Exw merikes apories oson afora thn idea ths diplopennias ka8ws epishs kai tis sxeseis twn diaforwn dromwn meta3u tous.
As paroume san paradeigma loipon ton dromo Rast apo Nto. 3erw pws h trith nota ths klimakas tou Nto…(Mi) einai kai h arxh ths Mi Ousak. Einai loipon swsth h parathrhsh mou oti san diplopennia ths Nto Rast boroume na pai3oume thn Mi Ousak?
Ean twra paizoume Nto Xitzaz, uparxei kapoia antistoixh klimaka pou na borei na paixtei san thn trith ths Xitzaz? Isxuei kati analogo kai stous allous dromous (Sabax, Xitzaskiar, Niavent, Nigriz, Xouzam ktl)?
8a htan pisteuw arketa eukolo na paixtei h deuterh fwnh ean oi xeirismoi htan hdh gnwstes klimakes.
Trites fwnes paizontai ka8olou? An nai, apo pia nota ths klimakas 3ekinane?
Isws na ta aplopoiw polu ta pragmata alla ka8ws den exw thn katallhlh mousikh ekpaideush einai kati pou mou spaei to kefali ton teleutaio kairo!
Oson afora ta3imia twra…paizontas pali apo Nto matzore, ti allages borw na kanw kai se poies klimakes borw na sta8w outws wste na akoustei kala to ta3imi. Prepei an uparxoun kapoioi basikoi kanones! Ean den uphrxan 8a borousa na baraw opoiadhpote nota sto bouzouki kai na akougotane kala. Poios o logos gia paradeigma na mhn borw na metaphdhsw apo Nto matzore se Nto# Xitzaz?
Auta loipon gi’arxh.
Euxaristw ek twn proterwn kai euxomai na mhn sas ta eprh3a.
Δεν μας τα έπρηξες καθόλου, αντιθέτως θέτεις ένα σημαντικό θέμα, που αν δεν κάνω λάθος δεν έχει ξανα-αναπτυχθεί στο forum! ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΙΑΣ!
Από την αρχή ξεκαθαρίζω τη θέση μου, ότι κι εγώ δεν έχω ξεκάθαρη γνώση του θέματος, εξάλλου είναι το αντικείμενο με το οποίο τυρανιέμαι τον τελευταίο καιρό…
Από αυτά που έχω καταλάβει υπάρχουν διάφοροι τρόποι μετάβασης από ένα δρόμο σε κάποιον άλλον (μετατροπία ή απλή επαφή) κατά την ανάπτυξη ενός αυτοσχεδιασμού. Θα παραθέσω αυτούς που ξέρω…
1η περίπτωση: Μετάβαση σε δρόμο της ίδιας “μουσικής” οικογένειας (ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ).
Υπάρχουν (νομίζω 3) διάφορες οικογένειες μουσικών δρόμων! Χαρακτηριστικό παράδειγμα η “οικογένεια του Χιτζάζ”! Το Χιτζάζ παιγμένο σε Ρε έχει τα ίδια “πατήματα” με το Σολ Αρμονικό Μινόρε, με το Ντο Ποιμενικό Μινόρε (Νιγρίζ ή Σουζινάκ) και με κάποιο “τρικάκι” και με το Λα Κιουρντί! Αυτό σημαίνει 2 πράγματα: Πρώτον, μπορεί κανείς με τον τονισμό του ταξιμιού του να μετακινηθεί μεταξύ των δρόμων της αυτής οικογένειας και δεύτερον οι δρόμοι αυτοί παρουσιάζουν τα ΙΔΙΑ ακκόρντα, με τη διαφορετικότητα στο ρόλο του κάθε ακκόρντου (κύρια - δευτερεύοντα)!
2η περίπτωση: Μετάβαση από δρόμο σε δρόμο στηριζόμενοι σε κοινά - χαρακτηριστικά πατήματα.
