Γνωρίζουμε ονοματα των πρωτων μπουζουξήδων;
Οχι μόνο όσων αναφερονται στη δισκογραφία, αλλα και όσων διδαξαν το μπουζουκι;
Απο πού καταγονταν;
Ηταν μικρασιάτες ή από την παλια Ελλάδα;
Εξαιρετικά φτωχή η πληροφόρηση Ειρήνη, για αυτό το άκρως ενδιαφέρον θέμα. Σκόρπιες και ελάχιστες πληροφορίες αναφέρονται στη βιβλιογραφία, τόσο του Μάρκου όσο και λίγων άλλων, Κερομύτη κυρίως, αλλά κανείς δεν τις έχει συμμαζέψει. Αναφέρονται κάποια ονόματα χωρίς ικανοποιητικές συνοδευτικές πληροφορίες. Σημαντικό είναι ότι αυτοί οι παλαιοί, τουλάχιστον όσοι ζούσαν στην περιοχή της πρωτεύουσας, είναι σχεδόν όλοι ντόπιοι, όχι πρόσφυγες. Μόνο έναν «Αϊβαλιώτη» αναφέρει ο Μάρκος (και ο Κερομύτης) από μικρασία.
Τη λέξη «δίδαξαν» τη θεωρώ βεβαίως μέσα σε εισαγωγικά, αφού όλοι φανταζόμαστε με ποιο τρόπο «διδασκόταν» το μπουζούκι τις εποχές εκείνες.
Καλό θα ήταν, όποιος έχει κάτι στη μνήμη του σχετικά, να το αναφέρει μπάς και μπορέσουμε να συγκεντρώσουμε κάποιες πληροφορίες.
“Οι πρώτοι μπουζουξήδες”
Από τους “Φωνογραφητζήδες” του Δ. Μανιάτη, εκδόσεις Πιτσιλός, Αθήνα.
Κώστας Καλαμαράς, Σύρος, 1892
Κώστας Σωτηριάδης, Μ. Ασία, 1893
Γιώργος Σμυρόγλου, Μ. Ασία, 1885
Νίκος Καπλανίδης, Μ. Ασία, 1887 Άγγελος Παπαρινόπουλος, Μ. Ασία, 1889, και σαντούρι
Νίκος Καντιώτης, Γαλαξίδι, 1893 και πάντζο
Βαγγέλης Καλτάκης, Σώκια Μ.Ασίας 1894
Τάσος Αναστασίου, Ψαχνά Χαλκίδος, 1896
Τάσος Χαριτοφωνίδης ή Χαροφωνίδης, Μ. Ασία, 1898
Πέτρος Παπανικολάου, Καισαρεία Μ. Ασίας, 1899
Βασίλης Θεοδωρόπουλος, Ξυλόκαστρο, 1899
Γιάννης Σούλης, Μαγνησία Μ. Ασίας, 1900, και ούτι, σαντούρι
Δημήτρης Παλτόπουλος, Μ. Ασία, 1902
Θύμιος Ευθυμίου, Αρκίτσα Φθιώτιδας
Γιάννης Παπαγιάννης, Δωδεκάνησα, 1902
Ανδρέας Γκινόπουλος (ταβερνιάρης), Πειραιάς
Σκριβάνος ο Νταής, Πειραιάς
Γιώργος Σκούρτης, ο τυπογράφος, Πειραιάς
Χαρίλαος Κερομύτης,
Θανάσης
Αποστόλης Ζημαρίτης, Πειραιάς
Νίκος Αϊβαλιώτης, Πειραιάς
Μανωλάκης Τρεισίμισης, Σύρος Στραβογιώργος, Σύρος
Αντρικάκης, Σύρος
Αντώνης Βαφέας ή Φραγκοσυριανός Καραγιάννης
Παγκαλάκης, Σύρος, τζουράς
Γιάννης Γυαλιάς, Ακούγεται το όνομα του στο «Στης Πειραϊκής τα βράχια»
Μιμίνος Μπογιατζής, Πειραιάς
Αλεκάκι
Μαούτσος
Στέφανος Μιλάνος, Βόλος
