Αφού έχουμε μιλήσει για πολίτικη και κρητική λύρα, θα ήθελα αν γνωρίζει κάποιος να μου πει
πως κουρδίζεται η ποντιακή λύρα;
τι χορδές βάζουμε;
διαφορές στην δοξαριά/δακτυλισμούς με τις άλλες;
σε τι τιμές κυμαίνεται η αξία μιας αξιόλογης λύρας;
Μηπως ρωτάω πολλά; :230:
Ουδείς γνώστης;
Τίποτα;
Σιωπή;
Υ.Γ. Μήπως μαστόρια του φορουμ, είναι σωστότερο να μεταφερθεί το θέμα στα παραδοσιακά οργανα;
1)απο οτι ξερω κουρδιζετε με βαση καποιες νοτες.
2)δεν θυμαμε πως λεγονται,καπου το εχω γραμενο θα κοιταξω και θα σου πω
3)στην ποντιακη λυρα παταμε με την ψυχα του χεριου δηλαδη με το <<κρεας>>,σε αντιθεση με την κρητικη που πατανε με το νυχι.οσο για την δοξαρια δεν πιστευω πως υπαρχουν διαφορες,ειναι ανλογα με το κοματι που παιζεις
5)κοιτα εγω την δικη μου την πηρα 350 ευρο,ειναι πολυ καλη αν και την πηρα ετσι στο ξεκινημα.πρεπει να σου πω οτι το οργανο οριμαζει με την παροδο του χρονου και τα υλικα του γινονται.
αναλογα τον κατασκευαστη,μπορει να κοστισει και πολυ παραπανο π.χ. 1000 (αν και καπως δυσκολο)
Για τον κεμεντζέ [<τουρκ. kemenὀe < περσ. keman = δοξάρι] έχει πολλά κατατοπιστικά στοιχεία ο Φοίβος Ανωγειανάκης στο βιβλίο του " Ελληνικά Λαϊκά Μουσικά Όργανα".
( Δυστυχώς, μου έχει πάλι χαλάσει το σκάνερ και δεν μπορώ να τα μεταφέρω, σήμερα τουλάχιστον, εδώ)
η λεξη κεμετζε βγενει απο την περσικη λεξη κουμουτζα
η λεξη κεμετζε δεν ειχε καμια σχεση με τους μογγολους
Αφού είσαι τόσο αυθεντία (και σέρνεις και το ανάλογο ύφος), δε μπορώ παρά να σε ρωτήσω, σε ποιές πηγές αναφέρεται αυτό το κουμούτζα;
Καμάντζα (η κεμένζε) ανζούζ, (Παλαιό τοξωτό στα αραβικά).
Τα τοξωτά όργανα εμφανίζονται τα τελευταία χίλια χρόνια περίπου και χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: Καμάντζα-ανζούζ, και καμάντζα- ρούμ.
Καμάντζα (η κεμένζε) ανζούζ, όπως λέει το όνομα είναι ο παλιότερος τύπος και συναντιέται σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου με μικρές και μάλλον ασήμαντες διαφορές. Στη θέση του καπακιού υπάρχει κατά κανόνα μια λεπτή μεμβράνη από ζώο η ψάρι.
Καμάντζα- ρούμ (Λύρα)
Σε αυτή την κατηγορία ανήκει η αχλαδόσχημη λύρα που βρίσκεται σήμερα στην Ελλάδα, την Τουρκία και την Βουλγαρία.
Η λέξη ρούμ (παραφθορά της λέξης Ρώμη) για τους άραβες, τους πέρσες και τους υπόλοιπους λαούς της Ασίας, αναφερόταν στον χώρο του βυζαντίου και της δύσης.
Σε κάποιες περιπτώσεις αναφερόταν στο γεωγραφικό χώρο χριστιανικών πληθυσμών, σε άλλους στους ελληνόφωνους κατοίκους της Μικράς Ασίας.
Για τους κατοίκους τις κεντρικής Ασίας η λέξη ρούμ υποδηλώνει ολόκληρο τον δυτικό κόσμο.
Η λέξη καμάτζα (η κεμένζε) αναφέρεται σε έναν τύπο οργάνου που φαίνεται πως ήταν πολύ διαδεδομένος στο Βυζάντιο και που ο πέρσης περιηγητής Ιμπν Χορνταντμπίχ αναφέρει με την λέξη <<λούρα>>.Οι αχλαδόσχημες λύρες είναι από ένα κομμάτι σκαμμένο σκληρό ξύλο.
Ήταν ένα σχόλιο εν συντομία για τα τοξωτά όργανα από τον Ross Daly.
