Μεΐν: ένα άγνωστο ποντιακό όργανο

Ξανανοίγω δεύτερο θέμα για την ίδια εκπομπή. Στο πρώτο (κάντε κλικ στο συννεφάκι, στο βέλος μετά το «αρχικό μνμ από Πέπε») έγραψα συνολικά για την εκπομπή. Είναι τόσο πλούσια ώστε θα μπορούσε να στηθεί ολόκληρο φόρουμ μόνο γι’ αυτήν. Μπορούμε βέβαια και να μην το παρακάνουμε, για το μεΐν όμως αξίζει μια ξεχωριστή ανάρτηση.

Μεΐν* ονομάζουν οι Πόντιοι από την περιοχή Αργυρούπολης το όργανο που είναι γνωστότερο ως αρμένικο ντουντούκ ή τούρκικο μέι. Ένας αυλός κυλινδρικός (όχι κωνικός όπως ο ζουρνάς), με πολύ μεγάλο διπλό γλωσσίδι. Ο ήχος θυμίζει αρκετά κλαρίνο, και έχει το χαρακτηριστικό ότι είναι πολύ «μαλακός», με ευλύγιστα διαστήματα. Ο κλασικός τρόπος που παίζεται είναι με δύο ίδια όργανα, το ένα στη μελωδία και το άλλο στο ισοκράτημα (τονική στην ίδια οκτάβα, με κυκλική αναπνοή). Έτσι το έχω ακούσει από Αρμένηδες. Η λογική είναι η ίδια όπως στους περισσότερους ζουρνάδες του κόσμου, από Μακεδονία μέχρι Αίγυπτο και Ινδίες, αλλά το άκουσμα σαφώς διαφέρει από του ζουρνά. Εδώ στην εκπομπή το ισοκράτημα το κρατάει ένα αρμόν, όπως λένε το ακορντεόν. Υποθέτω ότι δε βρέθηκε δεύτερος παίχτης ή δεύτερο μεΐν, αλλά ότι παλιότερα κι αυτοί θα έπαιζαν σαν τους Αρμένηδες, γιατί το άκουσμα με το ίσο του ακορντεόν εκεί παραπέμπει.
Συνοδεύει ένα νταούλι παιγμένο με τα δάχτυλα σαν τουμπελέκι. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια πρόχειρη λύση της στιγμής για να μην είναι δυσανάλογη η ένταση του κρουστού. Μπορεί όμως και να είναι γενικότερη συνήθεια: το ίδιο κρουστό το βλέπουμε και σε άλλο σημείο της εκπομπής να συνοδεύει μουσική εξωτερικού χώρου με κλαρίνο και ακορντεόν. Στην Αρμενία υπάρχει το ντολ, που είναι ακριβώς αυτό: νταούλι χωρίς νταουλόξυλα που συνοδεύει τα δύο ντουντούκ.

Το όργανο παίζεται και στη Γεωργία. Οι συγκεκριμένοι Πόντιοι ήρθαν από την πρώην ΣΣΔ της Γεωργίας. Οι ίδιοι όμως μάς πληροφορούν ότι το μεΐν το είχαν φέρει οι παππούδες τους από τον Πόντο και δεν το έμαθαν από τους Γεωργιανούς.

Θεωρώ ιδιαίτερα χαρμόσυνη την είδηση ότι υπάρχουν ακόμη άγνωστα ελληνικά όργανα που μας γίνονται κάποια στιγμή γνωστά.


  • (Ίσως θα ήταν ακριβέστερη η γραφή μεϊίν: τουρκ. mey + ελληνική κλιτική κατάληξη.)