Δεν πρέπει όμως να παραλείψουμε μερικούς ακόμα μουσικούς, που έκαναν αισθητή την παρουσία τους στο ρεμπέτικο χωρίς να παίξουν σε πλάκες γραμμοφώνου, όπως είναι οι:
Γαβριήλ Μαρίνος (Αθήνα 1917) μπουζούκι
Πολυκανδριώτης Θόδωρος (Αθήνα 1920) μπουζούκι
Σκαρπέλης Κούλης (Αθήνα 1924) μπουζούκι
Καλυμνάκης Σωτήρης (Ελευσίνα 1927) κιθάρα
Κορσαβίδης Στέλιος (Αθήνα 1920) πιάνο
Τσαλιγόπουλος Γιώργος (Πειραιάς 1923) ακορντεόν
Καβάκος Περικλής (Αθήνα 1934) βιολί
Λαζάρου Αντώνης (Αίγινα 1936) βιολί
Κονιτόπουλος Γιώργος (Αθήνα 1933) βιολί
Στουραϊτης Βαγγέλης (Κερατέα 1910) βιολί
Εμμανουηλίδης Γιώργος (Πειραιάς 1926) κιθάρα
Ζέρβας Γεράσιμος (Πειραιάς 1930) κιθάρα
Μπινιάρης Πάνος (Σαλαμίνα 1905) κιθάρα
Οικονομίδης Χρήστος (Αθήνα 1905) κιθάρα
Συμεωνίδης Ιωσήφ (Πειραιάς 1933) κιθάρα
Μουφλουζέλης Γιώργος (Μυτιλήνη 1912) μπαγλαμάς.
Φαίνεται πως υπερισχύει η Μ. Ασία από την παλιά Ελλάδα όσον αφορά στην καταγωγή του μπουζουκιού.
Ελένη, να η πρώτη πληροφορία! Τη λίστα την έχω διαβάσει και εγώ, πολλά χρόνια πριν, αλλά δεν την καταχώρησα στη μνήμη μου γιατί μου είναι σχεδόν άχρηστη χωρίς επιπλέον στοιχεία. Αν π.χ. αναφέρεται ο Γιάννης Σούλης ως μπουζουξής, αμέσως αμέσως αρχίζει να επιβεβαιώνεται η υποψία μου, σχεδόν βεβαιότητα, ότι Ελλαδίτες δημοσιογράφοι κλπ. της εποχής κατονομάζουν συλλήβδην όλους τους ασχολούμενους με την ανατολική μουσική ως «μπουζουξήδες», μετά την επικράτηση του μπουζουκιού αλλά και πρίν, σποραδικά. Και σίγουρα ο Γιάννης Σούλης, αυτός ο εξαίρετος ουτζής, αν έπαιζε και μπαγλαμά, μπουζούκι, ταμπουρά ή παρεμφερές, σίγουρα δεν θα έπαιζε στο «πειραιώτικο» ύφος, όπως και πολλοί άλλοι που αναφέρει ο Μάρκος και άλλοι.
Δεν είναι πάντως αρκετή η λίστα, από μόνη της, για να συμπεράνουμε από πού κατάγεται το μπουζούκι. Επανειλημμένως έχουμε πή πως η λέξη μπουζούκι για το μακρυμάνικο λαουτοειδές είναι γνωστή και διαδεδομένη ΚΑΙ στην Ελλάδα (όπως και το ίδιο το όργανο) από εκατονταετίες, σύμφωνα με μαρτυρίες δημοτικών τραγουδιών και άλλων πηγών.
Τα στοιχεία αυτά ο συγγραφέας τα έχει συγκεντρώσει από τα αρχεία του συλλόγου των μουσικοσυνθετών και από τις βιογραφίες μουσικών.
Σκόρπια στοιχεία μπορεί να σταχυολογήσει κανείς επίσης σε εφημερίδες των αρχών του αιώνα και στην υπόλοιπη βιβλιογραφία, αλλά, ναι, συστηματική και τεκμηριωμένη δουλειά δεν έχει γίνει ακόμα!
