Ρεμπέτικη φρασεολογία και άγνωστες λέξεις

Για την “Παξιμαδοκλέφτρα” έγραφε η Σοφία Σπανούδη:
“Επείγει να απαγορεύουν αυστηρά την “Παξιμαδοκλέφτρα” και πλείστα παρόμοια ακατανόμαστα τουρκόφωνα και αλβανόφωνα κομμάτια, ταπεινά, χυδαία και γαιώδη, που χαμοσέρνουν την τέχνην των ήχων στα βρωμερώτερα επίπεδα της σαρκικής μουσικής ρυπαρογραφίας…”
Εφημερίδα “Ελεύθερο Βήμα”, 7 Οκτώβρη 1938.

Και όλα αυτά για ένα τραγούδι ρεαλιστικότατο που απλά καταγράφει μια ακόμα πτυχή της κοινωνικής πραγματικότητας, η οποία, εντούτοις, άφηνε παγερά αδιάφορους και μάλιστα ενοχλημένους και από πάνω τος αστούς της εποχής εκείνης.

Παρακαλω πολυ θα ηθελα αν καποιος απο εσας γνωριζει την “πραγματικη” ερμηνεια της λεξης “γιαγλης” να δωσει τα φωτα του. Απο παιδι που την ακουγα, αποκαλουσαμε ετσι τον “χουβαρδα”,
αλλα καποιοι επιμενουν οτι σημαινει το αντιθετο δηλαδη “καβουρακιας”. Σας ευχαριστω πολυ.

Πελαγία μου,
μόλις βρήκα στο τουρκικό λεξικό που υπάρχει on-line τη λέξη: “yagli” με τη σημασία “λίπος, λιπαρός”.
Το μεταφέρω με κάθε επιφύλαξη.
Ο Νίκος Πολίτης που διαθέτει καλό σχετικό λεξικό, θα μας πει περισσότερα.

Ελενη μου παμε σε αλλα κατατοπια δηλαδη “γιαγλης” = “λιπαρος” μπορει και “γλειωδης”, αρα
το “χουβαρντας” παει περιπατο. Και τοτε αναφωνουμε “Νικο Πολιτη, την πασαν ελπιδαν μας εις σε
ανατιθεμεθα!!!” :112: Μηπως προκειται για παραφθορα της λεξης απο τον λαο?

Κατι αλλο τωρα, αν θελω να βρω στην στηλη μας π.χ. την σημασια της λεξης “μπαγιοκο”, θα πρεπει
να ψαχνω τις 74 μεχρι τωρα σελιδες μεχρι να την πετυχω? Μηπως πρεπει να σκαρφιστουμε κατι σαν περιεχομενα, για να εξυπηρετουμεθα πιο γρηγορα? Το εθεσα και το πρωι θεμα, αλλα μηπως σε
λαθος στηλη…δημοσιευτηκε…:084: Για ολα αυτα σας ευχαριστω πολυ!!!

Προς το παρόν βολέψου ως εξής: στην κορυφή της σελίδας, κάτω ακριβώς από τη σελιδοποίηση υπάρχει μια σειρά κουμπιών, ένα από τα οποία έχει τίτλο “Αναζήτηση στο θέμα”. Το πατάς, εισάγεις τη λέξη που ψάχνεις και το σύστημα θα την αναζητήσει σε όλες τις σελίδες μόνο αυτού του θέματος. Ανάλογα με το πόσες φορές θα τη βρει θα σου εμφανίσει αντίστοιχα αποτελέσματα.

Πελαγία,
εδώ, ο πίνακας με τις λέξεις σε αλφαβητική σειρά, για να μην παιδεύεται κανείς μας.

