Ρεμπέτικο και αυτοκτονία

Επικαιρότητα
1

Εντελώς άλλο πράγμα αναζητούσα και έπεσα πάνω σ’ ένα άρθρο του Στάθη Gauntlett, με τίτλο:
[b][u]“Ιδανικοί αυτόχειρες, Ρεμπέτικο και αυτοκτονία”.[/b][/u].

Από το περιοδικό “Αρχαιολογία και Τέχνες”, τεύχος 100.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η αναφορά στο τραγούδι “Συννεφιασμένη Κυριακή” του Τσιτσάνη και η συσχέτισή του με το “Szomorú Vasárnap” ή “Gloomy Sunday” του Ούγγρου συνθέτη, Rezső Seress.

Υ.Γ. Είναι σε μορφή pdf. Με τα γνωστά προγράμματα μετατροπής σε word ή βγαίνουν κινέζικα τα γράμματα ή δεν εμφανίζεται ολόκληρο το κείμενο.
Καμιά ιδέα, κανείς ;

2

Ο θάνατος ήταν θέμα στα τραγούδια του ελλαδικού χώρου και όλο του κόσμου αιώνες τώρα. Έτσι το κληρονόμησε και ο Βαμβακάρης,όπως και πολλά άλλα θέματα της παράδοσής μας,και ο Τσιτσάνης και όλοι οι άλλοι. Το να ψάχνεις να βρεις την αυτοκτονία σε στιχάκι που λέει οτι βαρέθηκα την ζωή μου…τι πάθος ατελείωτο που είναι το δικό μου…εκεί θ’ αφήσω κόκαλα ζωή ψυχή και σώμα,…τι θέλω τέτοια μια ζωή ο χάρος να με πάρει…, ενώ όλοι ξέρουμε πως χρησιμοποιούμε τις λέξεις αυτές και μεις οι ίδοι στην καθημερινότητα για να δείξουμε στεναχώρια κλπ…για να δείξουμε μια συγκίνηση παραπάνω. Πόσο μάλλον λοιπόν σ’ ένα τραγούδι που θέλει να συγκινήσει θέλει να είναι και πονεμένο. Κάτι δεν μου κολάει σε όλες αυτές τις μελέτες επι μελετών.
Και τι πάει να πει αυτό που γράφει: “…Αναφέρεται μια περίπτωση επιστημονικού συσχετισμού ελληνικών τραγουδιών με την αλματώδη αύξηση ψυχολογκών παθήσεων στην Ελλάδα…”

3

Το περιοδικό “Αρχαιολογία και Τέχνες” επιχείρησε ένα αφιέρωμα στο θάνατο ως πολιτισμικό γεγονός, όπως διαφαίνεται μέσα από την Τέχνη, από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή, εστιάζοντας περισσότερο στον ελλαδικό χώρο, χωρίς να λείπουν όμως και κάποιες αναφορές και συγκρίσεις με την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια, γενικά, Τέχνη.

Το τμήμα, που αφορά συγκεκριμένα στο ρεμπέτικο τραγούδι, κάλυψε ο Gauntlett.
Η στάση απέναντι στο θάνατο και η αντιμετώπισή του μέσα από το ρεμπέτικο τραγούδι έχει τεράστιο ενδιαφέρον.
Το ότι αντιμετωπίζεται ως πεδίο δράσης, μάλλον, ( τουλάχιστον όχι απραξίας), ως μέτρο αξίας, αποδοχής και υστεροφημίας του εκλιπόντος ή και το αντίθετο, ακόμα και οι αντιστάσεις απέναντί του - με όποιον τρόπο και αν εκδηλώνονται - αποδείχνουν έναν ψυχισμό που εντυπωσιάζει.

Εξαίρεση αυτού του γενικού κανόνα αποτελούν οι αμανέδες.
Αλλά και στο λαϊκό τραγούδι, το μεταγενέστερο, συναντώνται αρκετά συχνά πεισιθανάτιοι στίχοι, γεγονός πολύ φυσικό, αν αναλογιστούμε και τις συνθήκες της εποχής.

