Ένα αφιέρωμα / συνέντευξη στο Χρήστο Φαναρίτη, το μέλος του φόρουμ μας @colectorgram:
5 «Μου αρέσει»
Ενδιαφέρον! Εξαιρετικό άρθρο!
Επί τη ευκαιρία ας θυμηθούμε κι αυτό το χρήσιμο Κινητό Μουσείο.
Η συνέντευξη είναι παλαιότερη (προ διετίας) ή κάνω λάθος;
… να σηκωθεί ο Χρήστος και να βάλει μια πλάκα στο γραμμόφωνο – με σχεδόν ευλαβικές κινήσεις – και να ακούσουμε απόλυτα σπάνια πράγματα.
Από τον Ελευθέριο Βενιζέλο να λέει α καπέλα ριζίτικα, τη συγγραφέα Ζωρζ Σαρρή σε ιδιωτική ηχογράφηση απ’ το Παρίσι του ’50 να στέλνει μήνυμα στους συγγενείς της, έως καλύμνιους σφουγγαράδες σε ηχογράφηση στην Αίγυπτο,
Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι η δημοσιογράφος τα μπέρδεψε. Καλύμνιοι σφουγγαράδες στην Αμερική, ο Ζεμπιλλάς (τραγ.) με τον Μαΐλλη (τσαμπούνα).
Στην Αίγυπτο ήταν Κασιώτες, εργάτες της διώρυγας, και ήταν η ορχήστρα Φελλουζή:
1 «Μου αρέσει»
Η συνέντευξη ναι είναι προ διετίας. 19/12/2923
Και η δική μου ανάρτηση αναφέρεται στην περίοδο κοριναϊού!
Και απ’ ότι βλέπω πρόκειται για τον Δημήτρη Μανιάτη που παίρνει την συνέντευξη. Άρα δεν είναι “η” δημοσιογράφος αλλά ό δημοσιογράφος!
1 «Μου αρέσει»
Στην Αίγυπτο όχι βέβαια, όμως λίγο πιο δυτικά, στο Τούνεζι (Τηνισία) έπηζε κάθε χρόνο από καλυμνιώτικα σφουγγαράδικα! (ηχογραφήσεις πάντως,γιοκ, μόνο σφουγγάρια…)
Πράγματι, το λέει ξεκάθαρα. Δεν ξέρω από πού μπερδεύτηκα…
Εεεε, φυσικά δεν είναι 900 χρόνια μπροστά!
!
2023 είναι το σωστό!
Κι αυτό το λέει ξεκάθαρα. 
1 «Μου αρέσει»
Αυτοί όμως δεν ήταν μετανάστες. Εποχικό ταξίδι, με αφετηρία και (θεού θέλοντος) επιστροφή στην Κάλυμνο. Μετανάστες σφουγγαράδες είχε και έχει ακόμη στο Τάρπον, στη Φλώριδα. Δεν ξέρω αν ο Μαΐλλης κι ο Ζεμπιλλάς ήταν σφουγγαράδες και ήταν εκεί (θα είχε και αλλού στις ΗΠΑ μετανάστες - εργάτες από την Κάλυμνο, όπως είχε απ’ όλη την Ελλάδα), αλλά πάντως από τα παλιά χρόνια των 78 στροφών αυτούς έχουμε στις ΗΠΑ. Στην Αίγυπτο έχει Κασιώτες.
Όπως επιβεβαιώνει και ο Χρήστος Φαναρίτης, είναι δημοσιογραφικό λάθος.
Πράγματι, πρόκειται για δυο τραγούδια για τους σφουγγαράδες του Τάρπον Σπρίνγκς, στη Φλόριντα των ΗΠΑ, όπου από το 1905 δραστηριοποιούνταν εκεί σφουγγαράδες από την Κάλυμνο, Σύμη, Χάλκη κ.λπ.
Τα τραγούδια ηχογραφήθηκαν τη δεκαετία του 1950, στην Αμερική:
«Οι σφουγγαράδες του Tarpon Springs» από τη Nina Record Company, συρτός με τη Ρένα Ντάλια και ορχήστρα με τον Παπαϊωάννου και
«Το Καλυμνάκι» από τη Grecophon, στο τραγούδι ο Σκεύος Ζεμπιλλάς και στο μπουζούκι ο Β. Σβούρος ο οποίος επίσης συνοδεύει στο τραγούδι. Η μουσική εδώ είναι ίδια με το «Ναύτη» του Μητσάκη.
Το συγκεκριμένο ηχογραφήθηκε δυο φορές και στην Ελλάδα [Μπέλλου /Περπινιάδης, Columbia Ελλάδος - - και Καλδάρας / Ντούο Χάρμα, Odeon Ελλάδος] και πάλι στις ΗΠΑ, με τη Βέμπο και το Θ. Γιαβή από τη Liberty.
