Κατασκευή δοξαριού

Θέλω να ρωτήσω στην κατασκευή του δοξαριού τις τρίχες, πως τις τοποθετούμε στο δοξάρι; Επίσης έχω δει από φίλους μου που παίζουν Κρητική λύρα, ότι το δοξάρι σφίγγει και χαλαρώνει με κάποια “βίδα?” τις τρίχες, αυτό γιατί το κάνουν και επίσης αυτή τη βίδα ή ότι είναι πως την φτιάχνω και την τοποθετώ στο δοξάρι;

Υ.Γ. Βάζω το θέμα σε αυτή την ενότητα, μιας και το δοξάρι μια μορφή πένας είναι, ή επιτελεί χρέη πένας στα όργανα που χρησιμοποιείται.

Στην κρήτη πολλοί παίζουν δοξάρια βιολιού. Αυτά τα δοξάρια έχουν το προτέρημα της ρύθμισης καθώς το κάτω άκρο των τριχών (αυτό κοντά στο χέρι του μουσικού) είναι τοποθετημένο σε μια κινητή βάση.Με την χρήση βίδας αυτή η βάση αυξομειώνει το μήκος των τριχών, διορθώνοντας έτσι διαφορές που προκύπτουν και απο την χρήση την ίδια αλλά και απο αλλαγές καιρού και θερμοκρασίας.

Η τοποθέτηση τρίχας είναι μια τέχνη απο μόνη της. Ο μάστορας πρέπει να χει πρόσβαση σε καλής ποιότητας τρίχα απο άλογο, η οποία δεν κρατάει πολύ καιρό και αλλοιώνεται με την πάροδο του χρόνου. Οι τρίχες δένονται σε κόμπο στο πάνω μέρος και τοποθετούνται με μια ξύλινη σφήνα. Μετά χτενίζονται έτσι ώστε να κάθονται ομοιόμορφα στο τόξο και δένονται κόμπο στο κάτω μέρος, το οποίο προσαρμόζεται πάλι με σφήνες και κάποιο συρταρωτό μέρος της βάσης στο κάτω μέρος του τόξου

Φίλε Alk σε ευχαριστώ για την άμεση και γρήγορη απάντηση σου, να υποθέσω στη δεύτερη παράγραφο, αναφέρεσαι σε δοξάρι με χορδές που δεν χαλαρώνουν οι σφίγγουν με βίδα, αλλά με την σφήνα; Επίσης, σφήνα μπαίνει και στις δύο πλευρές και πάνω και κάτω, ή στη μία πλευρά δένονται οι τρίχες και στην άλλη κουμπώνουν με την σφήνα;

Αναφέρομαι σε δοξάρι τύπου βιολιού. Αν ψάξεις στο google τις λέξεις violin bow frog (frog ονομάζεται αυτή η βάση) θα βρεις φωτογραφίες.
Στο πάνω μέρος μπαινει μια σφήνα , στο κάτω οι τρίχες απλωνονται στο σχήμα ενος μεταλλικού …δακτυλιδιου και πιάνονται εκεί με την βοήθεια φαρδιάς σφήνας που τις κρατάει απλωμένες ομοιόμορφα.

Δεν νομίζω οτι αξίζει τον κόπο να δοκιμάσεις να κατασκευάσεις κάτι τέτοιο γιατί υπάρχουν 100δες απλά δοξάρια στην αγορα

Στα απλά δοξάρια λύρας οπου δεν έχεις την βίδα, συνήθως οι τρίχες στην βάση δένονται σε ένα κομμάτι δέρμα το οποίο μπορεί ο μουσικός να τεντώσει και κατα κάποιο τρόπο να ρυθμίσει λίγο, αλλάζοντας τον τρόπο που το κρατάει.

Alk ευχαριστώ και πάλι, ειδικά για την ορολογία που μου έδωσες γιατί δεν ήξερα πως να το αναζητήσω, επειδή έχω αρχίσει να φτιάχνω λύρες θέλω να φτιάχνω και τα δικά μου δοξάρια, αλλά επειδή ούτε λύρα έχω ούτε δοξάρια γι’ αυτό ρωτούσα, με τη λύρα τα καταφέρνω, με το δοξάρι μέχρι το ξύλο ναι, αλλά για το πως ασχολείσαι με τις τρίχες δεν είχα καταλάβει, ευχαριστώ και πάλι!

