Κρητική-Δωδεκανησιακή λύρα

Καλησπέρα, μετά από πολύ καιρό. Ασχολούμαι με την λύρα αρκετό καιρό πλέον, και νιώθω να έχω τελματώσει. Ενώ το παίξιμο μου έχει εξελιχθεί και μπορώ να παίξω χορούς τραγούδια, από κρητικά μέχρι και θρακιώτικα, νιώθω ότι είναι “βρώμικο” το παίξιμο μου. Ακούγοντας τις τελευταίες μέρες κάποιους γνωστούς λυράρηδες στο νησί, παρατηρούσα τα δάχτυλα και τον ήχο τους, πόσο καθαρά έπαιζαν και όσο πειθαρχημένα είναι τα δάχτυλα τους.

Γνωρίζω ότι ο καλύτερος τρόπος να καθαρίσεις το παίξιμο σου, είναι να παίζεις αργά. Όμως πάντα υπάρχει κάποιο μυστικό! πως μπορω να καθαρίσω το παίξιμο μου γρηγορότερο δυνατόν, με την καλύτερη δυνατή απόδοση; τι ασκήσεις πρέπει να κάνω;

παίζω λίγο πολίτικη και ήθελα να μοιραστώ λίγες σκέψεις γιατί αντιμετωπίζω παρόμοια θέματα.

Έχω φτάσει στο εξής συμπέρασμα για τη λύρα: Δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να καιγόμαστε με τεχνικά γυμνάσματα που δεν περιλαμβάνουν την αντιπροσωπευτική μουσική του οργάνου.Κάκά τα ψέμματα,ούτε πολλά ζεστάματα θέλουμε,ούτε ιδιαίτερες τεχνικές πέρα απο την σωστή παραγωγή ήχου και χρήση της έκτασης.(σε σχέση με…πχ κλασικά έγχορδα)

Φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις για αρχάριους που πρέπει να μάθουν τα βασικά αλλά απο κει και πέρα, η ίδια η μουσική θα απαιτήσει την τεχνική και το σώμα μας θα βρει τρόπους να παράγει τον ήχο και το ύφος.

Μεγάλο μέρος της καθαρότητας που αναζητούμε προέρχεται απο το δοξάρι και το πως το συνδέουμε με την μουσική ιδέα.

Υπήρξαν και υπάρχουν στιγμές που αισθάνομαι τεχνικά εντελώς μπουνταλάς και τελικά η λύση συχνά βρίσκεται σε παράγοντες εκτος τεχνικής: Είτε το μακάμ, είτε η ρυθμική αγωγή/χορός είτε απλά το γενικότερο ύφος και συναίσθημα το οποίο μου διαφεύγει.

Επειδή μελετώ μόνος μου είναι πολύ πιο δύσκολο να βρω πειθαρχία και έμπνευση .Παρατηρώ λοιπόν πως πολλά τέτοια θέματα λύνονται όταν παίζω με παρέα.Είτε επειδή κλέβω ιδέες,είτε απλά επειδή γουστάρω που βρήκα κάποιον να με κάνει μουσικά παρέα.

τέλος…ε ναι! υπάρχουν μέρες που απλα δεν τραβάει το πράμα.Αυτές οι μέρες είναι δύσκολες αλλά είναι επίσης και οι πιο χρήσιμες στην μελέτη γιατί η ίδια η προσπάθεια που πρέπει να καταβάλλουμε είναι πηγή γνώσης και εμπειρίας που θα χαρούμε στο μέλλον.

Γενικότερα…πιστεύω πως όσο πιο σύντομος και άμεσος είναι ο δρόμος προς την ίδια τη μουσική, τόσο πιό δημιουργική η μελέτη.

Τα παραπάνω βέβαια είναι εντελώς προσωπικά συμπεράσματα. Ο δρόμος του καθενώς είναι διαφορετικός.Απλά για μένα η ιδέα της άσκησης πάνω στη λύρα δεν έχει δουλέψει και δεν φέρνει τίποτε θετικό στο παίξιμο μου.

καταλαβαινω τι θες να πεις! προσωπικα εχω τελειωσει μουσικη παιδεια, θεωρητικα και πρακτικα γιατι εχω πτυχιο στο πιανο. στα 12 χρονια που επαιζα στο πιανο κλιν κλιν κλιν ατελειωτες ωρες, έμαθα οτι για να παίξεις Rachmaninoff θα μαυρίσει η ψυχη σου απο το κλιν κλιν κλιν(καταλαβαινεις θαρρω την παρομοιωση). ομως από τη στιγμη που θεωρω οτι τα δαχτυλα μου ειναι γυμνασμενα, απο το πιανο, την κιθαρα, το μαντολινο, γιατι μαρεσει να πειραματιζομαι και να δοκιμαζω μουσικα οργανα, θεωρώ οτι ισως δεν χρειαζεται πια να κανω ασκησεις. Ειναι ομως κατι στο πίσω μερος του μυαλού μου που με προβληματιζει. Όταν ο Νίκος Φιλιππίδης ζούσε στη Ρόδο γιατί δούλευε στο θέατρο της γιαγιας μου, μου ελεγε η μάνα μου “Ο Νίκος ξυπνούσε από νωρίς τις 7 το πρωί και μέχρι τις 2 το μεσημέρι έπαιζε κλίμακες. Αργά γρήγορα, πολύ αργα πολύ γρήγορα.Μετά τις 2 άρχιζε να παίζει τα τραγούδια του θεάτρου”.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις πληροφορίες, αλλά και το κυρος του κ. Φιλιππίδη σαν ένα από τα καλύτερα κλαρίνα στην Ελλάδα, αναρωτιέμαι πως εγώ μπορώ να βρώ όλο αυτό το χρόνο αλλα και την πειθαρχία να ακούσω στις εντολές που θα δώσω ο ίδιος στο εαυτό μου, και δεν θα πιάσω το κουδουνατο(δοξαρι) και αρχίσω να παίζω σουστα και να χορεύω(κάτι συνηθες στους ανθρωπους σα κ εμας που παθιαζονται και-μεταξυ μας-χανουμε κ λιγα λαδια:))

Όπως προανέφερα, ο δρόμος του καθενώς διαφέρει. Υπάρχουν άνθρωποι που πραγματικά τη βρίσκουν με γυμνάσματα και τεχνικές προκλήσεις και τα δουλεύουν με χαρά, τακτικά. Υπάρχουν άλλοι που είναι εξαιρετικοί και δεν έχουν παίξει 1 κλίμακα στην ζωή τους.