Δυστυχώς ο Μανιάτης δεν αναφέρει πότε γράφτηκαν στο σύλλογο οι μουσικοί που παραθέτει, άρα και δήλωσαν τι όργανα παίζουν. Για την πλειοψηφία τους, αυτό πρέπει να συνέβη πριν το 1935 και μέχρι περίπου την έναρξη του πολέμου. Φυσικό είναι, λοιπόν, όταν το μπουζούκι άρχισε να γίνεται γνωστό, εποχή κατά την οποία οι περισσότεροι από τους αναφερόμενους ήταν μάλλον μάχιμοι, πολλοί να έχουν μάθει να παίζουν και μπουζούκι, εκτός από άλλα όργανα. Πάντως, ο Μάρκος καταγράφεται στην “Αλληλοβοήθεια” ως παίκτης μανδόλας, όπως και οι περισσότεροι (δια τον φόβον των Ιουδαίων;). Το θέμα χρήζει περαιτέρω ερεύνης, πράγμα σήμερα σχεδόν αδύνατο.
Απο ολου αυτους του πρωτους σημαντικους μπουζουξηδες μονο ο μανετας ηχογραφηθηκε με τρια κομματια,αρα εδω συμπερασμα το ποσο λιγοι μπουζουξηδες ηχογραφηθηκαν μεχρι το 40
Και να συμπληρώσω το Σταύρο:
Ο Μανέτας όχι απλώς ηχογραφήθηκε, αλλά …πρωτοηχογραφήθηκε. Η πρώτη ηχογράφηση λαϊκού τραγουδιού με μπουζούκι στην Ελλάδα, το 1931 (“Τα δίστιχα του Μάγκα” με τον …Σπαχάνη).
Από τους “Φωνογραφητζήδες” του Μανιάτη.
“Το χρονικό του μπουζουκιού στη δισκογραφία”
Η παρθενική εμφάνιση του μπουζουκιού έγινε γύρω στο 1910 με τη γραμμοφώνηση στην Odeon Record από τη Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα του τραγουδιού «Εχτές το βράδυ», όπου στο τέλος του τραγουδιού ακούγεται η αντιφώνηση «Παίξε μπουζούκι».
Τέλος η επίσημη πρεμιέρα του μπουζουκιού στον Ελλαδικό χώρο, τοποθετείται στα μέσα του 1932 με τη γραμμοφώνηση του ζεϊμπέκικου «Καραντουζένι» από το Μάρκο Βαμβακάρη.
Πριν από το 1932 υπήρξαν σποραδικές μόνο συμμετοχές του μπουζουκιού, αλλά μετά το 1934 το μπουζούκι εξετόπισε τα σαντουροβιόλια από το ρεμπέτικο και έγινε το βασικότερο όργανο εκτέλεσης του.
Ακολουθεί το χρονικό της πορείας του μπουζουκιού στη δισκογραφία που έχει ως εξής.
-
Το 1910 περίπου, στο τσιφτετέλι «Εχθές το βράδυ», σε δίσκο X-54734 Odeon Record με τη Σμυρναϊκή Εστουδιαντίνα, όπου στο τέλος ακούγεται η αντιφώνηση «Παίξει μπουζούκι».
-
Το 1917 στο «Χήρα ν’ αλλάξεις τ’ όνομα» σε μη εμπορεύσιμο δίσκο με αριθμό ΡΚ-1004 της Πρωσσικής φωνογραφικής «Κομισιόν» όπου τραγουδά ο Απόστολος Παπαδιαμάντης από τη Σκιάθο και παίζει θαυμάσιο μπουζούκι ο Κώστας Καλαμαράς από τη Σύρο και ηχογραφήθηκε στο Γκαίρλιτς (Βερολίνο).
-
Στις 16 Σεπτεμβρίου 1926 στα Δημοτικά τραγούδια «Τρεις λυγερές» και «Οι Τσεκουραίοι» σε δίσκο νΐ-68776 Victor Αμερικής όπου παίζει μπουζούκι ο Κώστας Νοκότης και ακορντεόν ο Γιάννης Σφοντίλιας.
-
Τον Μάρτιο του 1928 στα δημοτικά τραγούδια «Καπετάν Λουκάς» και «Καστοριανό νυφιάτικο», σε δίσκο 56108F Columbia Αμερικής με την κομπανία Γιώργου Κασσάρα, όπου παίζει μπουζούκι κάποιος χγνωστος.
