Διαρκεια ζωησ μπουζουκιου

Γεια σε όλους και καλό χειμώνα.

Έχω την απορία για το πόση είναι η διάρκεια ζωής ενός μπουζουκιού. Έχω ακούσει κατά καιρούς για μπουζούκια παλαιών μπουζουξήδων, που ακόμη διατηρούνται. Δεν ξέρω όμως σε τι κατάσταση βρίσκονται.

Η απορία μου αφορά γενικά την ηλικία που μπορεί να φτάσει ένα μπουζούκι, απλά με καλή χρήση χωρίς να χρειαστεί να υποστεί κάποια γερή επισκευή.

Ευχαριστώ εκ των προτέρων για τις απαντήσεις σας.

ΛΓ

Η άποψη μου είναι ότι ένα όργανο (οποιοδήποτε) έχει στοιχειώδη συντήρηση και κρατηθεί μακρυά από υγρασία, ήλιο, ψηλή θερμοκρασία και… σκουληκάκια θα μπορούσε να διαρκέσει αρκετές δεκάδες χρόνια. Όσο για τις “γερές επισκευές” απλά επιμένω ότι μετά από μια τέτοια επισκευή το όργανο ποτέ δεν θα είναι πια το ίδιο.

Φαντάζομαι ότι συμπεριλαμβάνεις το ενδεχόμενο να είναι και καλύτερο έτσι;
Έχω ζήσει το “συμμάζεμα” μπουζουκιού του Ζοζέφ (το οποίο ανήκει στον Κόκοτα) από τον Βάρλα, το οποίο όταν εξήλθε από το εργαστήριο ήταν κλάσεις ανώτερο απο το μπουζούκι το οποίο έφερε προς επισκευή…

Η ένστασή μου όσον αφορά τις γερές επισκευές έγκειται στο ότι το όργανο, όπως πολύ σωστά λέει κι ο Μπαγιόκος, δε θα είναι πια το ίδιο. Μπορεί φυσικά να βγει καλύτερο μετά την επισκευή, όπως έγινε με το μπουζούκι του Ζοζέφ. Γεννάται όμως το ερώτημα: το μπουζούκι, που πήρε ο Κόκκοτας φεύγοντας από το Βάρλα τίνος είναι, του Ζοζέφ ή του Βάρλα;

Η αρχική απορία μου είναι: Τα μπουζούκια έχουν, ως κατασκευή, ημερομηνία λήξεως ή μπορούν με ένα service απλής συντήρησης να ζήσουν πολλές δεκάδες χρόνια, όπως για παράδειγμα μία βιόλα που έχει ένα μέλος του συγκροτήματος μουσικής δωματίου “I MUSICI” η οποία κατασκευάστηκε το 1600;

Συζητώντας μ’ ένα καλό μπουζουξή, όστις ψάχνεται μονίμως με τα έγχορδα και έχει στην κατοχή του αρκετά και ποικίλα όργανα, μου είπε ότι προκειμένου να επιτευχθεί κάτι τέτοιο θα πρέπει το μπουζούκι να έχει πιο “βαριά” κατασκευή και ως εκ τούτου θα αποδόσει ηχητικά μετά από αρκετό παίξιμο.

