Αν βρεθεί έστω και σε μια πηγή η λέξη “τζεμάλι” στη χώρα μας, τότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ύπαρξή της.
Όσο για το “G-men”, ήταν πασίγνωστος όρος, σύντομος χαρακτηρισμός για τους πράκτορες του FBI, η ίδια ονομασία συναντάται και για τους αστυνομικούς της Ιρλανδίας.
Ήταν τόσο γνωστός και δημοφιλής όρος το “G-men”, ίσως και λόγω της ομώνυμης ταινίας του 1935, με τον Τζέιμς Κάγκνεϊ στο ρόλο του πράκτορα του FBI, που πυροβολούσε κακούς.
Ο όρος ελληνοποιήθηκε (και αυτός) και παραφρασμένος έφτασε ως εμάς, σαν “τζιμάνι”.
Πάντως, τα θεωρούμενα σοβαρά λεξικά υιοθετούν τη συγκεκριμένη προέλευση της λέξης αυτής.
Ο έξυπνος, που τα πιάνει γρήγορα, κυριολεκτικά ή ειρωνικά.
1.- Τζιμάνι ο γιος σου Μήτσο, τό 'πιασε αμέσως το υπονοούμενο.
Πώπω τι τζιμάνι παιδί είναι αυτός ο Μιχάλης, πρέπει να του το εξηγήσω 100 φορές για να καταλάβει!
και άλλες απόψεις:
Προέρχεται από τους Αμερικανούς “G-men” συνοδούς αμαξών στην άγρια δύση.Ο “G-man” κάθονταν δίπλα στον αμαξά,ήταν συνήθως σκληροτράχηλος, πιστολέρο, προστάτευε την άμαξα και είχε τα μάτια του δεκατέσσερα για τυχόν ληστές. Στην Ελλάδα εισήχθη σαν έκφραση από τους φαν των φίλμ γουέστερν της δεκαετίας του 50.
από το αμερικανικό g-man, government man, οι οποίοι ήταν ειδικοί πράκτορες της κυβέρνησης. Και ο Τριανταφυλλίδης το αναφέρει, συγκεκριμένα όμως για πράκτορες του FBI.
Ως “μπελεντέρια” ειναι γνωστός ο τίτλος του τραγουδιού.
Όμως τ’ αυτιά μου ανέκαθεν άκουγαν “μπιλαντέρια”, χωρίς να ξέρω ότι έχει γίνει και θέμα παλιότερα και χωρίς να ξέρω την προέλευση από τη λέξη birader.
Όσο για τη διαφορά μεταξύ ρ και λ, είναι αντικατάσατση που συμβαίνει συχνά ανάμεσα στα “υγρά” σύμφωνα.
Φυσικά η αναφορά στο “μπελεντέρια” είναι έτσι κι αλλιώς “εντός παρενθέσεως” σε αυτό το θρεντ.
ένα πράγμα να θυμηθεί κανείς - - ο νταλγκάς δεν ήταν ‘ελλαδίτης’ - ήρθε στην ελλάδα 30 ετών άνδρας…και η γλώσσα του ήταν η λαλιά της πόλης…η ‘πηγή’ είναι στη κωνσταντινοπολίτικη γλώσσα της πιάτσας εκείνης της εποχής - μιά πιάτσα που οι τούρκοι μιλούσαν ελληνικά, οι έλληνες τουρκικά…βάλε μέσα και τους αρμένιδες, εβραίους, και οι ’ κουριά’ (έτσι λένε τους κούρδους οι έλληνες πολίτες) και άντε βρες τα…δεν βλέπω τι σχέση έχει η έκφραση ‘η χώρα μας’ με το τραγούδι αυτό…
αν ακουσετε προσεκτικα με καλη ποιοτητα ηχου λεει ΤΖΕΜΑΛΙ.
