν να παίξουν και κάτι παραπάνω? Δηλαδή όταν ένα όργανο είναι στα σκαργιά, χρειάζονται αρκετά χρόνια για να το βάλεις κάτω και να μπορέσεις να ανακαλύψεις τα μυστικά του παιξίματος του. Μήπως αυτό τελικά ίσχυε? Ακόμη αρκετοί δημιουργοί δεν κατήχαν την πραγματική θεωρία μουσικής, οπότε και ήταν αναμενόμενο να μην μπορούν να κάνουν και πολύπλοκες ενορχηστρώσεις-συνθέσεις. Κάπου έβλεπα, που ο Μπαγιαντέρας έλεγε ότι ο “Μάρκος” δεν ήξερε να παίζει μπουζούκι, αυτός του έμαθε τα λιγοστά που τελικά κατάφερε να μάθει. Άρα μήπως τελικά και γιαυατό τα κομμάτια του καταπλικτικά μεν, τόσο απλά δε. Μήπως αυτή η ξεχωριστή βραχνάδα της φωνής του, τα έκαναν να είναι αυτά που είναι? Τα μισά και παραπάνω τραγούδια του “Μάρκου” αρέσουν διότι τα τραγουδάει ο ίδιος. Πως θα ήταν αυτά τα τραγούδια άν τελικά τα έλεγε μια άλλη φωνή όχι τόσο ιδιόρυθμη (τουλάχιστον στην πρώτη τους εκτέλεση, πριν γίνουνε “σουξέ” ας πούμε) Θα τα ήξερε κανένας ή θα ήταν σαν κάποια που ορισμένοι τα λένε αδέσποτα?
Μετά από λίγα χρόνια που ο κόσμος άρχισε να μορφώνεται μουσικά τουλάχιστον, και επίσης μάθανε τα μυστικά του μπουζουκιού αρχίσανε να παίζουνε και πιο γρήγορα και να γράφουν και πιο σύνθετα πράγματα. Άλλοι το λένε μουσικό εκφυλισμό αυτό το πράγμα. Εγώ θα έλεγα ότι μάλλον βαριόντουσαν να παίζουν τα ίδια και τα ίδια μοτίβα επί τριάντα χρόνια. Η μουσική όπως και τα άλλα πράγματα αλλάζει και με τον καιρό διαμορφώνεται ανάλογα με το τι ζητάει το κοινό. Άλλωστε εάν δει κανείς στην ταινία “Ρεμπέτικο” του Φέρρη, ο τύπος (δεν θυμάμε το όνομα του) έλεγε στην Μαρίκα, ότι “αυτά ζητάει ο κόσμος αυτά θα παίζουμε Μαρίκα, αλλάξανε οι εποχές”. Μήπως τελικά τα “Ρεμπέτικα” είναι τόσο μεγάλα για εμάς τους σύγχρονους και έχουν πάρει σχεδόν “δόξα ηρώων” από εμάς τους ίδιους? Μήπως τότε, απλά τα άκουγε μια μερίδα ανθρώπων σε αστικές πάντα περιοχές που ναι μεν αρέσαν πολύ αλλά δεν είχαν μυθοποιηθεί κιόλας? Μήπως όλο αυτό το σκοινικό είναι ένας άλλος τρόπος διαφήμισης για να μπορέσουν κάποιοι να πουλήσουν από μπομπίνες που απλά μένανε ξεχασμένες στα κοιτάπια των εταιριών ? Τώρα μέχρι και η γιαγιά μου ξέρει τον Ρούκουνα, ασχέτως έαν εδώ και ογδόντα χρόνια δεν τον είχε ακούσει ποτέ.
Μήπως όλα αυτά δηλαδή είναι απλά “δικά μας” κατασκεβάσματα? ή και τελικά αποτέλεσμα μιας πιο στείρας μουσικής περιόδου τα τελευταία 20 χρόνια? Δεν νομίζω ότι κανείς θα μίλαγε για “Πειραικό” το '60. Τότε γράφονταν ακόμη μεγάλα τραγούδια. Τώρα τίποτα, άρα λοιπόν μήπως ψάχνουμε απεγνωσμένα να βρούμε πράγματα και τραγούδια που να ακούγονται και κάποιοι ξεθάψανε όλους αυτούς από την Ιστορία?