ΛΓ

Το να “ζήσει” ένα μπουζούκι 400 χρόνια, όπως η βιόλα του παραπάνω παραδείγματος, μου φαίνεται αρκετά δύσκολο, αφού οι έλξεις των χορδών σε σχέση με το μήκος και το πάχος των ξύλων είναι πολύ μεγαλύτερες απ’ ό,τι π.χ. στα βιολιά. Πάντως το μπουζούκι μου φτιάχτηκε πριν την κατοχή από τον Τσακιριάν και σήμερα βρίσκεται στις καλύτερές του. Απ’ όσο ξέρω, τα τελευταία 40 χρόνια δεν έχει φάει καμιά επισκευή.
Και μια και μιλάμε για επισκευή, θα συμφωνήσω με το Λεωνίδα. Αν κολληθεί μια ντούγια που “αραίωσε” ή αλλαχτεί ένα κλειδί κολλημένο ή ένα τάστο φαγωμένο, τότε, ναι, είναι μια απλή επισκευή, όπως αλλάζουμε τους καμμένους υαλοκαθαριστήρες στο αυτοκίνητο, όπως αλλάζουμε λαστιχάκια στη βρύση που στάζει.
Αν όμως αλλαχτούν καμιά δεκαριά τάστα, που σημαίνει αυτόματα και αλλαγή της κλίσης του μάνικου, αν αλλαχτεί ή “πειραχτεί” σε μεγάλο βαθμό το καπάκι, τότε δεν έχουμε πια το ίδιο όργανο και μαζί με τον “πατέρα” κατασκευαστή του θα πρέπει να αναφέρεται και ο “πατριός” επισκευαστής του.

Τώρα για το τελευταίο, αν “βαριά” κατασκευή υπονοούνται τα χοντρύτερα ξύλα (π.χ. χοντρύτερο μάνικο), τότε δεν έχουμε ιδιαίτερο αποτέλεσμα. Μάλιστα, νομίζω ότι τα χοντρά μάνικα “παίρνουν” ακόμα πιο εύκολα απ’ τα πολύ λεπτά. Για του λόγου το αληθές, δείτε παλιά χοντροκομμένα τετράχορδα.
ΑΝ

<FONT FACE=“SYMBOL”>Mia kai to efere h suzhthsh:

MhpwV xerei kaneiV kata poso o kairoV ephreazei thn apodosh tou organou. Ecw parathrhsei oti otan brecei, h otan ecei sunnefia, to mpouzouki mou akougetai kampana. Antiqeta, katakalokairo me ntala hlio kati paei laqoV. IswV na einai o idrwtaV sta dactula, h akoma kai sthn pena. Nomizw oti kai o StaqhV eice parathrhsei kati analogo.
Uparcei kapoia episthmonikh exhghsh?
GiannhV</FONT>