ακουστε…και λαθος να ειναι ετσι εχει ηχογραφηθει…
Ολοι αυτοι οι μουσικοι στο κατω κατω δεν ηταν ο Ζουραρης…
Κι όμως δεν ήταν ούτε ελλαδίτης ούτε παλιοελλαδίτης, αν με τον όρο ελλαδίτη εννοούμε αυτόν που μεγάλωσε στα γεωγραφικά όρια της Ελλάδας και με τον όρο παλιοελλαδίτη αυτούς που μεγάλωσαν στα όρια που είχε η Ελλάδα μετά την Ελληνική Επανάσταση. Ηταν ένας Ελληνας Ρωμιός ή ένας Ρωμιός Ελληνας ή σκέτο Ρωμιός, που αναγκάστηκε εκ των πραγμάτων να γίνει ελλαδίτης εκ των υστέρων. Εκτός αν εννοείται κάτι άλλο που δεν κατάλαβα.
“Τζεμάλι” λέει, δεν το αρνούμαστε.
Όπως, επίσης “μπελεντέρια” ακούγεται και στο άλλο τραγούδι, ολοκάθαρα.
Όπως όμως δεν βάζουμε τη λέξη “μπελεντέρια” στο γλωσσάρι, μια και δεν υπάρχει - αν και ακούγεται ολοκάθαρα - το ίδιο, πιστεύω πως οφείλουμε να κάνουμε και σ’ αυτή την περίπτωση.
Προσωπικά, δεν θα συνεχίσω άλλο επάνω σ’ αυτό το θέμα.
Πιστεύω πως επαναλαμβανόμαστε, χωρίς να πηγαίνουμε παρακάτω.
Εδώ είμαστε, έτοιμοι να αναθεωρήσουμε, αν βρεθεί έστω και μια καταγραφή αυτής της εκφοράς της λέξης σε ένα κείμενο, και τότε το ξανασυζητάμε. :088:
Ρώτησα κάποιους ανθρώπους στην Πόλη γι’ αυτή τη λέξη και την γνώριζαν. Είναι μια λέξη που χρησιμοποιούτανε στην Παλατιανή οθωμανική μουσική ή όπως τη λένε τώρα τούρκικη κλασσική μουσική. Σε ένα τραγούδι μάλιστα αναφέρεται η έκφραση mah cemalim που το μεταφράζουν σαν φεγγαροπρόσωπη μου.
Η λέξη αυτή δεν χρησιμοποιείται ούτε απο τους σημερινούς Ρωμιούς αλλά ούτε και από τους σημερινούς Τούρκους.
Με βάση αυτά που άκουσα πρέπει να είναι τελικά μια έκφραση λόγια που χρησιμοποιήθηκε στις αρχές του αίωνα και σίγουρα νωρίτερα και έπεσε σε αχρηστία. Γι’ αυτό και το τραγούδι αυτό του Νταλκά πρέπει να είναι όπως λένε οι Αγγλοι “one of a kind” για τα ελληνικά δεδομένα.
Στις παραπάνω ερμηνείες του “μάπα” μπορεί να προστεθεί και η έννοια με την οποία χρησιμποιείται η λέξη στο “μπελεντέρια”, όπου “μάπας” = αργιλές, αν δεν κάνω λάθος.
Επί τη ευκαιρία, ξανακούω το τραγούδι (“μπελεντέρια”) και ό,τι κι αν κάνω ακούω “μπιλαντέρια” και τις δυο φορές που υπάρχει η λέξη στο τραγούδι.