“…Αναφέρεται μια περίπτωση επιστημονικού συσχετισμού ελληνικών τραγουδιών με την αλματώδη αύξηση ψυχολογκών παθήσεων στην Ελλάδα…”

Είναι η εποχή, στην οποία θέριζε η φυματίωση, εποχή που έχουμε αρκετά σχετικά τραγούδια, τα λεγόμενα φθισικά.
Γεγονός που λειτούργησε ως ένας επιπλέων παράγων για να ατονούν οι όποιες άμυνες, μαζί και ψυχικές, που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν.
Το ότι βέβαια συναντώνται πεισιθανάτιοι στίχοι στα τραγούδια αυτής της εποχής δεν θεωρείται εξήγηση για τη δημιουργία ή την επέκταση …των ψυχιατρικών κλινικών, κάθε άλλο.
Οι αιτίες φυσικά πρέπει να αναζητηθούν στις γενικότερες συνθήκες της εποχής.
Γενικά, το λαϊκό τραγούδι στη χώρα μας δεν ώθησε ούτε στον πεσιμισμό ούτε ακόμα περισσότερο στην αυτοχειρία.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από την παράλληλη αναφορά στη “Συννεφιασμένη Κυριακή” και στο “Gloomy Sunday” στο αρθρο του Στάθη G.

4

Τα δυο σημαντικοτερα γεγονοτα στη ζωη του ανθρωπου , η γεννηση και ο θανατος …
Γεννιομαστε και πεθαινουμε “μόνοι” …
Προσωπικα θεωρω πως ο θανατος εχει μεγαλυτερη βαρυτητα , η “ωρα” του ενεχει επισημοτητα
ισως γιατι “κλεινει” ενας κυκλος , με οποιο τροπο κι αν κλεισει , αλλα κλεινει οριστικα …

Εαν εγραφα τραγουδια , θα ηταν ενα απο τα θεματα της προτιμησης μου !!!
Δε σημαινει με το να γραφεις τραγουδια με θεμα τον θανατο , πως θα στρεψεις τον κοσμακη
στην τρελα η την αυτοκτονια , αυτες οι καταστασεις ειναι βεβαρυμενες και προερχονται μετα
απο βαρυτατο κλονισμο ψυχης και μυαλου …

Ο θανατος ειναι απο μονος του πολυ δυνατος πολος ελξης και δε χρειαζεται συνηγορους για
να επικρατησει σε καθε μορφη τεχνης … προσωπικα το θεωρω απολυτα φυσιολογικο …

σημ. οπως προανεφερε και η Ελένη , οι συνθηκες ζωης στα παλια χρονια , οι επικρατουσες
ασθενειες , οι ερωτικες απογοητευσεις και χιλιοι δυό αλλοι λογοι , εδιναν θεματα γραφης τραγουδιων
οπως “αρρωσταρικο μου σωμα” , “ο Χαρος πλησιαζει” , “μανα μου τα λουλουδια μου” , “τρεξε γιατρε μου”
και παρα πολλα αλλα , που θα ηταν ματαιο να παραθεσω …

5

Μιας και μιλάμε για το θάνατο θα ήθελα να επισημάνω την ελλειψη χριστιανικής θεώρησης στα ρεμπέτικα τραγούδια, δηλαδή το δίπτυχο παράδεισος-κόλαση.
Οχι μόνο (με βάση πάντα αυτά που προσωπικά έχω ακούσει) δεν υπάρχουν, αλλά θα έλεγε κανείς ότι υπάρχει μια κλίση προς την αρχαιοελληνική άποψη.

Καταρχήν με την ύπαρξη των αρχαίων ονομάτων: Χάρος, Αδης

Υστερα με την εξανθρώπιση του χάρου και του χώρου του Χάροντα, τον Αδη

Για παράδειγμα στο “Μες της Πεντέλης τα βουνά” έχουμε συνομιλία με τον Χάρο.
Περιττό να αναφέρω το “Πέντε Ελληνες στον Αδη”, όπου πλέον έχουμε όχι μόνο εξανθρώπιση αλλά και κανονικό γλέντι. Την ύπαρξη διαβόλων στον Άδη τη θεωρώ δευτερεύουσα και διακοσμητική που άλλωστε καθόλου δεν επηρεάζουν το τοπίο.

Υστερα από τόσους αιώνες χριστιανισμού, μέσα από την λαϊκή παράδοση η χριστιανική Ελπίδα του παραδείσου είναι απούσα. Προσωπικά μου κάνει φοβερή εντύπωση.

Η επίκληση στην Παναγία είναι ένα άλλο καπέλο που μου φέρνει στο νου το καθόλου τυχαίο δίδυμο Παρθένος Αθηνά- Παρθένος Μαρία.