Μπορούμε να μεταβούμε από δρόμο σε δρόμο διαφορετικής “οικογένειας” (διαφορετικά πατήματα) αλλά με κοινές χαρακτηριστικές φράσεις! Χαρακτηριστικό και σύνηθες παράδειγμα η μετάβαση από Ρε Σαμπάχ σε Φα Πειραιώτικο, με “αφορμή” την κοινή φράση Μι-Φα-Σολb!!! To συγκεκριμένο κόλπο γίνεται και μέσα σε τραγούδια και όχι μόνο σε ταξίμια, τέτοια ακριβώς περίπτωση αποτελεί μία φράση στο πολυσυζητημένο “Βαθειά στη θάλασσα θα πέσω”…
3η περίπτωση: Η “πτώση” με ντιμινουίτα (για πολύ προχωρημένους)
Το συγκεκριμένο “κόλπο” στηρίζεται στην εισαγωγή ντιμινουίτας, η οποία αποτελεί ιδανικό όπλο για την επίτευξη της πτώσης με τη χρήση της “εισαγόμενης” ντιμινουίτας σαν “προσαγωγέας” του νέου δρόμου (εφαρμόζεται μόνο όταν ο νέος δρόμος παρουσιάζει “τέλεια πτωση”, δηλαδή έχει μεγάλη έβδομη νότα (απόσταση ημιτονίου από την ογδόη), αλλά έχει το αβαντάζ της μεγάλης ποικιλίας ως προς τις επιλογές του “νέου” δρόμου)!!! Αυτή την περίπτωση τη γνωρίζω μόνο ως προς τη θεωρία της, δυστυχώς απέχω πολύ από την πρακτική εφαρμογή της…
Έχω καταναλώσει κάμποσα κουτιά ασπιρίνες για να μπω στο πνεύμα των παραπάνω, τα μετέφερα όπως τα κατάλαβα και όπως μπορώ να τα μεταδώσω με τη μέθοδο της γραπτής πληροφορίας…
Ο όρος ΜΕΤΑΤΡΟΠΙΑ αφορά ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ, και σημαίνει ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΠΟΥ ΣΥΜΠΑΡΑΣΥΡΕΙ ΚΑΙ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΝΟΤΕΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΓΧΟΡΔΙΑΣ.
Thn eipeV th malakia sou. M aresei pou ebaleV kai kefalaia. Diabase to munhma tou Kampa pane kai sth Qesia na sou ta exhghsei kai meta xanaela na ta poume.
Epi thV ousiaV, to prwto munhma sugceei duo diaforetika qemata: Th metabash apo ena dromo ston allon me tiV difwnieV. TouV kanoneV thV difwniaV den touV ecw anakaluyei alla mallon den ecoun kamia scesh me to prwto qema.
Na sumplhrwsw sto munhma tou Kampa tiV 3 oikogeneieV dromwn pou xerw.
A. RE Citzaz, Sol armoniko minore, NTO poimeniko minore
B. RE Citziaskar, SOL Niabent, SI Sampac
G. RE Minore, LA Ousak, FA Rast, SOL Kiournti
To trik Qanash den einai sto Kiournti alla sto SI Sampac to opoio katalhgei sto LA# kai oci sto SI kai gia auto dinei SOL Niabent.
<FONT SIZE="+2"><FONT FACE=“SYMBOL”>Re su Giannh eceiV ginei kaloV!
Mprabo paidi mou! Euge!pou qa lege kai o (mousikaraV) SimoV.
(Exeplaghn!..)
S_</FONT></FONT>
Γιάννη, πριν βρίσεις θάπρεπε ν’ ανοίξεις και κανένα βιβλίο. Υπήρξα ΣΑΦΗ, ΣΑΦΕΣΤΑΤΟΣ:
Η ΛΕΞΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΙΑ ΑΦΟΡΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚʼ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΉ-ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ.
Το πέρασμα από δρόμο σε δρόμο ΔΕΝ ΛΕΓΕΤΑΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΙΑ.
Γιά να το καταλάβεις καλύτερα, στην μετατροπία, μεταφέρεται Η ΙΔΙΑ ΑΚΡΙΒΩΣ ΜΕΛΩΔΙΑ, από τον ένα τόνο στον άλλο. Το πέρασμα από δρόμο σε δρόμο, ΓΙΝΕΤΑΙ ΓΙΑ Ν’ ΑΛΛΑΞΕΙ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΧΘΕΙ Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΩΔΙΑΣ.
Πιό νιά-νιά, δε μπορώ να το κάνω.