Φυσικά και δεν χάθηκε ο κόσμος αν το ορθό είναι αντί “μπιλαντέρια” να ακούω “μπελεντέρια”, δεν πρόκειται να στενοχωρηθούμε γι’ αυτό
Φίλε ΔΙΟΝΥΣΕ καλησπέρα.Παλιοελλαδίτης ήταν ο Έλληνας υπήκοος του νέου ελληνικού κράτους.Ελλαδίτες ήταν όλοι οι υπόλοιποι που είχαν κοινή καταγωγή ,ίδια ήθη και έθιμα,κ.λ.π. και ζούσαν εκτός του νεοσύστατου κράτους,π.χ. παράλια Μ.ασίας,Κων/πολη, περιοχές Ρωσίας,κ.λ.π.Σαφώς οι Παλιοελλαδίτες,όταν έγινε η λεγόμενη μικρασιατική καταστροφή,τους πρόσφυγες,δεν τους αποκαλούσαν Έλληνες,ή έστω Ελλαδίτες,αλλά περιφρονητικά ΤΟΥΡΚΟΜΕΡΙΤΕΣ.Στο σημείωμα του ο φίλος Κώστας Σακελλαρίου δεν το διευκρινίζει,γι αυτό και η παρέμβαση.
Η έννοια προέκυψε μετά τους βαλκανικούς πολέμους. Παλιοελλαδίτης είναι αυτός που ζούσε εντός συνόρων πριν τους βαλκανικούς, σε αντίθεση με τον κάτοικο των “νέων χωρών”. (Κρήτης, Μακεδονίας κλπ)
Φίλε Νίκο εδώ διαφωνούμε
Ο όρος ελλαδίτης έχει γεωγραφικό προσδιορισμό, περιλαμβάνει τους Ελληνες που ζούνε εντός Ελλάδας.
Μάλιστα, οι Ελληνες που ζούσαν στα παράλια και στην Πόλη και αυτοί που ζούνε ακόμα στην Πόλη αυτοχαρακτηρίζοτανε και αυτοχαρακτηρίζονται Ρωμιοί. Λένε χαρακτηριστικά: “Είμαστε Ρωμιοί”. Μέχρι στιγμής δεν έχω ακούσει κανένα Ρωμιό να χαρακτηρίζεται σαν Ελληνας πριν από το Ρωμιός. Πολύ περισσότερο ελλαδίτης.
Αυτό εννοούσα φίλε emc , αλλά φαίνεται δεν το διατύπωσα καλά.Με την ένοια νεοσύστατο , δεν εννοούσα το νέο κράτος μετά την Ελληνική επανάσταση,αλλά το νέο κράτος , μετά τους βαλκανικούς πολέμους.Χαίρομαι,για την παρέμβασή σου,και σε ευχαριστώ.
Νίκο, Ελλαδίτης είναι και ήταν πάντα ο εντός Ελλάδος Έλληνας πολίτης, να μένει δηλαδή και να είναι πολιτογραφημένος (ως Έλληνας, φυσικά) στο Ελληνικό κράτος. Ο όρος χρησιμοποιείται για αντιδιαστολή με τους εκτός των (εκάστοτε) γεωγραφικών ορίων του ελληνικού κράτους έχοντες ελληνική εθνική συνείδηση, που στην εποχή του “Αλυτρωτισμού” ονομάστηκαν “υπόδουλοι Έλληνες” (δεν περιλαμβάνονται βέβαια σε αυτούς οι μετανάστες της Αμερικής, Αυστραλίας κλπ.). Όταν, μετά τους βαλκανικούς πολέμους, προσαρτήθηκαν στο ελληνικό κράτος νέα εδάφη, τότε προέκυψε και ο προσδιορισμός Παλιοελλαδίτης, ο κάτοικος δηλαδή της “παλαιάς Ελλάδας”, της προ των βαλκανικών πολέμων (περιλαμβάνεται και η Θεσσαλία αλλά και η Κρήτη).
Τώρα, για τους “Τουρκομερίτες” που αναφέρεις, είναι γνωστή η “ζεστασιά” με την οποία “αγκάλιασαν” οι Ελλαδίτες τους πρόσφυγες και ανταλλάξιμους του ΄22, ας μην ξεχνάμε και τους προσδιορισμούς “πρόσφιγγας” και “τουρκόσπορος”…
