Το τελευταίο διάστημα έτυχε και είδα κάποια καινούργια μπουζούκια, που φτιάχτηκαν κατά παραγγελία (όχι έτοιμα από καιρό για πούλημα) διαφόρων -γνωστών- κατασκευαστών και παρατήρησα το εξής φαινόμενο: σε άλλο το καπάκι ήταν εντελώς επίπεδο, σε άλλο παρουσίαζε “καμπούρα” στο μέσον κατά μήκος όλου του καπακιού, ενώ σε άλλο “βύθιση” κοντά στην τρύπα…
Όταν ρωτούσα τον καθένα ξεχωριστά γιατί είναι έτσι το καπάκι, απαντούσε πως σήμερα “ετσι φτιάχνονται”! Στο μεταξύ, οι άνθρωποι είναι άγνωστοι μεταξύ τους και οι κατασκευαστές διαφορετικοί!
Υπάρχει τελικά κάποιος κανόνας για το πως πρέπει να είναι ένα καπάκι ή ισχύει το ανάλογα με τον οργανοποιό και η μορφή του καπακιού;
Φίλε Δημήτρη,
Θα περιοριστώ σε μία ολιγόλογη κατάθεση της άποψης μου στο θέμα.
Το σίγουρο είναι πώς δεν υπάρχει κανένας κανόνας σε ότι αφορά την κατασκευή του καπακιού του μπουζουκιού,οπως για παράδειγμα ισχύει για την κατασκευή του καπακιού του βιολιού, για το οποίο υπάρχουν παγκόσμια στάνταρ.
Επίσης σίγουρο πρέπει να είναι πώς δεν έχουν γίνει εφαρμοσμένες ακουστικές έρευνες για το όργανο, που να χρησιμεύσουν σαν οδηγός για τροποποίηση των μέχρι σήμερα καθαρά εμπειροτεχνικών προσεγγίσεων της κατασκευής του.
Οι διαφορετικές τεχνοτροπίες κατασκευής του καπακιού του μπουζουκιού που σωστά παρατήρησες, εκτός απο αυτές που αναφέρονται σε επίπεδο ή ελαφρά κυρτωμένο κατα μήκος καπάκι, είναι τεχνοτροπίες που οι κατασκευαστές δανείσθηκαν απο κατασκευαστικές παραδόσεις άλλων έγχορδων οργάνων, του μαντολίνου και του αναγεννησιακού λαούτου, για παράδειγμα,που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή του καπακιού των οργάνων αυτών και έχουν καθιερωθεί απο πολύ παληά.
Σε κάθε περίπτωση η εφαρμογή οποιουδήποτε κατασκευαστικού νεωτερισμού είναι πιστεύω και χρήσιμη και ευπρόσδεκτη αλλά είναι αναγκαίο, να γίνεται όχι τυχαία, αλλά με αξιοποίηση των μέσων και της τεχνολογίας που σήμερα είναι διαθέσιμη και με σεβασμό σε θέματα αισθητικής και παράδοσης που υπάρχει γύρω απο κάθε όργανο.
Δεν σου κρύβω ότι είμαι απο αυτούς που πιστεύουν πως τα τελευταία 50-60 χρόνια το μπουζούκι έχει κακοποιήθεί απο πολλές απόψεις και μαζί του κακοποιήθηκε και η αντίστοιχη πλούσια μουσική παράδοση.
Σχετικά με αυτό που αναφέρει ο Αγάπιος, παραθέτω ένα link για τους τεχνικά ενδιαφερόμενους. Κάποιες προσομοιώσεις (χρησιμοποιώντας ισχυρές αριθμητικές μεθόδους αλλά και πειράματα) έχουν γίνει για το βιολί αλλά και την κλασσική κιθάρα.
Μια γούβα κοντά στην τρύπα δεν μπορώ να την καταλάβω. Πιστεύω μάλιστα πως κρύβει αρκετή επικινδυνότητα.