-
Στις 14 Αυγούστου 1928 στο «Λημνέικο Ζεϊμπέκικο» σε δίσκο νί 38003 Victor Αμερικής, όπου ο Γιώργος Δεληγιώργης σφυρίζει τη μελωδία και παίζει μπουζούκι κάποιος άγνωστος.
-
Στο τέλος του 1928, στα ρεμπέτικα τραγούδια «Από κάτω απ’ τις ντομάτες» και «Τούτοι μπάτσοι πούρθαν τώρα» σε δίσκο 56137F Columbia Αμερικής, όπου τραγουδά ο Γιαννάκης Ιωαννίδης και παίζει μπουζούκι ο Μανώλης Καραπιπέρης.
-
Στις 29 Απριλίου 1929 στα κομμάτια «Αϊδίνικο» και «Αϊβαλιώτικο» σε δίσκο νϊ-58028 Victor Αμερικής, όπου τραγουδά και παίζει μπουζούκι ο Μανώλης Καραπιπέρης.
-
Το 1929 στα οργανικά κομμάτια «Χορός χασάπικος» και «Αναμνήσεις της Σάμου» σε δίσκο ΟΚ-82558 Οkey Αμερικής, παίζουν μπουζούκι και ακορντεόν κάποιοι άγνωστοι (πιθανόν κάποιος Βασίλης Ντηνιακός).
-
Το Δεκέμβριο του 1929 στο ζεϊμπέκικο του Σωτήρη Γαβαλά «Ο Μεμέτης» σε δίσκο Β-21562 Ρarlofon, όπου τραγουδά ο Ζαχαρίας Κασιμάτης και παίζει μπουζούκι ο Σπύρος Περιστέρης (Γεια σου Σπυράκι με το μπουζούκι σου).
-
Το Δεκέμβριο 1930 στο ζεϊμπέκικο «Το καλογεράκι» σε δίσκο 56229F Columbia Αμερικής, όπου τραγουδά και παίζει κιθάρα ο Κώστας Δούσας, ακούγεται μπουζούκι που παίζει άγνωστος.
-
Στις αρχές Αυγούστου 1931 στο τραγούδι «Μια Σμυρνιά στην Κοκκινιά» σε δίσκο DG-137 Columbia όπου τραγουδά ο Αντώνης Νταλγκάς και παίζουν μαντόλα ο Σπύρος Περιστέρης, κιθάρα ο Κώστας Σκαρβέλης και λύρα ο Λάμπρος.
-
Στις αρχές Δεκεμβρίου του 1931, στα ζεϊμπέκικα «Τα δίστιχα του μάγκα» και «Καλέ μάνα δεν μπορώ» σε δίσκο ΌΟ-147 ΟοΙυmbϊα Ελλάδος, όπου τραγουδά ο Σπαχάνης και παίζει μπουζούκι ο Γιώργος Μανέτας.
-
Τον Ιανουάριο του 1932 στα οργανικά κομμάτια «Μυστήριο ζεϊμπέκικο» και «Μινόρε του τεκέ» σε δίσκο 56294F COLUMBIA Αμερικής παίζει μπουζούκι ο Γιάννης Χαλικιάς ή Τζακ Γκρέγκορυ και κιθάρα ο Σοφοκλής Μιχελίδης.
-
Τον Απρίλιο του 1932 στα οργανικά κομμάτια «Ραστ του τεκέ» και «Μουρμούρικο» σε δίσκο 56327F Columbia Αμερικής, όπου παίζει μπουζούκι ο Γιάννης Χαλικιάς ή Τζακ Γκρέγκορυ.
-
Στα μέσα του 1932, με τα ζειμπέκικα «Καραντουζένι» και οργανικό «Αράπ ζεϊμπέκικο», σε δίσκο Β-21654 Ρarlofon τραγουδά και παίζει μπουζούκι ο Μάρκος.
