Έχω καταλάβει τα 3χορδα,4χορδα,5χορδα αλλά θα ήθελα να ρωτήσω, πως πρέπει να τα χρησιμοποιώ;
Π.χ. στο τραγουδι του γενιτσαρη μες στην φυλακή που μπηκα αποτελείται απο 5χορδο χιτζαζ και απο 4χορδο χιτζαζ.
οκ το βρήκα, σε αλλα τραγουδια θα πρέπει να ψαχνω με ανάλογο τρόπο τα σχετικά ψ χορδα που τον αποτελουν και τελος ή υπάρχει κατι παραπάνω που δεν έχω καταλάβει.
Το παρπάνω ονομάζεται χιτζασκιαρ σαν δρομος, το θέμα είναι αν αλλάξει διάταξη πχ 4χορδο χιτζαζ και 5χορδο χιτζαζ θα είναι η ιδια ονομασία ;
Η ερώτηση μου εμέσως πλην σαφως είναι πρέπει να γνωρίζουμε τους δρομος με ονομα απέξω σαν οκτάβα (π.χ σαμπάχ 3χ ουσακ, 4χ χιτζαζ και 3χ ραστ); ή πρεπει απλως να γνωρίζουμε τα 5χορδα και να προσπαθούμε να βρουμε πως ειναι χτισμένο το εκάστοτε τραγούδι ή στην ελληνική μουσική μαθαίνουμε ‘απέξω’ συγκεκριμένους δρόμους που επικράτησαν (π.χ. πειραιώτικος, ποιμενικο) και στους αυτοσχεδιασμους (τραγούδια που δεν βασίζονται σε αυτόυς) κανουμε οτι μας κουμπώνει;
Στην ουσία υπάρχουν κάποια στάνταρτ πράγματα και κάποια δεν υπάρχουν.
Πχ αυτό που λές: 4 χ χιτζαζ και 5χ χιτζαζ δεν υπάρχει. Υπάρχει όμως όπως σωστά λες 5χ+ 4χ χιτζαζ.
οπότε σιγά σιγά αναγνωρίζεις δομές και συνδιασμούς τους και σταδιακά τα αναγνωρίζεις σαν συνολικό χρώμα.
Με το χιτζαζ συγκεκριμένα είναι ένα σύνολο απο συνδιασμούς δομών με 4χ ή 5χορδο απο βάση και συχνά εναλλάσονται στο ίδιο τραγούδι. Δεν θελω να σε μπλέξω με μακαμιστικα ονόματα.
Αν θέλεις ομως αναλυτικά να μάθεις δομές θα σου έλεγα να βρεις μια καλη πηγή.
Εδώ πχ η θεωρία μπαζει γιατι μελωδικά το σαμπαχ είναι δομη (4χ) απο μόνο του. αλλα έστω αν το δούμε ως θεωρια έχεις :
3χ ουσακ και μετα έχεις ένα ολοκληρο ζιργκουλελι χιτζαζ (αυτό που λες χιτζασκιαρ ως δρόμο) το οποίο σημαίνει οτι δεν έχεις στη οκτάβα την ίδια νότα με τη βαση.
Απάντηση δεν έχω να σε καλύψω αλλα εφόσων έχεις μπει στην διαδικασία να μελετήσεις θα αναγνωρίσεις και εμπειρικα πολλά χρώματα. Να θυμάσαι μόνο πως κάθε κομματι περιεχει τον κάθε τρόπο όσο και την φαντασία του συνθέτη. Κάποιοι τρόποι παρεκλίνουν με συγκεκριμένες κινήσεις απο την βασικη τους κλίμακα και κάποιοι μοιράζονται τις ίδιες κλίμακες. Θα εντοπίσεις λοιπόν κάποιες μελωδικές συμπεριφορές που θα σε βοηθήσουν να κατηγοριοποιήσεις πράγματα. Μην περιορίζεσαι λοιπόν μόνο στην κλίμακα και δομές.
Το παράδειγμά σου, 4χ χιτζάζ- 5ζ χιτζάζ, πράγματι δεν υπάρχει. Γενικά όμως υπάρχουν δρόμοι που στη βάση έχουν 4χ κι από πάνω 5χ, και άλλοι που το πάνε αντίστροφα. (Στα μακάμια μάλιστα θα το βρεις αυτό ακόμη και όταν οι νότες της κλίμακας μία-μία είναι οι ίδιες. Στους λ. δρόμους αυτή η διάκριση περνάει χωρίς να ονοματιστεί, αλλά στην πράξη και πάλι εφαρμόζεται.)
Λοιπόν, όταν η 4η βαθμίδα σου είναι η κορυφή της πρώτης υπομονάδας και η βάση της δεύτερης, τότε κυριαρχεί σ’ όλο το κομμάτι. Θα βρεις πολλές φράσεις που ξεκινούν ή που καταλήγουν σ’ αυτήν ή και τα δύο. Αν είναι η 5η που έχει αυτό τον ρόλο, τότε πάνω στην 5η είναι που θα γίνονται όλα τα αντίστοιχα. Και η τελική αίσθηση θα είναι πολύ διαφορετική.
Αφού λοιπόν τα διαπιστώσεις όλα αυτά σ’ ένα τραγούδι, τα παίρνεις και σαν οδηγό για το αντίστοιχο ταξίμι. Θα περιστρέφεις επίμονα τη μελωδία σου γύρω στην 5η ή την 4η αναλόγως (στο Σαμπάχ την 3η), και θα βγάλεις μιαν αίσθηση ταιριαστή μ’ αυτήν του τραγουδιού.
Ευχαριστώ πολύ παιδιά για την βοήθεια. Δεν κατέχω καθόλου γνώσεις από μακαμ και λοιπά και μου έχουν έρθει λίγο βουνό όλα. Μια αλλη μικρή ερώτηση που θα ήθελα να κάνω. 3ες και 6ες με τρεμολο σε ποιους δρόμους παίζουμε; Μινορε ματζόρε μόνο ;
ZARAZ
(Κουνάβης Ευώδιος, ποιητής (εκ του προχείρου και εν πλήρει φορμαλισμώ))
5
Αν εννοείς διφωνίες, η απάντηση είναι “κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά”. Μερικές φορές σε μεταπολεμικά κομμάτια, θα βρεθεί και σε άλλους δρόμους, όχι όμως όλους, νομίζω με τίποτα σε σαμπάχ και σε χιτζασκιάρ, πειραιώτικο, και δεν είμαι σίγουρος αυτή τη στιγμή για ουσάκ.
Διφωνίες μπαίνουν στους δρόμους με σκληρά διαστήματα (συγκερασμενα), δηλαδή ματζόρε και μινόρε. Αλλά από ένα σημείο και μετά μπήκαν και στο χιτζάζ λόγω συγγένειας με το μινόρε, επίσης στο χουζαμ και στο σεγκιαχ επειδή τα αντιλαμβάνονταν ως ματζοροειδη. Με τίποτα δεν μπαίνουν στα ουσακοειδη, ουσάκ κιουρντι σαμπάχ καρτσιγαρ κλπ. Βέβαια μπαίνουν στο ματζόρε 3χ του ουσάκ!