Η “καμπούρα” που λες είναι κατανοητή. Οπως είπε κι ο Αγάπιος, χρησιμοποιείται σε αρκετά άλλα δυτικά όργανα αλλά και σε μπαγλαμάδες. Δίνουν μια τέτοια τάση στο καπάκι (προς τα έξω) για να αποφευχθούν τυχόν βυθίσεις του. Βασικός στόχος να χρησιμοποιοήσουν λιγότερα (λεπτότερα) καμάρια κάτω από το καπάκι και να κερδίσουν σε ταλάντωση, δηλαδή σε ήχο.
Στα μπουζούκια δε νομίζω ότι ταιριάζει μια τέτοια καμπούρα (ίσως μια ανεπαίσθητη), γιατί σε ένα μεγάλο καπάκι όπως του μπουζουκιού σίγουρα θα υπάρξει αλλοίωση του ήχου, νομίζω προς πρίμα μεριά.
Είναι πάντως ένα καλό ερώτημα που μπορούμε να το βάλουμε σε καλούς μαστόρους και να μας απαντήσουν.
Αν και αυτοδίδακτος καταθέτω την άποψη μου στο παραπάνω θέμα. Πιστεύω λοιπόν πως το καπάκι με βύθιση (ουσιαστικά προκύπτει όταν ανοίγεται -πλαταίνει λίγο το σκάφος -και υψώνεται το πίσω μέρος -κολλάντζα)μειώνει την τάση που ασκεί ο καβαλάρης στο καπάκι ενδεχομένως όμως αυξάνει και την κινητικότητα του. Αν μειώνεται η τάση όπως έγραψε και ο Άρης μπορεί να γίνει και ελαφρύτερη η κατασκευή του καπακιού -καμάρια δίνοντας στο μάστορα μεγαλύτερες δυνατότητες κουρδίσματος των ξύλων του καπακιού.
Μπορεί να κάνω και λάθος βέβαια, καθότι εγώ τα φτιάχνω σχεδόν ίσα με μια κύρτωση προς τα πάνω . Πρόσφατα είδα ένα μπουζούκι του Καρβούνη που είχε την προλεχθείσα βύθιση
Παιδια χαιρομαι που επικοινωνω ξανα μαζι σας.
Δημητρη μηπως παρατηρησες το σημειο επαφης του καβαλαρη με το καπακι στο οργανο που παρουσιαζε το βαθουλωμα κοντα στην τρυπα,ειχε κι αυτος αντιστοιχη διαμορφωση? ή ξεκινουσε απο πιο εμπρος αυτη η περιεργη διαμορφωση? Νομιζω οτι το βαθουλωμα στο καπακι δεν προσφερει κατι στον ηχο και απο μια παλια κουβεντα που ειχα ακουσει μαλλον ειναι κατασκευαστικη αδυναμια που πλασαρεται σαν προτιμηση του κατασκευαστη.Ο καβγας ολος ειναι η ταση του καβαλαρη στο καπακι.Η δυναμη μετα που ασκει περιφερειακα στο σκαφος το καπακι μπορει να ελεγχει καλυτερα και αποτελεσματικοτερα με απωση (κυρτο καπακι) παρα οταν ασκει ελξη (κοιλο καπακι).Γι αυτο ρωτω πως ειχε διαμορφωθει ο καβαλαρης στην επαφη του με το καπακι.Αυτα εχω ακουσει και αυτα σας μεταφερω.
Δημητρη το παρελαβες???:085:
Νομιζω οτι πρόκειται για χαρακτηριστικό που βγάζει μάτι πάνω στο όργανο. Άμα έπαιζε θετικό ρόλο θα το είχαν χρησιμοποιήσει οι “μύθοι” της μπουζουκοποιητικής και θα το είχαν αντιγράψει όλοι οι υπόλοιποι κατασκευαστές και τώρα όλοι θα είχαμε όλοι τέτοια μπουζούκια.
