Επειδή δεν βρήκα κάτι πάνω στο θέμα, όσο έψαξα, και δεν ξέρω αν έχει ήδη απαντηθεί είπα να ανοίξω εγώ το θέμα. Έχω την απορία εάν κουρδίζοντας σε κάποιο ντουζένι μπορείς κάνεις ζημιά στο όργανο. Το πρώτο μου μπουζούκι(μου το δάνεισε ένας φίλος) ήταν ένα τετράχορδο όχι κι απ τα καλύτερα θα έλεγα αλλά ότι πρέπει για να μάθω. Επειδή μου άρεσε το 3χορδο το έπαιζα σε ρε λα ρε λα και στη συνέχεια πειραματίστηκα με διάφορα ντουζένια. Τώρα έχω φτιάξει ένα 3χορδο και επειδή είναι καινούργιο φοβάμαι να το πειράξω και πολύ μήπως πάθει και καμία ζημιά. Ένας γνωστός μου χε πει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα αρκεί να μην το πάω πολύ ψηλά (για το μι μου είπε συγκεκριμένα). Υπάρχει περίπτωση να σκεβρώσει είτε προς τα μέσα είτε προς τα έξω αν το κουρδίσω λίγο πάνω η κάτω αντίστοιχα; Και πέρα απ τα ντουζένια είναι κακό να το κατεβάζεις ένα δύο ημιτόνια κάτω (προσωρινά εννοώ).
Η αλήθεια είναι ότι και να θες να κουρδισεις ποιο πάνω από τέσσερα ημιτόνια δεν γίνεται συχνά σπάνε οι χορδές . Όσον αφορά το να κατέβεις ποιο κάτω φυσικά και δεν υπάρχει πρόβλημα .
Έτσι λέω κι εγώ.
Το να μειώσεις τις τάσεις, τι ζημιά μπορεί να κάνει;
Βέβαια κάθε αλλαγή κουρδίσματος (ή επαναφορά μετά από αλλαγή) το όργανο αργεί λίγο να την εμπεδώσει. Δηλαδή, ας πούμε ότι μια χορδή την ξεκουρδίζεις πολύ για να κάνεις ένα ντουζένι: για κάποια ώρα θα πρέπει κάθε τρεις και λίγο να τη διορθώνεις, γιατί θα θέλει να ξανανέβει και θα ξεκουρδίζει όλο μαζί το όργανο. Κάποια στιγμή θα κάτσει στο ντουζένι. Μετά, όταν την επαναφέρεις, πάλι στην αρχή θα ξεκουρδίζει το όργανο, και πάλι τελικά θα κάτσει.
Αυτά δεν είναι ζημιές, είναι απλά …ξεκούρδισμα!
Τώρα, για το ανέβασμα μιας χορδής θα ήμουν πιο επιφυλακτικός. Άμα σπάσει η χορδή μάλλον σημαίνει ότι όχι απλώς έχεις ξεπεράσει τις αντοχές του οργάνου, αλλά τις έχεις αφήσει πολύ πίσω. Οπότε, άμεση επαναφορά.
Θα υπάρχει βέβαια κάποιο περιθώριο να ανεβάσεις κούρδισμα (σε όλο το όργανο ή σε μεμονωμένες χορδές) χωρ΄ςι κίνδυνο, αλλά δεν ξέρω πόσο εύκολα το βρίσκεις αυτό το περιθώριο.
τα σημερινά μπουζούκια είναι πολύ οριακά σε τάσεις, 67-68 κλίμακα με 11άρες χορδές σε ρε-λα-ρε. από άποψη τάσης πιο πάνω δεν ανεβαίνει το κούρδισμα (στο καντίνι, η μεσαία δεν έχει πρόβλημα να ανέβει μέχρι σι), αλλά επίσης δεν ακούγονται καλά άμα χαμηλώσει το κούρδισμα. πλαδαρεύει η μεσαία και τρίζει η μπουργάνα.
