Εντυπωσιακό, ναι. Όμως, μέχρι πόσο πίσω, χρονολογικά;
(με άλλα λόγια, πόσο πίσω στο χρόνο έχει σήμερα προχωρήσει η ψηφιοποίηση εφημερίδων, και με ποιό ρυθμό εκτιμούμε ότι θα συνεχίσει;
Εντυπωσιακό, ναι. Όμως, μέχρι πόσο πίσω, χρονολογικά;
(με άλλα λόγια, πόσο πίσω στο χρόνο έχει σήμερα προχωρήσει η ψηφιοποίηση εφημερίδων, και με ποιό ρυθμό εκτιμούμε ότι θα συνεχίσει;
Ε, αγάλι αγάλι θα πάμε πίσω ολοταχώς!
Για παράδειγμα
Ο Μπαβέλως, ένας παράνομος του Πειραιά, ο οποίος έμαθε παίζει μπαγλαμά στη φυλακή.
ΤΟ ΑΣΤΥ. 28.1.1907
Ενδιαφέρον ντοκουμέντο, όπως όλα όσα ανεβήκαν, τεκμηριώνουν μια σταθερή εικόνα. Όλα είναι εδώ όπως θα διαπιστώσει ο κάθε ενδιαφερόμενος. Οπότε καταλαβαίνετε ότι δεν παίζει τόσο ρόλο ποιος το βρήκε πρώτος και άλλα τέτοια μπουρμπούτσαλα.
Σημασία έχει ΤΙ ΛΕΣ, η άποψη σου αλλά και η ιστορία που παρουσιάζεις με βάση αυτά που έχεις μελετήσει… αν είσαι μελετημένος.
ΤΟ ΑΣΤΥ_4878_1.pdf (8,3 MB)
Αυτό είναι μεγάλο ευτύχημα. Δε σημαίνει όμως ότι ακόμη κι οι έρευνες που δεν έκανε κανείς είναι σαν να έγιναν ήδη. Για παράδειγμα, αναζητώ «μπουζούκι» και μου βρίσκει όσα έχει, αλλά θα πρέπει να αναζητήσω και «μπουζουξ-», και «εμβουζούκιον» ξερωγώ, ενδεχομένως και τη λέξη συλλαβισμένη «μπου-ζούκι» και «μπουζού-κι» όπως πολύ συχνά εμφανίζεται σε δημοσιεύματα εφημερίδων με μικρού πλάτους στήλες, και φυσικά επίσης κάθε λέξη που υποψιάζομαι ότι μπορεί να φέρει ευρήματα στην ίδια θεματική χωρίς να αναφέρεται αυτολεξεί το μπουζούκι.
Αναζητώ «φυλακές», και φυσικά θα μου βγάλει αμέτρητες ειδήσεις που θα πρέπει να κοσκινίσω για να βρω αυτό που μ’ ενδιαφέρει.
Για να βρω το «οργανέτο», αλλιώς «οργανάκι» (βλ. κάποια απο τα πρώτα μηνύματα σ’ αυτό το νήμα), ούτε ξέρω τι θα πρέπει να αναζητήσω, σίγουρα όχι «οργαν-» που θα μου βγάλει κάθε άσχετη είδηση για οργανισμούς και οργανώσεις. Το ίδιο και για να ανακαλύψω κάποιον τραγουδιστή, τραγούδι, ταβέρνα κλπ. που δεν ήξερα ότι υπάρχει ώστε να το αναζητήσω στοχευμένα.
Και λοιπά και λοιπά. Θέλω να πω, καμία τεχνική διευκόλυνση δεν αναιρεί την ανάγκη σχεδίου δράσης για την έρευνα. Το ένα ή το άλλο μεμονωμένο εύρημα μπορεί να το βρει ο κάθε άσχετος «με δύο κλικ», ένα συγκροτημένο σώμα ευρημάτων όμως όχι.
Aυτό που αναφέρεις εννοείται από παλαιότερα. Το έχουν καν ουκ ολίγα μέλη εδώ μέσα. Ίσχυε από τις εφημερίδες της Εθνικής βιβλιοθήκης αλλά και στο google books. Βάζεις πολλές παράπλευρες λέξεις ή κοντινές και τα βρίσκεις, πόσο χρόνο θα κάνεις; Παλαιότερα πηγαίναμε στο καπνεργοστάσιο που είναι το αρχεία και τα βλέπαμε σε ρολό σε μηχάνημα, ατελείωτες ώρες και έπρεπε να σημειώνουμε για να τις κατεβάσουμε.
Τα αυτονόητα, εύγε!
Παραλίγο να καταπιανόσουν με “μπουρμπούτσαλα”
Καλά μην ιδρώνεις και πολύ μην φύγει καμία λέξη από το ocr και χαθεί η κατοχύρωση
Μη χάνεις την αβρότητά σου μαζί μου έτσι άτσαλα.
Τη δε τοιαύτη ενέργειά σου σκόπιμο θα ήταν να τη διοχετεύσεις στην έκδοση ενθέτου παροραμάτων, όπως κάθε φορά
Έχεις δίκιο θα κάνω και πιο μικρά γράμματα όπως στα δικά σου βιβλία που θέλουν τηλεσκόπιο για να διαβαστούν.
Ακριβώς αυτό σκεφτόμουν: παλιότερα δεν υπήρχε κανενός είδους ψηφιακή τεχνολογία. Τότε όλες οι δουλειές ήθελαν περισσότερο χρόνο, σήμερα όλες έχουν επιταχυνθεί εντυπωσιακά.