[: ΒΗΜΑ, 4/7/2003, αναδημοσίευση άρθρου από το National Geographic]
1 «Μου αρέσει»
Ο Σκεύος Ζεμπιλλάς ήταν μετανάστης από την Κάλυμνο στις ΗΠΑ, έζησε στο Τάρπον και μετά το Β’ π.π.. ίδρυσε την εταιρεία Grecophon. Έχει τραγουδήσει και σε άλλα καλύμνικα σε δίσκους της δικής του εταιρείας.
[Από εξώφυλλο δίσκου “Η δημοτική μουσική στην Αμερική 1918- 1947”, Αφοί Φαληρέα, 1987]
1 «Μου αρέσει»
Για τον Ζεμπιλλά και την εταιρεία του έχει γράψει ειδικό άρθρο ο Αριστομένης Καλυβιώτης, βλ. εδώ:
Έχει τραγουδήσει ο ίδιος σε μερικά τραγούδια σαν τα δύο που αναφέρθηκαν, που δεν τα έχω ακούσει - πρέπει να είναι μάλλον παλιά λαϊκά ή λαϊκονησιώτικα, χωρίς να είμαι καθόλου σίγουρος. Αυτά που έχω ακούσει είναι τα καλύμνικα, όπου παίζει τσαμπούνα ο επίσης Καλύμνιος Γιάννης Μαΐλλης. Έχω βρει τέσσερα που ξαναβγήκαν σε μεταγενέστερους δίσκους ή σιντί, κι άλλα δύο που μου παραχώρησε ο @stavros_k , και μάλλον αυτά είναι όλα.
Είναι σημαντικές ηχογραφήσεις: οι παλαιότερες εντοπισμένες κυκλοφορίες τσαμπούνας σε εμπορικές εκδόσεις (εννοώ: πέρα από επιστημονικές καταγραφές - που έτσι κι αλλιώς παρέμειναν ανέκδοτες για δεκαετίες, οπότε και πάλι του Μαΐλλη είναι πρακτικά οι παλιότερες).
Ενδεικτιά, μια Σούστα: https://www.youtube.com/watch?v=O-E2XGltbsY
1 «Μου αρέσει»
Με την ευκαιρία, να βάλουμε τους στίχους από «Το Καλυμνάκι»:
Ένα καΐκι από το Τάρπον
για τα σφουγγάρια αναχωρεί
μα ένας Καλύμνιος που είναι μέσα
είν’ δακρυσμένος και τη στεριά θωρεί.
Με το Φραγκούλη εις το τιμόνι
το Σιγγαλάκη στη μηχανή
το Καλυμνάκι εις τα μαρκούτσα
αναστενάζει για μια μελαχροινή.
Ο καπετάνιος πάει και του λέει
τι συλλογιέσαι κι ανησυχείς;
πως έχεις δίκιο καταλαβαίνω
ραγάνια (*) τέτοια περάσαμε κι εμείς
Καλύμνιοι, Λέριοι κι Αστυπαλίτες
Κασοταράδες και Συμιακοί
έτσ’ είμαστε όλοι οι σφουγγαράδες
εις το Αιγαίο και την Αμερική.
-Αμάν, Σβούρο μου, με το μπουζούκι σου, να μου ζήσεις!
- Γεια σου, Ζεμπιλλάκη, μερακλή!
Είχε γίνει αναφορά σ’ αυτό το τραγούδι, στο νήμα «Αστικολαϊκά παραλειπόμενα»:
και με την ευκαιρία, ας διορθωθούν κάποια λάθη που έγιναν:
1. (*) ραγάνι [όχι μαγάνι]
ραγάνι το : (λαϊκότρ.) καταιγίδα με ανεμοστρόβιλο· (πρβ. τυφώνας).
[τουρκ. urağan (< γαλλ. ouragan) -ι με αποβ. του αρχικού άτ. φων.]
[Λεξικό της κοινής νεοελληνικής]
Έτσι άλλωστε ταιριάζει και με το “φουρτούνες” που λέει ο Μητσάκης!
2. Αστυπαλίτες.
1 «Μου αρέσει»
Λεργιοί κι Αστροπαλίτες θα έλεγε κάποιος που δεν ντρεπόταν για τη ντοπιολαλιά του.
Βλέπω τώρα ότι το “μαγάνια” είναι δικό μου πληκτρολίσθημα.
Η εφημερίδα (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 25/6/1961) σωστά έγραφε “ραγάνια”, όπως σωστά πάντως μετέφερα και το “Αστροπαλίτες” που έγραφε επίσης η εφημερίδα, και όχι το λάθος “Αστυπαλίτες” που είναι μάλλον παράκουσμα του Καλυβιώτη λόγω της κακής κατάστασης του δίσκου.
item
(σελ. 7)
1 «Μου αρέσει»