<FONT FACE=“Courier New”>Ολα στην ζωή έχουν ημερομηνία λήξεως , μόνο που στα μπουζούκια δεν μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς γιατί το καθένα απ αυτά είναι κάτι διαφορετικό.Αρχικά μπαίνει το θέμα της κατασκευής , αν έχει γίνει μια στιβαρή κατασκευή με καλές κολήσεις και γερό χέρι από στεγνά ξύλα αντικολητά γλυτώνουμε τον πρώτο εχθρό που είναι το σκέβρωμα.Ο επόμενος κίνδυνος είναι η υγρασία και η θερμότητα , εάν το όργανο φυλάγεται σε χώρο που δεν υπάρχει σταθερή και χαμηλή υγρασία καθώς και σταθερή θερμοκρασία αλλά υπάρχουν συχνές μεταβολές (κρέμασμα στο σαλόνι δίπλα στο τζάκι , κάτω από το κλιματιστικό , απέναντι από το παράθυρο , μέσα στο πορτ μπαγκάζ κ.λ.π).Ο σοβαρότερος όμως λόγος φθοράς του οργάνου είναι οι παίχτες και ο τρόπος που το Χρησιμοποιούν , ένα όργανο στα χέρια ενός επαγγελματία που παίζει κάθε βράδυ , το κοπανάει , ιδρώνει πάνω του κ.λ.π θα φθαρεί γρηγορότερα από ένα ίδιο στα χέρια ενός ερασιτέχνη που το φυλάει σε μια θήκη και παίζει μια ωρίτσα κάθε δυο μέρες.Φυσικοί εχθροί του οργάνου είναι επίσης τα νύχια μας και τα κουμπιά των πουκαμίσων καθώς και τα φερμουάρ των μπουφάν μας που το πληγώνουν αλύπητα είτε στο καπάκι (νύχια) είτε στο σκάφος( τα υπόλοιπα).
Εάν λοιπόν έχουμε ένα καλοφτιαγμένο όργανο με προσεγμένη χρήση μπορεί να ζήσει καναν αιώνα , εάν το ίδιο όργανο το ξεσκίσουμε στην χρήση μπορεί να χαλάσει σε 10-15 χρόνια .
Πάντως όσα μπουζούκια έχω πιάσει στα χέρια μου με ηλικία μεγαλύτερη των 20 ετών θυμίζουν εύθραυστη πορσελάνη και δεν σηκώνουν πολλά ζόρια.
Το σημείο που φθείρεται περισσότερο είναι το καπάκι γιατί είναι από μαλακό και λεπτό ξερό ξύλο, συνήθως ελατο πάχους 2-3 mm με ελάχιστο λούστρο για να μην μουγκαθεί . Συνήθως το καπάκι είτε μπαίνει μέσα στο σκάφος από την πίεση του καβαλάρη είτε ξεκολάει στις άκρες είτε ανοίγει σε ένα δυό σημεία (ραφή η δεξια και αριστερά του καβαλάρη) , εάν λοιπόν καταστραφεί το καπάκι και το αλλάξουμε έχουμε ένα διαφορετικό όργανο , καλύτερο η χειρότερο ο θεός ξέρει.Αρα εάν έχουμε ένα όργανο με καλή κατασκευή που συντηρείται σε καλούς χωρούς και δέχεται ήπια χρήση την εικοσαετία την έχει στο τσεπάκι για έναν ερασιτέχνη η την δεκαετία- δεκαπενταετία στα χέρια ενός επαγγελματία.Καλό είναι εάν παίζεται ταχτικά και εκτός του σπιτιού σας να μην αγοράζετε πολύ «παραδοσιακά» όργανα (ψαρόκολες , γομαλάκα καθόλου προστατευτικά) γιατί είναι
πολύ ευάλωτα σε γρατσουνιές , πτώσεις , χυμένα κρασά , κάφτρες τσιγάρων κ.λ.π
Εγώ αγοράζω μπουζούκια μόνο του Βάρλα αφενός γιατί είναι κυριολεκτικά τανκς στην κατασκευή τους και έχουν και πολύ καλό ήχο και αφετέρου γιατί είναι κολητός μου , οσον αφορά τον Ζοζεφ εχω δεί τρία πολύ καλά μπουζούκια του ηλικίας πάνω από 25 ετών ( δύο του Σ.Βαμβακάρη και ένα του Κορακάκη) και πάμπολες μπουρούχες μισοκαταστρεμένες με το όνομα του πάνω.
Γερά μπουζούκια (και καλά) εχω δει του Καρβούνη και του Κλεφτογιάννη ενώ όμορφα μπουζούκια με καλό ήχο αλλά παθιάρικα εχω δει του Σπουρδαλάκη και του Μπρά.</FONT>

Το καπάκι σχεδόν πάντα υποχωρεί, λόγω της πίεσης του καβαλλάρη, και σταθεροποιείται - υπό κανονικές συνθήκες - σε μια θέση προβλέψιμη από τον κατασκευαστή.

Θα συμφωνούσα με τον ʼρη, στο ότι οι τάσεις των χορδών σε σχέση με το μήκος του μπράτσου και τη λεπτή διατομή των ξύλων του αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα στη μακροβιότητα του μπουζουκιού. Πράγμα που δε συμβαίνει στα όργανα της οικογένειας του βιολιού καθώς και στο λαούτο και το ούτι που έχουν σαφώς κοντύτερο μπράτσο (λαούτα και ούτια ηλικίας άνω των 100 ετών υπάρχουν, εξ άλλου, στο μουσείο λαϊκών οργάνων του Φ.Ανωγειαννάκη στην Πλάκα και παίζουν εξαιρετικά. Συντηρούνται βέβαια σε ιδανικές συνθήκες).