-
Στις αργές του Ιουλίου 1932 στο ρεμπέτικο «Απ’ την πόλη ένας μόρτης» σε δίσκο DG-207 Columbia, που τραγουδά ο Αντώνης Νταλγκάς και παίζουν μαντόλα* ο Σπύρος Περιστέρης και κιθάρα ο Κώστας Σκαρβέ-λης.
-
Τον Νοέμβριο του 1932, στο Ζεϊμπέκικο «Σούχει λάχει» του Γιώργου Μπάτη σε δίσκο DG-283 Columbia, όπου τραγουδά και παίζει μπαγλαμά ο Γιώργος Μπάτης και μπουζούκι κάποιος άλλος.
-
Τον Οκρώβριο 1932 στο οργανικό «Μυστήριο ζεϊμπέκικο» σε δίσκο Columbia DG-275, όπου παίζει μπουζούκι ο Σπύρος Περιστέρης.
-
Περί τα τέλη του 1932 στο ζεϊμπέκικο «Γίνομαι άντρας» σε δίσκο Β-21674 Ρarlofon, όπου τραγουδά η Ρόζα Εσκενάζη, παίζουν μαντόλα ο Π. Τούντας και κιθάρα ο Σπ. Περιστέρης.
-
Τον Δεκέμβριο του 1932 στα οργανικά «Ταξίμ (μινόρε)» και «Μυστήριο Ζεϊμπέκικο» σε δίσκο ΟΑ-1631 Οάβοη, όπου παίζει μπουζούκι ο Σπύρος Περιστέρης.
-
Τον Δεκέμβριο του 1932 στα οργανικά «Ντερτλίδικο» και «ο Μερακλής» σε δίσκο CΑ-1666 Οdeon, όπου παίζει μπουζούκι ο Σπύρος Πε-ριστέρης.
-
Στις 24 Νοεμβρίου 1933 στο κωμικό «'Έφοδος στον τεκέ» σε δίσκο ΑΟ-2064 ΗΜν με τους Πέτρο Κυριάκο και Γιάννη Καμβύση, παίζει μπαγλαμά ο Γιώργος Μπάτης.
Να παραθεσω κατι, οτι η πρωτη ηχογραφηση μπουζουκιου στην ελλαδα ειναι το κομματι μεμετης με μανετα-λειβαδιτη και τραγουδαει ο κωστας νουρος προηγηται λογω μητρας απο τα διστιχα του μαγκα και το καλε μανα δεν μπορω.Ειναι δυσκολο να αποδεχτουμε οτι ο περιστερης επαιξε γνησιο μπουζουκι στις ηχογραφησεις του 31, μαλλον προκειται για κιθαρονι, στην συνεχεια ερχεται ο μπατης με μπουζουκι μαλλον τον φραγκισκο ζουριδακη η τον ανεστη δελια στα κομματια μπατης ο δερβισης και σου χει λαχει και ακολουθει ο μαρκος με το καραντουζενι το 1932.
Εχει δίκιο ο Σταύρος. Τώρα που το κοιτάω (στον κατάλογο του Μανιάτη) ο “Μεμέτης” όχι μόνο προηγείται από τα “Δίστιχα του μάγκα” σε αριθμό μήτρας, αλλά και νούμερο δίσκου. Πράγμα που σημαίνει ότι και ηχογραφήθηκε, και κυκλοφόρησε πρώτο.
Το θέμα είναι ότι εγώ δεν είχα την τύχη ν’ ακούσω τη συγκεκριμένη ηχογράφηση με το Νούρο. Είναι τσεκαρισμένο ότι παίζει μπουζούκι και μάλιστα ο Μανέτας;
ΥΓ. Ο Περιστέρης παίζει σε αρκετά τραγούδια με κάποιο κιθαρόνι - “μιμητή” του μπουζουκιού. Φυσικά διαφέρει αρκετά από ένα μπουζούκι. Οταν το ακούω, νιώθω ότι κάποιος παίζει μαντολίνο σε μια πρίμα κιθάρα και θέλει να μοιάσει στο μπουζούκι.
Ο Κουνάδης το αναφέρει (στις σημειώσεις των δίσκων που επιμελήθηκε) ως “μονόχορδο μπουζούκι”. Ημαρτον!
