Ρεμπέτικη φρασεολογία και άγνωστες λέξεις

…που όμως “μαύρη γάτα” ήταν το παρατσούκλι του πατέρα του Ανέστου.
Ρε 'σεις να ήμασταν σε μια γωνιά όταν γράφανε σε δίσκο τα τραγούδια, προπολεμικώς…
Θα βλέπαμε σκηνικά αξέχαστα (αν κρίνω από ιστορίες -κυρίως με τον Μπάτη- που έχω διαβάσει)

Nα προσθέσω άλλες δυο τρις λέξης που δεν βρήκα στο γλωσσάρι.
Τραγουδι : Το Τουστ, Chicago 29-05-1935


Σακραμέντο και Λονταϊ
Ο Θεος να σε φυλάει

Στο Σολέκι και στο Μπιούτι
μου τη σκάσαν στο μπαρμπούτι

Πηγα για να πάρω τσέντζι (:wink:
και μ΄αφήκαν μ΄ουτε σέντζι

Βρε, και στο South οι σφουγγαράδες
χασανε πολους παράδες

Λονταϊ [COLOR=Black]= η πόλη Lodi στη California (http://www.lodi.gov)
Σολέκι = η πόλη Salt Lake City στη Utah (http://www.visitsaltlake.com/visit/)
Μπιούτι = η πόλη Butte στη Montana (http://www.butteamerica.com/)

τσέντζι ;

σέντζι== Cent
South = εννοεί τη Florida.
Copy paste από το CD “Μόρτικα” : “This refers to Greek communities in Florida, where many Greeks were sponge-fishermen, a tradition they brought with from such island as Kalymnos”

Πληροφορίες από το CD Μόρτικα / Link στο Φόρουμ

Πρέπει να εννοεί “change”, δηλαδή συνάλλαγμα, λεφτά

Στέλνω στον Σεφ ένα Μπερίχτ με τα μηνυματά σου
που γράφεις πάντα το πρωϊ την ώρα της δουλειάς σου
Και θα σ΄ αρπάξει ο Γερμανός τι Μπιούτι και τι Χέρνε
και θα σου πει aegeos λος ράους και δρόμο παίρνε

*aegeos, σου παρακαλώ πολύ, μπορείς να μου βοηθούσεις
στις παραπάνω άγνωστές λέξεις.
Σου ευχαριστώ προκαταβολικά:019:

Περιττό να σου πω, ότι σήμερα έχω ρεπό…

Eυχαρίστως να ΣΟΥ βοηθήσω,
μονο και μονο γιατί ρώτησες πολύ ευγενικά :slight_smile:

Σεφ =αφεντικό
Μπερίχτ = αναφορά
Χέρνε = πόλη στη Γερμανία
λος ράους = πάρε τα μπαγαλάκια σου και φύγε

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 15:52 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 15:46 —

αυτό σκέφτηκα και εγώ, η μετάφραση στο booklet με μπέρδεψε όμως:

I went to try my chances
and they didn´t even leave ma a cent

Τη μετάφραση και το σχολιασμό τα έχει κάνει μη Έλληνας, αλλά ο αναμάρτητος (και ας είναι και Έλληνας…) τον λίθον βαλέτω!
Και το Τουστ ειναι λάθος, Το West είναι το σωστό και οι “αμαρτίες” του Tony Klein στο σχολιασμό και επιμέλεια αυτού του δίσκου είναι ελάχιστες, πρόκειται για πολύ καλή δουλειά.

Συμφωνώ με τον Ν. Πολίτη!

Την διάλεκτο αυτή πρέπει να είσαι Έλληνας και να έχεις ζήσει κανά χρόνο στο Τσικάγκο ή τα πέριξ για να σου βγαίνει το νόημα:019:

Θυμάμαι την ταραχή που έπαθα όταν άκουσα για πρώτη φορά το περίφημο:

“Φροζιάσανε τα λέκια και δεν μουβάρουνε τα σίπια” :019: από έναν “ρουφά”, παρακολουθώντας τα “Μπούλια” στο “τελέ”.

Πήρα το “κάρο” μου και έφυγα!

Όσον αφορά στα “ελληνοαμερικάνικα” έχουν και πλάκα αλλά και δείχνουν την άρνηση των Ελλήνων μεταναστών να μάθουν την αγγλική γλώσσα παρά τις εκκλήσεις των μεταναστευτικών σωματείων αλλά και της αμερικανικής κυβέρνησης.
Ίσως να θεωρούσαν προσωρινή μόνο την εγκατάστασή τους στην Αμερική και να νόμιζαν πως σίγουρα θα επέστρεφαν πίσω σύντομα - πράγμα που για τους περισσότερους δεν κατέστη δυνατό - γι’ αυτό και άσκοπο κατά τη γνώμη τους να μάθουν τη γλώσσα, εξ ου και τα “ελληνοαμερικάνικα”.