Χωρίς να έχω πολυκαταλάβει τι εννοεί ο Φέρρης αλλά ΟΥΤΕ κι ο Τανάσεν και το γιατί τρώγονται τελευταίως (γι αυτό και δεν ανακατεύομαι), τούτο έχω να το ρωτήσω:
Ρε παιδιά… Τι μετατροπίες και το νινί της Χάϊδως λέτε εδώ;
Τα διαστηματικά σχήματα των λαϊκών δρόμων τα πηγαίνουμε μπρος πίσω στην ταστιέρα και άμα δούμε οτι το πρώτο πεντάχορδο του επόμενου κάθεται στο δεύτερο του προηγούμενου τότε κάνουμε ουάου που ανακαλύψαμε την Αμέρικα;
Το γεγονός οτι έχουν κοινή κάποια ακουστικώς υποφερτή συγχορδία αυτό θα το θεωρητικοποιήσουμε κιόλας φτάνοντας να μιλάμε για προσαγωγέα του Χιτζαζκιάρ από Σόλ δίεση; Ο Yiannis κάνει ρελάνς και φτάνει να μιλάει για “οικογένεις δρόμων”!
Σα να λέμε: με τους γραμματικούς κανόνες των Γερμανικών πάμε να ερμηνεύσουμε τις γλωσσικές παραξενιές των Ινδικών με μόνο κοινό στοιχείο το ότι και οι δυο είναι… γλώσσες.
Ε, ρε γλέντια!
Αυτές τις κοινοτοπίες τις έχει πρωτο-πλασάρει εδώ και 20 χρόνια ο Παγιάτης σε κάτι που ονομάζει “Σχέσεις δρόμων” και δε συμμαζεύεται.
Aπίστευτης ελαφρότητας θεωρητικολογίες νόμιζα πως πλέον φέρνουν χασμουρητό. Εκτός του ότι από ένα σημείο και μετά είναι (α) εξωφρενικά πεζές και (β) φορείς επικίνδυνα μηχανιστικών αντιλήψεων για τη λαϊκή μουσική.
Για την οποία υποτίθεται πως σκίζουμε τα πουκάμισά μας.
Είπαμε: Καλός ο Παγιάτης για αρχή, αλλά όχι να τον κάνουμε και ευαγγέλιο επειδή έχει λίγες σελίδες και νομίζουμε πως “λίγη είναι η ύλη, που θα μου πάει, θα το περάσω το μάθημα”. Υπάρχει ΠΟΛΥ ψωμί εκεί έξω και είναι κρίμα να τυφλωνόμαστε με τις περιλήψεις και τα λυσάρια στην πιό παραγωγική περίοδο της ζωής μας.
Υπάρχει μια αμερικάνικη (!) παροιμία που δεν βαριέμαι να επαναλαμβάνω: Οταν το μοναδικό εργαλείο που ξέρεις να χειρίζεσαι είναι το ΣΦΥΡΙ, όλα τα προβλήματα σου φαίνονται σαν ΠΡΟΚΕΣ.
Βιάστηκα να τα γράψω και ξέχασα αυτό απ’ όπου ξεκίνησα. Να απαντήσω δηλαδή στον αγαπητό hgeorgako.
Ρωτάει ο άνθρωπος: Prepei an uparxoun kapoioi basikoi kanones!
Ε! Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Μάλιστα μπορώ να σου αποδείξω πως ΟΥΤΕ θα υπάρξει ποτέ, γι αυτό φάε έξω, σπίτι έχουμε γλαρόσουπα.