Συμφωνώ και προσθέτω στα του Ρός ότι η ρίζα κεμαν / καμαν κατά άλλους είναι περσική (μπορεί και οι Πέρσες να την πήραν από τους Άραβες) και μάλιστα κεμανέ είναι το όνομα του δυτικού βιολιού στα τουρκικά και κεμανέ - Ρουμί η πολίτικη λύρα.
απ’ότι βρήκα:
[b] Τρόποι χορδίσματος[/b]
Χορδές: ξέρω ότι οι χορδές που χρησιμοποιούνται είναι μεταλλικές. Πάχη δεν γνωρίζω.
Στην περιοχή της Ματσούκας (Τραπεζούντα) συναντάμε τις πιο μακρόστενες και υψίφωνες (ζιλ) λύρες του Πόντου. Οι χορδές της είναι συνήθως μια Σι κιθάρας (0,14)και δυο Λα βιολιού.Παίζονται με το τοξάρ�(δοξάρι),που παλαιότερα είχε τρίχες ουράς αρσενικού αλόγου, ώστε να μην είναι καμένες από τα ούρα. Κουρδίζεται πάντα κατά τέταρτες καθαρές.
Τρόποι παιξίματος:
Η ποντιακή λύρα είναι από τα λίγα αυτοσυνοδευόμενα μουσικά όργανα. Τα κύρια χαρακτηριστικά της ακούσματα είναι: τα διαστήματα της 4ης και 5ης καθαρά, συνοδευόμενα από τρίλιες. Τα διαστήματα είναι αρμονικά και σε ορισμένες περιπτώσεις μελωδικά. Στα αρμονικά διαστήματα ο ισοκράτης είναι εναλλασσόμενος, ενώ στα μελωδικά είναι συνεχόμενος. Στην δεύτερη περίπτωση έχουμε, εκτός από τα προαναφερθέντα διαστήματα 4ης και 5ης καθαρά, και τα διαστήματα 6ης μικρής και μεγάλης 7ης ελαττωμένης και 8ης καθαρά. Τα διαστήματα, λόγω της ιδιομορφίας της ποντιακής μουσικής, έχουν πολλές φορές ηχομοριακή αλλοίωση.
[ol]
[li] [LEFT] 1.Η ποντιακή λύρα είναι η μοναδική που παίζεται με την ψίχα των δακτύλων, και όχι με το νύχι όπως η κρητική, η πολιτική, η θρακιώτικη, η νησιώτικη κ.α. [/LEFT][/li][li] [LEFT] 1.Ο κύριος τρόπος παιξίματος είναι διπλόχορδος (δάκτυλα και δοξάρι)που θεωρείται και ο γνησιότερος. Σε αυτήν την περίπτωση η μία χορδή δίνει τη μελωδία και η άλλη τη συνοδεία, δημιουργώντας έτσι τα μουσικά διαστήματα που αναφέραμε παραπάνω. [/LEFT][/li][li] [LEFT] 1.Ο μονόχορδος τρόπος, ο οποίος χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: α) το μονόχορδο παίξιμο με το δοξάρι, ενώ τα δάχτυλα πατάνε δύο χορδές ταυτόχρονα, απομονώνοντας τη δεύτερη που δημιουργεί τον ισοκράτη. Β) η κλασική μονοχορδία, όπου δάχτυλα και δοξάρι παίζουν μία χορδή. Η διαφορά των δύο παραπάνω είναι στο ηχόχρωμα.[/LEFT][/li][/ol]
Από 100 ευρώ έχω δεί κεμεντζέ στην Αθήνα, άλλα φαντάζομαι ότι για ένα σχεικά καλό οργανάκι πρέπει να υπολογίζεις τουλάχιστον 500 ευρώ.
Οι παραπάνω πληροφορίες παραθέτονται με κάθε επιφύλαξη από το σαίτ του Παντελή Μωυσίδη: http://www.pontos-lyra.gr/lyrastory.htm
Ισαάκ σ’ ευχαριστώ πολύ για τις πληροφορίες!
Βρήκα εχθές -και παρήγγειλα αμέσως- το βιβλίο του Παύλου Τσακαλίδη “Η λύρα του Πόντου -μέθοδος πρακτικής διδασκαλίας”
http://www.fagottobooks.gr/categories_details.php?cat_id=21&met=8
Μάλλον θα με καλύψει το περιεχόμενό του μιας και σκοπεύω να κάνω και μια έρευνα αγοράς κεμεντζέ τον άλλο μήνα που θα είμαι στην Θεσσαλονίκη
To xylom en kokkimelon
to doxarim elia
Δημήτρη, όταν με το καλό κάνεις την έρευνα σου για λύρες στην συμπρωτεύουσα παρακαλώ βάλε εδώ τί βρήκες γιατί θα μ’ενδιέφερε ένα καλό όργανο… μπας και το πιάσει ποτέ ο γιός μου
Εντάξει Ισαάκ…
Απο προφορικές πληροφορίες που πήρα, ισχύει το πάνω από 300 κάτω από 500 (σε €) για κάτι αξιόλογο έως πολύ καλό.