Και μια ερώτηση :
Έχει κανείς ακούσει τη λέξη “βοντανίκια” ή “βαντανίκια” ;
Σε μια ωραία εκτέλεση του “Ήσουνα ξυπόλητη” οι ηλικιωμένοι που έπαιζαν και τραγουδούσαν έλεγαν:

“…και τώρα που σε πήρα εγώ
γυρεύεις βοντανίκια…”

Σε ερώτησή μου τι σημαίνει η λέξη, μου είπαν “στολίδια”.
Την παραλλαγή του τραγουδιού με την ίδια αυτή λέξη αναφέρει και ο Σχορέλης.

Και άλλη μια λέξη: κασαβέτι = λύπη, στενοχώρια
[τουρκ.λ. kasavet = θλίψη]
Από το παραδοσιακό τραγούδι «Σαν πουλί πετώ»

“…Ούζο μαύρο και ρετσίνα πίνω και μεθώ
ό,τι κι αν μου λένε το γυρίζω στο τρελό
κι έτσι φεύγουνε τα ντέρτια
κι όλα τα κασαβέτια…”

κασαβέτι, πάντως, είναι η θλίψη, και κατά το τούρκικο λεξικό μου και kasavetli αποπνικτικός, στενάχωρος, μελαγχολικός κλπ.

Απο Ελενη

Και μια ερώτηση :
Έχει κανείς ακούσει τη λέξη “βοντανίκια” ή “βαντανίκια” ;
Σε μια ωραία εκτέλεση του “Ήσουνα ξυπόλητη” οι ηλικιωμένοι που έπαιζαν και τραγουδούσαν έλεγαν:

“…και τώρα που σε πήρα εγώ
γυρεύεις βοντανίκια…”

Σε ερώτησή μου τι σημαίνει η λέξη, μου είπαν “στολίδια”.
Την παραλλαγή του τραγουδιού με την ίδια αυτή λέξη αναφέρει και ο Σχορέλης.

“…και τώρα που σε πήρα εγώ
γυρεύεις βοντανίκια…”

Υποθετω οτι αυτα τα λογια ειναι στον στιχο που λεει πρωτα …
<<Ησουνα ξηπολητη
και μαζευες ραδικια>>

Νομιζω οτι με τη λεξη βοντανικια θελουν να πουν τα βοτανα!!!Χορτα που ειναι φαρμακευτικα για τον ανθρωπο,και οχι ραδικια!!!:089:

Απο εναν Καλαματιανο συμφορουμιτη μου , που εκανα δωρο στην γυναικα και την κορη του , απο ενα ζευγαρι σκουλαρικια , ελαβα το εξης μηνυμα …

Πελαγια πολυ ωραια τα βαντανικια που δωρησες , σα να ηξερες το γουστο τους …
Για πρωτη μου φορα ακουγα αυτη τη λεξη και συμπερανα οτι ΒΑΝΤΑΝΙΚΙΑ = σκουλαρικια !!!

A post was merged into an existing topic: Aβάντα (η)

Εδώ:

τα Μπελεντέρια σε πολύ καθαρό ήχο. Κάποιος να με ορμηνέψει, πώς να κατεβάσω μόνο τον ήχο, σε ΜΡ3;

Ο Κασιμάτης λέει ολοκάθαρα «Μπιλαντέρια». Ίσως θα έπρεπε να προσθέσουμε στο γλωσσάρι και αυτή την παραλλαγή.

Ο Μανιάτης σημειώνει ως τίτλο ΜΠΕΛΑΔΕΡΙΑ. Προφανώς αντέγραψε από την ετικέτα. Μήπως από εκεί η παρετυμολογία από το τουρκικό Μπελάς;

Σωστά, Νίκο.
Θα προστεθεί και αυτή η εκδοχή της λέξης για να είμαστε εντάξει.

Όμως, εφόσον ακούγεται “ίσα ρε σεις μπιραντέρια …” ( ή μπελεντέρια ή μπιλαντέρια ή…) και δεχόμαστε ως ερμηνεία το “ίσα ρε σεις αδέλφια …” νομίζω πως απομακρυνόμαστε νοηματικά από την τούρκικη λέξη “μπελάς”
Μπράβο. (με την έννοια του “Σωστά!”)

Στο κομμάτι «Ο Σερέτης» (Μοντανάρης / Κάβουρας) την πρώτη έχουμε «και σαν μου λάχει. νταβατζής, στρωτή την αμολάω» αλλά αμέσως μετά: «μα σαν μου λάχει σταυρωτής, ευθύς την αμολάω, την πάπια και την παλαβή κάνω και δεν μιλάω». Μπορεί κανείς να μου εξηγήσει τη σημασία του «στρωτή» σε αντιπαράθεση με το «ευθύς»; Το μόνο που εγώ μπορώ να σκεφτώ είναι κακή στιχουργική, στη δύσκολη ομολογουμένως προσπάθεια να βρεθούν λέξεις που συγχρόνως ριμάρουν, παραπέμπουν σε «μάγκικη» διάλεκτο αλλά και δίνουν κάποιο λογικό νόημα στις πράξεις του σερέτη μας.