Για να μην πάω παρακάτω την κουβέντα, λέγοντας ότι ο Περιστέρης έχει διαφορές από έναν μπουζουξή, ακόμη κι όταν παίζει πράγματι μπουζούκι.
Το οτι ειναι ο μανετας στο μπουζουκι ειναι σιγουρο αφου το εγραφε η ιδια η ετικετα,ετυχε να ειμαι απο τους πρωτους που το ακουσε ακαι το βεβαιωνω.Ηταν μια τρυπα στον καταλογο ο εν λογω δισκος αφου δεν αναφεροταν σε κανενα εντυπο δισκων της εποχης και μην ξαφνιαζει το γεγονος οτι υπαρχουν ακομα δισκοι σημαντικοι οι οποιοι δεν εχουν βρεθει ακομα ,πχ το τραγουδι που τραγουδαει ο ιδιος ο βαγγελης παπαζογλου και αλλα πολλα.Οσο για τον περιστερη παρολο οτι ηταν μαντολινιστας σε καποια κομματια πρεπει να αναγνωριστει οτι εκανε πολυ μαγγιορο παιξιμο,οπως στο ταξιμ ζειμπεκικο του μαρκου και στο ταξιμι του σταυρακα μες το τεκε, δειγμα μεγα μουσικου που μπορουσε να προσαρμοζεται στα διαφορα στυλ .
Ευχαριστώ πολυ για τις τοσο σημαντικές αυτες πληροφορίες!
Και μια ερώτηση: ο ήχος της μαντόλας σε τι ξεχωριζει απο τον ήχο του μπουζουκιού;
Ο Περιστέρης είναι εντυπωσιακός και στο “Κόλπο” (Παπασιδέρης - Σέμσης). Συγκρίνετέ το με το παίξιμο του Ζαμπέτα ύστερα από 30 χρόνια και θα καταλάβετε τι εννοώ.
ΥΓ. Σταύρο, την ηχογράφηση του “Μεμέτη” με το Μανέτα την έχεις;
Αντιγράφω από γνωστό περιοδικό του χώρου, Κλίκα 1ο τεύχος συνέντευξη με Στέλιο Βαμβακάρη:
Ο Μάρκος ξεκινάει στο μπουζούκι γύρω στο 1925 που υπήρχαν μπουζούκια με στριφτάρια και δεσμούς, αλλά και τάστα. Ο ίδιος ξεκινάει με την ευρωπαϊκά συγκερασμένη ταστιέρα και το Ευρωπαϊκό κούρδισμα;
Όχι, ο Μάρκος ξεκινάει μεν με την ευρωπαϊκή ταστιέρα, αλλά το θέμα του Μάρκου είναι το καραντουζένι. «Κατέβαζε» τις χορδές στο Σολ, στο Σι μπεμόλ, στο Ντο και μαλακώνανε οι χορδές και γλύκαινε την πενιά με τη φωνή του, κούρδιζε πάνω στη φωνή του.
Όλοι κουρδίζανε Ρε-Λα-Ρε, ενώ ό Μάρκος στα πρώτα του τραγούδια, τα μάγκικα, έβαζε το Καραντουζένι. Στα 21 τραγούδια που έχει κάνει στην Κολούμπια από το ʼ32 έως το ʼ34-ʼ35 δηλαδή. Ο Μάρκος το Καραντουζένι το άκουσε από μπουζουξήδες στη Σύρα και αργότερα στον Πειραιά. Στη Σύρα υπήρχε ο Στραβογιώργης, ο Βαφέας ο Κουρέας, από κει άκουσε και αργότερα από το Νίκο τον Αϊβαλιώτη στο Πειραιά και το Σκριβάνο. Ήτανε μάγκες αυτοί, Πειραιώτες και παίζανε μπουζούκι στο λιμάνι στον Πειραιά, εκεί που ξεκίνησαν όλα. Ο Μάρκος άκουσε αυτό το πράγμα, έβαλε τις ρίζες και το καλλιέργησε.
http://www.klika.gr/cms/index.php?option=com_content&task=view&id=64&Itemid=68
Στραβογιώργης λοιπόν και Βαφέας ο Κουρέας από Σύρα αναφέρονται ώς ακούσματα του Μάρκου.