ένα όργανο πιο πρίμο και σφιχτό, πιο προπολεμικόύ τύπου ας πούμε, πιθανόν να λειτουργήσει καλύτερα στα ντουζένια. αν είναι πιο κοντό (με κλίμακα κάτω από 65) ίσως αντέξει και λίγο ανέβασμα. τουλάχιστον να παίζει σωστά η λα άμα κατέβει έναν τόνο, και να αντέχει η μπουργάνα χωρίς να τρίζει και να φαλτσάρει (κυκλοφορούν και πιο βαρειές μπουργάνες στην αγορά).
Κάθε όργανο και κάθε χορδή είναι φτιαγμένα να λειτουργούν σε κάποιες ιδανικές για αυτά τάσεις και τονικά ύψη. Αν υποθετικά κρατήσουμε ένα όργανο ΜΟΝΟ για ένα συγκεκριμένο κούρδισμα πολύ διαφορετικό απο το στάνταρτ, πιθανών να χρειαστεί ψάξιμο να βρούμε τις νέες αυτές ιδανικές συνθήκες.Δηλαδή αν πχ θέλουμε ένα όργανο να παίζει 3 τόνους χαμηλότερα (λέμε τώρα), ίσως χρειαστούμε βαρύτερες χορδές και λίγο διαφορετικό ζυγό και καβαλάρη.
Στην πράξη, δεν υπάρχει λόγος να αποκλίνουμε τόσο δραστικά έτσι ώστε να χρειαστεί να μαστορέψουμε το όργανο.Σε κιθάρες γίνεται ορισμένες φορες, αν ο μουσικός θέλει ένα συγκεκριμένο κούρδισμα η χρήση.
Όσων αφορά τις μειωμένες τάσεις σε χαμηλότερο κούρδισμα, υποθέτω πως ένα όργανο με βέργα θα είναι στημένο σε σχέση με τις τάσεις που ασκούνται πάνω στο μανίκι.Αν αυτες αλλάξουν δραστικά , η βέργα θα χρειαστεί να επαναρυθμιστεί στα νέα δεδομένα.
Για ψηλότερα κουρδίσματα δεν υπάρχουν μαλακότερες χορδές στο εμπόριο,ίσως εκτός απο σαζιού αλλά θέλει σκέψη και πειραματισμό.
Θεωρητικά γίνεται, στην πράξη δεν υπάρχει αρκετή ζήτηση στην αγορά για να βρεις έτοιμες λύσεις και συνταγή.Θα πρέπει να αναζητήσεις μόνος σου τη λύση.
συμφωνώ με όσα λες. για το μπουζούκι που μιλάμε, το πολύ να ανεβάσεις έναν τόνο το καντίνι οπότε υποθέτω πως βγαίνει με 10άρες χορδές και κοντή κλίμακα.
η μία δυσκολία είναι στον ήχο της λα: όχι λόγω τάσης αφού για ένα τόνο πάνω ένα τόνο κάτω δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλά στην συμπεριφορά της που στα σύγχρονα μπουζούκια είναι ήδη μπουκωμένη και πλαδαρή. όποιος έχει προσπαθήσει να παίξει το ραστ του τεκέ (χαλκιάς) σε σύγχρονο μπουζούκι καταλαβαίνει τί θέλω να πω.
η άλλη δυσκολία είναι στην μπουργάνα, που ενίοτε κατεβαίνει μέχρι σολ. για να παίξει σωστά χωρίς τριξίματα και φαλτσαρίσματα, πρέπει να είναι λίγο πιο χοντρή, 23άρα ή 24άρα. δεν ξέρω η 24άρα αν προκαλέσει πρόβλημα στο κανονικό κούρδισμα βέβαια.
στην πράξη, με ένα καλό μπουζούκι προπολεμικού τύπου, με τυπικές 11άρες χορδές και 23άρα μπουργάνα βγαίνουν όλα τα ντουζένια με χαμήλωμα. για ανέβασμα δεν με απασχολεί, απλά φτιάχνω την σχέση των χορδών εκεί που χρειάζεται.