και κάτι ακόμα: το “σερέτης” το έπιασε το σύστημα και δίνει την ερμηνεία του σχετικού λήμματος. Τα νταβατζής και σταυρωτής, γιατί δεν τα πιάνει;

Νομίζω πως ακούγεται ( και κάποιος ας διορθώσει ):

«και σαν μου λάχει. νταβατζής,
στροφή την αμολάω…".

Μια ίσως πιθανή εξήγηση εδώ:
Αν λάχει νταβατζής,
ξεφεύγω από τη δύσκολη κατάσταση στην επόμενη στροφή,
την κάνω στην επόμενη στροφή…

Αν όμως λάχει σταυρωτής (προδότης, ρουφιάνος κ.λπ. …),
ξεφεύγω ευθύς, την κάνω αμέσως…

:084: :082:

Μια ζωη << σταυρωτης >> ακουγεται στ` αυτια μου …
Αλλα υπαρχουν και πιο ειδικοι στο “ακουειν” …:088:

Ελενη , η δευτερη εκδοχη σου ειναι και η σωστη …

Σερέτης

Σερέτης είμαι χασικλής
κοτσάνι την περνάω
και σαν μου λάχει νταβατζής
στροφή την αμολάω.

Μα σαν μου λάχει σταυρωτής
ευθύς την αμολάω
την πάπια και την παλαβή
κάνω και δε μιλάω.

Μαστούρης πάντα την περνώ
και με σερετιλίκι
τις γκόμενες τις εξηγώ
με το τσιγαριλίκι.

Μα σαν μου λάχει σταυρωτής
ευθύς την αμολάω
την πάπια και την παλαβή
κάνω και δε μιλάω.

Χαρμάνης ώρες δε βαστώ
παω για να φουμάρω
μες στου ντερβίση τον τεκέ
που τον πατάει η Μάρω.

Μα σαν μου λάχει σταυρωτής
ευθύς την αμολάω
την πάπια και την παλαβή
κάνω και δε μιλάω.

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 19:36 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 19:21 —

Πάντα κατά την “ασθενή ημών κρίσιν”,
εδώ νομίζω Ελένη: Σταυρωτής= Αστυνομικός
(και άλλες έννοιες: Δεσμοφύλακας, Βασανιστής).

Πελαγία (και Αντώνη), για το «σταυρωτής» δεν έχουμε αμφιβολίες, βεβαίως αυτό λέει και εννοεί αστυνομικό, ρουφιάνο κλπ, ανέφερα τη λέξη ήδη. Η λέξη σταυρωτής ως αστυνομικός, χωροφύλακας κλπ. απαντάει και αλλού και δεν υπάρχει τέτοιο θέμα. Και η Ελένη δεν δίνει το σταυρωτής ως δεύτερη πιθανή εκδοχή.

Το θέμα μας (μου) είναι ότι, είτε ως στρωτή την αμολάω είτε ως στροφή την αμολάω (ναι, θα μπορούσε να ακούγεται και στροφή) δεν βγαίνει ωραίο νόημα. Ένας κάτοχος της ελληνικής γλώσσας, έστω και τελείως αμόρφωτος, δεν θα πεί εύκολα «στροφή την αμολάω» εννοώντας το στρίβω στην επόμενη στροφή, αφού πρόκειται για νταβατζή, αλλά αν μου λάχει αστυνομικός τότε την κοπανάω ευθύς, αμέσως δηλαδή, και όχι στην επόμενη στροφή. Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι ψάχνουμε τα άψαχτα, αφού η στιχουργική του τραγουδιού μπάζει από παντού, δες και παρακάτω: «τις γκόμενες τις εξηγώ με το τσιγαριλίκι». Σωστά Ελληνικά θα ήταν «στις γκόμενες ξηγιέμαι τσιγαρλίκι» αλλά αυτό δεν μπόρεσε να το ταιριάζει στο ρυθμό.

Έχει δίκιο ο Νίκος Πολίτης.
<<Στρωτή>> την αμολάω και όχι <<στροφή>> όπως έγραψα παραπάνω στους στίχους.
Ακούγεται καθαρά σε καθαρισμένο αντίγραφο.
Αυτό δε που μπορώ να υποθέσω για την έννοια της λέξης <<στρωτή>> είναι η ομαλή αποχώρηση, χωρίς βιασύνη και τσαμπουκάδες.

“μπουλμπούλ”, λέξη που συναντάται σε αμανέδες.
Αποτέλεσε επίσης προσφώνηση και παρατσούκλι του Αγάπιου Τομπούλη.

Από την τουρκική λέξη Bülbül =[u] αηδόνι.[/u]