Για τη σταθερότητα του μπράτσου, όσον αφορά τα μπουζούκια του Βάρλα, έχω να πω ότι είχα ένα μπουζούκι του, τού οποίου το μπράτσο ήταν φτιαγμένο από επτά ξύλα κολημμένα με αντίθετα τα νερά τους, το οποίο σε δύο μήνες από την αγορά του σκεύρωσε (πληρωμένο το ΄92 400.000δρχ) και δεν το επανέφερε. Σε πολλά δε μπουζούκια του, που έβλεπα στο μαγαζί, τα μπράτσα τους πηγαινοερχόντουσαν ανάλογα με την υγρασία της ατμόσφαιρας.
Τα μπουζούκια του Καρβούνη είναι πράγματι γερά και καλά όργανα.
Του Κλεφτογιάννη έχω δει δύο τρίχορδα γερά στην κατασκευή αλλά με μέτριο ήχο.
Του Ζοζέφ έχω δει για επισκευή στου Βάρλα, ως κουφάρι, καθώς και ένα στου Καρβούνη για μικρομαζέμματα, το οποίο είχε την καθαρότερη LA που έχω ακούσει ποτέ μου. Το 4χορδο που παίζει ο Θαν.Πολυκανδριώτης (αυτό με τις περικοκλάδες στο μπράτσο και τη βαριά φιγούρα στο καπάκι) νομίζω ότι είναι του Ζοζέφ και το έχει τουλάχιστον όσο καιρό τον θυμάμαι.

Φυσικά οι οδηγίες-συμβουλές καλής χρήσης που δίνει ο Σώτος είναι ορθότατες και δυστυχώς συχνά δεν τηρούνται από πολλούς παίκτες.

ΛΓ

Απο τη μικρή πείρα που έχω και απ’όσα γνωρίζω ξέρω οτι ένα “καλό” όργανο με τον καιρό και την κατάληλη προσοχή εννοείται(υγρασίες κτλ) γίνεται καλύτερο.Εχω ακούσει για μπουζούκι 500.000 το οποίο όπως μου είπε ο κατασκευαστής του θα έστρωνε σε 4-5 χρόνια.Για όσους ξέρουν ελάχιστα απο κατασκευή ξέρουν καλά τι σημαίνει αυτό.

Αυτές τις απόψεις που τις ακούω συχνά και από κοντά, από συναδέλφους μουσικούς με μπουζούκι, να θεωρούν ότι ένα καλό όργανο πρέπει να αλλαχτεί μετά από 10 - 20 χρόνια, προσωπικά δεν μου αρέσουν καθόλου. Όμως, μπορεί να τις περνάνε σε μεγάλο βαθμό, και κάποιοι από τους κατασκευαστές στους μουσικούς του οργάνου αυτού, τις απόψεις αυτές.

Έχω ακούσει κάποιους οργανοποιούς, να μεταφέρουν τέτοιου είδους μηνύματα στους μουσικούς, όπως για παράδειγμα: “πόσο θες να σε βγάλει ακόμα;”, “δέκα χρόνια με αυτό παίζεις, δεν έχεις άλλο”, “τι νομίζεις, όλα έχουν κάποια λήξη”, “το παντελόνι που φοράς, δεν το αλλάζεις;”.

Αυτά ακριβώς όπως τα γράφω, τα άκουσα από κάποιον οργανοποιό (μεγάλος τώρα σε ηλικία) πριν λίγα χρόνια, μέσα στο εργαστήριό του, απευθυνόμενος σε πελάτη του.

Επίσης δεν συμφωνώ, να μην κατασκευάζονται - αγοράζονται όργανα παραδοσιακά, με ψαρόκολλες και φυσικά βερνίκια, όπως π.χ. γομολάκα. Τα όργανα που αντέξαν αιώνες, ήταν κατασκευασμένα με ψαρόκολλες κι άλλες ζωικές κόλλες, καθώς και με φυσικά βερνίκια.