Κώστα,
Στη συγκεκριμένη κουβέντα (προς το παρόν) δεν έχω φαγωθεί με κανέναν, και για όσες φορές φαγώθηκα εξήγησα αλλού το γιατί
Κακώς πιστεύεις ότι όλα αυτά τα έχω αντλήσει από το βιβλίο του Παγιάτη, το οποίο το είχα διαβάσει πριν αρκετό καιρό και μάλιστα όχι ολόκληρο
Αντιθέτως αυτό που λες για πεντάχορδα θυμίζει πολύ έντονα το εν λόγω βιβλίο, που έτσι επειδή το έφερε η κουβέντα, για «μουσικούς» του επιπέδου μας είναι καλό και υπεραρκετό, αλλά κάποιοι «φτασμένοι» θεωρούν ότι ο Παγιάτης υπερέβαλε εαυτόν που έγραψε βιβλίο αυτού του περιεχομένου
Όλα αυτά περί μετατροπίας έχουν να κάνουν με ένα μέρος της επιστημονικής προσέγγισης που μπορεί να γίνει πάνω στη μουσική, και με τίποτα δεν αποτελούν «φορείς επικίνδυνα μηχανιστικών αντιλήψεων για τη λαϊκή μουσική»
Μπορεί επίσης η κουβέντα να φαντάζει πεζή, κάτι φυσιολογικό αφού αυτά για να γίνουν κατανοητά χρειάζονται πρακτική εφαρμογή με παραδείγματα και κάμποση προσπάθεια συνοδευόμενη με έντονους πόνους στην κρανιοεγκεφαλική χώρα
Τώρα αν τα θέματα αυτά θεωρούνται «πολύ προχωρημένα» για ερασιτέχνες σαν εμάς, πιστεύω ότι αυτό μας «τιμάει» για την προσπάθεια που κάνουμε προκειμένου να ικανοποιήσουμε την περιέργειά μας όταν απορούμε σε στυλ : «τι έπαιξε τώρα ο άτιμος, πως πέρασε τον τάδε δρόμο κλπ»
Εξάλλου είμαι απ αυτούς που πιστεύουν ότι για να παίξεις κάτι δυσκολότερο του επιπέδου σου και να το κάνεις «κτήμα» σου, πρέπει παράλληλα να κατανοήσεις κάποιες «αρχές» που το διέπουν
Τέλος να σε διορθώσω ότι εγώ μίλησα πρώτος για οικογένειες δρόμων και ο Yianis με συμπλήρωσε
Έγινε κι αυτό. Απέφυγα να μιλήσω γιά τα “περάσματα” των δρόμων, γιά να μη μου πουν και πάλι πως καταπιέζω… του υπόλοιπους με το “κύρος” μου (!!!) Ήρθε τώρα ο ΚΚ(ΤΜ), και τάκανε νιά-νιά, πιό νια-νιά δε γίνεται!
Αυτό που είπα, Κώστα, είναι απλό, απλούστατο:
Η ΛΕΞΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΙΑ (ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ) ΑΦΟΡΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ.
ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΙΑ. ΟΥΤΕ ΩΣ ΛΕΞΗ, ΟΥΤΕ ΩΣ ΤΕΧΝΙΚΗ. Υπάρχουν αυτά που λένε εκ του προχείρου οι μουσικοί “περάσματα”, και είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από τη μετατροπία.
Τόσο απλά. Δεν καταλαβαίνω που χωράει παρεξήγηση, γιά κάτι που είναι καταγραμμένο και κατοχυρωμένο και στο πιό στοιχειώδες βιβλίο θεωρίας της μουσικής. Ξέρετε, πριν τον Παγιάτη, υπήρξε κι ένας… Παλεστρίνα.
Nomizw oti kakwV meiwneiV thn shmasia thV suscetishV twn dromwn. Idou kapoio logoi pou mporw na skeftw
To na paizeiV mpouzouki den einai mono sunartish daktulismwn. Einai epishV sunartish tou na katanohseiV to organo. Eica grayei palaiotera kai eiceV sumfwnhsh me megalo enqousiasmo oti sthn katanohsh tou organou bohqa to na paizoume ena tragoudi kai apo mh kaqareV noteV, opwV RE#. Etsi einai kai h sucetismoi dromwn, mia kai bohqa se kapoio baqmo sthn katanohsh tou organou.
Mou ecei tucei na prospaqoume na paixoume to Caramata h wra 3 apo SI kai na mou leei o kiqaristaV auto einai RE Rast. H na paizw to Mia nucta katw sto Pasalimani kai mou lene oti einai FA Rast. PwV qa mporesei loipon o kiqaristaV na brei tiV sugcordieV otan nomizei oti to tragoudei einai matzore enw einai minore?
PwV alliwV mporeiV na exhghseiV se kapoion pwV pername apo ena dromo ston allon se kapoio taximi? ProcteV milousa me spoudagmeno se wdeia klarintzh kai mou leei oti tou ekane panta entupwsh pwV orismenoi gnwstoi tou pou paizan laika mporousan na pernane apo ton ena dromo ston allwn stouV autoscediasmouV. Tou fainotane san aqloV tou Hraklh. Otan tou exhghsa poso aplo einai ontwV anafwnhse ouaou, pou leV kai esu.
