Περί αισθητικής

Φέρνω εδώ την άποψη του Ηρακλή γιατί με ενδιαφέρει πολύ το θέμα της αισθητικής και της προσέγγισης μέσω αυτής των κρίσεων που κάνουμε για τα δρώμενα που συμβαίνουν γύρω μας…

Θέλεις να πεις αγαπητέ Ηρακλή και διόρθωσέ με αν κάνω λάθος, ότι υπάρχει μία συνισταμένη “αισθητικών” κριτηρίων που δίνουν ένα αντικειμενικό χαρακτήρα σε αυτό που λέμε αισθητική. Και όμως οι εμπειρίες ενός ανθρώπου διαμορφώνουν εν πολλοίς αυτό που χαρακτηρίζει το κριτήριό του για την ποροτίμηση και το γούστο του. Είναι σωστό ότι όταν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με πολλές κοινές εμπειρίες, υπάρχει ένας χαρακτήρας αντικειμενικότητας στην αισθητική τους, αλλά και πάλι βλέπω πολύ μεγάλες αποκλίσεις σε καθημερινά, κοινά πράγματα. Ναι ως επιστήμη πρέπει να υπάρχουν κάποιες βασικές αρχές, αλλά το αν κάποιος βασίζεται σε αυτές για να κρίνει δεν είναι και το στοιχείο που διαφοροποιεί την κρίση του; Δηλαδή μέχρι ποιο βαθμό εγώ είναι δυνατόν να ασπάζομαι κάποιες αρχές (έστω και ασυνείδητα) για να δώσω ένα συγκεκριμένο χαρακτήρα στην αισθητική μου;
Αυτοί οι προβληματισμοί (αν λυθούν) μπορούν πιστεύω να ερμηνεύσουν πολλά πράγματα στη συμπεριφορά μας και τις κρίσεις μας…

Δεν ξέρω αν θα βοηθήσει την κουβέντα
παραθέτω μερικούς ορισμούς και αποψεις περι τέχνης και αισθητικής

Αισθητική είναι ο κλάδος της φιλοσοφίας που ασχολείται με τον ορισμό του ωραίου. Ο όρος εισήχθη για πρώτη φορά από το Γερμανό φιλόσοφο Alexander Gottlieb Baumgarten, ο οποίος με το έργο του συνέβαλε στο να αναγνωριστεί η αισθητική σαν ξεχωριστός φιλοσοφικός κλάδος. O όρος ʽαισθητικήʼ παράγεται από την ʽαίσθησηʼ, την εμπειρία που προσλαμβάνουμε μέσω των αισθήσεων.

ʽΑντίθετοςʼ με την ονομασία ο Καντ ονομάζει τη νέα επιστήμη, «κριτική του γούστου» (Geschmack), ενώ ο Έγελος χρησιμοποιεί την ονομασία ʽΑισθητικήʼ στις πανεπιστημιακές παραδόσεις του (1823-1827), θεωρώντας τη μια δεύτερη, πνευματικής προέλευσης πραγματικότητα.

Για τον Oscar Wilde η τέχνη είναι η έξυπνη διαμαρτυρία μας και η γενναία προσπάθειά μας να βάλουμε τη φύση στη θέση της.

Από τις ιδέες του Φρίντριχ Ένγκελς και κυρίως του Καρλ Μαρξ
Γι’ αυτούς η τέχνη υπάρχει ως κάτι που συντελεί στην ικανοποίηση των όρων που πρέπει να διέπουν την πορεία της κοινωνίας μας προς τον τελικό σκοπό της.

Αγαπητέ Admin πιστεύω πως δεν υπάρχει μονόδρομος. Η ρευστή αντικειμενικότητα της αισθητικής όχι μόνο διαμορφώνεται (συνισταμένα) από τα υποκειμενικά μας κριτήρια αλλά τα διαμορφώνει και αυτή με τον ίδιο τρόπο που τα διαμορφώνουν και άλλοι παράγοντες. Ο καθένας μας αγγίζει αισθητικά κάποιο κομμάτι της τέχνης με τον δικό του τρόπο. Με την ιδιότητα του ειδήμονος ή μη (μπορεί να θεωρούμαι ειδήμων αντικειμενικά ή υποκειμενικά ή απλά να μην είμαι), ή έχοντας κάποια φιλοσοφική διάθεση. Οι εμπειρίες μας όπως αναφέρεις, είναι καθοριστικές επίσης. Ανθρωπολογικοί, φυλετικοί, πολιτισμικοί, γεωγραφικοί, μορφωτικοί και διάφοροι συναφείς παράγοντες παίζουν και αυτοί τον ρόλο τους. Και πάει λέγοντας. Αναλογικά πάντα, ο καθένας μας διαμορφώνει την και διαμορφώνεται από την αισθητική (του). Αλίμονο αν υπήρχε στασιμότητα.

Για παράδειγμα κάτι που αισθητικά ανήκει στην λεγόμενη και χαμηλή τέχνη - kitsch (ή την trash, ή την junk-art) άλλους τους εκνευρίζει και άλλους τους γοητεύει ενώ κάποιους άλλους ίσως και να τους γοητεύει και τους εκνευρίζει ταυτοχρόνως. Η αντικειμενικότητα όμως είναι πως υπάρχουν αυτοί οι όροι και είναι το ίδιο κατανοητοί από όλους μας και όταν αναφερόμαστε σε αυτούς εννοούμε και αντιλαμβανόμαστε όλοι τα ίδια πράγματα.

Το Rhythm and Blues, μια μουσική που μʼ αρέσει και με συγκινεί ιδιαίτερα, δεν μπορώ να πω επʼ ουδενί - ούτε και θα είμαι σε θέση ποτέ να πω πως με συγκινεί με τον ίδιο τρόπο που συγκινεί έναν μαύρο που ζει στον Μισσισίπι. Ασφαλώς δεν συγκινεί με τον ίδιο τρόπο και έναν, μαύρο επίσης, κάτοικο του Καμερούν (υπέθεσε πως και οι τρείς μας έχουμε υποτυπωδώς ανεπτυγμένη την αισθητική μας).

Στον κινηματογράφο (άλλο παράδειγμα) η αισθητική του κάδρου είναι κάτι το οποίο διδάσκεται στους φοιτητές της κινηματογραφικής ακαδημίας. Όμως πλειστάκις οι κανόνες καδραρίσματος παραβιάζονται όχι κατʼ ανάγκη δυσάρεστα για την αισθητική μας.

Δεν υπάρχει μονόδρομος. Ούτε δρόμος διπλής κατεύθυνσης. Οι δρόμοι περιπλέκονται στις τρεις διαστάσεις του χώρου (αφήνω τον χρόνο απʼ έξω)… Ο καθένας μας διαμορφώνει την και διαμορφώνεται από την αισθητική (του).

Αντί τοποθέτησης, προτιμώ να παραπέμψω σε ένα σχετικό άρθρο εδώ:
http://www.klika.gr/cms/index.php?option=com_content&task=view&id=297&Itemid=171

Παρά το χιουμοριστικό χαρακτήρα του, είχα προσθέσει χονδρικά κάποιες αναφορές που μπορεί να ενδιαφέρουν τη συζήτηση.