Το καθαυτού δοξάρι της λύρας, πολύ πιο χοντρό και βαρύ και με ανάποδη κλίση που θυμίζει κυριολεκτικό [i]δοξάρι /i, συνήθως έχει κι αυτό έναν μηχανισμό τεντώματος, όχι με βίδα αλλά μ’ ένα στριφτάλι (πειροειδές κλειδί όπως των χορδών του βιολιού, ουτιού κλπ.). Αλλά δε νομίζω ότι παίζει πια κανείς με τέτοια στην Κρήτη. Το δοξάρι βιολιού ή έστω τύπου βιολιού είναι ο κανόνας. Τέτοια παλαιινά δοξάρια χρησιμοποιούν οι Κασοκαρπάθιοι (+ με κουδουνάκια). Χωρίς κανένα σύστημα τεντώματος είναι τα θρακιώτικα δοξάρια της λύρας.

Φιλόμουσε, γιατί δεν παίρνεις ένα φτηνό δοξάρι της πυρκαϊάς να το διαλύσεις και να το μελετήσεις; Δε νομίζω ότι θα σου δώσει παραπλανητική εικόνα. Το καλό δοξάρι μπορεί να είναι πιο μελετημένο, αλλά στην ίδια πάντα βασική λογική. Πάντως το μηχανισμό με τη βίδα δεν τον φτιάχνεις, τον αγοράζεις.

Δεν ξέρω αν είναι αλήθεια ή μύθος, αλλά λένε ότι μεταξύ άλλων πρέπει να είναι από αρσενικό άλογο γιατί η φοράδα βρέχει την ουρά της οταν κατουράει, ενώ το αρσενικό κατουράει μπροστά!

Για τρίχες θα αγοράσω, άλογο δεν έχω και μάλλον εκεί θα καταλήξω να πάρω ένα φτηνό δοξάρι και να το ξεψαχνίσω, μέχρι να το καταλάβω και να φτιάξω ένα. Στην Κρήτη χρησιμοποιούν και σήμερα, ορισμένοι δοξάρι με κουδούνια, “τα γερακοκούδουνα”. Αλλά δε γνωρίζω τι τύπος δοξαριού είναι. Πάντως, όπως το λες Pepe, έχω παρατηρήσει ότι οι περισσότεροι, χρησιμοποιούν δοξάρια βιολιού στην Κρητική Λύρα πλέον και μάλλον οφείλεται όπως αναφέρεις και εσύ στο βάρος του.

Και πού πας ρε φίλος χωρίς άλογο;!

Πολλές φορές είναι ακριβώς το ίδιο: ένα δοξάρι τύπου βιολιού, με κουδουνάκια. Τα κουδουνάκια περνιούνται σε μια πετονιά, που με τη σειρά της είναι περασμένη σαν με βελονιές στο δοξάρι.

[u]. οο οοο … ο ο οοοο … οοοοο … ο ο ο οο .

[/u]Οι τελίτσες είναι οι τρύπες στο δοξάρι όπου περνάει η βελόνα. Δεν είναι σε ίσες αποστάσεις αλλά συνδυό. Οι αποστάσεις ανάμεσα στα ζευγάρια όμως είναι ίσες. Τη μεγάλη απόσταση, από ζευγάρι σε ζευγάρι, η πετονιά την καλύπτει στην μπροστινή πλευρά του δοξαριού. Τη μικρή, ανάμεσα στις τρύπες του ίδιου ζευγαριού, στην πίσω. Δηλαδή μετά από κάθε 8-10 πόντους στην μπροστινή μεριά, η πετονιά χώνεται στην τρυπίτσα, κάνει άλλον ένα πόντο από πίσω και ξαναβγαίνει απ’ την επόμενη τρυπίτσα. Έχεις έτσι γύρω στα 4-5 τμήματα ορατής πετονιάς μήκους 8-10 πόντων το καθένα.
Στο καθένα από αυτά τα τμήματα κρέμονται από μερικά κουδουνάκια. Τα κουδουνάκια είναι τα κυκλάκια στο αριστούργημα που ζωγράφισα. Δεν είναι στερεωμένα σε συγκεκριμένο σημείο: με το πάνε κι έλα του δοξαριού καλύπτουν όλο το μήκος του κομματιού πετονιάς που τους αναλογεί. Επομένως ηχούν όχι μόνο επειδή χτυπάει του καθενός το γλωσσίδι αλλά κι επειδή χτυπιούνται όλα μαζί (όσα είναι στο ίδιο κομμάτι πετονιάς) μεταξύ τους. Στο τέλος της κάθε δοξαριάς πέφτουν όλα μαζί μια στη μια άκρη και μια στην άλλη, σαν τους επιβάτες του λεωφορείου όταν κάνει απότομα σταμάτα-ξεκίνα.