Αγαπητοι φιλοι και γνωστες της οργανοποιιας,
ζηταω τη γνωμη σας σε μια απορεια που μου εχει δημιουργηθει υστερα απο συζητησεις με φιλους και λατρες του μπουζουκιου.

Δεν γνωρίζω εάν είναι καθαρά τυχαίο, που ένα όργανο σαν το μπουζούκι, με τα τεχνικά “χαρακτηριστικα” του (και οι πρόγονοι αυτού) εμφανίστηκε, διαδόθηκε και αναπτυχθηκε στη περιοχή τις λεκάνης τις Μεσογείου-Μικράς Ασίας.

Κάποιος θα πει: μα φυσικά το όργανο αυτό , έχει επιρροές από όργανα που αποτέλεσαν τον πρόδρομο του στην αρχαία Ελλάδα, Βυζάντιο, Μικρά Aσiα, Πeρσια, Τουρκια κτλ.

Ας κάνουμε λοιπόν μια απλή υπόθεση.Ας υποθέσουμε πως το μπουζούκι εμφανιζόταν στην B.Αμερίκη για πρώτη φορα.Κάποιος(ή κάποιοι) λοιπόν κατασκεύαζαν ένα τέτοιο όργανο για πρώτη φορα, με τις ίδιες προδιαγραφές που άρχισε να κατασκευάζεται το μπουzouki στην πατρίδα μας στις αρχές του 20 αιώνα .

Πιστεύετε πως ένα τέτοιο όργανο θα βαστούσε πάνω από 10-15 χρονια, λόγο τον μεγάλων μεταβολών υγρασίας και ξηρασίας που επικρατούν στην αμερικανικη ήπειρο?

Κάποιος θα πει πως από τα πρώτα οργανοποιεία μπουζουκιού ήταν αυτό του Σταθοπουλου στη Ν.Υόρκη.
(Προηγειτο φυσικα αυτο του Δημητριου Μουρτζινου στα τελη του 19 αιωνα)

Ποσα όμως από αυτά τα όργανα τou μεγάλου οργανοποιού, άντεξαν στο χρόνο?

Το ότι ένα από τα πρώτα οργανοποιία κατασκευής μπουζουκιού αναπτύχθηκε στην Αμερικανικη ήπειρο, αυτό δεν σημαίνει και οτι το όργανο αυτό έιχε τα τεχνικά χαρακτηριστικά για να επιβιωσει στις συνθήκες τις Αμερικής.Απλα ο μεταναστης Σταθοπουλος εφερε μαζι του στην ξενιτια, τη γνωση και το παθος για ενα παραδοσιακο οργανο της χωρας απο την οποια καταγοταν.

Ισως στο τέλος, το μπουζούκι θα ήταν ένα πολύ διαφορετικό κατασκευαστικά όργανο για να αντέξει στις καιρικές συνθήκες του περιβάλλοντος από αυτό που ξέρουμε σήμερα εαν η χωρα προελευσης ηταν διαφορετικη ακομα και εαν τα ακουσματα και οι μουσικες επιροες ηταν οι ιδιες.
Δεν είναι ίσως τυχαίο πως πολλά μπουζούκια που προορίζονται για Αμερική στις μερες μας, κατασκευάζονται με "βέργα"ή “ανθρακονηματα” ή με 5-7 laminated κόντρες Και δεν είναι τυχαίο επίσης πως πολύ καλές κατασκευές από “επωνουμους” οργανοποιούς, επέζησαν στην χωρα μας, ενώ αλλα από τους ιδιους οργανοποιούς όταν σταλθηκαν στο εξωτερικό , δεν μπόρεσαν να επιζήσουν?