ΥΓ: Κλίκα = θησαυρός:109:
Το κομματι το εχω βεβαια, λειπει η αρχη λιγο αφου ο δισκος βρεθηκε σπασμενος δυστυχως.Οσο για τα υπολοιπα και τα κουρδισματα,σε ολα τα κοματια που ηχογραφησε ο μαρκος μονο δυο τρια τραγουδια εχω εντοπισει που κανει διαφορετικο κουρδισμα, σε ολα τα υπολοιπα κατεβαζει πολυ χαμηλα τις χορδες, παντα ομως κουρδισμενο σε ρε-λα-ρε ,εξαλλου και ο ιδιος στην αυτοβιογραφια του λεει οτι ειναι αυτος που το καθιερωσε.Στο φουμερναμ’ενα βραδυ εχει πολυ χαμηλα το μπουζουκι και αυτο δινει την εντυπωση οτι ειναι κουρδισμα οποτε κακως εχω αναφερθει εγω σε αρθρο στην κλικα οτι το κουρδισμα αυτο ειναι ρε-σολ-ντο.Η ιστορια με τα κουρδισματα ειναι πολυ ενδιαφερουσα αλλα δυστυχως με την εισοδο του μπουζουκοιυ στην δισκογραφια σταματησαν να χρησιμοποιουνται εφοσον ολοι πια χρησιμοποιησαν με βαση τα κομματια του μαρκου το ρε-λα-ρε οποτε χαθηκε η παραδοση των παλιοτερων αφου ολα τα καινουρια τραγουδια γραφονταν στο ρε-λα-ρε που ειναι πιο κοντα στον δυτικο τροπο εκτελεσης.Ενα παραδειγμα ομως κουρδισματος ειναι του μανωλη καραπιπερη του πιο παλιου ισως μπουζουξη που ηχογραφηθηκε ποτε ,ο οποιος χρησιμοποιει στα κομματια αιδινικο ζειμπεκικο και αιβαλιωτικο, τετραχορδο μπουζουκι σε κουρδισμα λα-ρε-ρε σολ,που φυσικα μοιαζει με το λα-ρε-σολ που ειναι το κουρδισμα του στεριανου λαουτου,οι τουρκοι ονομαζουν το συγκεκριμενο κουρδισμα ως bozuk duzeni .Το καραντουζενι και ολα τα υπολοιπα[συριανο,ραστ κ.α] ειναι κυριως μπαγλαμαδοντουζενια των φυλακων τα οποια χανονται στα βαθη και ερχονται σε συγγενικη σχεση με τα κουρδισματα απο τον ταμπουρα.Ο μαρκος ομως στα κουρδισματα αυτα εχτισε την προσωπικοτητα του ως καλλιτεχνης, αφου ειναι τα πρωτα με τα οποια ηρθε σε επαφη οταν ξεκινησε ,το καραντουζενι ειναι το πιο διαδεδομενο κουρδισμο απο ολα και διαδεδομενο τοσο στον πειραια οσο και στα αλλα μερη της ελλαδος εδω υπαρχει και το συγκεκριμενο ερωτημα απο που ηρθαν ολα αυτα ,απο την κυριως ελλαδα των κουτσαβακηδων η απο την μικρα ασια του 1800?
“Baglama”-Temmel Hakki Karahasan
…Bozuk Akord: The “bozuk” appeared after the 17th century meand a kind of an instrument like the kopuz…associated to the Boz-ok Turkmens…It also supports the possibility that the type of kopuz played by Boz-ok Turkmens is called Bozok or bozuk. …also remained as the name of the tuning of the instrument. SOl-Re-LA in any transposition…bozuk tuning also survived under the name kara-duzen.