Έχει σημασία ότι τις τρύπες δεν πρέπει να τις ανοίξεις ακριβώς στην μπροστινή πλευρά του δοξαριού αλλά λίγο προς τα πάνω. Δηλαδή, άμα κρατάς το δοξάρι εντελώς οριζόντιο, η πετονιά να μην κοιτάει ακριβώς απέναντι αλλά ελαφρώς προς τα πάνω. Αλλιώς τα κουδουνάκια παραείναι κάτω και χτυπάνε στον καβαλάρη και στο κάτω των χορδών.

Το παραδοσιακό δοξάρι με κουδουνάκια μπορείς να το δεις σε όποιο βίντεο ψάξεις με λύρα από την Κάρπαθο ή την Κάσο. Αντί πετονιάς έχει σύρμα και τα κουδουνάκια είναι περισσότερα, αλλά η βασική διαφορά είναι στο ίδιο το δοξάρι. Αυτό είναι και το παλιό κρητικό, ίσως κάποιοι να το χρησιμοποιούν και τώρα στην Κρήτη.

Pepe με κάλυψες πλήρως, ευχαριστώ πολύ, τελειώνοντας την εξεταστκή θα τα θέσω σε εφαρμογή και αν δε βρούμε άλογο, έχω κάτι γνωστούς με γαϊδούρια στο χωριό, μπορεί να πάρω από αυτά .:slight_smile: Αν και για να λέω την αλήθεια έχω φίλο που έχει άλογο (θηλυκό), αλλά έχω αγοράσει κιόλας. Βέβαια, εδώ θέλω να ρωτήσω, αν γνωρίζετε, αν οι τρίχες που θα κοπούν από την ουρά, ξανά μακραίνουν ή όχι; Άμα είναι να μην ξανά μεγαλώσουν προτιμώ να αγοράζω παρά να αφήσω στο τέλος κολοβό το άλογο, θα χάσει τη χάρη του.

οκ μιλώντας σοβαρά:

Τα άλογα δεν παθαίνουν τίποτα αλλά μιλάμε για συγκεκριμένες ράτσες που χρησιμοποιούνται, κάποιες απο νότια αμερική συγκεκριμένα. Μην σκεφτείς λοιπόν να αρχίσεις να κουρεύεις τα ζωντανά της περιοχής…

Ολα αυτά που ζητάς τα βρίσκεις στο εμπόριο με πολύ λίγα χρήματα έτσι και αλλιώς. Και φτηνά δοξάρια και τρίχες μόνες τους αλλά και μέρη απο τόξα.
Νομίζω το θέμα κατασκευής θα βελτιωθεί περισσότερο αν έχεις κάποια επαφή με το όργανο ως μουσικός. Κάνε λοιπόν κάνα μάθημα και την επόμενη φορά που θα αναρωτιέσαι γιατί το δοξάρι φτιάχνεται έτσι ή αλλιώς ,ή τεχνική του οργάνου μπορεί να έχει απαντήσει ήδη.

Κρίμα, και μόλις διάβασα ότι τα άλογα δεν παθαίνουν τίποτα σκέφτηκα να πάω να πάρω για 5-6 δοξάρια (πλάκα κάνω), αλλά και στη Wikipedia, πάντως λέει για αρσενικά άλογα. Εντάξει, εν είναι και ακριβές οι τρίχες, δεν είναι και φτηνές 10 ευρώ τις είδα τις πιο απλές στο διαδίκτυο, βάλε και τους υπόλοιπους εξοπλισμούς (βίδα-ξύλο), κανά 20ευρω το δοξάρι θα στοιχίζει πάνω-κάτω. Όσο για τα μαθήματα που λες alk έχεις δίκιο, είναι κάτι που έχω στο μυαλό μου να κάνω, ήδη στον τζουρά που φτιάχνω έχω αρχίσει να μαθαίνω για να μπορώ να εκτιμώ καλύτερα τα όργανα που φτιάχνω.

λεει για αρσενικο αλογο,γιατι τα θηλυκα τις ουρουν.