Orismenoi suscetismoi dromwn den einai toso aploi oso na peiV: To prwto tetracordo tou enoV einai to deutero you allou opwV Citzaz - Arm. Minore. DeV gia paradeigma Rast - Nhs. Minore
Ekei pou eceiV dikaio einai oti apo th stigmh pou to mualo sou kanei to klik kai katalabei touV suscetismouV, sunhdhtopoieiV oti h anakaluyh auth den einai kai tipota spoudaio. Alla to idio den iscuei se oleV tiV anakaluyeiV? Mia pou sou aresoun ta amerikanika na sou pw kai egw, oci paroimia, alla enan oro pou crhshmopoioune. Milane loipon gia</FONT> curse of knowledge. <FONT FACE=“SYMBOL”>To oti dhladh apo th stigmh pou xereiV kati upotimaV to poso duskolo einai gia kapoion allon na apokthsei thn idia gnwsh.
Oso gia ton oro – oikogeneieV dromwn --, swsta leei o KampaV oti aplwV daneisthka thn dikh tou ---- orologia --.
Τίποτα απ’ όσα είπε ο Θανάσης και ο Yiannis δεν είναι λάθος. Αντιθέτως. Είναι πολύ σωστά. Ομως είναι ελάχιστα διαφωτιστικά. Αυτό το σοκάκι ερμηνείας της ανάπτυξης των λαϊκών δρόμων που επέλεξε ο Παγιάτης είναι αδιέξοδο. Τερματίζει σε μια κοινοτοπία η οποία θεμελιώνεται πάνω σε μια άλλη.
Χαρακτηριστικό σημείο στο οποίο εστιάζω είναι η βεβαιότητα που διακρίνω πως δήθεν αυτή η προσέγγιση αποτελεί και κλειδί για την κατανόηση της ανάπτυξης των κλιμάκων.
Θανάση, δεν υπονόησα πως αντιγράφεις τον Παγιάτη. Είμαι βέβαιος πως από εκεί που τελειώνει η παράθεση των “πατημάτων” των λαϊκών δρόμων και πέρα, θα μπορούσες να το γράψεις μόνος σου. (α) διότι έχεις τις στοιχειώδεις γνώσεις που απαιτούνται, (β) διότι έχεις τέτοια σχέση με το όργανο που μπορείς να τεστάρεις τα συμπεράσματά σου και, (γ) διότι είναι καθαρή μεταφορά της μονοδιάστατης δυτικής οπτικής της μουσικής.
Σ’ αυτό που πιθανώς έχετε δίκιο και εγώ άδικο είναι οτι αυτή η προσέγγιση είναι αναγκαίο κακό μιας και είναι ευρύτατα διαδεδομένη, και που αργά ή γρήγορα (συμπληρώνω εγώ) το ξεπερνάς.
Τις κλίμακες άντε και τις μελέτησες και τις κατανόησες!
Για να αποκτήσεις όμως καλύτερη σχέση με την ταστιέρα πρέπει να την ψάξεις λίγο έως πολύ παραπάνω! Μέρος αυτής της προσπάθειας είναι και το αντικείμενο “Σχέσεις των δρόμων”, που καθόλου δεν με νοιάζει αν στην προσπάθεια αυτή κινούμαι “δυτικότροπα” ή “ανατολικότροπα”, εξάλλου ποτέ δεν έδωσα μεγάλη σημασία σε αυτούς τους διαχωρισμούς…
ʼλλωστε, από τη στιγμή που το μπουζούκι και γενικότερα η λαϊκή μουσική χρησιμοποιεί και ανατολίτικες και δυτικές θεωρίες, είμαι αναγκασμένος να τις αντιμετωπίσω σαν κράμα, δηλαδή όπως ακριβώς μας “σερβίρονται”…
Όλα όσα ανέφερα και συμπλήρωσε ο Yianis δεν νομίζω ότι μαθαίνονται με την ανάγνωση ενός βιβλίου, ή απλά έχοντας σαν εφόδιο τη γνώση των μουσικών δρόμων! Πρέπει να στα δείξει έμπρακτα κάποιος “γαλονάς” στη μουσική παιδεία, που και σφαιρικές - ολοκληρωμένες γνώσεις να έχει και την απαραίτητη μεταδοτικότητα…
Αυτά παθαίνει κανείς άμα μπλέκει ανατολική με δυτική θεωρία. Αντιμετωπίζει ένα χάος που στο τέλος δεν εξηγείται με τίποτα. Τη σχέση έχει το φαινόμενο της μετατροπίας με το νικρίζ; Καμία. Γιατί όπως είπε και ο Φέρρης η μετατροπία αφορά δυτική μουσική ενώ το νικρίζ, ανατολική. Εφόσον όμως θέλουμε να εισάγουμε αυτό το φαινόμενο, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και όλα τα υπόλοιπα σαν δυτική μουσική. Εκεί εξηγούνται τα πάντα.