Μάλλον η απόκρυφη συνταγή (:092:σατανική θε έλεγα…)για τον σωστό και καλό ήχο δεν είναι (δυστυχώς για εμάς) σε τόσο εμφανή χαρακτηρηστικά.
Άσε που άν συνεχίσουμε την κουβέντα θα βρεθούμε να αναρωτιόμαστε άμα τα σκευρωμένα μανίκια δίνουν καλύτερο ήχο…:090:
(παρεπιπτόντως έχω δεί κι εγώ αρκετά όργανα με κοιλιά και 2 χιλιάρικα τιμή, ρε δεν τα σκάω για να αγοράσω μπουζούκι με “κοιλιά” με την καμία! δεν τα τρώω αστακούς και συναγρίδες να φτιάξω δικιά μου…:107:)
Όπως είναι γνωστό, το καπάκι σε ένα όργανο οπλίζεται με τα ‘καμάρια’, έτσι ώστε να αντέχει στην καταπόνηση από την πίεση που ασκείται πάνω του από τον καβαλάρη επειδή πάντω στον καβαλάρη πιέζουν οι χορδές.
Για αυτόν το λόγο λοιπόν τα καμάρια κατασκευάζονται έτσι ώστε η επιφάνειά τους που κολιέται στο καπάκι να είναι τοξοειδής με αποτέλεσμα να μη βυθίζεται το καπάκι.
Βέβαια όταν έλθει η ώρα να τοποθετηθεί το διαμορφωμένο πλέον καπάκι, θα πρέπει να γίνει αντίστοιχη διαμόρφωση και στη σκάφη του οργάνου με αποτέλεσμα όταν τοποθετλησουμε το καπάκι πάνω στη σκάφη να ταιτιάζει απόλυτα. Δεν θα πρέπει να υπάρχει κανένα κενό.
Εάν όμως δεν δοθεί αντίστοιχη διαμόρφωση και στη σκάφη του μπουζουκιού, τότε η εφαρμογή του καπακιού δεν θα είναι πήρης και στην προσπάθεια να κολληθεί πάνω στη σκάφη του οργάνου πιθανόν να υποστεί κάποια βυθίσματα την τρύπα είτε προς τον καβαλάρη που μόνο φυσιολογικά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν.
Η γνώμη μου δηλαδή είναι ότι τα διάφορα βυθίσματα στο καπάκι μαρτυρούν λάθη ή κατασκευαστικές αδυναμίες.
Βέβαια, υπάρχουν και άλλοι λόγοι πουδημιουργούν σε βυθίσματα όπως για παράδειγμα πολύ λεπτό καπάκι.
Μερικές φορές τέτοια κατασκευαστικά λάθη έχουν σαν αποτέλεσμα και το ξεκούρντισμα του οργάνου, χωρίς να φταίνε τα κλειδιά.
Δύο μπουζούκια έχω δεί με κλίση στο καπάκι. Ένα πολύ παλιό 1924 από κάποιον Αιγινίτη μάστορα ξεχνάω τ’ ονομά του, το οποίο είχε την κλίση των μαντολίνων.
Το δεύτερο είναι από σύγχρονο μάστορα κι έχει την εξής ιδιομορφία: ανάμεσα στον καβαλάρη και την τρύπα το καπάκι ανεβαίνει προς τα πάνω.
Είναι όλο ένα ιδιαίτερο όργανο με σκαφτές δούγιες στο σκάφος, αλλά η εν λόγω κλίση μάλλον δυσκολεύει το παίξιμο μιά και η πένα βρίσκει πάνω στο καπάκι αρκετές φορές.
Τεχνικά δεν γνωρίζω αν η κλίση επηρεάζει ή όχι, πάντως ο ήχος του είναι άριστος, ειδικά της μπουργάνας!