Όταν το ψάξω θα επανέλθω!
Ανδρέας Τσανασίδης >>> Νεαρός οργανοποιός απο την Βέροια (χωριό>Τριπόταμος)
Φτιάχνει εκπληκτικά όργανα, όλα τα μεγέθη >>>ζίλ, ζιλογάπανο, γαπάν, και απ ότι
μου είπε ξεκίνησε να φτιάχνει και κεμανέδες…οι τιμές του είναι λογικές (γύρω στα
500 ευρώ ίσως και παραπάνω) και τα όργανα είναι αυστηρώς επαγγελματικά απο ποιοτικής
απόψης, ή διαφορετικά>> δεν φτιάχνει όργανα μαζικής παραγωγής…αυτό που σπανίως συμβαίνει με τους Έλληνες οργανοποιούς είναι ότι παίζει και ο ιδιος κεμεντζέ >>> Όργανα του έχουν πάρα πολλοί σολίστες της Ποντιακης μουσικής …το τηλέφωνό του είναι 6979 808353
Καλή επιτυχία για τους ενδιαφερόμενους και χαίρομαι που συζητάτε για την Ποντιακή λύρα…
Δυστυχώς κάπου στράβωσε η δουλειά στις διακοπές και δεν είχα χρόνο να ασχοληθώ με τα της αναζήτησης κεμεντζέ…
Πάντως Ιωσήφ αν μπορέσω θα τον επισκεφθώ τον κατασκευαστή που αναφέρεις μιας και το χωριό του το συναντάω στον δρόμο μου όταν πηγαίνω στη Παναγία Σουμελά κάθε που βρίσκομαι Θεσσαλονίκη (ο σωστός Πόντιος φαίνεται! :))
- ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΚΕΜΑΝΕΣ.4 χορδών,και 12 συμπαθητικών
- ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΚΟΣ ΚΕΜΑΝΕΣ, 4 χορδών, και 4 συμπαθητικών
- ΜΕΣΟΜΠΑΣΟΣ ΚΕΜΑΝΕΣ ΠΟΝΤΟΥ, 4 και 5 χορδών και 4-5 συμπαθητικών
- ΠΡΙΜΟΣ ΚΕΜΑΝΕΣ ΠΟΝΤΟΥ .4 και 5 χορδών και 4-5 συμπαθητικών
Περισσότερες πηροφορίες:
http://www.kemanes.gr/index.php?page=kem-lyra
http://www.kemanes.gr/index.php?page=home
Ηχητικό δείγμα από το Κεμανέ του Γιώργου Πουλαντζακλή
στην αρχική σελίδα της Ρένας Κραγιοπούλου
http://www.griechischer-tanzkreis.de/
Παιδιά φτιάχνω και εγώ Ποντιακή Λύρα, σε λογική τιμή κοιτάξτε εδώ
γράφω, διαβάζω και μιλάω περσικά και τούρκικα τώρα και 25 χρόνια-
μπορώ να σας επιβεβαιώνω οτί η λέξη ‘κεμεντζές’ είναι περσική (και όχι από τα αραβικά!)
το che σαν κατάλυξη στα περσικά είναι το υποκοριστό…και υπάρχουν και μερικά παραδίγματα στα νέα ελλήνικά -
keman + che - μικρό όργανο (βιολί)
bagh - che - μικρός κύπος (μπαξέ τσιφλίκι)
και το τελεύταίο που μου έρχετε θα σας τρελλάνει …
pa - che > paçe (τρ.) > μικρό πόδι, δηλαδή… ο πατσάς! δείτε ‘pa’ (πόδι στα περ.) = πούς (πόδι στα αρχάια ελλ.)
η τραπεζούντα είχε πολλές σχέσεις με το tabriz της περσιάς από την αρχαιότητα μέχρι το 20 αιώνα - υπάρχει στοιχεία της περσικής που επιβίωσαν στη ποντιακή διάλεκτος και επίσης κοινά στοιχεία στη μουσική των δύο λαών που υπογραμμήζει μιά έντονη επiροή της περσίας στους πληθυσμούς της μαύρης θάλασσας.
Υπαρχει επισης ο Καπαδοκικος Κεμανες που ειναι λιγο πιο συνθετος απο οτι η Ποντιακη και για να ειμαι ειληκρινης μου αρεσει περισσοτερο…
Μπορεί κάποιος να μου πει που μπορώ να βρω χορδές για κεμεντζέ; (Εντός Θεσσαλονίκης)