Τώρα θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς, «γιατί στην ανατολική μουσική δεν υπάρχει μετατροπία;». Φυσικά και υπάρχει αλλά είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Στην τουρκική μουσική, για παράδειγμα, τα μακάμια χωρίζονται σε βασικά, σε «μεταφερμένα» και στα σύνθετα (Turk Muzikisi Nazariyati ve Velveveveri, Ismail Hakki Ozkan). Τα «μεταφερμένα» σχηματίζονται από την μεταφορά ενός βασικού μακάμ σε άλλη βάση. Δεν σημαίνει όμως ότι επειδή μεταφέρουμε τα διαστήματα από σε άλλη βάση έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα. Το μόνο που μένει κοινό είναι οι θέσεις.
Στην ελληνική μουσική όμως που τα διαστήματα είναι πιο τετράγωνα τα πράγματα μπερδεύονται. Για να μην μακρηγορώ. Όσοι επιλέξουν να μελετήσουν την ελληνική μουσική με βάση την ανατολική θεωρία να έχουν καλά στο νου τους ότι όλα επιτρέπονται. Οποιαδήποτε προσθήκη τρι, τετρα, πεντα-χόρδου ακούγεται καλά στο αυτί όχι σαν κλίμακα αλλά σαν κινήσεις ισχύει και είναι απολύτως σωστή. (προσοχή στο , όχι σαν κλίμακα. Το σουζινάκ για παράδειγμα που προαναφέρθηκε, και που ουδεμία σχέση έχει με το νικρίζ μιας και το μέν είναι τετράχορδο ραστ- τόνος- τετράχορδο χιτζάζ ενώ το άλλο πεντάχορδο νικρίζ-τετράχορδο χιτζάζ , άμα παιχτεί σαν κλίμακα είναι απάισιο έως φαλτσαδούρα. Και όμως τα κομμάτια πάνω σε σουζινάκ καθώς και τα μέλη της βυζαντινής (γιατί χρησιμοποιείται με την ίδια ονομασία σε αυτήν) δίνουν ένα υπέροχο άκουσμα συνδυασμού Ραστ (χαρούμενο) με Χιτζάζ (μελαγχολικό). (σημείωση για τους «διαβασμένους». Το σουζινάκ στην πραγματικότητα είναι συνδυασμός Ράστ με μαλακού χρώματος ή αλλιώς Πλ. ΄Δ με Β΄.).
Όσοι από την άλλη επιλέξουν την δυτική θεωρία (καλά να πάθουν!) ας πάρουν υπόψη ότι η ελληνική μουσική δεν είναι παρακλάδι της ευρωπαϊκής. Συνεπώς όταν παίζουν Σαμπάχ, πρέπει να κατανοήσουν ότι αυτό δεν είναι Σαν Μπάχ αλλά κάτι που δεν υπόκειται πλήρως στους κανόνες της δυτικής μουσικής. Γι αυτό και οποιαδήποτε ανάλυση του πρέπει να παίρνει υπόψη ότι στην πραγματικότητα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΛΙΜΑΚΑ αλλά κινήσεις.
Γιάννης
Δεν ξέρω αν υπάρχει κάποιο “θεωρητικό” συμπέρασμα απ’ τη σχέση (ή συσχετισμό) των δρόμων και αμφιβάλλω για την ουσία ενός τέτοιου συμπεράσματος. Πρακτικά όμως, για έναν ερασιτέχνη (και ιδίως αυτοδίδακτο) μπουζουξή, έχει μεγάλη σημασία.