6

Συμφωνώ μαζί σου Διόνυσε!Μόνο όμως στα ρεμπέτικα τραγούδια συμβαίνει αυτό.Είχαν μέσα στην καθημερινή τους ζωή την θρησκεία.Γιατί μην ξεχνάμε ότι οι περισσότερες περιοχές του Πειραιά κατοικούνταν κυρίως από πρόσφυγες οι οποίοι ήταν αρκετά θρησκόληπτοι.Έτσι ήταν οι Μικρασιάτες.
Μου φένεται όμως αρκετά παράξενο.Εκτός αν οι στιχουργοί δεν ήταν καθόλου θρησκόληπτοι.Έτσι συμβαίνει με όλους τους καλλιτέχνες.

7

Στενή σχέση μεταξύ τέχνης και αυτοκτονίας στα καθ’ ημάς υπάρχει κυρίως στην πεισιθάνατη ρομαντική ποίηση του 19ου αιώνα με χαρακτηριστικές περιπτώσεις αυτόχειρων ποιητών τους Ιωάννη Καρασούτσα και Δημήτριο Παπαρηγόπουλο. Και αργότερα βέβαια άνθρωποι των γραμμάτων θα επιλέξουν τον εθελούσιο τερματισμό του βίου τους, όμως εντός των λαϊκών στρωμάτων, που θα εκφραστούν μέσω του ρεμπέτικου τραγουδιού, δεν νομίζω να αναπτύχθηκε κάποια παράδοση υπέρ της αυτοχειρίας.
Πάντως είναι γεγονός ότι από τα χρόνια του '50 η πεισιθάνατη και καταθλιπτική θεματολογία θα κυριαρχήσει στο λαϊκό τραγούδι. Εν πολλοίς τα τραγούδια αυτά θα εκφράσουν τη σκληρή κοινωνική πραγματικότητα της εποχής και κάποιος μπορεί βάσιμα να ισχυριστεί ότι πλέον η κοινωνική παράμετρος γίνεται βασικό στοιχείο του λαϊκού τραγουδιού.
Θα γραφούν σημαντικά τραγούδια αυτή την περίοδο, μέσα όμως σε αυτή την υπερβολή στην έκφραση του πόνου το λαϊκό τραγούδι θα οδηγηθεί σε ευκολίες και μελοδραματισμούς και εν τέλει στην παρακμή του.Εγκλωβισμένο μες στον θρήνο το λαϊκό τραγούδι σχεδόν θα εξαντλήσει τις δημιουργικές του δυνάμεις.

8

Ναι ο παράδεισος - με την έννοια της χριστιανικής ελπίδας- είναι απών, ίσως είναι παρών σε ορισμένα τραγούδια όπου παραδεισος=τρελλή μαστούρα. Για την οναμασία όμως του ΧΑΡΟΥ και του ΑΔΗ η ίδια η εκκλησία το βράδυ του μεγ.ΣΑΒΒΑΤΟΥ στην πρώτη αναστάσιμη λειτουργία ο ιερέας στο τέλος αναφωνεί: " Ο ΑΔΗΣ ΕΠΙΚΡΑΝΘΗ" και απαντά το εκκλησίασμα “ΕΠΙΚΡΑΝΘΗ” όπου βεβαίως ΑΔΗΣ=ΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΚΟΛΑΣΕΩΣ.Ακόμα σε πολλά χωριά, και εδώ στην ΝΙΚΑΙΑ συνηθίζεται ο αρχάγγελος ΜΙΧΑΗΛ να αποκαλείται και ΧΑΡΟΣ ( όχι με την έννοια την αρχαιοελληνική όπου χάρος = ο νεκροπομπός, αλλά με την έννοια ότι ο χάρος με την πύρινη ρομφαία κόβει το νήμα της ζωής του ανθρώπου).Κατά τα άλλα συμφωνώ με τον Gilles στο ότι οι μικρασιάτες κατά κύριο λόγο ήταν θρησκευόμενοι.

9

Gilles, nikosn συμφωνώ και εγώ μαζί σας ότι οι μικρασιάτες ήταν θρησκευόμενοι όχι μόνο λόγω πίστης αλλά και λόγω συνθηκών. Η ζωή των Ρωμιών και η κοινότητες τους περιστρέφοταν γύρω από τις τοπικές εκκλησίες, που ήταν άλλωστε και το σύμβολο της δύναμης τους. Αρκεί να δει κανείς το μέγεθος των οικοδομημάτων των εκκλησιών στην Πολη στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα για να καταλάβει τον συμβολισμό της εκκλησίας και των δραστηριοτήτων γύρω απο αυτή.

nikosn πολύ σωστές οι παρατηρήσεις σου για τις ονομασίες. Δεν ήξερα ότι η εκκλησία είχε ενταγμένη τη λέξη ΑΔΗΣ στη λειτουργία της. Μάλλον θέλει περισσότερο ψάξιμο η έννοια του Αδη και του Χάροντα στα λαϊκά τραγούδια.