Beste’m Muzik Kitaplar 1999
kopuz=εργαλείο, μουσικό όργανο
Δείτε και αυτή την εκδοχή…
Ναι σιγουρα επηρεαστηκαν τα κουρδισματα απο τα σαζομπουζουκα αλλα το καραντουζενι το τουρκικο δεν ειναι αυτο που χρησιμοποιησουν οι ρεμπετες,το δικο μας ηταν το baglama duzeni για αυτους.Υπαρχουν πολλα κουρδισματα και σιγουρα εχουν μεριδιο μεγαλο οι τουρκοι σε αυτα βεβαια το οργανο ο ταμπουρας υπηρξε πολυ πριν την αλωση οποτε αν το δουμε ιστορικα δεν μπορουμε να στηριχτουμε μονο σε μια ιστορικη διατυπωση γυρω στο 17ο αιωνα καλο θα ηταν να γινει μια ερευνα βεβαια ,αν υπαρχουν στοιχεια.
Μάλλον δεν είμαστε ακόμα σε θέση να χαρτογραφήσουμε το ταξίδι του μπουζουκιού στην ιστορία.
Να δούμε το πότε και το πώς από τον πολύμορφο ταμπουρά του Βαλκανικού χώρου φτάνουμε στο “κλασσικό” τρίχορδο και διπλόχορδο μπουζούκι.
Το πότε και υπό ποιες συνθήκες απέκτησε τάστα, ποια ήταν τα κουρδίσματα των παλιών κλπ.
Κάποιες μαρτυρίες γραπτές διασταυρωμένες έχουμε από το 1821.
Ο Δημήτρης Τσοπανάκης (παρατσούκλι του Παναγιώτη Κάλα) δίδαξε – λένε οι πηγές – μπουζούκι στους Έλληνες Αρματωλούς.
Οι ιστορικοί, βέβαια, ενδέχεται να μην ξεχώριζαν τον ταμπουρά (που προϋπήρχε) από το μπουζούκι, αλλά και ξένες γκραβούρες αυτής της εποχής παριστάνουν ανθρώπους να παίζουν όργανο, που με προσεκτική ματιά δεν έχει σχέση με τον ταμπουρά, θυμίζει μπουζούκι.
Αθηναϊκό λαϊκό τραγούδι του 1843 αναφέρει: «… κλάψε και συ μπουζούκι μου μες το στενό κουτούκι μου…».
Σε …προεκλογική συγκέντρωση, το 1890, ο κομματάρχης της εποχής παραθέτει γεύμα στους ψηφοφόρους του και τους διασκεδάζει σε λαϊκό κέντρο με «το μπουζούκι που κατεμάγευσεν όλους».
Ο Στέφανος Μιλάνος γύρω στο 1913 παίρνει τα πρώτα μαθήματα στο μπουζούκι από τον πατέρα του και το 1919 ανοίγει το «Καφεμαγειρείον», μετέπειτα «Σκάλα».
Το μπουζούκι του λέγεται πως απέκτησε τάστα το 1920.
Το 1888 η “Ακρόπολις” μιλά για " έναν Ανατολίτη ο οποίος σε μια από τις μάντρες της οδού 3ης Σεπτεμβρίου, παρά τον σιδηρόδρομον της Αττικής, κρατών το μπουζούκι του ψάλλει με φωνήν μελαγχολικήν…"
Για τον περίφημο μπουζουξή Λυκούργο Τζανέα έχουμε αρκετές αναφορές από το 1900.
Το 1908, στο «Τριφυλλιακόν Ημερολόγιον» οι Τριφύλλιοι που διαθέτουν δυνατό μουσικό αισθητήριο θαυμάζουν και γράφουν εγκωμιαστικά λόγια για τον οργανοπαίκτη αυτόν και σημαντικές λεπτομέρειες για το παίξιμό του.
[Υ.Γ. 1. Οι παλιές εφημερίδες διασώζουν αρκετά πολιτισμικά στοιχεία, τα οποία βέβαια πρέπει να διασταυρωθούν.
Υ.Γ. 2. Οι Τριφύλλιοι - το λένε και τα ντοκουμέντα - και ξεχωρίζουν το καλό παίξιμο και είναι δεινοί παίκτες! :089: ]
Μιλώντας για το 1908, έχεις απόλυτο δίκιο. Τα ντοκουμέντα λένε επίσης ότι σήμερα, 100 χρόνια μετά, το μόνο που μπορούν να κάνουν οι Τριφύλλιοι είναι να αναπολούν τα περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαίν… :089: