Παίρνοντας αφορμή από αυτό εδώ που μου άρεσε πάρα πολύ:
Βλέπω πως υπάρχουν δειλά-δειλά ψηφιακά πιάνα σε κάποια σχήματα (και ο Ορδουλιδης στην Πριγκιπέσα και κάποια άλλα).
Προφανώς το ψηφιακό πιάνο λύνει θέματα φορητότητας που θα είχε ένα ακουστικό πιάνο και πλέον οι ποιότητα των ήχων (samples) είναι τόσο καλή που δεν έχει μεγάλη διαφορά.
Ξέρω ήδη ότι το πιάνο στο ρεμπέτικο ξενίζει πολλούς και φαντάζομαι ένα ψηφιακό πιάνο ακόμα περισσότερο.
Για μένα προσωπικά δεν βρίσκω λόγο να Μην χρησιμοποιησει κάποιος πιάνο στα ρεμπετικα. Εξάλλου πολλοί όπως ο Τσιτσάνης περιλάμβαναν και πιάνο όταν παίζανε. Το ότι δεν υπάρχουν και πολλές ηχογραφήσεις με πιάνο δεν έχει και πολλή σημασία αν μπορεί κανείς να το ταιριάξει (γνώμη μου παντα😁)
Να και ένα άλλο παράδειγμα με πιάνο
εμένα πάντα θα με ξενίζει, ίσως και λόγω ενός παιδικού τραύματος με κλασσικό πιάνο… αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν μουσικάρες όπως η χαρούλα τσαλπαρά, η λαμπρινή γιώτη, ο νίκος ορδουλίδης και άλλοι, που θα το προσεγγίζουν με την απαιτούμενη γνώση και ύφος.
Και ας μη μας διαφεύγει ότι αν το πιάνο στα ρεμπέτικα ξενίζει, ακριβώς το ίδιο θα έπρεπε να ξενίζει και το ακορντεόν, που όμως δεν συμβαίνει γιατί απλά, το έχουμε συνηθίσει.
Βέβαια, αν το πιάνο στο ρεμπέτικο σχήμα θα είναι με ουρά, χωρίς ή ντίτζιταλ, είναι όχι δευτερεύον, τριτεύον θέμα, πάντα υπό την προϋπόθεση σωστού ήχου. Αλλά δεν νομίζω να μπουν πολλοί στη διαδικασία να ψάχνουν πιάνο με ουρά αλλιώς, παίξιμο δεν έχει.
Το ανέφερα ως καθαρά οπτικό το θέμα γιατί παραπέμπουν περισσότερο σε αρμόνιο οπτικά παρά σε πιάνο και ίσως αυτό ξενίζει ακόμα πιο πολύ.
Και με ένα αρμόνιο μπορείς να έχεις το ίδιο αποτέλεσμα αν κλείσεις τους ρυθμούς. Τους ίδιους ήχους (samples) έχουν με τα ψηφιακά πιάνα πλέον. Η μόνη διαφορά θα ήταν στα μη πλήρως βαρυκεντρισμενα πλήκτρα.
Και το ακκορντεόν ξένιζε σε μερικούς ειδικά παλαιότερα. Τελικά συσχετίστηκε περισσότερο με τα λαϊκά από ότι με τα ρεμπέτικα (ως αντικαταστάτης της αρμόνικας).
Αντικειμενικά ίσως είναι όντως ασήμαντο. Υποκειμενικά όμως εμένα μ’ επηρεάζει. Έχω μια αρνητική προδιάθεση προς τα ψηφιακά πιάνα, σ’ ό,τι είδος μουσικής κι αν τα δω. Σε ένα σχήμα ποπ ίσως όχι, αλλά όπου περιμένεις να δεις φυσικό όργανο… ε, περιμένεις να δεις φυσικό όργανο, πώς να το κάνουμε!
Έχω φίλους πιανίστες που ξέρουν πολύ καλά από πιάνα, και με διαβεβαιώνουν ότι μ’ ένα σοβαρό ψηφιακό κάνουν άριστα τη δουλειά τους κάθε φορά που δε βολεύει να μετακομιστεί και ξανακουρδιστεί (δύο φορές) ένα αληθινό πιάνο, και φυσικά ποιος είμαι εγώ να τους αμφισβητήσω, αλλά την εντύπωση που μου προκαλεί οπτικά δεν μπορώ να την καταπνίξω.
σημασια εχουν οι παιχτες και οχι τα οργανα…!
Αν κάποιο όργανο ξενίζει συνάδελφους, μαγαζάτορες και πελάτες τότε αποκτάει κάποια σημασία για τους παίκτες.
Αν και το ότι πρόσφατα άρχισαν τα ψηφιακά πιάνα να μπαίνουν σε κάποια σχήματα μάλλον έχει να κάνει με την ποιότητα των ήχων (και των πολύ καλύτερων συστημάτων βαρυκεντρισμου) και όχι τόσο με το ότι τώρα ο κόσμος είναι πιο δεκτικός.
Να υποθέσω ότι το «πάνω χέρι» έχει ο κ. Ορδουλίδης; Αρκετά θα είχα να πώ, τα περισσότερα θετικά, όμως το βασικότερο: η απουσία εκείνης της αποφασιστικής μπότας τη στιγμή της αλλαγής σε σαμπά, μου τα χάλασε….
Πανέξυπνη μεταγραφή, εξαιρετική εκτέλεση!
Βέβαια τέτοιο πράγμα στέκει μόνο με σκέτο πιάνο. Άντε να υπήρχε κι ένα δεύτερο όργανο (βιολί, πνευστό, κάτι τέτοιο). Προχωρώντας σε πληρέστερη ορχήστρα, δεν μπορώ να φανταστώ το πιάνο να βρίσκει χώρο να κάνει όλα αυτά τα κόλπα που αφενός εκπλήσσουν, αφετέρου όμως παραμένουν πιστότατα στο πνεύμα της σύνθεσης.
(Κι επίσης νομίζω ότι κάτι έλειπε από την ηχοληψία. Η φωνή σαν στεγνή, σαν κάπως να μη δένει με το όργανο…)
Και ο φίλος μου ο Γιάννης ο Δάφνος παίζει εκτός από μπαγλαμά στους Σουαρέ με τέτοιο πιάνο αλλά πάντα με καθαρό ήχο, κι ειναι πολύ όμορφο το αποτέλεσμα
Έχω παίξει κιθάρα σε γκρουπ με πιανίστα και μελωδικά όργανα (όχι για ελληνική μουσική) και αλλάζει εντελώς την κατάσταση: δε μπορείς να βάλεις ότι μπάσα ή ότι συγχορδίες σου κατέβει, πρέπει να είναι όλα συμφωνημένα με τον πιανίστα. Δεν είμαι εναντίον του πιάνου αλλά η συνύπαρξη περιορίζει τα περιθώρια αυτοσχεδιασμού και για τον πιανίστα, και για τον κιθαρίστα.
Μπάμπη, υποθέτω θα τους έχεις ακούσει κι από κοντά. Οπότε, αφού το λες πάω πάσο.
Από το βίντεο πάντως εγώ δεν μπόρεσα να ξεχωρίσω τι κάνει η κιθάρα, τι κάνει το πιάνο, πού ο καθένας τους προσθέτει κάτι που δεν το είχε πει ο άλλος, και πού ο ένας περιορίζει τον άλλον.
Και εγώ δε μπορώ να ξεχωρίσω καλά. Έχω την εντύπωση ότι το πιάνο καλύπτει την ψηλή περιοχή (μπαγλαμά). Η κιθάρα φαίνεται να έχει μονή της την μπάσα περιοχή της συνοδείας και μοιράζεται τα πρίμα των ακόρντων με το πιάνο.
Για εμένα λίγο επικίνδυνο αυτό γιατί απαιτεί πολύ καλό συγχρονισμό του κιθαρίστα και του πιανίστα. Είναι αλήθεια ότι με την κιθάρα υπάρχει αμοιβαίος αποκλεισμός στις συχνότητες και θέλει συνεννόηση.
Εγώ σε τέτοιο σχήμα θα κράταγα “τα άκρα” με το πιάνο (κοντραμπασο + μπαγλαμας) και θα άφηνα τα υπόλοιπα στο υπόλοιπο σχήμα. Ίσως και καμία γέφυρα ή γέμισμα αν με άφηνε το μπουζούκι. Και κανα ισοκράτημα για ταξίμι απο το μπουζούκι.