10

Όχι μόνο οι λέξεις Χάρος, Άδης κ.λπ. εντάχτηκαν στη χριστιανική λατρεία, αλλά σχεδόν όλα τα έθιμα και οι «ειδωλολατρικές» συνήθειες των λαών της περιοχής της Μεσογείου πέρασαν μετά στη χριστιανική λατρεία.

Όσον αφορά στο αν αφήνει μια αίσθηση πεσιμισμού (πολύ περισσότερο αν ωθεί στην αυτοχειρία) το λαϊκό μας τραγούδι, η απάντηση είναι μάλλον αρνητική.

Ακόμα και στη δεκαετία του ʼ50, που γράφτηκαν – σκιαγραφώντας τα πολλαπλά αδιέξοδα της εποχής – τραγούδια γεμάτα απελπισία, σε δρόμο κυρίως ουσάκ, που επιτείνει ίσως αυτό το αίσθημα απαισιοδοξίας, ακόμα και αν κατηγορήθηκε ο Καζαντζίδης για μοιρολατρία ή ακόμα και… κλάψα, το τραγούδι εκείνης της εποχής, από τον «Επιτάφιο» του Ρίτσου μέχρι το «Ξυπνώ και βλέπω σίδερα» του Τσιτσάνη ή το «Πολλά είδανε τα μάτια μου» του Μάρκου, δεν αφήνει περιθώρια ηττοπάθειας.

Ίσως έπαιζε ρόλο και η εποχή εκείνη, εποχή ομαδικότητας, συλλογικής δράσης - περισσότερο απʼ ό,τι σήμερα - και αλληλοστήριξης, και τελικά ακόμα και τα τραγούδια του ʼ50 μετέφεραν την αίσθηση πως κανείς δεν ήταν μόνος στα βάσανα και στα προσωπικά του αδιέξοδα, πως γύρω του υπήρχαν και άλλοι πονεμένοι και μέσα από την αίσθηση αυτή της κοινής μοίρας, δυνάμωνε και η θέληση για αγώνα, έτσι που τελικά τα τραγούδια αυτά λειτουργούσαν όχι μόνο ως αποστροφή προς το θάνατο, αλλά και ως μήνυμα αγωνιστικότητας,και τελικά, ως μια ισχυρή κατάφαση ζωής.

Αντίθετα, βέβαια, με τη σύγχρονη εποχή, όπου ο καθένας κλεισμένος στο καβούκι του, ζει μόνο το μικρόκοσμό του, αποκομμένος από την ομάδα, από την κοινωνία, με αποτέλεσμα να βιώνει τα προσωπικά του προβλήματα, π.χ. τη φτώχια, ως ντροπή, ως αποκλεισμό από τη ζωή, ως αδιέξοδο, και να επιζητά ποικίλους τρόπους διαφυγής από τη ζοφερή πραγματικότητα.

11

Στο σημειο αυτο Ελενη “εγραψες” !!!

Τα ειπες τα πραγματα ως εχουν σημερα και μονο ενα νεο τοπικ να ανοιγες σχετικα με τα παραπανω θεματα ,
ειχαμε να μιλαμε για μερες , αλλα κι απο εδω μπορουμε να συνεχισουμε την κουβεντα , ευγε σου …

Τι κανει λοιπον τον σημερινο ανθρωπο να αποκοβεται απο την “αγελη” ?
Τι ηταν αυτο που ενωνε τα παλια χρονια τον κοσμακη , με ολα τα συν και
πλην που κουβαλουσε , γιατι μη μου πειτε πως ηταν αλλοι ανθρωποι τοτε …
Παθη , αδυναμιες , φτωχια , πολιτικες πιεσεις , εξοριες , αλλα παντα
κατι μαγικο εφερνε κοντα τους ανθρωπους και πορευονταν …

Σημερα τι φταιει ???

12

Νομίζω πως το θέμα μετονομάστηκε σε “Γιατί η κοινωνία μας είναι έτσι όπως είναι το σήμερον?”. Φοβερά ενδιαφέρον θέμα!!!