Το αργό τότε και το γρήγορο σήμερα είναι στοιχεία ολόκληρης της εκάστοτε ζωής, όχι της συγκεκριμένης έρευνας. Αν το λάβουμε αυτό ως δεδομένο, ότι όλα τότε ήταν έτσι και σήμερα αλλιώς, βρίσκουμε (κατά τη γνώμη μου) ότι η αρχειοδιφική έρευνα δεν έγινε ούτε πιο εύκολη ούτε πιο δύσκολη. Πάντα ο ίδιος ο ερευνητής είναι που την κάνει, τόσο καλά όσο μπορεί. Τα διαθέσιμα αρχεία που μπορεί κανείς να ψαχουλέψει είναι τα ίδια (οκέι, όχι εντελώς), , αλλά το τι κρύβουν μέσα τους πάντα, και τότε και τώρα, κάποιοι αρχειοδίφες είναι που μας το αποκαλύπτουν. Δεν αρκούν τα δύο κλικ του καθενός από μας.
Πολύ ενδιαφέρον άρθρο ενόψει της λειτουργίας του ραδιοφωνικού σταθμού από τον Μεταξά (ΠΡΩΙΝΗ 16/1/1938)
Ε, ναι, αλλά σε εισαγωγικά ακόμα! Μέχρι να γίνει αποδεκτός ο νεολογισμός.
(που, ευτυχώς, δεν έγινε…)
Συμφωνώ πως είναι ενδιαφέρον. Ενώ ξεκινάει με προκαταβολική γκρίνια για κάτι που δεν έχει συμβεί ακόμη, προκαταλαμβάνοντας κι εμάς να του αντιγκρινιάξουμε, τελικά προκύπτει ότι ο συντάκτης Ε. Σίβης έχει κάποια άποψη για τη μουσική.
Ενδιαφέρον επίσης ότι το ραδιόφωνο το έφερε στην Ελλάδα ο Μεταξάς, δεν το ήξερα. Και την τηλεόραση η Χούντα δεν την έφερε, ή δε θυμάμαι καλά;
Αρκετά λιγότερο ενδιαφέρον: ένας ερωτευμένος και απογοητευμένος ξεσηκώνει τη γειτονιά εδώ κι ένα μήνα γκαρίζοντας όλη νύχτα καντάδες στην αγαπημένη του και πουλώντας νταηλίκι σ’ όσους διαμαρτύρονται. Ο συντάκτης ξέρει ακριβώς ποιοι είναι τόσο ο ένας όσο και η άλλη, και μας περιγράφει μάλιστα και την ασχήμια της σκληρής αγαπημένης με τρόπο προσβλητικότατο.
Αλλά βέβαια υποθέτω ότι ο Άνθιμος το έφερε λόγω του τραγουδιού που λέει κάθε νύχτα όλη νύχτα ο τύπος: Να πεθάνεις. Αυτά συνέβησαν το 1925. Το «Να πεθάνεις» ηχογραφήθηκε από τον Βιδάλη την ίδια χρονιά. Στη σχετική καταχώρηση του Σίλαμπς διαβάζω ότι το είχε βγάλει και ο Τέτος Δημητριάδης ήδη το 1922, αλλά δε φαίνεται να το έχουν ανεβάσει.
Δεν το έφερε ο Μεταξάς το ραδιόφωνο στην Ελλάδα, η εποχή το έφερε. Και ακριβώς το ανάλογο ισχύει και για την τηλεόραση, που θα ερχόταν κάποια στιγμή και αυτή, εντελώς ανεξάρτητα από το ποιο καθεστώς ίσχυε.
(και ένα “ανέκδοτο” της εποχής: με φόντο μια φωτογραφία του Παπαδόπουλου πάνω απ’ το πουλί της χούντας, ένας εκφωνητής εκθειάζει τα επιτεύγματα της Εθνικής Κυβερνήσεως. Εκνευρισμένος ο τηλεθεατής πατάει το κουμπί για το επόμενο κανάλι αλλά, κάποιος παρόμοιος λέει κάτι παρόμοια. Τρίτη προσπάθεια, (μόνο ΕΡΤ, ΕΡΤ2 και ΥΕΝΕΔ είχαμε), τα ίδια. Άλλο κουμπί, για τυχόν άλλο κανάλι: εμφανίζεται ένας στρατιώτης με στολή παραλλαγής και αυτόματο στα χέρια, που με χαρακτηριστική κίνηση προτρέπει επιστροφή στο προηγούμενο κανάλι.)
ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ. Η ΕΡΤ έγινε μετά ΕΡΤ1 και η ΥΕΝΕΔ έγινε ΕΡΤ2. Η ύπαρξη τρίτου καναλιού φάνταζε τρελή φαντασία ακόμη και το 1978:
[Θα παραήταν εκτός θέματος να βάλω το τεκμηριωτικό βίντεο εδω μέσα, να πάτε παραπέρα να το δείτε μόνοι σας!]
Παρότι δεν έχουμε μεγάλη διαφορά ηλικίας και εσένα και τον Νίκο τον Πολίτη σας πιάνω αδιάβαστους ή με όχι και τόσο καλή μνήμη,
ΕΙΡΤ και ΥΕΝΕΔ είχαμε. Η ΕΡΤ ήρθε πολύ αργότερα.
Για την ιστορία η πρώτη ηχογράφηση του τραγουδιού έγινε από τους Μικελή και Αγιασματζή το 1905 στην Κωνσταντινούπολη, για την εταιρεία Turkiye Reqor Plaqlari.