Περίπου οτι κανει ο ορδουλίδης στο βίντεο εδω:
Edit: Ολόκληρο το βίντεο (με δείκτη στην αρχή του κομματιού) εδώ:
Εντάξει, φαντάζομαι ότι από κάποιο στάδιο εμπειρίας και πέρα θα βρίσκονται ψιλοαυτόματα οι λύσεις. Παρόμοια προβλήματα θα μπορούσαν να υπάρξουν, σε άλλες μουσικές, μεταξύ:
-πιάνου και μπάσου
-κιθάρας και μπάσου
-πιάνου, κιθάρας και μπάσου
Σε όσα όμως ήδη τέτοιες συνεργασίες είναι καθιερωμένες από γενιές, η συλλογική εμπειρία βοηθάει ακόμη κι ένα καινούργιο σχήμα σε καινούργιο κομμάτι να βρίσκει εύκολα τι θα παίξει ο καθένας.
Στο ρεμπέτικο και άλλα συναφή είδη η καινοτομία του μπάσου έχει μπει ήδη εδώ και αρκετόν καιρό. Υποθέτω ότι οι πρώτοι μπασίστες (κόντρα ή ηλεκτρικοί) έπαιζαν ήδη πιο πριν κάτι άλλο πριν πιάσουν τα ρεμπέτικα, και αυτή η εμπειρία τούς βοήθησε.
Το ότι ήδη πλέον το κάνουν κάμποσο καιρό, βοηθάει επιπλέον.
Θα γίνει και με το πιάνο. 
(Άλλο αν ρεμπέτικα ηχογραφημένα το '60-'70 με μπάσο και ντραμς ακούγονται ακαλαίσθητα. Υπάρχουν σχολές, και σίγουρα ορισμένες είναι …χάλια! Και πάλι όμως, άλλο χάλια και άλλο να μην ξέρει ο μπασίστας με τον κιθαρίστα πώς θα τα μοιράσουν. Αυτό το ξέρουν. Και όπου έχω ακούσει σύγχρονα ρεμπέτικα με κοντραμπάσο μαζί με την κιθάρα, ή παραδοσιακα΄με κοντραμπάσο μαζί με το λαούτο, σε γενικές γραμμές δεν ήταν χάλια.)
Εκεί δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο επιλογής. Δεν είναι τοσο θέμα συνεννόησης. Άμα έχει αποφασιστεί ότι θα μπει μπάσο στην ορχήστρα, το που θα παίξει το μπάσο είναι συγκεκριμένο.
Αλλά συμφωνώ μαζί σου. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιο ξεκάθαρο από το ρεπερτόριο και έχουμε πιάνο και κιθάρα ή λαούτο και κιθάρα χωρίς πολλά προβλήματα.
Παρόμοιο θέμα υπήρχε και με την αρμόνικα και το βιολί παλαιότερα αλλά όλα βρήκαν το δρόμο τους.
Ακούγοντας την (φοβερή) Ε.Μαργαρώνη πάντα με εντυπωσιάζει το πόσο διακριτικά έπαιζε και έδενε με ότι σύσταση και να είχε η ορχήστρα.
Ο Ν.Ορδουλίδης αν και πολύ (πολύ) καλός τεχνικά, δεν παίζει τόσο διακριτικά. Είναι πιο κοντά στη λογική που έχει ένα σαντούρι (ή κανονάκι) τα οποία, θες δε θες, θα σου ξεχωρίσουν. Δεν γίνεται να “χαθούν” μέσα στην ορχήστρα. Ειδικά το σαντούρι (το ξέρω και από προσωπική εμπειρία σε ηχοληψία) με το που παίξει την πρώτη νότα είναι σαν να σκάει κεραυνός.
Οι σουαρέ σε κλειστό χώρο χωρίς φασαρία. Ίσως εδώ ο ήχος είναι καθαρότερος και να ξεχωρίζουν τα όργανα.
Ωραίοι! Έτσι όπως το παίζουν, είναι δύσκολο πια να το φανταστείς χωρίς πιάνο!
Αφενός δε βρίσκω καμία σύγκρουση μεταξύ πιάνου-κιθάρας, αφετέρου βέβαια δεν μπορώ να ξακαθαρίσω με ποιον τρόπο το πέτυχαν αυτό και αν στηρίζεται σε αυστηρούς περιορισμούς ή σε κάτι πηγαίο που απλώς δε θα μπορούσε να πάει στραβά.
Ναι είναι πολύ καθαρότερος και πολύ ωραίο ταίριασμα. Μια χαρά γενικά. Το βάθος που δίνει το ακουστικό πιάνο (resonances) ακούγεται έντονα και δίνει στο αποτέλεσμα.
Εδω η κιθάρα μοιάζει να κόβει λίγο μπάσο και αφήνει τη δουλειά αυτή στο πιάνο κυρίως. Νομίζω οτι το συμφωνήσανε να παίξουν έτσι και πολύ καλά κάνανε.