Υ.Γ. Το “λιπαρός” και "λίπος"σε σχέση με φαγητά, έτσι το βρήκα, όχι με την έννοια του “γλοιώδη”.
Αλλά, δεν είναι και τόσο αξιόπιστο αυτό το λεξικό…
Νίκο…

Ελενη
ειμαι απαραδεκτη γιατι ενα λεξικο θα μου ηταν χρησιμο στο ορθογραφικο μου κολλημα και οχι
μονο. Για το “γλειωδης” ειχα αμφιβολια αν γραφεται “γλοιωδης” και απο που κρατα η σκουφια
της λεξης? Υποσχομαι να αγορασω και μαλιστα αν εχετε να μου συστησετε καποιο ευχρηστο, θα
με υποχρεωνατε. Τωρα δεν εχει παρα να περιμενουμε την επεμβαση του Αγ.Νικολαου που εκτος
απο θαλασσινος ειναι και παντογνωστης!!!:047:

Πελαγία, “γιαγλήδες” ονομάσθηκαν οι Μικρασιάτες πρόσφυγες που ήλθαν
από το χωριό “Γιαλί τσιφλίκ” (με παραφθορά) που βρίσκεται στην περιοχή της Προύσας.
Οι περισσότεροι εγκαταστάθηκαν στην ευρύτερη περιοχή του Ν.Κοζάνης, αλλά και στο Παγγαίο.
Για “χουβαρντάδες” δε γνωρίζω, πάντως (οι παλιοί) ήταν γλεντζέδες :246: και προκομένοι.

Αντωνη,
καλοδεχουμενες οι πληροφοριες σου, αλλα για να γλεντησεις πρεπει να ξοδεψεις, αρα οι προσφυγες γλεντζεδες ξοδευαν για τα γουστα τους, εξ ου και το “γιαγληδες” αναφερεται
σε ανοιχτοχερηδες - χουβαρνταδες !!! Ευχαριστουμε πολυ:063:και σαν “γιαγλου” που ειμαι
λαβε το δωρακι σου!!! :043: και ολιγα ανθη!!!

Οπότε Πελαγία, άφησε τα εικονικά άνθη και να μου ξηγηθείς μία γκράππα στο Νιαβέντι

Πολυ ευχαριστως και μαλιστα θα κρατω ανθη για να με γνωρισεις…:043:
Αλλα τιθεται το ερωτημα, με τετοια ζεστη ο Πετρος θα ειναι ανοιχτος?:246:
Μεχρι την Παρασκευη τα ξαναλεμε, ως τοτε καλο βραδυ…:102::247:

Καλά, τι κατακλυσμός είναι αυτός! Κατά τις 4, δηλαδή την ώρα που ετοιμαζόμουνα να φύγω, ήρθε το μήνυμα της Πελαγίας. Στις 11.30, που άρχισα να διαβάζω τα σημερινά μηνύματα, έχουν μαζευτεί αισίως 10! Επί της ουσίας, όμως, τίποτα.

Λοιπόν: ήξερα ήδη ότι το επίθετο Γιαγτζόγλου είναι αυτό που στα ελληνικά θα λέγαμε Λαδόπουλος. Δεν παραξενεύτηκα λοιπόν όταν στο λήμμα yag βρήκα πρώτη και κύρια ερμηνεία το «λάδι». Έπονται λίπος, πάχος, ξύγκι, λιπαντικό κλπ. και σωρεία ολόκληρη παραγώγων και συνεκφράσεων. Μέχρι και το κάρτερ της μηχανής, yag karteri λέγεται. (Όχι, το ορυκτέλαιο δεν συναναφέρεται, ούτε το ηλιέλαιο). Φυσικά, το λήμμα yagli αποδίδεται ως λιπαρός, παχύς, παχύσαρκος κλπ.

Κάπου εδώ τελειώνουμε με τις αρχικές, τουρκικές ερμηνείες. Αλλά αυτό που υπαινίσσεται η Πελαγία είναι, μήπως στα ελληνικά η λέξη πήρε τη δική της σημασία, που ίσως οι Τούρκοι να μην την έχουν. Για το θέμα αυτό, μόνο γόνοι προσφύγων θα μπορούσαν να μας φωτίσουν.