Μια ιδέα μας δίνει ο συχωρεμένος ο Άκης Πάνου στο τραγούδι του “Κοινωνία” από το LP “Παρών”. Ακούστε το, αξίζει!!!

Μια δκή μου εκτίμηση είναι πως το χρήμα και η έλλειψη παιδείας, όχι ακαδημαϊκής αλλά κοινωνικής, οδήγησε την κοινωνία σε τέτοιες καταστάσεις. Μια καλή προσέγγιση είναι η ιστορία “Ο κύκλος του 99” η οποία βρίσκεται στο βιβλίο του αργεντίνου ψυχολόγου και συγγραφέα Jorge Βucay. Σε γενικές γραμμές, η ιστορία μιλάει για έναν βασιλιά ο οποίος ως συνήθως ήταν πολύ θλιμμένος. Αντίθετα, ο υπηρέτης του, του έφερνε το πρωϊνό τραγουδώντας και ήταν πολύ ευτυχισμένος. Ο βασιλιάς τον ρώτησε “ποιό είναι το μυστικό σου?” και όταν αυτός αποκρίθηκε ότι “δεν υπάρχει μυστικό μεγαλειότατε, έχω την οικογένεια μου, τα παιδιά μου, την υγεία μου και εσείς με τιμάτε έχοντας με στη δούλεψη σας τόσα χρόνια” κ.λ.π , ο βασιλιάς τον έδιωξε οργισμένος.

Ζήτησε την άποψη του σοφού του παλατιού, ο οποίος του είπε ότι “ο υπηρέτης του είναι ευτυχισμένος γιατι δεν είναι μέσα στον κύκλο του 99, δεν μπήκε ποτέ σε αυτόν και ότι αν ενδιαφέρεται να θυσιάσει έναν καλό υπηρέτη βάζοντας τον στον κύκλο για να διαπιστώσει τι εννοεί”. Μη καταλαβαίνοντας αλλά περίεργος για τον κύκλο αυτό, ο βασιλιάς δέχτηκε. Αυτό που έπρεπε να κάνει είναι να βάλει σε ένα σακούλι 99 χρυσές λίρες, ούτε λιγότερες ούτε περισσότερες και να γράψει ένα σημείωμα “τα λεφτά αυτά είναι δικά σου επειδή είσαι καλός άνθρωπος, μην πεις ποτέ σε κανέναν πως τα πήρες”. Πράγματι, ο βασιλιάς ετοίμασε το σακούλι και το σημείωμα, και το επόμενο πρωί, πριν ξυπνήσει ο υπηρέτης του, μαζί με το σοφό το κρεμάσαν έξω από την πόρτα του και περιμένανε να δούνε τι θα γίνει… Ο υπηρέτης ξύπνησε, άνοιξε την πόρτα, είδε το σακούλι και το σημείωμα, τα πήρε και έτρεξε πάλι μέσα στο σπίτι. Από το παράθυρο ο βασιλιάς και ο σοφός βλέπανε τον υπηρέτη, να πετάει ότι είχε στο τραπέζι, να αραδιάζει τα χρυσά νομίσματα και να χοροπηδάει από τη χαρά του… Άρχισε να τα κάνει στοίβες, μία, δύο , τρεις, σε κάθε μία έβαζε 10 χρυσές λίρες…. Στην τελευταία στοίβα μέτρησε 9 λίρες… “δεν μπορείʼ σκέφτηκε, κάπου μου έπεσε η 10η… Έψαξε παντού, ξαναέφτιαξε τος στοίβες αλλά τίποτα, οι λίρες ήταν 99…

“Δεν είναι δυνατόν, μα τι δώρο είναι αυτό, μόνο 99 λίρες, που είναι η 100η, το 99 δεν είναι στρογγυλός αριθμός, με κλέψανε” και άλλα τέτοια… Έβαλε τις λίρες πάλι στο σακούλι, τις έκρυψε σε ένα ντουλαπι, πήρε χαρτί και μολύβι και άρχισε να κάνει υπολογισμούς μεγαλόφωνα: “Αν δουλέψει και η γυναίκα μου στα χωράφια του βασιλιά και εγώ τελειώνοντας πηγαίνω στο χωριό να κάνω μικροδουλειές και με θυσίες πολλές σε 7-8 χρόνια θα έχω μαζέψει αρκετά ώστε να αγοράσω μία χρυσή λίρα. Θα τις κάνω 100 και τότε δε θα χρειάζεται να δουλέψω γιατί με 100 λίρες είσαι πλούσιος!”.