Το να μελετήσω αύριο κλίμακες απο τις 7 μέχρι τις 2

…γιατί μου είπε ο Νίκος πως αυτό έκανε ο Φιλιππίδης…

για μένα δεν είναι αρκετό.Θα μελετήσω σύμφωνα με τις δικές μου αδυναμίες, συνήθειες,απαιτήσεις, προτιμήσεις …και σίγουρα με την μεγαλύτερη δόση αυτογνωσίας που μπορώ να αντλήσω απο μέσα μου…

και για να ξεκαθαρίσω: δεν είμαι εναντίων των κλιμάκων…και εγώ κλασικός είμαι και μελετώ τεχνική κάθε μέρα…απλά στην λύρα δεν ξέρω γιατί να παίξω ασκήσεις οπότε δεν παίζω…

Γεια σου Νίκο.

Την ξέρω αυτή την εικόνα. Μερικών λυράρηδων τα δαχτύλια κινούνται, από την ελεύθερη θέση στον αέρα προς τη θέση της νότας που θέλουν να παίξουν, με ακρίβεια μηχανής.

Νομίζω όμως ότι είναι οπτικό το ζήτημα, όχι καθαυτού παιχτικό. Ίσως αυτοί είναι οι λυράρηδες που ξεκίνησαν με δάσκαλο, ή ίσως κάποιοι που απλώς αυτό είναι το στυλ τους. Έχω παρατηρήσει από κοντά τον Λιο Περσελή, έναν από τους ιστορικότερους 12νήσιους λυράρηδες εν ζωή, και κάνει ακριβώς το αντίθετο: αν κοιτάς χωρίς να ακούς, νομίζεις ότι δεν ξέρει, τα δαχτύλια του πέφτουν όπου να 'ναι - πλην όμως…!

Πάντως, ακούω και ξανακούω τον εκπληκτικό ήχο του Κλαδάκη, με τις άπειρες μικρολεπτομέρειες που στολίζουν το παίξιμό του χωρίς να το φορτώνουν, και τείνω να πιστέψω ότι το μυστικό του δεν είναι τόσο στα δαχτύλια όσο στο δοξάρι: το πώς ζυγίζει τις σχετικές εντάσεις των δύο χορδών που παίζει ταυτόχρονα, το πώς ελέγχει την ταχύτητα και την πίεση (ίσως και τη γωνία, δεν ξέρω) του δοξαριού σε κάποιο κρίσιμο milisecond της νότας, κλπ…

(Βέβαια κατά τη γνώμη μου λίγη βρωμιά είναι μέσα στο παιχνίδι, τουλάχιστον στη 12νησιακή λύρα. Του Κλαδάκη ο ήχος είναι μεν φανταστικός, είναι επίσης εντελώς απαλλαγμένος από ξένους νεωτερισμούς, αλλά δεν παύει να είναι εντελώς ξεχωριστά προσωπικός. Όσο κι αν ο κάθε Κασιώτης, Χαρκήτης, Καρπάθιος κλπ. λυράρης έχει δικό του ήχο, όπως άλλωστε και οι Κρητικοί κλπ., ειδικά ο Κλαδάκης στέκει λίγο πιο μακριά από τον γενικό 12νησιακό ήχο.)

το πώς ζυγίζει τις σχετικές εντάσεις των δύο χορδών που παίζει ταυτόχρονα, το πώς ελέγχει την ταχύτητα και την πίεση (ίσως και τη γωνία, δεν ξέρω) του δοξαριού σε κάποιο κρίσιμο milisecond της νότας, κλπ…

Κλαδάκης, ο τύπος είναι επιστήμονας στη δωδεκανησιακή λύρα. είναι οπως το πες. Αριστο δοξάρι, πιστά δάχτυλα, η λύρα του στριβει τοσο γρηγορα που αν βαλεις ξύλο απο κάτω θα ανακαλύψεις τη φωτιά.

Είναι γεγονός ότι όσο πιο πολλά χρόνια ασχολείσαι, τόσο πιο πολύ σημασία δίνεις ολοένα σε πιο μικρές λεπτομέρειες.
Να και ενα λινκ με τον κλαδακη μικρό,

παντως θεωρω οτι ο καλυτερος τροπος να γινεις καλος, ειναι στο σπιτι αργα σταθερα κ πειθαρχημενα, και καθημερινα γλεντι με κοσμο το βραδυ.

Συμφωνώ ότι χρειάζεται λίγη βρωμιά όταν παίζεις στην παρέα. Όταν όμως έχεις να κάνεις με μεγάλο γλέντι οφείλεις να παίξεις καθαρά . Ο ήχος του κλαδάκη, είναι ο κατεξοχήν ορεινός ήχος της ρόδου. Έχει όπως όλοι οι καλλιτέχνες το δικό του στίγμα, το οποίο καταλαβαίνεις μόλις ακούσεις τους παλιούς βιολιστές.