Ηξεραν οι παλιοί οργανοπαίχτες για “υγρασιομετρα”, και θαλάμους σταθερής θερμοκρασίας και υγρασίας, όπως πολλοί φίλοι κυρίως στις Βόρεις περιοχές της Αμερικής (ΝΥ) πασχίζουν να φτιαξουν για να διατηρήσουν τα μπουζούκια τους?

Στο ερώτημα λοιπόν γιατί το βιολί, η κιθάρα και αλλα έγχορδα κράτησαν διάμεσο των αιώνων, μηπως θα έπρεπε να προσλαβουμε και την παράμετρο, του ότι ένα όργανο, κατασκευάστηκε, ευδοκίμησε και διαδόθηκε με αυτά τα texνικα χαρακτηριστικά που το ξέρουμε σημερα, λογο και τοπικων καιρικων συνθηκων?

Παρακαλω διορθωστε με εαν ο συνηρμος μου αυτος εχει βγει εντελως εκτος θεματος!LOL

PS:Aς ερθει καποιος στο Μιαμι τους μηνες του καλοκαιριου( απο Μαιο μεχρι αρχες Οκτωμβριου) να παιξει μπουζουκι εξω απο το σπιτι, και θα δει το οργανο να “κολυμπαει στην υγρασια…(75%)”.

Είναι γεγονός αυτό που επισημαίνει ο SDimis. H προσωπική εμπειρία μου από τις μεσοδυτικές Αμερικανικες πολιτείες (πολύ υγρασία, μεγάλη ζέστη το καλοκαίρι, πολύ κρύο το χειμώνα) ήταν αλλαγή καπακιού μετά από τρία χρόνια και ας μην έπαιζα εκτός σπιτιού ποτέ (άλλωστε ήμουν μοναδικός Έλληνας στην περιοχή…), με το aircondition χειμώνα-καλοκαίρι σε λειτουργία.

Εγώ στο προηγούμενο μήνυμά μου, είχα εκφέρει κάποιες απόψεις, όπως τις γνωρίζω εγώ προσωπικά, στην χώρα μας και μόνο, από μερικούς μουσικούς και οργανοποιούς, που θεωρούν το όργανο αυτό (μπουζούκι) αναλώσιμο, και που πρέπει να αλλαχτεί μετά από 10 - 20 χρόνια.

Διαφωνώ όπως ξαναείπα με αυτές τις απόψεις, και ιδίως όταν πρόκειται για ακριβά επώνυμα όργανα.

Το τι γίνεται σε κάποιες πολιτείες της Αμερικής, όπως και σε άλλες πολλές χώρες, με τις καιρικές μεταβολές δεν έχω προσωπική εμπειρία. Το ν’ αντέξει ένα τέτοιο όργανο εκεί, τόσα λίγα χρόνια που ακούω, είναι ο κανόνας ή η εξαίρεση;

Πάντως προσωπικά, δεν μπορώ να πιστέψω και να φανταστώ, πώς ένας σοβαρός και επώνυμος οργανοποιός, θα κατασκεύαζε ένα όργανο, με την προοπτική να αντέξει, π.χ. 10 -15 χρόνια και μετά ν’ αλλαχτεί, σαν “πουκάμισο” ή “παντελόνι” σε οποιαδήποτε χώρα του πλανήτη.

Στο βιολί για παράδειγμα, (όπως και στα υπόλοιπα της οικογένειας αυτής) η τελική του μορφή δόθηκε και τελειοποιήθηκε στην Ευρώπη, όπως συνέβη και στο μπουζούκι που είναι ένα κράμα ανατολής και δύσης. Γιατί όμως το βιολί, άντεξε και αντέχει σε όλες τις χώρες εδώ και αιώνες;

Τώρα για το πόσα τέτοια όργανα (μπουζούκια) κατασκεύασε ο Σταθόπουλος, που και πόσα σώζονται μέχρι σήμερα, αυτό δεν το ξέρω, κάποιοι άλλοι σίγουρα θα γνωρίζουν κάτι περισσότερο.