Και κάπως έτσι, χάσαμε την μπάλα. Όπως είπε κι ο κυρ Παναγιώτης ο Καφετζόπουλος, κάποτε ήταν ένας Αμερικάνος ο οποίος πήγε διακοπές στο Μεξικό. Εκεί, συνάντησε έναν Μεξικάνο ο οποίος σκάλιζε μικρά τοτέμ σε ξύλο με τον σουγιά του όσο λιαζόταν αραχτός. Ο επιχειρηματικός νούς του Αμερικάνου διέβλεψε ΚΕΡΔΟΣ σε αυτό και πρότεινε στον Μεξικάνο να συνεργαστούν.Ο διάλογος είχε κάπως έτσι:

-Θέλεις να συνεργαστούμε?
-Δηλαδή?
-Εσύ θα φτιάχνεις κι εγώ θα τα πουλάω μέσω των γνωριμιών μου.
-Και μετά?
-Μετά, θα πάρουμε και βοηθούς, να τους μάθεις να φτιάχνουν ώστε να φτιάχνουμε περισσότερα και να πουλάμε περισσότερα.
-Και μετά?
-Μετά,θα αγοράσουμε μια δασική έκταση ώστε να μη χρειάζεται να αγοράζουμε ξύλο και να αυτονομηθούμε στις πρώτες ύλες.
-Και μετά?
-Μετά, θα πάρουμε μηχανές που θα τα φτιάχνουν αυτόματα, θα κάνουμε αποθήκες για να βάζουμε το στοκ, θα κάνουμε διαφήμιση για να γίνει γνωστό το προϊόν και θα πουλάμε περισσότερα.

Μετά από αρκετά “Και μετά?” του συμπαθούς Μεξικανού, του λέει ο Αμερικάνος:
“Και μετά, θα έχουμε πολλά λεφτά και δεν θα χρειάζεται να δουλεύεις και ΘΑ ΚΑΘΕΣΑΙ!!!”.

Και ο Μεξικάνος φίλος μας του απαντά στωικά:
“ΜΑ, ΚΑΙ ΤΩΡΑ, ΚΑΘΟΜΑΙ!!!”.

Κάπως έτσι, το σκέφτομαι…

13

Και μονο να υπαινιχτουμε οτι το ρεμπετικο , καποια ρεμπετικα , σπρωχνουν στην αυτοκτονια ειναι αστειο . Δεν βλεπω και μεγαλη διαφορα με αλλες σαχλες κινδυνολογιες τυπου τα βιντεπαιχνιδια κανουν τα παιδια βιαια .

Επισης ειναι πολυ παραξενος ο συσχετισμος των 2 τραγουδιων . Το ‘συννεφιασμενη κυριακη’ παντα μου εκανε για χαρουμενο τραγουδι , παρα το στιχο . Ειναι η μουσικη του τετοια που δε σε κανει να παρεις το στιχο σοβαρα . Οχι οτι και ο στιχος του ειναι τιποτα μαυριλα ανυποφορη , λεμε τωρα .
Το ουγγρικο απο την αλλη ,ειναι ενα συμπαθητικο τραγουδι με μελωδια που προσπαθει να ειναι στεναχωρη . Αυτο ως ενα βαθμο το καταφερνει , σιγουρα καλυτερα απο το δικο μας . Εχει μαλιστα περιβληθει τον μανδυα του αστικου μυθου , οτι ταχα στο ακουσμα του παιρνεις φορα και φουνταρεις .
( Αληθεια , μια εκτος θεματος απορια : αρεσει η συννεφιασμενη κυριακη τοσο ? Πως στο διαλο πηρε διαστασεις εθνικου υμνου , τη στιγμη που ο συνθετης εχει τοσα καλυτερα τραγουδια )

Οσον αφορα το μερος το τοπικ που εξετραπη , εγω δηλωνω τα παρακατω
Η Ελενη εντοπιζει διαφορα στο πνευμα των καιρων του '50 (και 60-70 μαλλον) και των σημερινων .Αυτος ειναι ,γραφει , ενας λογος που τραγουδια στεναχωρα ακουγονταν πολυ διαφορετικα στα αυτια των τοτε .Νομιζω συμφωνω οτι οι καιροι και τα μυαλα εχουν αλλαξει . Ομως δε συμφωνω με την αποθεωση της κοινωνικης αγωνιστικοτητας . Τα ‘μικροκοσμος’ , ‘καβουκι’ , ‘διαφυγη απο τη ζοφερη πραγματικοτητα’ , μπορουν να βγαλουν τα ριζοσπαστεια ρουχα τους και να ντυθουν τιποτα ‘ατομικοτητες’ και ‘ενδοσκοπησεις’ . Η εσωστρεφεια δεν ειναι μιζερια ουτε ο κοινωνικος αγωνας φωτεινος φαρος εξ ορισμου . Εγω αμφιβαλλω και για το κατα ποσον ειναι απαραιτητος ο συλλογικος χαρακτηρας του .