Όσο για το πρακτικό πρόβλημα αναζήτησης της Πελαγίας, μα υπάρχει η βάση δεδομένων σε excel, που έχει επεξεργαστεί η Ελένη! Και βεβαίως η πρόταση του μάστορα για αναζήτηση στο θέμα και μόνο, οπωσδήποτε θα δώσει και αυτή πολλά στοιχεία.

Αντώνη, μήπως το «Γιαλί Τσιφλίκ» έχει ως σωστή ονομασία «γιαγλή τσιφλίκ»; το τσιφλίκι ενός μεγαλολαδά, δηλαδή;

Και για να σχολιάσω, καλό το λεξικό μου, δεν λέω, αλλά πολύ καλύτερα θα ήταν να είχαμε ένα γνώστη της τουρκικής γλώσσας ανάμεσά μας…

Σ`ευχαριστω πολυ Νικο,
πραγματι ειμαι γονος Σμυρνιας μανας -ηρθε 5 ετων οταν τους εκαψαν το 22- αλλα την λεξη που
την ξερω και την λεω απο κοπελλα, δεν θυμαμαι να την ακουσα απο την μητερα μου.
Παντα “γιαγλη” ελεγα και με την παρεα μου τον ανοιχτοχερη, τον μποεμ, αυτον που ξερει να
καζαντισει, τον large ανδρα και παντα η αναφορα ηταν σε αρσενικο προσωπο.

Δωσε μου και καμμια συμβουλη για καλο και ευχρηστο λεξικο, ωστε να φρεσκαρω τα λαθη μου!!!

                                            Χιλια ευχαριστω και καλη σου νυχτα:043:

Το έχω ξαναγράψει, αλλά που να αναζητάς…

Τουρκοελληνικό Λεξικό, Έκδοση Κέντρου Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμού, Αθήνα 2000. Ευχαριστημένος είμαι, αλλά θα μπορούσε να ήταν και καλύτερο.

Ελληνικο αναζητω!!! της προκοπης και ΕΥΧΡΗΣΤΟ - ευχαριστω και με συγχωρεις :246:

Δεν έχω…

Ειναι πολυ λογικο, αλλα μια και:) εισαι ο ιδιος, δεν διαθετεις εαυτον,:083: αρα ενδιαφερεσαι και σαν
ευγενικος ανθρωπος :063:οποτε σου δοθει ευκαιρια κανεις μια εξυπηρετηση και μου λες τι να παρω!

Πελαγία μου, δεν έχω γιατί θεωρώ πως μάλλον δεν υπάρχει… (η Ελένη πάντως έχει άλλην άποψη και ψάξε, κάτι θα βρείς με αναζήτηση)

Προσθέτω λέξεις.
σουρτούκα: αλήτισσα, γυναίκα που δεν μένει στο σπίτι αλλά γυρίζει εδώ κι εκεί, άτομο που του αρέσει να αλητεύει και να ζει άστατα και ανέμελα.
[< τουρκ. sürtük].
(Από το τραγούδι “Παλαμήδι”).

Επίσης, απαντάται και η λέξη: σουρουκλεμές : άνθρωπος που γυρίζει από εδώ κι από εκεί, αχαΐρευτος.
[τουρκ. sürüklenmek `σέρνω, σέρνομαι, κάνω άσχημη ζωή] .

Νομίζω πως μπορούμε να προσθέσουμε στο νέο πίνακα και τη λέξη: “μπελεντέρια”.
Είναι σχεδόν βέβαιο πως ή πρόκειται για σαρδάμ της στιγμής ή για άγνοια της σωστής λέξης,η οποία πρέπει να είναι “μπιραντέρ” που σημαίνει “αδελφέ”.

Σας ευχαριστω θερμα και τους δυο για ολη την προσπαθεια:088: