Γεια σας,
Ένα ενδιαφέρον άρθρο για τη Μαρίκα Παπαγκίκα:
[FONT=Verdana]http://tinyurl.com/7gtels9
[/FONT]
Και ένα από τα ωραία τουρκόφωνα τραγούδια του Αχιλλέα Πούλο, που δείχνουν την πολιτισμική πολυμορφία της μουσικής σκηνής των ΗΠΑ στις αρχές του αιώνα:
Εύα
Ενδιαφέρουσα περίπτωση ο Πούλος. Βρήκα εδώ τη δισκογραφία του. Είναι κατά κυριότατο μέρος τουρκόφωνη.
Σε πρόσφατη συζήτησή μας είχε επισημανθεί ότι τρεις από τους σημαντικότερους μουσικούς αυτού του είδους και της εποχής, οι οποίοι μάλιστα έχουν ηχογραφήσει και πολλά κομμάτια μαζί ως τρίο, δεν ήταν πρωτογενώς ελληνόφωνοι: η Ρόζα (εβραία, προφανώς ισπανόφωνη), ο Τομπούλης (αρμένης) και ο Σαλονικιός (σλαβόφωνος), πράγμα που αν το καλοσκεφτούμε δείχνει το πολυεθνικό ή μάλλον υπερεθνικό αυτής της μουσικής. Άλλο γνωστό παράδειγμα είναι ο Μάρκος Μελκόν, επίσης Αρμένης, που ηχογράφησε στα ελληνικά και στα τούρκικα. Εδώ τώρα με τον Πούλο βλέπουμε και ένα αντίστροφο παράδειγμα, Έλληνα που ηχογράφησε κυρίως στα τούρκικα.
Σύμφωνα με πρόσφατα διαβάσματά μου, στα οποία ίσως συμπεριλαμβάνεται και το παραπάνω άρθρο για την Παπαγκίκα, αυτή η υπερεθνική μουσική καλλιεργήθηκε σε πολλά αστικά κέντρα της οθωμανικής ή πρώην οθωμανικής αυτοκρατορίας μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. το ίδιο συνέβη και στις κοινότητες των μεταναστών, οι οποίες όμως, ίσως λόγω αποκοπής από τις πολιτικές εξελίξεις των μητροπόλεων, διατήρησαν το στυλ για περισσότερα χρόνια (ίσως μέχρι το '40).
Βέβαια, για να είμαι ειλικρινής, δε μου φαίνεται ότι πρόκειται για μια απολύτως ενιαία μουσική όπου η γλώσσα απλώς μπορεί να είναι η μία ή η άλλη. Ο Πούλος εδώ τραγουδάει κατά τη γνώμη μου τούρκικα όχι μόνο ως προς τη γλώσσα αλλά και ως προς το φωνητικό στυλ. Δε βρίσκω κάποιο ελληνικό τραγούδι του για να συγκρίνω (εκτός από αμανέδες, αλλά με ένα έρρυθμο η σύγκριση θα ήταν ασφαλέστερη), αλλά νομίζω ότι ακόμη κι αν άκουγα τον ίδιο ή οποιονδήποτε άλλο να τραγουδάει στα ελληνικά με τέτοια ποικίλματα, πάλι τούρκικο θα θύμιζε. Και το τραγούδι είναι τζούρτζουνα, ένας ρυθμός αρκετά συνηθισμένος σε τούρκικα τραγούδια αλλά ανύπαρκτος σε ελληνικά -παρόλο που τούρκικες τζούρτζουνες όπως ο «Μέμος» ήταν ιδιαίτερα αγαπητές και σε Έλληνες και μάλιστα και στην Ελλάδα. Ενώ από την άλλη, τραγούδια σαν τον σμυρναίικο μπάλο [Ντο] ματζόρε δεν έχω ακούσει στα τούρκικα.
Άρα, ναι μεν έλληνες, τούρκοι, αρμένηδες, εβραίοι κλπ. καλλιέργησαν ένα κοινό μουσικό πεδίο, αλλά χωρίς να υπάρξει πλήρης ισοπέδωση όλων των ιδιαίτερων στοιχείων που κατέθετε η κάθε ομάδα στον κοινό κορβανά.
Ο Πούλος έχει και μια σελίδα στο Facebook, που τη διατηρεί η εγγονή (ή κόρη;) του, η Stacy Poulos:
Στη συλλογή “To What Strange Place: The Music of the Ottoman-American Diaspora, 1916-1929” υπάρχουν ηχογραφήσεις που έγιναν στην Αμερική στις αρχές του περασμένου αιώνα, από τραγουδιστές και μουσικούς από όλες τις εθνότητες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας…Τούρκοι, Αρμένιοι, Ασσύριοι, Έλληνες…Όπως λες, υπάρχει μια ομοιομορφία, αλλά και σίγουρα κάποιες διαφορές ανάμεσα στις εκτελέσεις αυτές. Για μένα η αποκάλυψη του σιντί ήταν όλοι οι ωραίοι Αρμένιοι μουσικοί και τραγουδιστές, που δεν τους ήξερα καθόλου. Όσο για το τραγούδι το Πούλου, υπάρχει και μια πιο πρόσφατη διασκευή, που μιλάει για το Istanbul, αντί για την Αμερική!:
Εύα