14

Οι εξαιρέσεις βέβαια πάντα υπάρχουν για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα:

Βαθειά στη θάλασσα θα πέσω
να με σκεπάσει το νερό
τη δύστυχη ζωή που κάνω
να την αντέξω δεν μπορώ

Οσον αφορά τη συννεφιασμένη κυριακή… Είναι υποκειμενικό το θέμα. Ισως το μαντζόρε με τον θλιβερό στίχο δημιουργεί αυτή τη χαρμολύπη, που είναι ένα από τα βασικά συστατικά, αν όχι το βασικότερο του λαϊκού μας τραγουδιού.

15

<<Συννεφιασμένη Κυριακή ματώνεις την καρδιά μου>>

Περισσότερα λόγια μάλλον λιγοστεύουν το νόημα παρά το περιγράφουν.
Ωστόσο θ’ αποτολμήσω μιά αναφορά, για τη ζωή που αντλείται μέσα απ’ τον πόνο (για το φως που αντλείται μέσα από το σκοτάδι κλπ)

(Για τα υπόλοιπα σχετικά με το θέμα: Δεν είναι η έκφραση του συναισθήματος που οδηγεί στο “αδιέξοδο”, αλλά η κατάπνιξή του, κατά τη γνώμη μου.
Χαρά που τη μοιράζεσαι γίνεται διπλή.
Λύπη που τη μοιράζεσαι γίνεται μισή).

16

Συμφωνω γι αυτη την αντιθεση , το εχω παρατηρησει κι εγω . Στο συγκεκριμενο ομως δε βλεπω να δουλευει τοσο πολυ

17

Αγη

σε βρισκω ανημερωτο ως προς την εξελιξη της παραπανω ρήσης σου …
εχουμε λοιπον και λεμε …

“χαρα μοιρασμενη , μιση χαρα”
“λυπη μοιρασμενη , διπλη λυπη”

εχει εξελιχθει σε τετοιο βαθμο η “ανθρωπια” μας ,
ουτως ωστε το αντιθετο ειναι η επιβεβαιωση του κανονα …:092:

18

συννεφιασμένη κυριακή ματώνεις τη καρδιά μου

19

Η εσωστρέφεια, πράγματι, δεν αποτελεί μιζέρια και η ατομική δράση είναι αναγκαία, στο βαθμό που συντελεί στην εξέλιξη σε προσωπικό επίπεδο.

Αν δεν ενωθούν όμως οι ατομικές δράσεις σε μια συλλογική, ο αγώνας θα είναι ουτοπικός, αναποτελεσματικός.

Η όποια αλλαγή επιχειρείται δεν ξεκινάει από τον εαυτό μας και καταλήγει στον εαυτό μας, ξεκινά από την κοινωνία και καταλήγει στην κοινωνία.
Ακόμα και η ατομική δράση απέναντι σε κοινωνικά ή ιστορικά γεγονότα είναι αποτελεσματική, μόνο όταν συνδέει το «εγώ» με το «εμείς», το μερικό με το γενικό.

Και για να έρθουμε στο θέμα μας,
Καίρια τα ερωτήματα της Πελαγίας: :slight_smile:

[i]Τι κανει λοιπον τον σημερινο ανθρωπο να αποκοβεται απο την “αγελη” ?
Τι ηταν αυτο που ενωνε τα παλια χρονια τον κοσμακη , με ολα τα συν και
πλην που κουβαλουσε , γιατι μη μου πειτε πως ηταν αλλοι ανθρωποι τοτε …
Παθη , αδυναμιες , φτωχια , πολιτικες πιεσεις , εξοριες , αλλα παντα
κατι μαγικο εφερνε κοντα τους ανθρωπους και πορευονταν …

Σημερα τι φταιει ???[/i]