Οπως θα ξέρετε όσοι γρατζουνάτε κάποιο μπουζούκι, το πέρασμα στις “μέσα” χορδές του μπουζουκιού (η κάθετη ανάπτυξη, που λένε και μερικοί προφεσόροι) διευκολύνει αρκετά το παίξιμο ενός κομματιού. Αυτό άλλωστε οδήγησε και το Χιώτη στο κιθαρίστικο κούρδισμα. Τι ανακάλυψα λοιπόν κι εγώ στην μπουζουξίδική μου πορεία: Μερικοί δρόμοι έχουν πολύ εύκολα περάσματα. Και ποιος εύκολοι απ’ όλους είναι ο Χιτζάζ (κι ο Χιτζασκιάρ) και ο Νιαβέντ. Παίζοντας λοιπόν σε Ρε χιτζάζ (έτσι τα λένε οι μπουζουξήδες και σεις πείτε ό,τι θέλετε) χρησιμοποιείς τα ίδια σχεδόν πατήματα που θα ‘παιζες από ένα Σολ μινόρε. Παίζοντας από Ρε μινόρε έχεις τα ίδια πατήματα με ένα Φα ραστ (τα λέει κι ο Yiannis πιο πάνω) κ.ο.κ. Είναι δηλαδή ο πιο εύκολος τρόπος να μάθεις να παίζεις από διαφορετικούς τόνους το κάθε τραγούδι (ανάλογα πως σε βολεύει στη φωνή ή στις “γεμάτες”) και όχι να παίζεις τα πάντα από Ρε (όπως κάνω συνήθως εγώ).
Αυτό βλέπω εγώ σαν ουσία. Τα υπόλοιπα θεωρητικά ηχούν στ’ αυτιά μου σαν …παπάρια μάντολες. Κι αν αυτό σας φαίνεται υπερβολικό να πάτε να ρωτήσετε το Στουραϊτη για τις …μετατροπίες.
Αντε πια… Μπάφιασα!
ΑΝ
Αυτό που καταλαβαίνω οτι παίζεται εδώ είναι το εξής:
– Ναι! Παίξε κι ευχαριστήσου το. Και ας λες το Χιτζαζ “Χαντζάρ”. Ουδεμία διαφορά.
– Απ’ την άλλη όμως, ΑΝ πρόκειται να μελετήσουμε τον “προφορικό λόγο” για να γίνει γραπτός ΜΠΑΣ και (α) διασωθεί και (β) περάσει στο δεύτερο επίπεδο εξέλιξης, τότε έχει σημασία όχι μόνο η ίδια η λέξη “μετατροπία” αλλά και το που βάζεις τον τόνο στη λέξη.
Αυτό απαιτεί η σοβαρότητα και έτσι έγινε η μαϊμού άνθρωπος.
Οπότε, ναι! ο Στουραϊτης χέστηκε πατόκορφα για το αν πέρασε από ρε-χιτζάζ σε σολ-διεση-μαγκιόρε. Το κάνει ούτως ή άλλως διότι είναι άριστος γνώστης του προφορικού λόγου (της “άγραφης” θεωρίας δρόμων). Αν όμως προσπαθήσεις να μελετήσεις την τεχνική του Στουραϊτη για να φτιάξεις κι άλλα Στουραϊτάκια, τότε πρέπει να σκίσεις τη γάτα (πρέπει να περάσεις σε γραπτό κείμενο, με την σπαστική ορθογραφία του και το γαμημένο συντακτικό του).
Επιτέλους, πρέπει να πάψουμε να μιλάμε για τα <FONT SIZE="+2">μυστικά</FONT> του μπουζουκιού. Δε λέω πως δεν υπάρχουν αυτά, κυρίως ως αποτέλεσμα της απουσίας οιασδήποτε σοβαρής προσπάθειας ανάλυσης. Λέω όμως πως είναι ντροπή να δεχόμαστε έτσι αδιαμαρτύρητα να περιγράφεται η τεχνική του ταξιμιού με τέτοιες αποκρυφίστικες λέξεις.
Τι διάολο;
Μηπως πρέπει αναγορεύσουμε τους δασκάλους σε ΚΑΦΕΤΖΟΥΔΕΣ;