Βικτωρα με προβληματισες τωρα… μηπως πρεπει να το ψαξουμε για τα στρεβλωμενα μανικα.Οσο για το κοιλο καπακι,επειδη εγω εχω κοιλια μηπως βρω κανενα οργανακι με βαθουλωμα στο πισω μερος του σκαφους για να θηλυκωνει και η κοιλια μου και να παιζω πιο ξεκουραστα…:019:
Το’χουμε ξαναπεί, η κοιλιά λειτουργεί και ως αντηχείο, και ως στήριγμα για μπαγλαμά. Αλλά, δε μπορούν να την αποκτήσουν όλοι, γι’αυτό και σα σκύλοι γαβγίζουν. Άσ’τους να γαβγίζουν λοιπόν. :019:
Σίγουρα το θέμα χρίζει διερεύνησης!! Ίσως καταλήξουμε και σε μέθοδο Δαρβινικής επιλογής του Οργάνου που θα παίζει ο καθένας!!!
Για να εξηγούμαι:
-κατηγορία φτερού: μπαγλαμάς
-κατηγορία βοδιού : λαούτο…
Έχω δεί πάντως σύστημα στερέωσης με χρατς!! Κολλάει ο δικός σου με μια ειδική κόλλα το χρατς στο σκάφος , φοράει και το ειδικό κολλητικό μπλουζάκι και τέρμα τα βάσανα και τα γλιστρήματα, παίζει όρθιος και ξεκούραστος απαλλαγμένος από το στρεςς και το άγχος της καθημερινότητας...:019:
Αμαν τελεμαρκετινγκ σ’έφαγα λάχανο!!!
Δε νομίζω το καπάκι να ανεβαίνει κατά πάνω. Μάλλον ο καβαλάρης έχει πάρει την κατιούσα, αν με εννοείτε…
Μ’ άλλα λόγια: Πρώτα να βγουν τα γυναικόπαιδα. Βουλιάζουμε!
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟΟΟ…ΒΙΚΤΩΡΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΟΛΟΥ ΚΑΚΟ ΘΑ ΛΕΓΑ χμμμμμ
Αμα του βαλω και τιραντες θα γινει και το πρωτο ακκορντεονομπουζουκο :087:
Φοβερό! Οταν μιλάμε για …κοιλιές, βγαίνουν οι πιο επαναστατικές ανακαλύψεις! Την προγούμενη φορά που πιάσαμε ανάλογη συζήτηση, ανακαλύφθηκαν φουσκωτά μπουζούκια, μανίκια από ανθρακονήματα και σκάφη από πλεξιγκλάς!
Κυριάκο, σε αυτό εδώ το φόρουμ έχουν λυθεί τα πάντα.
Μπορείς να διαβάσεις αυτή τη συζήτηση: http://www.rembetiko.gr/forums/showpost.php?p=123878&postcount=21
από το μήνυμα 21 και μετά. Θα ικανοποιηθείς πλήρως…:019:
Μπράβο Αρη καλά τα λές…
Γι αυτο δεν παιζομαστε με τιποτα γιατι ειμαστε ολοι “πες μας τι πινεις” παντως νομιζω οτι τον καλο μας φιλο τον Δημητρη θα πρεπει να τον καλυψαν οι απαντησεις σχετικα με την κλιση που παρουσιαζουν τα καπακια.
Αραγε απο τι ξυλο να ηταν τα καπακια που ειδε με τις κοιλες κλισεις?
Παίδες, με κάλυψαν οι απαντήσεις. Μάλιστα η περίπτωση του σκρατς (velcro λέγεται νομίζω) και οι τιράντες ανοίγουν νέους ορίζοντες στην κατασκευή (βλέπε: θες μονόχρωμες; εμπριμέ; κλπ κλπ)!!! Μου θύμισαν εκείνα τα περί μπουζουκιού YAMAHA στο παλιό forum, μια πρωταπριλιά νομίζω.
Πάντως τα καπάκια ήταν από έλατο και τα δύο και τα μπουζούκια σίγουρα καινουργιοφτιαγμένα!