Όσο πιο πολύ αποκόπτεται ο σύγχρονος άνθρωπος από το φυσικό του περιβάλλον (γειτονιά, συνοικία, άλλες συλλογικότητες), τόσο πιο πολύ υψώνει τείχη με τους γύρω του και κλείνεται στο καβούκι του.
Κάπως έτσι, θα φτάσει στο σημείο να …πετάει αντικείμενα στο μπαλκόνι του μπουζουκιστή που θα προσπαθεί να ντύσει με νότες τα στιχάκια του
(όπως συζητάμε στο άλλο τόπικ !)…

Επίσης, όσο πιο στυγνή γίνεται η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, τόσο πιο πολύ θα απομονώνεται, θα παθητικοποιείται ο σύγχρονος άνθρωπος και θα μειώνονται οι αντιστάσεις του σε ό,τι του επιβάλλεται άνωθεν.

Στη συνέχεια, θα αναλάβει δράση ο αστικός πολιτισμός μέσω των ΜΜΕ, για να τον βομβαρδίσει με τη μαζική θολοκουλτούρα των γιάπηδων, του life style ή της λαϊκής υποκουλτούρας βάζοντας και την ψυχαγωγία του σε απόλυτα στεγανά.

Άρα, δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει γιατί σήμερα τραγούδια όπως το εξαιρετικό «Τι μʼ ωφελούν οι άνοιξες» του Μάρκου ή η «Δραπετσώνα» δεν έχουν το ευρύ εκείνο λαϊκό έρεισμα παλιότερων εποχών ή γιατί δεν γράφονται τραγούδια για τη φτωχολογιά πια, λες και σήμερα βρισκόμαστε σε περίοδο ευμάρειας…

20

Kατ΄αρχήν μπράβο στην Ελένη που έφερε στο φόρουμ το ενδιαφέρον τόπικ. (Το είχα δει στην Αρχαιολογία αλλά δεν ήξερα πως μπορώ να κάνω το λινκ, άτιμη τεχνολογία!!).
Κανείς δεν είπε ότι το ρεμπέτικο ή κάποια ρεμπέτικα “σπρώχνουν στην αυτοκτονία”! Ως όφειλε ο μελετητής σύνδεσε το θέμα του “αυτοκτονία” με τους στίχους του συγκεκριμένου υπό μελέτη μουσικού είδους και γενικά μάλλον σε αρνητική σχέση κατέληξε (εκτός των αναφερομένων περιπτώσεων…). Το να μιλά κανείς για απελπισία και για θάνατο, εξάλλου, εκφράζοντας τα συναισθήματα και την ψυχολογική του κατάσταση της συγκεκριμένης στιγμής, δε σημαίνει ότι προτρέπει σε αυτοκτονία…
Απ΄οσο θυμάμαι στην ελληνική μουσική πραγματικότητα το μόνο τραγούδι που συνδέθηκε με αυτοκτονία (από τον τύπο τουλάχιστον της εποχής) ήταν το τραγούδι “ο ταχυδρόμος πέθανε στα 17 του χρόνια” που απ΄οτι γράψανε μετά την αυτοκτονία κάποιων εφήβων, ήταν το αγαπημένο τους τραγούδι (αλλά φυσικά δεν έφταιγε το τραγούδι για τις αυτοκτονίες!!!). Όποιος θυμάται αυτή την ιστορία ίσως μπορεί να μας πει περισσότερα…
Όσο για την εσωστρέφεια, δεν κάνει κακό, ούτε η ενδοσκόπηση, η αυτοκριτική, ο διαλογισμός οι προσωπικές δράσεις κλπ…Αλλά για να υπάρξει κάποια εξέλιξη (πέρα από την ατομική…) στο κοινωνικό επιπεδο, θα πρέπει αυτή να συνδέεται και να εκφράζεται τουλάχιστον στον “μικρόκοσμο” του καθενός ή καλύτερα στον "κοινοτικό " χώρο, χωρίς αυτό να σημαίνει “μαζικότητα”, " παγκοσμιοποίηση "κλπ
Το ότι ο σύγχρονος άνθρωπος έχει απομονωθεί στα στενά όρια του ατομικισμού, είναι ένα μεγάλο θέμα που σαφώς έχει σχέση, κατά την άποψή μου, με την απομάκρυνση του από την “κοινότητα” , αλλά αυτό οπωσδήποτε αφορά άλλο τόπικ το οποίο θα μπορούσαμε επίσης να το συζητήσουμε …